ELFRIEDE URBAN | IKUIGBE UZUAZỌ
Me Wo Evawere Evaọ Iruo Imishọnare
Eware iyoma buobu e via evaọ okenọ mẹ gbẹ maha. A yẹ omẹ evaọ edẹ 11 amara Akpegbivẹ 1939 evaọ orẹwho Czechoslovakia, nọ Ẹmo Akpọ Avivẹ o muhọ te emerae esa no. Nọ eka ivẹ e vrẹ no, oni mẹ o te whu fiki eyẹ ọgaga nọ o ro yẹ omẹ. Taure a te ti yẹ omẹ, yọ ọsẹ mẹ ọ kwa kpohọ orẹwho Germany no fiki iruo. Fikiere ọsẹgboni oni mẹ a yọrọ omẹ. Evaọ oke yena, inievo-emetẹ emaha esa oni mẹ a jọ uwou na re nọ a jẹ yọrọ.
Eware e jọ gaga nọ ẹmo na o kuhọ no evaọ 1945. Fikinọ mai yọ ahwo Germany, a te le omai no Czechoslovakia zihe kpobọ Germany. Ewho Germany i kporo kuotọ fiki ẹmo na, yọ ahwo a yogbe gaga. Ẹsejọ inievo oni mẹ a re dikihẹ uhie nọ a be jọ ghale emu kẹ ahwo bẹsenọ oke o rẹ kẹ. Yọ evaọ ẹsejọ ma re kpobọ owhawho nyae tọlọ ibi-ire nọ a re se blackberries gbe ituu, enọ ma rẹ rọ kẹ ahwo, a vẹ kẹ omai ebrẹdi. Emu nọ a jẹ kẹ ahwo o je tulo ho fikiere ahwo a jẹ hai tho uji gaga re a sae ruẹ emu re. A je tho erao nọ ahwo a re fihọ uwou yọrọ. Ẹsibuobu ma jẹ hai kiẹzẹ eveva.
Oke Ọsosuọ nọ Ma ro Yo kpahe Uzẹme Ebaibol Na
Ichọche Katọlik ọsẹgboni ologbo mẹ a jọ, rekọ ma wo Ebaibol ho. Ozerẹ ichọche na ọ rọwo zẹ Ebaibol kẹ ọsẹ-ologbo mẹ hẹ. Ọ jẹ hae ta kẹ ahwo ichọche na nọ oware nọ a re ru ọvo họ, jọ a gaviezọ nọ a te bi ru emase. Fiki onana u wo enọ buobu nọ ọsẹ-ologbo mẹ ọ jẹ hae nọ kpahe Ọghẹnẹ, rekọ ohwo ọvo ọ sae kuyo rai hi.
Nọ mẹ jọ ikpe ihrẹ, Isẹri Jihova ivẹ jọ a tẹ nyaze uwou mai te ta usi uwoma kẹ omai. A rọ Ebaibol kuyo enọ kpobi nọ ọsẹ-ologbo mẹ ọ nọ rai kpahe eware wọhọ uwuhrẹ esanerọvo, erae ehẹle, gbe uyero ahwo nọ a whu no. Iyo nọ a kẹ riẹ no Ebaibol ze e jọ vevẹ yọ e were ọsẹ-ologbo mẹ gaga. U mu ọsẹ-ologbo mẹ ẹro nọ o duku uzẹme na no. Fikiere mai ahwo uviuwou na soso ma tẹ rọwo kẹ Osẹri Jihova jọ avọ aye riẹ re a wuhrẹ omai Ebaibol.
Me Fi Utee Họ kẹ Omamẹ Evaọ Uzuazọ
Makọ oke nọ mẹ gbẹ maha, me you Jihova. O jẹ hae were omẹ re me se iku imishọnare nọ e be ta usi uwoma evaọ erẹwho nọ e rrọ thethabọ. Mẹ jẹ hae nọ omamẹ nọ, ‘Ẹvẹ a be sai ro ru ei? Ẹvẹ o rẹ jọ re ohwo ọ ta usi uwoma kẹ ahwo nọ a ri yo kpahe odẹ Jihova ẹdẹvo ho?’
