Kpohọ eme nọ e riẹ eva

Kpohọ oria eware nọ e riẹe eva

Okọ nọ A se Lightbearer O Wha Elo Uzẹme na Kpohọ Obọze Ovatha-Ọre Asia

Okọ nọ A se Lightbearer O Wha Elo Uzẹme na Kpohọ Obọze Ovatha-Ọre Asia

Evaọ emuhọ etoke ikpe 1930, yọ Isẹri Jihova a re te ta usi uwoma na te Indonesia, Malaysia, gbe orẹwho nọ a bi se Papua New Guinea enẹna ha. Kọ ẹvẹ a sae rọ ta usi uwoma na te erẹwho yena? Uwou ogha Australia (nọ a bi se Australasia enẹna) o dẹ okọ-oyibo nọ u theri te irula 52. A se okọ na Lightbearer keme ọye ekobaro * na a ti bi vrẹ nyae rọ ta usi uwoma evaọ eria nọ i thabọ.—Matiu 5:14-16.

Usi Uwoma na U Te Obọ New Guinea

Evaọ amara Ava 1935, Isẹri Jihova ihrẹ jọ a tẹ jọ unueri nọ ọ rrọ ovatha-ọre Sydney ruọ okọ Lightbearer na evaọ Australia kpobọ Port Moresby, nọ ọ rrọ New Guinea. Nọ a je bi vrẹ na, yọ a bi kpe iyei, kpahe inueri sa-sa re a dẹ epẹtiro, emu, jẹ ruẹrẹ okọ rai. Evaọ Ane 10, 1935, a te bi orọ Cooktown nọ ọ rrọ Queensland vrẹ. Nọ a jẹ gwọlọ bi oria jọ nọ ọ rrọ yoyoma vrẹ nọ a re se Great Barrier Reef, ẹjini okọ na a je ro bi okọ na viukpọ ubiokọ na. Rekọ ẹjini okọ na o te mu edo jọ họ eru, fikiere a te furie iei no. Kọ a re kuomarẹriẹ zihe kpo manikọ a rẹ ruabọhọ bi vrẹ kpobọ New Guinea? Oniọvo nọ o je bi okọ na nọ a re se Eric Ewins, ọ ta nọ “ohwo ọvo ọ gwọlọ nọ o re zihe kpo ho.” Fikiere a te bi vrẹ ọvo bẹsenọ a ro te unueri Port Moresby evaọ Ane 28, 1935.

Inievo nọ e jẹ rọ okọ Lightbearer na ta usi uwoma na, no ẹkpẹlobọ kpohọ obọze: William Hunter, Charles Harris, Alan Bucknell (ohwo nọ ọ keria otọ na), Alfred Rowe, Frank Dewar, Eric Ewins, Richard Nutley

Nọ ohwo jọ ọ jẹ ruẹrẹ ẹjini okọ na, inievo nọ e jọ okọ na kpobi a tẹ nyae ta usi uwoma evaọ Port Moresby. Rekọ Brọda Frank Dewar ọ tẹ nyaruọ ukoliko na nyae ta usi uwoma. Ọ ta nọ: ‘Mẹ wha ebe buobu yọ mẹ nya te oria nọ u thabọ te emaele 20 be ta usi uwoma kẹ ahwo nọ a be rria oyena kpobi.’ Agbẹta nọ oniọvo jọ ọ rọ ta nọ usi uwoma ota o rẹ bẹ Brọda Frank he na. Edhere ọfa ọ nya zihe ze, yọ o zue ame ethẹ ọsese jọ vrẹ nọ idhere e vọ. Fikiere ọ jẹ yọroma gaga nọ o je zue ame na vrẹ; o te ti zihe ze gbẹsinẹdẹ. Inievo na a daoma gaga jẹ ta usi uwoma yọ ewoma o no rie ze. Ahwo jọ nọ a kẹ ebe evaọ oke yena a kurẹriẹ ruọ Isẹri Jihova uwhremu na.

Usi Uwoma na U Te Obọ Java

Nọ a ruẹrẹ ẹjini na no, ma te bi Lightbearer na no Port Moresby. Ma tẹ rọ ovao rri ukoliko Java nọ ọ rrọ Dutch East Indies (nọ a bi se Indonesia enẹna). Nọ ma dẹ eware nọ ma gwọlọ no, ma tẹ kpahe unueri Batavia (nọ a bi se Jakarta enẹna) evaọ Ahrẹ 15, 1935.

Nọ ma te etẹe no, omọvo mai jọ, Brọda Charles Harris ọ tẹ kwa kpobọ Java nyae rria, yọ ọ ruabọhọ jẹ rọ ọwhọ ta usi uwoma na evaọ etẹe. * Ọ ta nọ, “oghẹrẹ nọ ma jẹ hae rọ ta usi uwoma evaọ oke yena họ, ma rẹ kẹ ahwo ebe, kẹsena ma ve kpohọ ẹwho ọfa. Mẹ jẹ hae wha ebe ẹvẹrẹ Arabic, Chinese, Dutch, Oyibo, gbe Indonesian kpohọ usi uwoma. Ahwo a jẹ hae rehọ ebe mai gaga, fikiere ebe nọ me fihọ ada evaọ ukpe ọvo i bu te idu ikpegbihrẹ (17,000).”

