A yẹ omẹ evaọ 1941. Ẹwho Virrat evaọ Finland ma jẹ rria, yọ ahwo uviuwou mẹ a diezọ. Ọsẹgboni mẹ, gbe oniọvo-ọmọzae gbe ọrọ ọmọtẹ ọmaha mẹ a diezọ, yọ imoni mai efa buobu a diezọ re. Ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme ma rẹ rọ ta ẹme kẹ ohwohwo.

 A kẹ omẹ uvẹ vievie he re mẹ rọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme ta ẹme evaọ obọ isukulu nọ mẹ jọ, yọ isukulu na ọ rehọ oware wọhọ ikilomita egba ivẹ gbe udhuvẹ (240) thabọ no uwou mai. Evaọ oke yena, oghẹrẹ ovona a jẹ hai ro wuhrẹ ahwo nọ a diezọ gbe ahwo nọ a diezọ họ evaọ Finland, fikiere ma tẹ daoma wuhrẹ epanọ a rẹ ta ẹme, gbe epanọ a re rri unu ohwo rọ riẹ ẹme nọ ọ be ta. Nọ iticha mai a tẹ ruẹ omai nọ ma be rọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme lele ohwohwo ta ẹme, a vẹ rọ irula hayo umure fa omai iziabọ, iziabọ mai i ve fu fihọ evaọ edẹ buobu.

 Nọ me no ekọleji nwrotọ no, me te kpohọ isukulu nọ a re jo wuhrẹ ahwo kpahe epanọ a rẹ kọ eware je thuru erao. Ọsẹgboni mẹ a wo udhu, fikiere o gwọlọ nọ me re wuhrẹ kpahe epanọ a rẹ kọ eware je thuru erao. Ẹdẹ jọ nọ me no obọ isukulu ze, mẹ tẹ ruẹ Uwou-Eroro gbe Awake! evaọ ehru emẹjẹ. Ọsẹ mẹ ọ tẹ vuẹ omẹ nọ a jọ Uwou-Eroro gbe Awake! na ta kpahe emamọ eware buobu evaọ Ebaibol na, yọ ọzae-avọ-aye jọ nọ a rrọ Isẹri Jihova a be hae nyaze ti wuhrẹ iẹe avọ oni mẹ Ebaibol na. Yọ oghẹrẹ nọ a je ro wuhrẹ ọsẹgboni mẹ họ, a re kere ẹme kpobi nọ a be ta fihọ obe kẹ ae.

 Ọsẹ mẹ ọ vuẹ omẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ u ti ru otọakpọ na fihọ aparadase, yọ Ọghẹnẹ ọ te kpare ahwo nọ a whu no zihe ziọ uzuazọ. Rekọ oware nọ a wuhrẹ omẹ anwẹdẹ họ, ahwo nọ a whu no a bi kpobọ odhiwu. Me te je roro nọ ọsẹ mẹ o wo otoriẹ oware nọ Isẹri Jihova a wuhrẹ i rie he, keme ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme a ro lele iei ta ẹme he.

 Nọ Osẹri Jihova na avọ aye riẹ a wariẹ zihe ze ti wuhrẹ ọsẹgboni mẹ, mẹ tẹ nọ ae enọ kpahe eware nọ ọsẹ mẹ ọ vuẹ omẹ na. A tẹ ta nọ, “Uzẹme ọsẹ ra ọ ta kẹ owhẹ na.” Kẹsena a te dhesẹ ẹme nọ Jesu ọ ta kpahe ẹkparomatha kẹ omẹ evaọ obe Jọn 5:28, 29. A vuẹ omẹ epanọ Ọghẹnẹ o ti ro si ahwo omuomu kpobi no otọakpọ na no, gbe epanọ ahwo a te rọ rria otọakpọ nọ udhedhẹ o dafia bẹdẹ bẹdẹ, yọ ohwo ọvo ọ te gbẹ mọ họ.—Olezi 37:10, 11; Daniẹl 2:44; Eviavia 21:1-4.

