Okienyẹ ọ da akpọ fia nẹnẹ. A bi bruoziẹ kpe ahwo buobu ekueku evaọ ekọto. Joma ta kpahe iriruo ivẹ jọ:

•   U wo ọzae jọ evaọ obọ United States nọ a bruoziẹ kpe ekueku. Kẹsena a te fi ei họ uwou-odi, yọ ọ rria uwou-odi na te enwenọ ikpe ọgbagberee. Evaọ amara Ọvo 2018, obruoziẹ jọ ọ tẹ rẹriẹ ẹdhọ na fiki eware jọ nọ a kiẹ via kpahe ẹdhọ na. Kẹsena a te si ọzae na no uwou-odi ze.

•   Evaọ Azie 1994, a fi emezae esa jọ họ uwou-odi evaọ orẹwho Africa jọ fikinọ a rọwo kpohọ isoja ha. Evaọ Azie 2020 yọ a rria uwou-odi te ikpe udhegbezeza soso no. Orọnikọ a bruoziẹ kpe ai nọ a ru oware jọ thọ họ. A re tubẹ wha ae kpohọ okọto ẹdẹvo ho.

 Otẹrọnọ a bruoziẹ kpe owhẹ ekueku no ẹdẹ jọ, o sae kẹ owhẹ uye wọhọ epanọ o kẹ Job uye evaọ oke riẹ. Ọ ta nọ: “Me bi bo ọvo kẹ obufihọ, rekọ a bi bru uvioziẹ hẹ.” (Job 19:7) Dede nọ o wọhọ nọ okienyẹ ọ dowọ muotọ no, Ebaibol ọ ta nọ o ti no otọ ẹdẹ jọ. U te no ere no, ehrẹ nọ e rrọ Ebaibol na e sai fiobọhọ kẹ owhẹ thihakọ okienyẹ bẹsenọ okienyẹ o ti no otọ riẹriẹriẹ

 Ahwo nọ a bi lele ehrẹ Ọghẹnẹ hẹ ae a re kienyẹ amọfa. Ebaibol na o dhesẹ nọ Ọghẹnẹ o re bru uvioziẹ. (Aizaya 51:4) Eria sa-sa evaọ Ebaibol na i dhesẹ nọ “ẹrẹreokie” avọ “uvioziẹ” e rẹ nya kugbe. (Olezi 33:5) Oyena u dhesẹ nọ ohwo nọ o bi ru eware nọ i kiẹrẹe evaọ aro Ọghẹnẹ o re kienyẹ ahwo ho. Rekọ ohwo nọ ọ be daezọ izi Ọghẹnẹ hẹ o re kienyẹ amọfa. Joma ta kpahe iruemu iyoma jọ nọ e be lẹliẹ ahwo kienyẹ amọfa:

•   Ahwo a bi roro kpahe omobọ rai ọvo. Ohwo ọ tẹ be gwọlọ epanọ akpọ riẹ ọvo o re ro woma o rẹ lẹliẹe raha uzi. (Jemis 1:14, 15) Ahwo buobu, epanọ a re ro si kẹ ẹkpa rai ọvo a bi ru, onọ o be whae ze nọ ahwo buobu a be rọ reoja. Rekọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ma hae daoma ru oware nọ o rẹ kẹ amọfa erere.​—1 Ahwo Kọrint 10:24.

•   Ogbori. Ahwo jọ nọ a bi kienyẹ amọfa a tubẹ riẹ nọ oware nọ a bi ru na o thọ họ. O make rrọ ere na, eware itieye na yọ uzioraha evaọ aro Ọghẹnẹ. (Ahwo Rom 10:3) Uzẹme riẹ họ, oma ogbori a ro kpe Jesu Kristi, yọ onana họ ẹdhọ okienyẹ nọ o mai yoma nọ a gu no.​—Iruẹru Ikọ 3:15, 17.

•   Itu sa-sa evaọ akpọ na a bi ru oware nọ u fo ho. Te egọmeti, te otu ekiọthuọ, gbe egagọ sa-sa a rẹ ta nọ a be daoma ru oware nọ u re kiehọ ohwo kpobi oma. Rekọ uzẹme riẹ họ, itu nana whọ rẹ jọ ruẹ okienyẹ, ewhariọ, uvou-uthei, whọ vẹ jẹ ruẹ nọ ahwo jọ a fe diezọ yọ ejọ iyogbe koikoi, yọ a be tubẹ kuvẹ re ahwo a bo via ha. Enana kpobi i bi ru nọ akpọ ọ be rọ bẹ ahwo. O sae jọ nọ ibi ahwo jọ evaọ usu rai a ginẹ gwọlọ fiobọhọ kẹ ahwo. Rekọ utu kpobi nọ u bi lele ehrẹ Ọghẹnẹ hẹ o sae wha ewoma ze he.​—Ọtausiuwoma Na 8:9; Jerimaya 10:23.

 Ee. Okienyẹ gbe iruemu nọ e rẹ lẹliẹ ahwo kienyẹ amọfa e rẹ dha Ọghẹnẹ eva. (Itẹ 6:16-18) Ọ rọ ẹzi riẹ fiobọhọ kẹ Aizaya ọruẹaro na kere nọ: “Mẹ Jihova, a me you uvioziẹ; me mukpahe uji-utho gbe umuomu.”​—Aizaya 61:8.