Okenọ mẹ jọ ikpe 12, mẹ tẹ ta kẹ omamẹ nọ mẹ gwọlọ jọ imishọnare, fikiere me te je ru eware nọ i re fiobọhọ kẹ omẹ le utee mẹ na tobọ. Oware ọsosuọ nọ me ru họ, mẹ daoma ruẹ nọ me re kpohọ usi uwoma ẹsikpobi. Kẹsena evaọ edẹ 12 amara Akpegbivẹ 1954, mẹ tẹ họ-ame. Me te ti zihe ruọ ọkobaro oke-kpobi. Ẹmẹrera me bi ro le utee mẹ te obọ na.
Mẹ riẹ nọ re mẹ sai kpohọ Isukulu Giliad nọ a re jo wuhrẹ ahwo kẹ iruo imishọnare, o gwọlọ nọ me re wuhrẹ epanọ a rẹ ta Oyibo. Fikiere mẹ tẹ jẹ daoma wuhrẹ Oyibo. Evaọ oke yena, isoja America a jọ Germany, fikiere mẹ tẹ ta kẹ omamẹ nọ mẹ rẹ nyabru ai re mẹ jẹ Oyibo kẹ ae. Ẹdẹ jọ mẹ tẹ nyabru isoja jọ, mẹ tẹ ta kẹe nọ, “Mẹ yọ Kristi.” Nọ o rri omẹ ọ tẹ ta kẹ omẹ nọ, “Me roro nọ ẹme nọ whọ gwọlọ ta na họ, ‘Mẹ yọ Oleleikristi.’” Me je roro nọ mẹ riẹ Oyibo ẹta ziezi no, kpakọ mẹ re riẹ ẹta tere he!
Nọ mẹ jọ ikpe udhe gbọ, mẹ tẹ kwa kpobọ England. Evaọ ohiohiẹ me re ru iruo kẹ uviuwou Isẹri Jihova jọ, me re lele ai rri ọmọ. Evaọ oke uvo, me ve kpohọ usi uwoma, yọ onana u rovie uvẹ kẹ omẹ nọ mẹ jẹ hae rọ ta Oyibo. Nọ mẹ rria England te ukpe ọvo no, mẹ tẹ riẹ epanọ a rẹ ta Oyibo ziezi.
Me te zihe kpobọ Germany, yọ evaọ Akpe 1966, a tẹ rọ omẹ mu ọkobaro obọdẹ evaọ ẹwho Mechernich. Ahwo ẹwho na a jẹ gaviezọ kẹ usi uwoma ha. Oria na ọ jọ dhedhẹ gaga. A jẹ rọwo rovie ẹthẹ kẹ omai re ma ruọ uwou rai hi nọ ekpahe egaga e tẹ make rrọ fiki edhedhẹ. Ẹsibuobu mẹ jẹ hae lẹ se Jihova nọ, “Otẹrọnọ mẹ te jọ imishọnare ẹdẹ jọ, jọ a vi omẹ kpohọ orẹwho nọ ọ rrọ dhedhẹ enẹ hẹ.”
Me Le Utee Mẹ Tobọ
Nọ me ru iruo ọkobaro obọdẹ na te emerae jọ no, Jihova o te ru oware nọ mẹ gwọlọ kẹ omẹ! A zizie omẹ kpohọ Isukulu Giliad nọ a re jo wuhrẹ ahwo rọkẹ iruo imishọnare, eklase avọ 44. Ma nwrotọ evaọ edẹ 10 Azie 1967. Kọ whọ riẹ oria nọ a vi omẹ kpohọ? A vi omẹ kpohọ orẹwho nọ a re se Nicaragua evaọ Central America. Ẹwho na ọ rrọ dhedhẹ hẹ! Imishọnare nọ e jọ obei a dede omẹ avọ inievo-emetẹ esa nọ a vi kpohọ obei rehọ ziezi. Wọhọ epanọ Pọl ukọ na o “yere Ọghẹnẹ je kru udu ga” okenọ inievo na a nyaze ti zere iei na, ere o jọ kẹ omẹ re.—Iruẹru Ikọ 28:15.