 Fikinọ mẹ gwọlọ gbẹ riẹ kpahe Ebaibol na viere, mẹ tẹ rọwo nọ Osẹri Jihova jọ nọ a re se Antero o wuhrẹ omẹ Ebaibol na. Ọ riẹ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme he, fikiere mẹ tẹ jẹ hai kere iyo enọ na fihọ obe rọkẹ iẹe. Antero o te se ae no, ọ vẹ wariẹ kere enọ hayo eme efa kẹ omẹ. Enẹ ọ jẹ hai ro wuhrẹ omẹ koka koka, yọ euwa ivẹ ma re ro wuhrẹ.

 Evaọ 1960, me te kpohọ okokohọ ologbo Isẹri Jihova nọ a jẹ rọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme fa ẹme kpobi nọ a ru. Evaọ uvo Edisoi-Oka, a te ru owhowhovia inọ ahwo nọ a gwọlọ họ-ame a te họ-ame evaọ Ẹdẹ-Ọmaha. Fikiere evaọ ohiohiẹ Ẹdẹ-Ọmaha, mẹ tẹ wha ewu ame-ọhọ gbe omokpa lele oma, mẹ tẹ họ-ame evaọ ẹdẹ yena! a U kri hi, ọsẹgboni mẹ gbe oniọvo-ọmọzae gbe ọrọ ọmọtẹ ọmaha mai a tẹ họ-ame.

 Mẹ jẹ gwọlọ nọ mẹ rẹ ta usi uwoma kẹ ahwo nọ a diezọ kpahe eware nọ mẹ riẹ na, yọ mẹ riẹ nọ edhere nọ mẹ sai ro lele ae ta ẹme họ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme. Nọ mẹ kaki muhọ, ahwo nọ a diezọ evaọ ẹwho mẹ mẹ jẹ ta usi uwoma kẹ.

 Uwhremu na, mẹ tẹ kwa kpohọ okpẹwho jọ nọ ekọmpene e vọ nọ a re se Tampere. Evaọ obei, mẹ rẹ nya no uwou ruọ uwou be gwọlọ ahwo nọ a diezọ, mẹ vẹ nọ ohwo nọ me dihọ uwou sọ ọ riẹ ohwo jọ nọ o diezọ. Enẹ me je ro wo emọ-uwuhrẹ Ebaibol, yọ evaọ imikpe jọ ọvo, iwhowho-uvie nọ i diezọ nọ e jọ okpẹwho Tampere a bu vi imakpe.

 Evaọ 1965, mẹ tẹ nyaku oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Maire. Ukpe nọ u lele i rie, ma tẹ rọo. O raha oke he, Maire o te je wuhrẹ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme, yọ evaọ ikpe udhuvẹ gbikpe nọ mẹ avọ iẹe ma rọ gọ Jihova kugbe na, ọ jọ ohwo nọ a re fievahọ, yọ o re kru oma ga evaọ oware kpobi.

 Nọ ma rọo te ikpe ivẹ no, ma te yẹ ọmọzae, odẹ riẹ Marko. Ọmọzae mai o diezọ họ. O wuhrẹ ẹvẹrẹ Finnish, gbe ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme Finnish. Marko ọ họ-ame okenọ ọ jọ ikpe ikpegbesa.

 Oke o be nya na, ahwo buobu a te kuomagbe utu ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme nọ o rrọ okpẹwho Tampere. Fikiere evaọ 1974, ma tẹ kwa kpohọ okpẹwho Turku, yọ Osẹri Jihova nọ o diezọ ọ jọ ẹwho nana ha. Ma tẹ jẹ nya no uwou ruọ uwou be gwọlọ ahwo nọ a diezọ. Emọ-uwuhrẹ Ebaibol ikpegbivẹ mẹ soso ae họ-ame evaọ oke nọ ma jọ okpẹwho Turku na.

