Ẹvẹ Esẹ E Sai ro Wo Usu Okpekpe Kugbe Emezae Rai?

“S’ẸMẸ, ẹvẹ whọ rọ riẹ eware bu tenẹ?” Kọ ọmọzae ra ọ nọ owhẹ onọ utiona nọ who rẹro riẹ hẹ no ẹdẹjọ? Ẹsejọhọ, onọ yena o lẹliẹ eva were owhẹ inọ who gine te ọsẹ. Kọ otẹrọnọ ọmọzae ra o ru oware ofa lele oyena—nọ o te fi ohrẹ ra họ iruo je wo erere noi ze—avro ọ riẹ hẹ, evawere ra i re w’umuo ho. *—Itẹ 23:15, 24.

Dede na, nọ oke o be nyaharo na, kọ ọmọzae ra o gbe wo oghẹrẹ adhẹẹ ovona kẹ owhẹ? Manikọ nọ ọ be kpako na o wọhọ nọ adhẹẹ nọ o wo kẹ owhẹ o bi kpotọ? Ẹvẹ whọ sae rọ yọrọ usu okpekpe kugbe ọmọzae ra nọ ọ be rọ ẹmẹrera te ohwo na? Orọ ọsosuọ, joma ta kpahe ise-abọ jọ nọ esẹ e rẹ rẹriẹ ovao dhe.

Ise-Abọ Esa Jọ nọ Esẹ E rẹ Mae Rẹriẹ Ovao Dhe

1. UVẸ NỌ A RE WO TERE HE: Evaọ erẹwho buobu, obọ ọsẹ ugho nọ a rẹ rọ rẹrote uviuwou na o rẹ mai no ze. Ẹsibuobu, okọ ọsẹ u re ru ei jọ obọ otafe enwenọ okpẹdoke na soso. Evaọ eria jọ, umutho oke gheghe esẹ e rẹ raha kugbe emọ rai. Wọhọ oriruo, ọkiẹriwo jọ nọ a ru kẹle evaọ obọ France u dhesẹ nọ evaọ obei esẹ a be hae raha oke kawo vi iminiti 12 kugbe emọ rai kẹdẹ kẹdẹ.

RORO KPAHE ONANA: Ẹvẹ whọ be hae raha oke kugbe ọmọzae ra te? Evaọ oka ovo hayo ivẹ nọ e be tha na, kere unuoke nọ whọ ruẹ nọ whọ raha kugbe ọmọzae ra kẹdẹ kẹdẹ evaọ etoke nana fihotọ. Ẹsejọhọ, u ti gbe owhẹ unu inọ kpakọ whọ be hae raha emamọ oke kugbei anwẹdẹ hẹ.

2. EMAMỌ ORIRUO NỌ A WO MI ESẸ OBỌRAI HI: Evaọ oke emaha rai, ezae jọ i se emọ rai gboma ha. Ọzae jọ nọ a re se Jean-Marie, nọ ọ be rria obọ France, ọ ta nọ: “Ọsẹ mẹ ọ whẹtiẹ omẹ họ oma ha.” Ẹvẹ onana u ro kpomahọ Jean-Marie? Ọ ta nọ: “Onana o wha ebẹbẹ nọ me rẹro rai vievie he se omẹ no. Wọhọ oriruo, o rrọ bẹbẹ kẹ omẹ re me lele emezae mẹ ta ẹme ziezi hayo jiroro kugbe.” Evaọ abọfa riẹ, ezae jọ avọ esẹ rai a jẹ hai ru eware kugbe, rekọ usu rai o nwane kpekpe tere he. Philippe, ọnọ ọ rrọ ikpe 43, ọ ta nọ: “O jọ bẹbẹ kẹ ọsẹ mẹ re ọ whẹtiẹ omẹ họ oma. Onana u ru nọ o rọ gwọlọ omodawọ ogaga mi omẹ re mẹ sai wuhrẹ epanọ mẹ rẹ rọ whẹtiẹ ọmọzae mẹ họ oma.”