A vi omẹ kpohọ ẹwho jọ nọ a re se León. Ẹvẹrẹ Spanish a rẹ ta, yọ mẹ gba riẹ mu nọ mẹ rẹ daoma wuhrẹ ẹvẹrẹ Spanish. O jọ bẹbẹ kẹ omẹ re mẹ ta ẹvẹrẹ na dede nọ evaọ emerae ivẹ soso, kẹdẹ kẹdẹ mẹ jẹ hae rọ euwa ikpegbọvo wuhrẹ iẹe!
Mẹ kareghẹhọ nọ ẹdẹ jọ ohwo jọ nọ mẹ ta usi uwoma kẹ ọ rọ udi nọ a rọ ibi-ire ru rọ ghọ omẹ. Ahwo Nicaragua a re sei fresco. Me je roro nọ uyo nọ mẹ kẹ riẹ họ, “ame gheghe” ọvo mẹ gwọlọ da. Uyo nọ mẹ kẹ aye na u gbe rie unu gaga. Nọ edẹ jọ e vrẹ no, mẹ tẹ te riẹ nọ ẹme nọ mẹ kpahe kẹ aye na evaọ ẹvẹrẹ Spanish họ, “ame ọrẹri” koyehọ “holy water” mẹ gwọlọ da! Me yere Ọghẹnẹ inọ mẹ sae riẹ epanọ a rẹ ta ẹvẹrẹ Spanish uwhremu na.
Ẹsibuobu, me re wuhrẹ uviuwou soso Ebaibol na. Fikinọ ozọ oware ovo o je mu omẹ evaọ ẹwho León ho, ẹsejọ mẹ jẹ hai wuhrẹ ahwo Ebaibol na rite ighọjọ 10 aso dede. Mẹ riẹ odẹ enwenọ ohwo kpobi nọ ọ jọ ẹwho na. Nọ me te bi no usi uwoma kpo evaọ owọwọ, mẹ rẹ ruẹ ahwo nọ a keria aro uwou rai bi rri aro. Me re yere ai je lele ai ta ẹme.
Me fiobọhọ kẹ ahwo buobu wuhrẹ uzẹme na evaọ León. Aye jọ nọ me fiobọhọ kẹ họ Nubia, o yẹ emezae eree. Me wuhrẹ i rie Ebaibol na bọo oke nọ a ro vi omẹ kpobọ ẹwho Managua evaọ 1976. Evaọ ikpe 18 soso, mẹ avọ Nubia gbe emọ riẹ ma ruẹ ẹro ho, bọo oke nọ me ro kpohọ okokohọ ubrotọ jọ evaọ León. Evaọ oke ibreki, emezae Nubia a te su bru omẹ ze! Eva e were omẹ gaga inọ Nubia ọ sai wuhrẹ emọ riẹ kpobi fihọ ukoko na.
Me Ru Iruo Imishọnare na Evaọ Oke Obẹbẹ
No umuo ukpe 1975 vrẹ, eware i te muhọ enwene evaọ Nicaragua. Ozighi ọ tẹ da oria kpobi fia fiki oma-uhrowo gbe isuẹsu. Ma daoma jẹ ta usi uwoma ghele. Ẹwho nọ a re se Masaya nọ mẹ jẹ jọ ta usi uwoma na ọ jọ ofẹ obọze ovatha-ọre okpẹwho-esuo orẹwho na. Ẹsibuobu ma rẹ nyaku ahwo nọ a bi luje wọso egọmeti gbe ahwo nọ a be họre ohwohwo. Nọ ma jọ ewuhrẹ evaọ owọwọ ẹdẹ jọ, ohọre o te du lahwe evaọ udevie utu jọ nọ a re se Sandinista gbe isoja egọmeti. Fikiere ma te kiẹzẹ otọ Ọgwa Uvie na re egbọlọ i gbe kie omai hi. a
Evaọ ẹdẹ ọfa jọ nọ mẹ jọ usi uwoma, mẹ tẹ nyaku ohwo utu Sandinista jọ nọ o ku oware họ ovao nọ ọ be sa osoja egọmeti jọ. Mẹ tẹ jẹ gwọlọ dhẹ, rekọ ezae efa nọ i ku eware họ ruru ovao a tẹ nya lahwe. Mẹ tẹ dhẹ ruọ abotọ uwou jọ, rekọ u wo oghẹrẹ ọvo nọ mẹ sae rọ vabọ họ. Isoja egọmeti nọ e rrọ ẹlikọpta a te mu ahwo na họ ẹsa. Idudhe na, ọzae jọ o te rovie ẹthẹ riẹ, o te si omẹ ruọ eva uwou riẹ. O jọ omẹ oma nọ Jihova họ ọnọ o siwi omẹ na!