 Evaọ 1987, a te zizie ọmọzae mai Marko kpohọ iruo Ebẹtẹle. Fikinọ utu ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme nọ o rrọ Turku o dowọ muotọ ziezi no, ma tẹ jẹ jiroro nọ ma rẹ wariẹ kwa kpohọ oria ofa.

 Oke yena uvẹ usi uwoma ota u ro rovie evaọ ekwotọ Eastern Europe. Fikiere evaọ amara Ọvo 1992, mẹ avọ oniọvo-ọmọzae ọfa jọ nọ o diezọ ma te kpohọ ẹwho Tallinn evaọ Estonia.

 Obei ma jọ nyaku oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ oniọvo ọmọzae riẹ o diezọ. Dede nọ oniọvo riẹ na ọ rọwo nọ ma wuhrẹ iẹe Ebaibol ho, o dhesẹ ahwo buobu nọ a diezọ kẹ omai evaọ Estonia. Evaọ ẹdẹ urere nọ ma rọ jọ ẹwho na, ọ wha omai kpohọ oria jọ nọ ahwo nọ a diezọ evaọ ẹwho Tallinn a rẹ jọ gba ẹgwae (Estonian Association of the Deaf). Ma kaki te oria ẹgwae na, fikiere ma tẹ kwa emagazini gbe ebe mai efa buobu nọ a rọ ẹvẹrẹ Estonia gbe Russia ro kere vọ ehru emẹjẹ jọ. Ebe nọ a rehọ i bu te oware wọhọ udhusoi (100), emagazini egba ivẹ (200), yọ ahwo nọ a kẹ omai adrẹse rai a bu te oware wọhọ udhosa-gbikpe. No umuo ẹdẹ yena vrẹ, ma te wo ahwo buobu nọ ma jẹ rọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme ta usi uwoma kẹ evaọ Estonia!

 U kri hi, mẹ avọ aye mẹ Maire ma tẹ jẹ hai kpohọ orẹwho Estonia ẹsikpobi nyae ta usi uwoma. Ma te mu iruo ubroke họ, kẹsena ma te wo oke nọ ma ro mu ọkobaro okekpobi họ. Evaọ 1995, ma tẹ kwa kẹle ẹwho Helsinki keme o mai lọhọ re ohwo ọ jọ etẹe ruọ okọ kpohọ ẹwho Tallinn. Jihova ọ ghale omai gaga keme ma fiobọhọ kẹ ahwo buobu wuhrẹ Ebaibol na evaọ Estonia!

 Ma wo emọ-uwuhrẹ Ebaibol buobu nọ ma riẹ nọ ma sai wuhrẹ Ebaibol kugbe, yọ emọ-uwuhrẹ Ebaibol ikpegbezeza mai a wuhrẹ Ebaibol te epanọ a rọ họ-ame. Inievo emetẹ ivẹ jọ nọ a diezọ je tuaro a jọ usu ahwo nana nọ a họ-ame na. Oghẹrẹ nọ mẹ jẹ hai ro wuhrẹ obe kugbe ae họ, mẹ rẹ rọ obọ mẹ kpahe obọ rai ro lele ae ta ẹme. Yọ a re se oghẹrẹ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme nana tactile.

 Re a wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo nọ a diezọ o lọhọ họ. Evaọ oke yena, a re fa ebe ukoko na fihọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme he. Fikiere mẹ rẹ gwọlọ iwoho nọ i re siuru evaọ ebe ukoko na, me ve koko ai fihọ obe jọ, kọ eye mẹ jẹ hai ro wuhrẹ ahwo nọ a diezọ.