RORO KPAHE ONANA: Kọ o rrọ owhẹ oma inọ oghẹrẹ nọ ọsẹ ra o ro yerikugbe owhẹ u bi kpomahọ oghẹrẹ nọ who bi yerikugbe ọmọzae ra? Kọ whọ ruẹ no nọ oghẹrẹ obọ nọ ọsẹ ra ọ rọ yọrọ owhẹ, te evaọ abọ owoma hayo abọ oyoma u bi dhesẹ oma via evaọ oghẹrẹ nọ whọ be rọ yọrọ emọ ra? Evaọ oghẹrẹ vẹ?

3. ABABỌ UVI OHRẸ: Evaọ iruemu-ewho jọ, a rri owha-iruo ọsẹ evaọ ẹyọrọ emọ evevere. Luca,  ọnọ ọ whẹro evaọ ofẹ Ukiediwo-Ọre Europe ọ ta nọ: “Evaọ oria nọ mẹ jọ whẹro, ahwo a rri ẹyọrọ emọ wọhọ owha-iruo aye.” Evaọ eria efa, a rehọ e riẹ inọ obọ ogaga oye ọsẹ o re ro yerikugbe emọ. Wọhọ oriruo, George yọ ọzae nọ a jọ orẹwho jọ evaọ Africa yọrọ. Ọ ta nọ: “Evaọ oria nọ a jọ yọrọ omẹ, o rrọ uruemu esẹ re a lele emọ rai zaharo ho keme a roro nọ ere oruo u re ru nọ emọ e gbẹ rọ dhozọ esẹ rai hi. Fikiere, o rrọ bẹbẹ kẹ omẹ re mẹ raha oke kugbe ọmọzae mẹ.”

RORO KPAHE ONANA: Evaọ ẹwho ra, owha-iruo vẹ a rẹro mi esẹ evaọ ẹyọrọ emọ? Kọ o rrọ uruemu ẹwho na inọ ọmọ ọyọrọ yọ iruo aye? Kọ uruemu ẹwho ra o be tuduhọ esẹ awọ inọ a whẹtiẹ emezae rai họ oma, manikọ ibuobu ahwo a rẹ mienu kẹ uruemu utioye?

Otẹrọnọ whẹ yọ ọsẹ nọ ọ be rẹriẹ ovao dhe ise-abọ nana jọ, ẹvẹ whọ sai ro fi ai kparobọ? Muẹrohọ iroro-ejẹ nana.

Muhọ nọ Ọmọzae Ra Ọ Gbẹ Maha Na

O wọhọ nọ o rrọ ẹkoma emezae re a raro kele esẹ rai. Fikiere, rọ uvẹ yena ru iruo nọ ọmọzae ra ọ gbẹ maha na. Ẹvẹ whọ sai ro ru ei? Kọ ẹvẹ whọ sai ro wo uvẹ re whọ raha oke kugbei?

Oke kpobi nọ o lọhọ, hae rehọ ọmọzae ra gboma evaọ iruẹru ikẹdẹ kẹdẹ ra. Wọhọ oriruo, who te bi ru eware evaọ uwou, sei gboma re wha gbe ru. Whọ sae rehọ uwhere hayo ọmọpia kẹ ọmọzae ra re o lele owhẹ ru iruo na. Avro ọ riẹ hẹ inọ o te kẹ ọmọ na evawere re o lele ọsẹ oyoyou riẹ, ọnọ ọ rehọ wọhọ ọgba gbe owuhrẹ riẹ na ru iruo! Onana o sai ru nọ iruo na e jẹ dina raha owhẹ oke; rekọ u ti ru usu rai kpekpe, yọ whọ te rọ ere wuhrẹ iẹe onaa iruo. Evaọ orẹwho Izrẹl anwae, Ebaibol ọ tudu họ esẹ awọ inọ a se emọ rai gboma evaọ iruẹru ikẹdẹ kẹdẹ rai, re a sae rọ uvẹ yena lele emọ na ta ẹme je wuhrẹ ae. (Iziewariẹ 6:6-9) Ohrẹ yena u gbe wiruo gaga nẹnẹ.