A Le Omai No Orẹwho Na
Mẹ jọ ẹwho Masaya rite edẹ 20 amara Asa, 1982. Ẹdẹ yena ọ rẹ thọrọ omẹ ẹro ho. Evaọ irioke ẹdẹ yena, mẹ avọ imishọnare isoi efa ma jẹ te gwọlọ re emu. Ẹsiẹvo na, ma tẹ ruẹ utu isoja Sandinista jọ avọ iwhunu nọ a be ruọ obọ emu uwou imishọnare nọ ma rrọ na. A te du ruọ eva oria nọ ma kokohọ be gwọlọ jọ re emu na, kẹsena omọvo rai jọ ọ tẹ ta kẹ omai nọ: “Ma kẹ owhai auwa ọvo nọ whai omomọvo ọ rẹ rọ kwa eware riẹ fihọ ọvuọ ẹkpa riẹ, wha ve lele omai.”
Isoja na a tẹ rehọ omai kpohọ udhu jọ, a te kru omai fihọ etẹe evaọ euwa buobu. A te fi omai imane jọ họ omoto kpobọ uwhru orẹwho Costa Rica, kọ ere a ro le omai no orẹwho na. Nọ oke o be nyaharo na, a le imishọnare nọ i bu te 21 no orẹwho na re.
Inievo nọ e rrọ orẹwho Costa Rica a dede omai rehọ, okiokiọ riẹ, ma te kpohọ uwou ogha nọ ọ rrọ San José. Ma jọ etẹe kri hi. Nọ edẹ ikpe e vrẹ no, a te vi omai imaree kpohọ orẹwho Honduras kẹ iruo imishọnare mai.
Iruo Imishọnare Evaọ Honduras
A vi omẹ kpohọ ẹwho Tegucigalpa evaọ Honduras. Mẹ ta usi uwoma evaọ ikpe 33 soso evaọ ẹwho na. Ukoko ọvo nọ me di họ etẹe ọ tẹ te rro te ikoko eree soso. U yoma gaga inọ nọ oke o be nyaharo na, ahwo a te mu ozighi gbe ikpehre eware họ eru gaga evaọ Tegucigalpa. A jẹ jariẹ tho uji gaga, yọ mẹ nyaku ahwo nọ a tho omẹ unuẹse buobu. Itu ugbarugba a jariẹ re. A jẹ hae ta nọ mẹ kẹ ae ugho hayo “osa-uzou rọkẹ ẹmo nọ a bi fi,” keme ere a jẹ hai se ugho nọ a bi mi na. Mẹ vẹ ta kẹ ae nọ, “Me wo oware jọ nọ o woma vi ugho,” kẹsena mẹ vẹ kẹ ae omobe-ovẹvẹ hayo emagazini. Ẹsikpobi a re siobọno omẹ nyavrẹ!