 Inievo nọ e jọ Uwou ogha Finland a tẹ ta kẹ omẹ nọ me kpohọ orẹwho Latvia gbe Lithuania nyae kiẹ kpahe epanọ a sai ro fiobọhọ kẹ ahwo nọ a be ta ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme evaọ erẹwho yena. Fikiere ma kpohọ erẹwho nana unuẹse buobu, yọ ma fiobọhọ kẹ Isẹri Jihova nọ e be rria obei riẹ epanọ a rẹ rọ gwọlọ ahwo nọ a diezọ. Enwenọ orẹwho kpobi u wo ọvuọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme riẹ. Fikiere me te wuhrẹ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme Estonia, Latvia, gbe Lithuania. Me wuhrẹ Ẹvẹrẹ Obọ rọ T’ẹme Russia omojọ re, keme ọye a re ro wuhrẹ ahwo Russia nọ a diezọ nọ a be rria erẹwho nọ e rrọ Baltic.

 O da omẹ gaga inọ ma kpohọ Estonia gbe erẹwho efa nọ e rrọ Baltic te ikpe eree no, aye mẹ Maire o te mu ẹyao jọ nọ a re se Parkinson họ ẹmọ, fikiere ma gbẹ jẹ nya ha.

 Evaọ 1997, a salọ ahwo jọ re a hae fa ebe ukoko na fihọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme evaọ Uwou Ogha Finland. Fikinọ ma be rria kẹle uwou ogha na, mẹ avọ aye mẹ ma jẹ hai fiobọhọ fa ebe ukoko na fihọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme, yọ rite enẹna, me re ru iruo yena ẹsejọ. Te omai te ọmọzae mai Marko ma gbe je ru iruo na. Uwhremu na, Marko avọ aye riẹ Kirsi, a jẹ hai kpohọ erẹwho efa nyai wuhrẹ inievo nọ e rrọ utu efafa kpahe epanọ a sae rọ fa ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme ziezi.

 Ofariẹ, inievo nọ e rrọ uwou ogha na a tẹ jẹ ta nọ iwhowho-uvie nọ i diezọ họ a sai wuhrẹ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme. Fikiere inievo buobu a te kuomagbe itu gbe ikoko ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme sa-sa, re a sai fiobọhọ evaọ usi uwoma ota, iwuhrẹ, gbe iruo ukoko na.

 Evaọ 2004, mẹ avọ aye mẹ Maire ma te fiobọhọ to ukoko ọsosuọ họ evaọ ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme Finnish evaọ Helsinki. Evaọ ikpe esa ọvo, ukoko na o tẹ dowọ muotọ ziezi, yọ ekobaro buobu e jariẹ.

 Kẹsena ma tẹ jiroro kpahe epanọ ma rẹ rọ kwa kpohọ oria ọfa nọ a jọ gwọlọ iwhowho-uvie. Evaọ 2008, ma tẹ kwa kẹle okpẹwho Tampere. Ma tẹ wariẹ kuomagbe utu ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme nọ ma jọ evaọ ikpe ọgbagbene nọ e vrẹ. Ukpe nọ u lele i rie, utu ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme na o te zihe ruọ ukoko ẹvẹrẹ obọ rọ t’ẹme avọ ivẹ evaọ Finland.

 Evaọ oke nana, yọ oma aye mẹ Maire o bi dhe eyeyoma. Mẹ daoma rẹrotei ziezi bọo okenọ o ro whu evaọ 2016. Dede nọ ẹro riẹ o bi vo omẹ gaga, me bi rẹro okenọ mẹ te rọ wariẹ ruẹ e riẹ evaọ akpọ ọkpokpọ na, nọ ẹyao ọ te jọ họ.—Aizaya 33:24; Eviavia 21:4.

 Bọo oke yena, mẹ gbẹ gwọlọ nọ mẹ rẹ ta usi uwoma na kẹ ohwo kpobi nọ o diezọ, dede nọ iruo nana me bi ru anwọ ikpe udhosa nọ e vrẹ na. Iruo usi uwoma ota na e gbẹ be were omẹ gaga!