Eware Nọ E Rẹ Wha Evawere Ze Uviuwou

Epanọ Imava-Orọo A Sae rọ Wariẹ Fievahọ Ohwohwo

Steve *: “Me roro ẹdọvo ho inọ Jodi aye mẹ o ti bru-ẹnwae. Me gbe fievahọ iẹe vievie he. Me roro vievie he inọ mẹ te rọvrẹ riẹ ẹdẹjọ.”

Jodi: “Mẹ riẹ oware nọ o soriẹ nọ Steve, ọzae mẹ o gbe ro fievahọ omẹ hẹ. O rehọ omẹ ikpe buobu taure me te ti vuhumu inọ oware nọ me ru na o ginẹ thọ.”

EBAIBOL ọ kuvẹ re ohwo nọ ọrivẹ-orọo riẹ o bru-ẹnwae ọ jiroro kẹ omobọ riẹ sọ ọ rẹ fa orọo na hayo ọ be rọ vrẹ. * (Matiu 19:9) Steve, ọzae nọ ma jọ obehru wariẹ eme riẹ na, ọ jiroro inọ ọ be fa orọo na ha. Steve avọ Jodi, aye riẹ a ku rie họ inọ a be ruẹrẹ họ. Rekọ, a ruẹ vuhumu uwhremu na inọ, re a rria kugbe ọvo họ ẹme na ha. Fikieme? Keme, eme nọ a jọ obehru ta na i dhesẹ nọ ẹnwae nọ aye na o bru na o raha eva nọ a fihọ ohwohwo. Nọ orọnọ imava-orọo a re fievahọ ohwohwo re a sai wo evawere na, o te gwọlọ iruo ilogbo mi aimava re a sae wariẹ fievahọ ohwohwo.

Otẹrọnọ whẹ avọ ọrivẹ-orọo ra wha be daoma re wha ruẹrẹ họ fiki ẹbẹbẹ ologbo jọ nọ ọ romavia, wọhọ ẹnwae-obro, yọ use-abọ ulogbo whọ rẹriẹ ovao dhe na. O rẹ sae ginẹ jọ bẹbẹ kẹ owhẹ re who thihakọ riẹ evaọ etoke ọsosuọ nọ ahwo kpobi a te yo kpahe iẹe no. Rekọ whọ rẹ sai thihakọ riẹ. Ẹvẹ whọ sae rọ wariẹ fievahọ ọrivẹ-orọo ra na? Eme areghẹ nọ e rrọ Ebaibol na e sai fi obọ họ kẹ owhẹ. Roro kpahe idhere ene nọ ma te ta ẹme te evaọ obotọ na.

1 Wha Ta Uzẹme kẹ Ohwohwo. Pọl ukọ na o kere nọ: “Wha siobọnọ ọrue oguo, jọ kohwo kohwo ọ ta uzẹme.” (Ahwo Ẹfẹsọs 4:25) Te ọrue-ọta, eme-ivẹ eta, gbe imava nọ e be rria kugbe rekiyọ a rẹ ta ẹme kugbe ohwohwo ho, enana kpobi e rẹ raha evaifihọ. Fikiere, o gwọlọ nọ wha ta ẹme kugbe ohwohwo jẹ ta uzẹme ẹsikpobi.

 O tẹ via enẹ, evaọ oke ọsosuọ eva e rẹ sae dha owhẹ avọ ọrivẹ-orọo ra te epanọ wha gbẹ rọ gwọlọ ta oware nọ o soriẹ ze nọ ọjọ o ro bru-ẹnwae he. Rekọ, uwhremu riẹ, u fo re wha ta uzẹme kẹ ohwohwo kpahe oware nọ o wha riẹ ze. Ẹsejọhọ, whọ te jọ udu ra ku ei họ inọ whọ te robọ kotọ ta oware kpobi hi, rekọ o rẹ mai yoma re who gbobọnẹ ẹme na. Jodi, aye nọ ma wariẹ eme riẹ evaọ obehru na ọ ta nọ: “Evaọ oke ọsosuọ, o jọ bẹbẹ kẹ omẹ re me lele ọzae mẹ ta kpahe oware nọ me ru na keme u gbo gaga. Fikinọ oware na o kẹ omẹ uye gaga, mẹ tẹ dhugbẹ jiroro nọ mẹ be ta ẹme ọvuọvo kpahe iẹe he.” Rekọ onana o wha ebẹbẹ ze. Fikieme? Steve, ọzae na ọ ta nọ, “Fikinọ aye mẹ ọ gwọlọ ta ẹme ọvuọvo kpahe oware nọ o via na ha, me te bi viẹro ku ei ẹsikpobi.” Rekọ nọ aye na ọ wariẹ roro kpahe oware na, ọ tẹ ta uwhremu na inọ, “Fikinọ mẹ jẹ rọwo lele ọzae mẹ ta oware nọ o via na ha, o tẹ jẹ lẹliẹ ẹbẹbẹ na siotọ.”