Ahwo buobu nọ a jẹ rria Tegucigalpa a jọ wowou, a rẹ gwọlọ ẹme he, yọ me fiobọhọ kẹ ejọ wuhrẹ uzẹme na. Wọhọ oriruo, mẹ kareghẹhọ aye jọ nọ me je wuhrẹ Ebaibol na nọ a re se Betty. O je wo ẹnyaharo ziezi, rekọ ẹdẹ jọ ọ tẹ ta kẹ omẹ nọ o bi zihe kpobọ ichọche nọ ọ jọ vẹre. O kẹ omẹ uye gaga, rekọ nọ ikpe ivẹ e vrẹ no, Betty ọ tẹ siọ ichọche na ba ẹnya, mẹ tẹ wariẹ mu ei Ebaibol na họ ewuhrẹ. Fikieme ọ rọ siọ ichọche na ba ẹnya? Betty ọ ruẹ nọ oke nọ ọ jẹ hae ziọ ewuhrẹ, inievo ukoko na a jẹ hai dhesẹ uyoyou kẹe gaga. (Jọn 13:34, 35) Ọ ta kẹ omẹ nọ: “Wha re dede ahwo kpobi rehọ whẹtiẹ whẹtiẹ evaọ obọ ewuhrẹ rai, te edafe te iyogbe. Wha wo ohẹriẹ.” Nọ oke o be nyaharo na, Betty ọ tẹ họ-ame.
A si omai no uwou imishọnare nọ ma jọ evaọ Tegucigalpa na evaọ 2014, kẹsena a te vi omẹ kpobọ Panama. Enẹna mẹ be rria uwou imishọnare jọ kugbe imishọnare ene efa nọ i kri no.
Eva E rẹ Were Ohwo nọ O te Le Utee Riẹ Tobọ Evaọ Egagọ Jihova
Me ru iruo imishọnare na te ikpe 55 no. Enẹna fiki ẹyao, mẹ gbẹ be sai ru te epanọ mẹ jẹ hai ru vẹre he. Jihova o fiobọhọ kẹ omẹ nọ mẹ gbẹ be sai ro wuhrẹ ahwo uzẹme na kpahe iẹe.
Me wo uvẹ nọ mẹ hai ti ro ru eware efa evaọ uzuazọ. O hae jọ nọ mẹ rọ uzuazọ mẹ le eware efa, mẹ hai ti wo eghale buobu nọ me wo na ha. Ahwo nọ me fiobọhọ kẹ kurẹriẹ ziọ ukoko na no a bu vi udhuvẹ-gbikpe no, a wọhọ emọ kẹ omẹ, yọ me wo egbẹnyusu buobu evaọ ukoko na re. Ahwo nana a wọhọ ahwo uviuwou mẹ, yọ oniọvo oni mẹ nọ a re se Steffi nọ ọ be rria Germany o you omẹ gaga yọ ọ rẹ tuduhọ omẹ awọ.
Dede nọ mẹ rọo ho, oma o rrọ omẹ goli hi. Jihova ọ rrọ kugbe omẹ ẹsikpobi. Me te je wo emamọ egbẹnyusu wọhọ Marguerite Foster nọ ma gbe ru iruo imishọnare evaọ ikpe 17 soso. Mẹ avọ iẹe ma ta usi uwoma je ru eware buobu kugbe, yọ ma gbẹ rrọ egbẹnyusu ekpekpe rite enẹna.—Itẹ 18:24.
Oware nọ o be mae kẹ omẹ evawere họ, mẹ rọ uzuazọ mẹ kpobi gọ Jihova je ru iruo riẹ. No emaha mẹ ze mẹ rọ gwọlọ nọ mẹ rẹ jọ imishọnare, me le utee mẹ na tobọ, yọ Jihova ọ rọ eware buobu ghale omẹ! Eva e be were omẹ ziezi, yọ me bi rẹro oke nọ mẹ te rọ gọ Jihova bẹdẹ bẹdẹ.
a Utu esuo ohrowo nọ a re se Sandinista National Liberation Front na evaọ Nicaragua u zihe ruọ utu nọ u je titi gaga no umuo ukpe 1975 vrẹ, yọ uwhremu na utu nana u mi uviuwou nọ u je su anwọ ikpe 40 nọ o vrẹ esuo.