Okọ nọ a se Lightbearer na

Fiki epanọ Charles o wo ọwhọ te evaọ usi uwoma na, ahwo egọmeti dede a muẹrohọ iẹe. Ẹdẹ jọ, iporisi jọ ọ nọ Osẹri Jihova ọfa nọ ọ jẹ ta usi uwoma evaọ Java kpahe unu Isẹri Jihova nọ e be ta usi uwoma evaọ East Java nọ Charles ọ jọ na. Oniọvo na ọ tẹ ta nọ “omọvo ọvo.” Iporisi na o te doku ei nọ, “Ẹvẹ mẹ rẹ rọwo ẹme otiọye? Mẹ riẹ nọ Isẹri Jihova nọ e rrọ etẹe a rrọ buobu keme okolo ebe a be rọ kẹ ahwo ho.”

Usi Uwoma na U Te Obọ Singapore gbe Malaysia

Ma te ti bi no Indonesia kpobọ Singapore, yọ ma te obei evaọ Aria 7. Ma jẹ hae rọ ọgba nọ ọ rrọ okọ na kporo evuẹ Ebaibol nọ a rekọdo kẹ ahwo evaọ oria kpobi nọ ma te. Enẹ nọ ma jẹ rọ ta usi uwoma na u ru nọ ahwo a je ro muẹrohọ omai gaga. Utu awhusi nọ a re se Singapore Free Press o niyẹrẹ nọ “ahwo a jẹ hai yo edo urru ulogbo jọ nọ u bi do no obọ ame na ze . . . evaọ aso Edesa-Oka.” Obe-awhusi na o ta re nọ: “A jẹ hae kẹ emamọ evuẹ . . . no okọ . . . ‘Lightbearer’ na ze; anwọ oke nọ okọ na u ro bi no obọ Australia ziọ Singapore na, a be hae kẹ evuẹ nana nọ i no obọ Watch Tower ze na.” Obe-awhusi na o tẹ jẹ ta nọ “nọ ovao ehru na o tẹ sasa, a re yo edo evuẹ nọ a bi kporo no obọ ame na ze . . . nọ ohwo ọ tẹ make rrọ oria nọ u thabọ te emaele ivẹ hayo esa.”

Okenọ ma jọ obọ Singapore, Frank Dewar o te kpohọ obọfa nyae ta usi uwoma. Ọ kareghẹhọ oware nọ o via evaọ okenọ ọ jẹ nyasiọ inievo na ba. Ọ ta nọ: “Ma jọ iruo ọkobaro evaọ Singapore yọ okọ na ma jẹ rria. Nọ u te oke nọ ma re ro bi kpohọ oria ọfa, Brọda Eric Ewins ọ tẹ ta ẹme jọ nọ u gbe omẹ unu. Ọ ta nọ: ‘Brọda Frank, whọ ta nọ obọ Siam (nọ a bi se Thailand enẹna) whọ gwọlọ jọ ta usi uwoma. Oria nọ ma rẹ sae wọ owhẹ te ona. Jọ etenẹ ruọ edhere!’ Mẹ tẹ tehe enu jẹ ta nọ: ‘Mẹ tubẹ riẹ edhere nọ a re ro kpobọ Siam evaọ etenẹ hẹ!’” Brọda Eric ọ tẹ ta kẹ Frank inọ ọ rẹ sae ruọ itreni evaọ Kuala Lumpur nọ a bi se Malaysia enẹna kpobọ Thailand. Brọda Frank ọ tẹ ginẹ ruọ edhere kpobọ Kuala Lumpur, yọ o te obọ Thailand nọ emerae buobu e vrẹ no. *

Nọ ma te ofẹ ukiediwo-ọre Malaysia no, ma kpahe Johore Bahru, Muar, Malacca, Klang, Port Swettenham (nọ a bi se Port Klang enẹna), gbe Penang. Evaọ eria kpobi nọ ma kpahe na, ma rẹ jọ okọ na kporo evuẹ Ebaibol nọ a rekọdo. Oniọvo jọ nọ a re se Jean Deschamp nọ ọ jọ iruo Uvie na evaọ Indonesia ọ ta nọ: “Okọ na gbe evuẹ nọ a je kporo na e jẹ were ahwo wumuo ho.” Nọ a te kporo evuẹ Ebaibol na no, a ve no okọ na ruọ ẹwho na nyae kẹ ahwo nọ a wo isiuru ebe.

Usi Uwoma na U Te Obọ Sumatra

Nọ a bi no Penang no, a tẹ fa Strait of Malacca vrẹ kpobọ Medan evaọ Sumatra (nọ ọ rrọ abọjọ Indonesia enẹna). Brọda Eric Ewins ọ ta nọ: “Eva e jẹ were omai gaga evaọ iruo na okenọ ma jẹ rria ubrotọ Medan keme ahwo a jẹ gaviezọ kẹ usi uwoma na ziezi.” Ebe nọ inievo na a rọ kẹ ahwo evaọ oria yena i bu te oware wọhọ idu esa (3,000).