Ababọ avro, ẹme kpobi nọ a rẹ ta kpahe oware nọ o via na, o rẹ ginẹ da ọrivẹ-orọo nọ ọ riẹ onahona ha na. Aye jọ nọ a re se Debbie, nọ ọzae riẹ o lele aye nọ ọ rrọ okere-obe ọzae na bru-ẹnwae ọ ta inọ: “Enọ buobu e jọ omẹ udu. Ẹvẹ o rọ via? Fikieme o rọ via? Oghẹrẹ eware vẹ a jẹ ta kpahe? O jẹ kẹ omẹ uye gaga, yọ me bi roro kpahe oware na jẹ be nọ enọ efa buobu nọ oke o be nyaharo na.” Paul, ọzae aye na ọ ta nọ: “Ẹsejọ, ẹmẹme kpobi nọ mẹ avọ aye mẹ ma jẹ hae ta, o jẹ so ẹwhọ ze. Rekọ nọ ma tẹ whọ serihọ no, ma jẹ hai wounu kẹ ohwohwo uwhremu na. Eme itieye na nọ ma jẹ hae ta kugbe, u si omai kẹle ohwohwo gaga.”

Ẹvẹ whẹ avọ ọrivẹ-orọo ra wha sae rọ ta kpahe oware nọ o via na ababọ eva nọ who re ru dhae? Kareghehọ inọ ẹjiroro nọ o rẹ mae wọ owhẹ ru onana họ, re wha bọ orọo rai ga je wuhrẹ no oware nọ o via na ze orọnikọ re whọ ta eme nọ e rẹ dae kẹe he. Wọhọ oriruo, ọzae nọ a re se Chul Soo avọ aye riẹ nọ a re se Mi Young, a romatotọ ta kpahe oware nọ o wha riẹ ze nọ ọzae na o je bru-ẹnwae. Ọzae na ọ ta nọ: “Mẹ ruẹ vuhumu inọ me wo oke kẹ aye mẹ vievie he fiki ilale omobọ mẹ. Yọ mẹ jẹ ruawa kpahe epanọ me re ro ru amọfa eva were, jẹ daoma ru eware nọ a gwọlọ kẹ ae. Mẹ jẹ raha oke mẹ kpobi kugbe ae. Onana o soriẹ ze nọ me gbe je ro wo oke kẹ aye mẹ hẹ.” Nọ aimava a ruẹ oware nọ o wha ẹbẹbẹ na ze no, a te ru inwene nọ i fi obọ họ kẹ ae bọ orọo rai ga uwhremu na.

DAO ONANA: Otẹrọnọ whẹ họ ọrivẹ nọ o ruthọ na, whaha uruemu nọ whọ rẹ rọ fo ọrivẹ-orọo ra inọ ọye o ru nọ onana o rọ via. Rọwo inọ who ruthọ. Otẹrọnọ whẹ họ ọrivẹ nọ ọ riẹ onahona ha na, whọ nwane kpahe eme gaga kẹ ọrivẹ-orọo ra nọ o ruthọ na hayo rọ eme fae ovao ha. Whọ tẹ whaha eme itieye na, u re ru nọ ọrivẹ-orọo ra ọ jẹ ta eva kẹ owhẹ.—Ahwo Ẹfẹsọs 4:32.

2 Wha Wo Iroro Evo. Ebaibol ọ ta nọ: “Imava i woma vi omọvo.” Fikieme? “Keme a wo emamọ osaohwa rọkẹ iruo rai. Keme a te kie, ọjọ ọ rẹ kpare ọrivẹ riẹ.” (Ọtausiuwoma Na 4:9, 10) Ehri-uzi nana u wuzou gaga maero nọ imava-orọo a tẹ be daoma re a wariẹ fievahọ ohwohwo.