U te no iruo nọ whẹ avọ ọmọzae ra wha re ru kugbe no, ruẹrẹ oke họ nọ wha rẹ rọ zaharo kugbe. Orọnikọ omawere ọvo họ erere nọ o re no arozaha ze he. Ekiakiẹ nọ a ru u dhesẹ nọ esẹ e tẹ be zaharo kugbe emọ rai, a rẹ rọ ere tudu họ emọ na wo uduowha gbe ajọwha nọ a re ro ru jẹ dawo eware ekpokpọ rri.

Arozaha nọ ọsẹ gbe ọmọzae riẹ a rẹ reawere riẹ kugbe u re ru emamọ oware ulogbo ofa. Ọkiotọ jọ nọ a re se Michel Fize ọ ta nọ: “Etoke arozaha oye ọmọzae o re ro lele ọsẹ riẹ ta ẹme kpobi nọ o roro ku.” Evaọ etoke arozaha, ọsẹ ọ sae whẹtiẹ ọmọzae riẹ homa, je ku edẹ họ iẹe ro dhesẹ uyoyou nọ o wo kẹe. Ọ rẹ rọ ere wuhrẹ ọmọzae riẹ epanọ a re dhesẹ uyoyou. Ọzae jọ nọ a re se André nọ ọ be rria obọ Germany ọ ta nọ, “Okenọ ọmọzae mẹ ọ jọ ọmaha, ma jẹ hae zaharo kugbe ẹsibuobu. Mẹ rẹ gbalọ iẹe, ọ vẹ jẹ gbalọ omẹ zihe.”

Oke ekiẹzẹ yọ oke ofa nọ ọsẹ ọ sai ro dhesẹ uyoyou riẹ je ru usu riẹ avọ ọmọzae riẹ kpekpe. Hai se obe ikuigbe kẹe ẹsikpobi, jẹ gaviezọ kẹe nọ ọ be ta eware nọ e kẹ riẹ evawere hayo nọ e jọ ẹbẹbẹ kẹe evaọ ẹdẹ yena. Whọ tẹ be hai ru enẹ, u ti ru ei lọhọ kẹe re ọ hai lele owhẹ ta ẹme ziezi nọ ọ be kpako na.

Wha Ruabọhọ Eware Iru-Kugbe

Emezae jọ nọ e rrọ ikpe ikpegbọ a re ru wọhọ ẹsenọ a wo isiuru hu nọ ọsẹ rai ọ tẹ be gwọlọ lele ai ta ẹme. Nọ o tẹ wọhọ nọ ọmọzae ra ọ be gwọlọ kuyo enọ ra ovavo ho nọ who te bi lele iei ta ẹme, who du nwani ku ei họ họ inọ ọ gwọlọ lele owhẹ ta ẹme he. Ẹsejọhọ ọ te daoma lele owhẹ ta ẹme ziezi nọ who te nwene oghẹrẹ nọ whọ be hai ro lele iei ta ẹme.

O jọ bẹbẹ kẹ ọzae jọ nọ a re se Jacques nọ ọ be rria obọ France re o lele ọmọzae riẹ nọ a re se Jérôme ta ẹme. Rekọ ukpenọ ọ rẹ duọ ọmọ na họ ta ẹme, ọsẹ na ọ tẹ gwọlọ edhere ọfa nọ ọ rẹ rọ ruọ ọmọ na oma—ọ tẹ jẹ hae fa ebọro kugbe ọmọ na. Jacques, ọsẹ na ọ ta nọ: “Nọ ma tẹ fa ebọro no, ma rẹ keria otọ ogege na serihọ omojọ. Ẹsibuobu ọmọzae mẹ ọ rẹ ta eva riẹ kẹ omẹ evaọ etoke yena. Fikinọ mẹ be raha oke kugbei, yọ evaọ ẹsejọhọ, mẹ aviẹe ọvo ma be hae jọ kugbe u ru nọ o ro si kẹle omẹ gaga.”