Nọ inievo na a je bi rri ofẹ obọze ovatha-ọre na, a jẹ kpahe inueri nọ e jọ ofẹ ovatha-ọre Sumatra re a ta usi uwoma na kẹ ahwo evaọ eria yena. Evaọ Akpegbọvo 1936, inievo na a te bi zihe kpobọ Singapore, yọ obei Brọda Eric Ewins ọ jọ nyasiọ ae ba. Eka jọ nọ i lele i rie, ọ tẹ rehọ oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Irene Struys, nọ ọ jẹ rria Singapore. Eric avọ Irene a tẹ ruabọhọ iruo usi uwoma ota oke kpobi na evaọ Sumatra. Nọ orọnọ Brọda Eric ọ nyasiọ inievo na ba no na, o gwọlọ nọ a re wo ohwo ọkpokpọ nọ o re bi okọ na.

Usi Uwoma na U Te Obọ Borneo

Ohwo ọkpokpọ nọ a ruẹ nọ o ti bi okọ na họ Brọda Norman Senior, yọ o wuhrẹ epanọ a re bi okọ vẹre. O no obọ Sydney ze evaọ amara Ọvo 1937. Inievo na a te bi no Singapore kpobọ Borneo avọ Celebes (nọ a bi se Sulawesi enẹna), yọ a jọ obei ta usi uwoma gaga. Eria nọ a ta usi uwoma te evaọ ikoliko yena i thabọ te emaele egba esa (300).

Nọ a ta usi uwoma te unueri Samarinda evaọ Borneo, ohwo nọ ọ rẹ rẹrote unueri na ọ rọwo kẹ ae nọ a ta usi uwoma kẹ ahwo nọ a be rria oyena ha. Rekọ nọ Brọda Norman ọ vuẹe ẹjiroro nọ ma be rọ ta usi uwoma, ọzae na ọ tẹ te rọwo yọ ọ tubẹ rehọ ebe jọ dede.

Evaọ oria ọfa, epastọ jọ ọ tẹ ta kẹ Brọda Norman re ọ nyaziọ ichọche riẹ te kẹ ovuẹ. Rekọ ukpenọ Brọda Norman omariẹ ọ rẹ kẹ ovuẹ na, ọ tẹ rọ egramafonu kporo evuẹ Ebaibol isoi nọ a rekọdo no, yọ e were epastọ na gaga. Ọ tubẹ rehọ ebe jọ nọ ọ rẹ kẹ egbẹnyusu riẹ dede. Rekọ epastọ nana ọvo ọ rọwo gaviezọ kẹ usi uwoma na. Eva Isẹri Jihova e jẹ were epastọ nọ i kiọkọ kpobi vievie he. Eva e dha rai te epanọ a rọ bẹbẹ isu ikoliko na họ inọ a du kuvẹ re okọ na o kpahe inueri nọ i kiọkọ họ.

Eria nọ a bi okọ Lightbearer na kpohọ gbe edẹ nọ a je se ai evaọ oke yena

Inievo na A Zihe Kpobọ Australia

Fiki awhaha nọ a fihọ na, inievo na a te bi zihe kpobọ Australia evaọ Akpegbivẹ 1937. Inievo na a tẹ kpahe unueri Sydney Harbor re a kpohọ okokohọ ubrotọ Isẹri Jihova nọ a ru evaọ amara Ane 1938. O vrẹ ikpe esa no nọ inievo na a ro bi okọ Lightbearer na no Sydney vrẹ. Nọ a nwani fi awhaha họ iruo usi uwoma Isẹri Jihova no evaọ Australia, inievo na a tẹ zẹ okọ na no evaọ emuhọ etoke ikpe 1940. Brọda Ewins nọ ọ jọ usu ahwo nọ a jẹ rọ okọ Lightbearer na ta usi uwoma ọ ta nọ, “okọ na u ru iruo riẹ no,” yọ o dhesẹ epanọ o jọ evaọ okenọ a jẹ rọ okọ na ta usi uwoma inọ “eva e jẹ were omẹ gaga.”

A Fi Emamọ Oriruo Họ Otọ kẹ Omai Nẹnẹ

Inievo nọ i je bi okọ nọ a re se Lightbearer na a daoma ta usi uwoma na kẹ ahwo buobu evaọ eria nọ i thabọ. Dede nọ a rẹriẹ ovao dhe ikpokpoma, emamọ iyẹrẹ i no iruo na ze. (Luk 8:11, 15) Evaọ erẹwho yena nọ ekobaro na a kake jọ ta usi uwoma na, Isẹri Jihova nọ e rrọ eria yena enẹna i bu vi idu udhuvẹ (40,000). Inievo na nọ e jẹ rọ okọ na ta usi uwoma na, a wo udu yọ a fi emamọ oriruo họ otọ kẹ omai nẹnẹ.

^ edhe-ẹme 1 Ekobaro yọ Isẹri Jihova nọ e rẹ ta usi uwoma evaọ oke kpobi.

^ edhe-ẹme 5 Iku uzuazọ Charles Harris e rrọ Uwou-Eroro Na ọrọ Azeza 1, 1994.