 Uzi nọ Ọghẹnẹ ọ rọ kẹ ahwo Izrẹl evaọ oke anwae u dhesẹ nọ ọ gwọlọ nọ idibo riẹ a hai bru oziẹ nọ o kiẹrẹe. O jie uzi kẹ ibruoziẹ na inọ a kẹnoma kẹ udioriọ gbe eware efa nọ e rẹ sae lẹliẹ ae vẹ ẹdhọ tu. (Iziewariẹ 16:18-20) Ọghẹnẹ ọ whọku ahwo Izrẹl nọ a je kienyẹ iyogbe gbe enọ i wo ahwo nọ a re fiobọhọ kẹ ae he. Yọ uwhremu na, o kiukeku ai fikinọ a rọwo bru uvioziẹ hẹ wọhọ ọyomariẹ.​—Aizaya 10:1-3.

 Ee. Uzioraha oye o lẹliẹ okienyẹ rrọ akpọ na, yọ Ọghẹnẹ ọ te rọ Jesu Kristi si uzioraha no otọ. Jesu o ve je fiobọhọ kẹ ahwo-akpọ kpobi jọ gbagba. (Jọn 1:29; Ahwo Rom 6:23) Ọghẹnẹ ọ tẹ jẹ rọ Uvie riẹ mu no evaọ obọ odhiwu. Uvie na u ti ru nọ ẹrẹreokie ọ te rọ jọ oria kpobi evaọ akpọ ọkpokpọ na, yọ a gbe ti kienyẹ ohwo ọvo ho. (Aizaya 32:1; 2 Pita 3:13) Re who gbe wuhrẹ kpahe Uvie obọ odhiwu nana, rri ividio na, Eme Họ Uvie Ọghẹnẹ?

 Evaọ akpọ ọkpokpọ na, a ti kienyẹ ohwo ọvo ho. Onana u ti ru nọ udhedhẹ gbe omofọwẹ o te rọ jọ oria kpobi. (Aizaya 32:16-18) Ọghẹnẹ o rri ohwo ọvo kpehru vi ohwo ọvo ho. Fikiere, akpọ o ti woma kẹ ohwo kpobi. Ebẹbẹ nọ okienyẹ o wha ze i ve ti no otọ riẹriẹriẹ. Nọ oke o be nyaharo na, eware iyoma nọ a ru omai nọ e be da omai ghegheghe enẹna, ma gbe ti roro kpahe ae he. (Aizaya 65:17; Eviavia 21:3, 4) Whọ sai gbe se kpahe onana evaọ uzoẹme na, “Eme Uvie Ọghẹnẹ U ti Ru?”

 Ee. Eruẹaruẹ buobu nọ e rrọ Ebaibol na i rugba no. Iku kpobi nọ e rrọ Ebaibol na iku uzẹme. Yọ egba-eriariẹ dede a ruẹ nọ eware nọ a kiẹ via i dhesẹ nọ ẹme Ebaibol ginọ uzẹme. Whọ rẹ jọ Ebaibol ruẹ vievie he inọ a rẹ jọ oria jọ ta ẹme jọ no, a vẹ jọ oria ofa ta ofa. Enana kpobi i dhesẹ nọ eyaa Ọghẹnẹ nọ e rrọ Ebaibol na i ti gine rugba. Whọ sae gbẹ ruẹ onana evaọ ividio gbe izoẹme nọ ma be te fodẹ na:

•   Ẹvẹ Ma rọ Riẹ nọ Eme Ebaibol na Uzẹme? (ividio)

•   “Eruẹaruẹ na E rẹ Kẹ Ẹgba” (ividio)

•   “Eruẹaruẹ nọ I Rugba No”

•   “Ebaibol Na​—Obe Uzẹme nọ A rẹ Sai Fievahọ”

 Ahwo jọ nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na a ru oware kpobi nọ a rẹ sai ru re a siọ ae ba ekienyẹ. Wọhọ oriruo, oke nọ Pọl ukọ na ọ ruẹ nọ a be te vẹ ẹdhọ riẹ tu, onọ o hae sai si uwhu kpei, ọ rọ abọ muoma ha. Ukpoye, ọ ruẹ nọ o te tu ẹdhọ na kpohọ okọto nọ o mai kpehru, ọ sae rease. Fikiere ọ tẹ kpare ẹdhọ na bru Siza.​—Iruẹru Ikọ 25:8-12.

 Dede nọ ma sai ru eware itieye na nọ a te bi kienyẹ omai, ohwo-akpọ ọ sai si okienyẹ no otọakpọ na riẹriẹriẹ hẹ. (Ọtausiuwoma Na 1:15) Rekọ ahwo buobu nọ a kienyẹ no nọ oware na o jẹ kẹ uye gaga, a ruẹ no inọ, nọ a roro kpahe eyaa Ọghẹnẹ inọ evaọ akpọ ọkpokpọ na okienyẹ o gbẹ te jọ họ, o lẹliẹ udu rai te otọ.