Kọ otẹrọnọ ọmọzae ra o gbe wo isiuru kpahe arozaha oma-uru-sasa ha? André ọ be hae rọ evawere kareghẹhọ oke nọ ọyomariẹ avọ ọmọzae riẹ a jẹ hae raha kugbe rri isi nọ e rrọ ehru. André  ọ ta nọ: “Ma rẹ wọ egbara nọ a rẹ riẹ oma họ fihọ otafe nọ o rrọ dhedhẹ na evaọ aso. Kẹsena ma vẹ rọ ehọ wowo avọ egho iti nọ ọ rrọ omai obọ, ma ve bi rri isi nọ e rrọ ehru na. Ma vẹ be ta kpahe Ọnọ ọ ma isi na. Ma rẹ ta eme nọ i kpomahọ omai. Ma jẹ hae ta ẹme kpahe enwenọ oware kpobi.”—Aizaya 40:25, 26.

Kọ ẹvẹ otẹrọnọ eware jọ nọ e rẹ were ọmọzae ra e rẹ were owhẹ tere he? O tẹ rrọ ere, kiyọ o te gwọlọ nọ whọ gba oma ra họ ru eware yena ro ru ei eva were. (Ahwo Filipai 2:4) Ọzae jọ nọ a re se Ian nọ ọ be rria South Africa ọ ta nọ: “Me wo isiuru kpahe arozaha oma-uru-sasa gaga vi ọmọzae mẹ Vaughan. Eware nọ o wo isiuru kpahe họ arupre gbe ekọmputa. Fikiere me te ti wo isiuru kpahe eware yena, mẹ tẹ jẹ hae rehọ iẹe kpohọ ugheriwo nọ otu nọ e rẹ dhẹ arupre a rẹ jọ dhẹ evaọ ehru rọ sasa ahwo oma, yọ mẹ jẹ hai lele iei wobọ evaọ arozaha ekọmputa nọ o rẹ wọhọ ẹsenọ ohwo ọ rrọ evaọ arupre be dhẹ. Me roro nọ fiki eware omawere nọ ma jẹ hai ru kugbe u ru nọ Vaughan ọmọzae mẹ ọ jẹ rọ ta eva riẹ kẹ omẹ ziezi.”

Ru Ei Rri Omariẹ nọ O Te Ohwo

“Rri, S’ẹmẹ, rri!” Kọ ọmọzae ra ọ kpare unu se owhẹ ere no ẹdẹjọ nọ o ru oware jọ nọ o wuhrẹ? Otẹrọnọ o te ikpe ikpegbọ no enẹna, kọ ọ gbẹ be hae nọ owhẹ epanọ who rri oware nọ ọ sai ru? Ẹsejọhọ o gbe bi ru ere he. Rekọ avro ọ riẹ hẹ inọ ọ gwọlọ eme ujiro itieye mi owhẹ nọ u re ru ei jọ uvi ohwo odẹnotha jẹ sai rri omariẹ nọ o te ohwo.

Muẹrohọ oriruo nọ Jihova o fihotọ evaọ oghẹrẹ nọ o ro yerikugbe ọmọ riẹ. Nọ Jesu o bi ti ru re o mu iruo obọdẹ nọ ọ ziọ otọakpọ ti ru họ na, Ọghẹnẹ ọ tẹ jọ iraro ahwo ta epanọ o you rie te, inọ: “Ọnana họ Ọmọ oyoyou mẹ, ọnọ ọ were omẹ hrọ.” (Matiu 3:17; 5:48) Uzẹme, abọjọ iruo ra họ re who wuhrẹ jẹ whọku ọmọzae ra. (Ahwo Ẹfẹsọs 6:4) Dede na, kọ whọ be hae gwọlọ uvẹ nọ who re ro jiri ei kẹ eware iwoma nọ o ru?

