Eme Arao Ojihẹ Ọwawae nọ A Fodẹ Evaọ Obe Eviavia Izou 17 na O Dikihẹ Kẹ?

KPORO

Uyo nọ Ebaibol na ọ kẹ

Arao ojihẹ ọwawae nọ a fodẹ evaọ obe Eviavia izou 17 na o dikihẹ kẹ ukoko jọ nọ o be gwọlọ nọ erẹwho akpọ na soso a re wo okugbe. Odẹ nọ a jẹ kaki sei họ League of Nations (Ọvọ Erẹwho), rekọ enẹna a bi sei United Nations (Okugbe Erẹwho).

Oghẹrẹ nọ a sai ro vuhu arao ojihẹ ọwawae na

O wo ogaga esuo. Arao ojihẹ ọwawae na o wo “izou ihrẹ,” enọ i dikihẹ kẹ “igbehru ihrẹ” gbe “ivie ihrẹ,” onọ u dhesẹ nọ o wo ogaga esuo. (Eviavia 17:9, 10) Evaọ Ebaibol na, igbehru gbe erao ijihẹ i re dikihẹ kẹ egọmeti.—Jerimaya 51:24, 25; Daniẹl 2:44, 45; 7:17, 23.
O tho arao ojihẹ nọ o dikihẹ kẹ isuẹsu akpọ na. Arao ojihẹ ọwawae na ọ wọhọ arao nọ o wo izou ihrẹ nọ a fodẹ evaọ obe Eviavia izou 13 na, onọ u dikihẹ kẹ isuẹsu akpọ-soso. Erao ijihẹ ivẹ nana a wo izou ihrẹ, izei ikpe, gbe edẹ ekela. (Eviavia 13:1; 17:3) Orọnikọ gheghe a ro tho ohwohwo ho. Arao ojihẹ ọwawae na yọ uwoho ọrọ arao ojihẹ nọ o dikihẹ kẹ isuẹsu akpọ-soso.—Eviavia 13:15.
Isuẹsu efa e be kẹe ogaga. Arao ojihẹ ọwawae na o no “oma” isuẹsu efa ze.—Eviavia 17:11, 17.
O wobọ kugbe egagọ. Babilọn Ologbo na nọ o dikihẹ kẹ egagọ erue akpọ-soso ọ keria ehru arao ojihẹ ọwawae na, yọ onana u dhesẹ nọ itu egagọ sa-sa avọ arao ojihẹ nana a bi ru eware kugbe.—Eviavia 17:3-5.
O wo adhẹẹ kẹ Ọghẹnẹ hẹ. “Edẹ ekela e vọ oma” arao ojihẹ na.—Eviavia 17:3.
Ọ jariẹ hẹ evaọ omoke jọ. Arao ojihẹ ọwawae na ọ jọ “ọgọdọ odidi na,” a koyehọ ọ jariẹ hẹ evaọ omoke jọ, rekọ ọ wariẹ zihe ze.—Eviavia 17:8.

Eruẹaruẹ Ebaibol i rugba

Joma ta kpahe oghẹrẹ nọ eruẹaruẹ Ebaibol nọ e ta kpahe arao ojihẹ ọwawae na i ro rugba evaọ oma United Nations gbe League of Nations.

O wo ogaga esuo. United Nations o wobọ kugbe isuẹsu akpọ na keme ọ be daoma ru re “erẹwho kpobi nọ e rrọ eva riẹ e jọ ẹrẹrẹe.” b
O tho arao ojihẹ nọ o dikihẹ kẹ isuẹsu akpọ na. Evaọ ukpe 2011, erẹwho nọ e jọ United Nations na i bu te udhusoi gbe udhone gbe ikpegbesa (193). Fikiere ukoko nana o tẹ ta nọ erẹwho gbe ahwo nọ a rrọ kugbei evaọ akpọ na soso ae a mai bu.
Isuẹsu efa e be kẹe ogaga. Erẹwho nọ e rrọ United Nations na ae a be kẹe ogaga, yọ oria nọ a gwọlọ nọ o ru te, etẹe o re ru te.
O wobọ kugbe egagọ. Egagọ buobu evaọ akpọ na a be tha United Nations uke, yọ ere ọvona a je ru kẹ League of Nations re. c
O wo adhẹẹ kẹ Ọghẹnẹ hẹ. Ẹjiroro nọ a rọ rehọ ukoko United Nations na mu họ, re “o wha udhedhẹ gbe omofọwẹ ziọ akpọ na soso.” d Dede nọ o sae wọhọ nọ ẹjiroro rai na o woma, ukoko United Nations na o bi si adhẹẹ no Ọghẹnẹ oma keme ọ be ta nọ o re ru oware nọ Uvie Ọghẹnẹ ọvo o rẹ sai ru.—Olezi 46:9; Daniẹl 2:44.
Ọ jariẹ hẹ evaọ omoke jọ. Nọ a nwani fi Ẹmo Akpọ Ọsosuọ no, a tẹ to League of Nations họ re o wha udhedhẹ ze. Ghele na, o sae whaha egrẹ nọ o jọ udevie erẹwho akpọ na ha. Nọ Ẹmo Akpọ Avivẹ o muhọ evaọ ukpe 1939 no, League of Nations na o tẹ fa no. Dede na, nọ Ẹmo Akpọ Avivẹ o kuhọ no evaọ ukpe 1945, erẹwho akpọ na a tẹ to ukoko ọkpokpọ họ, yọ a se rie United Nations. Ẹjiroro riẹ gbe iruẹru riẹ i tho erọ League of Nations na.

a Obe jọ nọ a re se Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words ọ ta nọ ẹme Griki nọ a fa “ọgọdọ odidi” na o dhesẹ “oware nọ u diwi thesiwa.” A jọ Ebaibol King James Version fa ẹme na inọ “ọgọdọ nọ o diwi wumuo ho.” Evaọ Ebaibol na, ẹme yena o dhesẹ oria hayo uyero nọ a sae jọ ru oware ovo ho.

b Rri obe na Article 2 ọrọ Charter of the United Nations.

c Wọhọ oriruo, evaọ ukpe 1918, ogbẹgwae jọ nọ u dikihẹ kẹ egagọ Protẹstant nọ e rrọ America o ta nọ League of Nations na họ “esuo egọmeti nọ Uvie Ọghẹnẹ u ti ro su otọakpọ na.” Evaọ ukpe 1965, ahwo nọ a dikihẹ kẹ egagọ Buddha, Katọlik, Ọtọdọs, Hindu, Islam, Ju, gbe Protẹstant a kokohọ ẹwho San Francisco re a lẹ kẹ United Nations je dhesẹ nọ a be thae uke. Yọ evaọ ukpe 1979, ipopu nọ a re se Pope John Paul II ọ ta nọ o hai woma otẹrọnọ United Nations o rẹ gbẹ jọ “ukoko nọ o te wha udhedhẹ gbe uvioziẹ ziọ akpọ na bẹdẹ bẹdẹ.”

d Rri obe na Article 1 ọrọ Charter of the United Nations.