Nọ whẹ avọ ọrivẹ-orọo ra wha te bi wo iroro evona, onana u ti fi obọ họ kẹ owhai wariẹ wo evaifihọ nọ wha wo kẹ ohwohwo evaọ oke ọsosuọ. Rekọ, o gwọlọ nọ wha rẹ daoma gaga re orọo rai na o seba ẹfa. Wha te bi siomano ohwohwo, o rẹ wha ebẹbẹ efa ze. O gwọlọ nọ wha rri ohwohwo inọ whai yọ imava-orọo.

Ere Steve avọ Jodi nọ ma fodẹ evaọ obehru na a ru. Jodi ọ ta nọ: “O rehọ etoke thethei, rekọ mẹ avọ Steve ọzae mẹ ma daoma gaga re ma sae wariẹ bọ orọo mai ga ziezi. Mẹ jọ udu mẹ ku ei họ inọ me re gbe ru oware nọ o rẹ wha edada sei hi. Yọ dede nọ oware nọ me ru na o kẹ ọzae mẹ uye gaga, ọ gba riẹ mu inọ ọ rẹ fa orọo na ha. No ẹdẹ ruọ ẹdẹ, mẹ jẹ hae daoma kpobi re me ru eware nọ ọ sai ro fievahọ omẹ, yọ ẹsikpobi o je dhesẹ nọ o you omẹ. Onana o rẹ thọrọ omẹ ẹro vievie he.”

DAO ONANA: Whai imava wha wo iroro evona re u fi obọ họ kẹ owhai wariẹ fievahọ ohwohwo evaọ orọo rai.

 3 Wha Siobọno Iruemu Anwae. Nọ Jesu ọ vẹvẹ enọ e jẹ gaviezọ kẹe unu no re a whaha ẹnwae-obro, ọ tẹ kẹ ae ohrẹ inọ: “Ẹro ọze ra o [te] bi ru owhẹ zoruẹ, vre i no who ku ei fiẹ.” (Matiu 5:27-29) Otẹrọnọ whẹ họ ọrivẹ-orọo nọ o ruthọ na, kọ u gbe fo re who siobọno iruemu itieye na fiki orọo ra?

A rẹ tae isiava ha, o gwọlọ nọ whọ fa usu no ohwo nọ who lele bru-ẹnwae na riẹriẹriẹ. * (Itẹ 6:32; 1 Ahwo Kọrint 15:33) Paul, ọzae nọ ma jọ obehru ta ẹme te na, o nwene oke iruo riẹ gbe inọmba ifonu riẹ, re aye nọ o lele bru-ẹnwae na ọ siẹe ba ẹruẹ hayo ese. Rekọ omodawọ nana kpobi u ru iruo ho. Fikinọ Paul ọ gwọlọ nọ aye riẹ ọ wariẹ fievahọ ọyomariẹ, ọ tẹ jiroro nọ o re no iruo nọ o je ru na fiki aye nọ o lele bru-ẹnwae na nọ o bi kpokpo iei. Ọ tẹ jẹ jiroro inọ ọ rẹ kpairoro vrẹ ifonu obọriẹ re ọ hae wha ifonu aye riẹ lele oma. Kọ onana u ku ẹbẹbẹ na họ? Aye riẹ nọ a re se Debbie, ọ ta nọ: U te ikpe ezeza no anwẹnọ oware na o rọ via, rekọ udu o jẹ hai bru omẹ ẹsejọ inọ aye na avọ ọzae mẹ a te wariẹ mu usu họ. Rekọ enẹna, me fievahọ Paul ọzae mẹ inọ o ti gbe kie kẹ odawọ oyena ha.”