O rrọ oware obẹbẹ kẹ ezae jọ re a jiri jẹ whẹtiẹ ọmọ họ oma. Ẹsejọhọ ezae itienana a whẹro evaọ uviuwou nọ esẹgbini a rẹ jọ tẹrovi ethobọ ọmọ vi oware uwoma nọ ọmọ o ru. Otẹrọnọ ere o jọ kẹ owhẹ, o te gwọlọ nọ whọ rẹ daoma gaga re whọ sai ru ọmọzae ra rri omariẹ nọ o te ohwo. Ẹvẹ whọ sai ro ru ei? Luca, ọnọ ma wariẹ eme riẹ no ẹsejọ na, ọ jẹ hae rọ ọmọzae ikpe 15 riẹ nọ a re se Manuel gboma nọ o te bi ru eware evaọ uwou. Luca ọ ta nọ: “Ẹsejọ mẹ rẹ ta kẹ Manuel inọ ọyọvo o ru oware jọ inọ me ti fi obọ họ kẹe nọ u te te oria nọ o bẹ riẹ eruo. Ẹsibuobu ọyọvo o re ru oware na te urere. Oware na nọ o ru te urere o be hae kẹe evevọwẹ je ru ei rri omariẹ nọ o te ohwo. Nọ ọ tẹ sai ru oware jọ ere, me re jiri ei. Nọ ọ gbẹ sai ru te epanọ o je rẹro riẹ hẹ, me re jiri iei ghele inọ omodawọ riẹ o da omẹ ẹro fia.”

Whọ rẹ sai je ru ọmọzae ra wo imuẹro kpahe omariẹ viere ẹkwoma obọ nọ who re fi họ kẹe nyate itee ilogbo efa evaọ uzuazọ. Kọ ẹvẹ otẹrọnọ ọmọzae ra ọ be sai le itee riẹ t’obọ vẹrẹ te epanọ who rẹro riẹ hẹ? Hayo, ma rehọ iẹe nọ itee riẹ, dede nọ i yoma ha, i wo ohẹriẹ no itee nọ o hae were owhẹ nọ o le? O tẹ rrọ ere, kiyọ u fo nọ who re nwene irẹro ra. Jacques, ọnọ ma wariẹ eme riẹ no vẹre na ọ ta nọ: “Mẹ rẹ daoma fi obọ họ kẹ ọmọzae mẹ fi itee nọ ọ rẹ sai le t’obọ họ kẹ omariẹ. Rekọ mẹ rẹ daoma ruẹ nọ itee nana e rẹ jọ eware nọ ọyomariẹ o gine wo họ iroro, orọnikọ erọ iroro obọmẹ hẹ. Kẹsena mẹ vẹ be hae kareghẹhọ omamẹ inọ o gwọlọ nọ o re le itee riẹ lele epanọ ẹgba riẹ o te.” Whọ tẹ be gaviezọ kẹ ọmọzae ra, jiri ei kẹ eware nọ ọ sai ru, jẹ ta udu họ iẹe awọ fi ezadhe kparobọ, whọ te rọ ere fi obọ họ kẹe nyate itee riẹ.

Uzẹme, ẹsejọ wha te rẹriẹ ovao dhe ezadhe gbe ise-abọ evaọ usu owhai imava. Rekọ oghẹrẹ nọ o te jọ kpobi kẹhẹ, ẹsejọhọ ọmọzae ra ọ te gwọlọ bigba owhẹ. Evaọ uzẹme, ono o rẹ were he re o bigba ohwo nọ o bi fi obọ họ kẹe nyate itee riẹ?

[Oruvẹ-obotọ]