Otẹrọnọ whẹ họ ọrivẹ-orọo nọ o ruthọ na, o gwọlọ nọ who ru inwene. Wọhọ oriruo, o sae jọnọ who wo ẹro oyoma, hayo o rẹ were owhẹ re who roro kpahe amọfa nọ a re lele wezẹ. O tẹ rrọ ere, u fo re who siobọno “uruemu anwae” yena. Whaha iruemu itieye na, re who dhesẹ iruemu nọ e rẹ lẹliẹ ọrivẹ-orọo ra fievahọ owhẹ. (Ahwo Kọlọsi 3:9, 10) Kọ oghẹrẹ nọ a rọ yọrọ owhẹ o be hai ru ei bẹbẹ kẹ owhẹ re who dhesẹ uyoyou kẹ ọrivẹ-orọo ra? O tẹ make rọnọ o sae jọ bẹbẹ kẹ owhẹ evaọ oke ọsosuọ, u fo re whọ hae rọ eme gbe uruemu ra dhesẹ kẹ ọrivẹ-orọo ra inọ who you rie. Steve, ọzae nọ ma ta ẹme te no na ọ ta nọ: “Jodi, aye mẹ ọ jẹ hai dhesẹ nọ o you omẹ ẹkwoma obọ nọ ọ jẹ hai ro te omẹ, jẹ ta ẹsikpobi inọ ‘Me you owhẹ.’”

Nọ oke o be nyaharo na, o gwọlọ nọ who re rovie eva kẹ ọrivẹ-orọo ra kpahe oware kpobi nọ who bi ru. Mi Young, aye nọ ma fodẹ no vẹre na, ọ ta nọ: “Ọzae mẹ ọ jẹ hae vuẹ omẹ omoware kpobi nọ o via kẹdẹ kẹdẹ, makọ eware nọ i tulo dede he, re ọ sai ru omẹ riẹ inọ o bi si oware ovo no omẹ hẹ.”

DAO ONANA: Wha nọ ohwohwo kpahe eware nọ wha roro nọ e sai fi obọ họ kẹ owhai wariẹ fievahọ ohwohwo. Wha kere eware itieye na họ otọ, re wha hai ru lele ai ẹsikpobi. Ofariẹ, wha ku eware efa jọ nọ e rẹ were owhai kugbe eware jọ nọ wha be hai ru no vẹre.

4 Riẹ Oke nọ Whọ Sae rọ Vrẹ no Eva Ze. Whọ nwane rọ okpakpa ku ei họ nọ eware kpobi i kiehọ no wọhọ epanọ e jọ vẹre he. Obe Itẹ 21:5 o vẹvẹ unu inọ: “Ohwo kpobi nọ o re bru okpakpa ọ rẹ te jọ ababọ eware.” O rẹ rehọ oke, ẹsejọhọ ikpe buobu re wha tẹ sae wariẹ fievahọ ohwohwo.

Otẹrọnọ whẹ họ ọnọ ọrivẹ-orọo riẹ o bru-ẹnwae na, whọ nwane rọ okpakpa ku ei họ nọ whọ rọ vrẹ riẹ no ho. Mi Young, aye na ọ ta nọ: “Mẹ jẹ hai roro nọ o rrọ thọthọ, otẹrọnọ aye ọ gbẹ rọ vrẹ ọzae riẹ nọ o bru-ẹnwae he. Me roro nọ o nwani kiehọ re aye ọ dheva kri tere he. Rekọ nọ ọzae mẹ o bru-ẹnwae, etẹe mẹ rọ riẹ epanọ o bẹ te re ohwo ọ rọ vrẹ.” Ẹmẹrera erọvrẹ gbe evaifihọ e rẹ rọ nyaze.

Rekọ obe Ọtausiuwoma Na 3:1-3, o ta nọ oke jọ o riẹ nọ a re “ro siwẹ.” O tẹ via obọ, whọ rẹ sai roro nọ ẹme nọ whọ rẹ seba ẹtakugbe ọrivẹ-orọo ra họ oware nọ o mai woma. Rekọ who te ru ere evaọ etoke krẹkri o rẹ wha erere ọvo ze he. Re ẹbẹbẹ na o sai kuhọ, rọvrẹ ọrivẹ-orọo ra, je dhesẹ erọvrẹ nana via ẹkwoma eva nọ whọ rẹ ta kẹe ẹsikpobi. Ofariẹ, tuduhọ ọrivẹ-orọo ra re ọ hae vuẹ owhẹ eware nọ e rẹ sae lẹliẹe wereva gbe enọ e rẹ kẹe idhọvẹ.

Whaha eroro kpahe eware nọ e rẹ lẹliẹ eva dha owhẹ vrẹta. Daoma gaga re whọ sae kpairoro vrẹ oware nọ o via na. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:32) Who te bi roro kpahe oghẹrẹ nọ Jihova ọ rẹ rọ vrẹ, o sai fi obọ họ kẹ owhẹ. O kẹ riẹ uye gaga  nọ emọ Izrẹl oke anwae a kiuke ku ei. O tubẹ jọ Jihova oma wọhọ ohwo nọ ọrivẹ-orọo riẹ o bru-ẹnwae. (Jerimaya 3:8, 9; 9:2) Rekọ o “muofu ri bẹdẹ hẹ.” (Jerimaya 3:12) Nọ a kurẹriẹ je zihe bru ei ze, ọ rọvrẹ rai.

Ere ọvona, oke o be nyaharo na, nọ whai imava wha te ru inwene nọ o gwọlọ evaọ orọo rai no, onana u ve ti fi obọ họ kẹ owhai fievahọ ohwohwo ziezi. Evaọ oke nana, ukpenọ wha rẹ nwane tẹrovi epanọ orọo na o sae rọ tọ ọvo, wha rẹ sae t’ovao vi itee efa nọ wha rẹ sai le te obọ. O make rrọ ere na, wha ruẹrẹ oke jọ họ no oke te oke nọ wha rẹ rọ kiẹ ẹnyaharo nọ wha wo no riwi. Wha nwani roro nọ eware kpobi i kiehọ no ho. Wha ta jẹ kpairoro vrẹ ethobọ esese nọ wha jọ oma ohwohwo ruẹ, re wha dhesẹ uvi uyoyou kẹ ohwohwo.—Ahwo Galesha 6:9.

DAO ONANA: Ukpenọ whọ rẹ daoma kpobi re orọo ra u zihe kpohọ epanọ o jọ vẹre, rri omara wọhọ ohwo nọ ọ rọo obọ, nọ o bi ru re orọo riẹ o tọ.

Whọ rẹ Sai Ru Ei

Otẹrọnọ ẹsejọ who re roro nọ ewoma ọvo o ti no omodawọ ra ze he, kareghẹhọ inọ: Ọghẹnẹ họ ọnọ ọ to orọo họ. (Matiu 19:4-6) Fikiere, ọ rẹ sai fi obọ họ kẹ owhẹ wo evawere evaọ orọo ra. Ezae-avọ-eyae nọ ma fodẹ evaọ obehru na a ru lele ohrẹ Ebaibol, yọ onana u fi obọ họ kẹ ae bọ orọo rai ga.

O vrẹ ikpe 20 no anwẹnọ Steve avọ Jodi nọ ma ta kpahe no na a ro fi ẹbẹbẹ nọ ọ jọ orọo rai kparobọ. Steve, ọzae na ọ ta kpahe oware nọ u fi obọ họ kẹ ae fi ẹbẹbẹ yena kparobọ, inọ: “Nọ Isẹri Jihova a mu Ebaibol họ ewuhrẹ kugbe omai no, ẹsiẹe ma mai ro ru inwene ilogbo evaọ orọo mai. A rẹ ruẹ unu gbiku irere nọ ma wo no Ebaibol ze he. Onana u fi obọ họ kẹ omai thihakọ oke obẹbẹ yena.” Jodi, aye na ọ ta nọ: “Eva e were omẹ gaga inọ ma sai fi ẹbẹbẹ ologbo yena kparobọ. Ebaibol na nọ ma je wuhrẹ kugbe, jẹ be daoma evaọ abọfa, i ru nọ ma be rọ wereva enẹna evaọ orọo mai.”

[Oruvẹ-obotọ]

NỌ OMARA NỌ . . .

▪ Eme ọ lẹliẹ omẹ jiroro nọ mẹ rẹ fa orọo mẹ hẹ, dede nọ ọrivẹ-orọo mẹ o bru-ẹnwae evaọ oke nọ u kpemu?

▪ Emamọ iruemu jọ vẹ mẹ be ruẹ evaọ oma ọrivẹ-orọo mẹ enẹna?

▪ Nọ mẹ avọ ọrivẹ-orọo mẹ ma jẹ nyusu orọo, oghẹrẹ vẹ me je ro dhesẹ nọ me you rie makọ evaọ eware nọ i tulo ho, kọ ẹvẹ mẹ sae rọ wariẹ ru epọvo na enẹna?