Iroro ethọthọ: Ọghẹnẹ o fi uzi Ẹdijala họ keme o serihọ evaọ ẹdẹ avọ ihrẹ.

 Uzẹme na họ: Ebaibol ọ ta nọ: “Ọghẹnẹ ọ tẹ ghale ẹdẹ avọ ihrẹ na, o te ru ei ọrẹri; keme eva riẹ Ọghẹnẹ o je serihọ [no] iruo riẹ kpobi nọ o ru eva emama.” (Emuhọ 2:3) Eme nọ e rrọ oria Ebaibol nana, orọnọ yọ uzi nọ a jie kẹ ohwo-akpọ họ, rekọ o be ta kpahe oware nọ Ọghẹnẹ o ru evaọ ẹdẹ avọ ihrẹ nọ ọ jẹ ma eware. Yọ Ebaibol ọ ta ha inọ ahwo jọ a je koko ẹdijala na taure oke Mosis.

 Iroro ethọthọ: Emọ Izrẹl a mu Uzi Ẹdijala na họ ekoko no anwẹdẹ taure a tẹ te rọ Mosis kẹ ai Uzi na.

 Uzẹme na họ: Mosis ọ ta kẹ Emọ Izrẹl nọ: “ỌNOWO Ọghẹnẹ mai o lele omai reọvọ eva Horẹb,” oria nọ o kẹle Ugbehru Saena. Ọvọ nọ a re na o kugbe uzi Ẹdijala na. (Iziewariẹ 5:2, 12) Oghẹrẹ nọ emọ Izrẹl a je ru Ẹdijala na u dhesẹ nọ o jọ oware okpokpọ kẹ ai. O hae jọnọ uzi Ẹdijala na o riẹ no anwẹdẹ makọ te okenọ a rọ jọ obọ Ijipti, kọ ẹvẹ uzi na o hae rọ kareghẹhọ ai epanọ a ro siwi ai no obọ Ijipti ze wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ ta nọ o te hae kareghẹhọ ai na? (Iziewariẹ 5:15) Kọ fikieme a rọ vuẹ ai nọ a nyae tọlọ emana evaọ ẹdẹ avọ ihrẹ hẹ, orọnọ a je koko edijala na no vẹre? (Ọnyano 16:25-30) Kọ fikieme a gbẹ rọ riẹ oware nọ a re ru ohwo ọsosuọ nọ ọ thọ uzi Ẹdijala na ha?—Ikelakele 15:32-36.

 Iroro ethọthọ: Ẹdijala na yọ ọvọ ebẹdẹ bẹdẹ, fikiere ọ gbẹ rrọ rite oke mai na.

 Uzẹme na họ: Efafa Ebaibol jọ i se Ẹdijala na “ọvọ ebẹdẹ bẹdẹ.” (Ọnyano 31:16) Rekọ, ẹme Hibru nọ a fa “bẹdẹ bẹdẹ” na, a sae jẹ fae “oware nọ o te jọ krẹkri hayo ribri” orọnọ bẹdẹ bẹdẹ hẹ. Wọhọ oriruo, Ebaibol ọ rehọ ọkpọ ẹme otiọye na ro dhesẹ epanọ iruo ozerẹ evaọ Izrẹl e te jọ, onọ Ọghẹnẹ o kuhọ evaọ oware wọhọ ikpe idu ivẹ (2,000) nọ i kpemu.—Ọnyano 40:15; Ahwo Hibru 7:11, 12.

 Iroro ethọthọ: Otẹrọnọ Jesu o koko Ẹdijala na, kiyọ Ileleikristi a re koko iei re.

 Uzẹme na họ: Oware nọ o soriẹ nọ Jesu o ro koko Ẹdijala na họ fikinọ ọyomariẹ ohwo Ju, o gba riẹ họ nọ o re koko Uzi Mosis na. (Ahwo Galesha 4:4) Nọ Jesu o whu no, Ọvọ uzi na gbe Ẹdijala i te no otọ no.—Ahwo Kọlọsi 2:13, 14.

 Iroro ethọthọ: Pọl ukọ na o koko Ẹdijala dede nọ Oleleikristi ọ jọ.

 Uzẹme na họ: Pọl ọ rueva uwou-egagọ evaọ Ẹdijala, rekọ orọnọ o kuomagbe ahwo Ju je koko izi rai hi. (Iruẹru Ikọ 13:14; 17:1-3; 18:4) Ukpoye, wọhọ epanọ a jẹ hai ru evaọ oke oyena, ọ jẹ hae nyae ta usi uwoma evaọ uwou-egagọ na, nwane wọhọ epanọ a rẹ sai zizie ohwo no obọfa ze te kẹ ovuẹ evaọ eria egagọ nẹnẹ na. (Iruẹru Ikọ 13:15, 32) “Kẹdẹ kẹdẹ” Pọl ọ jẹ hae ta usi uwoma, orọnikọ Ẹdijala ọvo ho.—Iruẹru Ikọ 17:17.

 Iroro ethọthọ: Ẹdoka Ẹdijala Ileleikristi o kie fihọ.

 Uzẹme na họ: Whọ rẹ jọ oria ovuovo evaọ Ebaibol na ruẹ oria nọ a jọ vuẹ Ileleikristi nọ a rẹ rehọ Ẹdoka gọ Ọghẹnẹ hayo serihọ họ. Evaọ oke Ileleikristi ọsosuọ, Ẹdoka yọ ẹdẹ gheghe nọ a sai ro kpohọ iruo. Enẹ The International Standard Bible Encyclopedia o ta: “Notọ avọ otọ ze Ẹdoka a je ro koko Ẹdijala ha, rekọ evaọ ikpe-udhusoi avọ ene a rọ rẹriẹ fihọ Ẹdoka evaọ oke nọ Osu uvie-ulogbo Rom nọ ọ jọ ọgẹdhọ nọ a re se Constantine o ro juzi nọ a du ru oghẹrẹ iruo jọ họ evaọ Ẹdoka.” a

 Kẹvẹ kpahe eria Ebaibol jọ nọ e rẹ lẹliẹ ahwo roro nọ Ẹdoka yọ ẹdẹ oghẹrẹ sa? Ebaibol e ta nọ Pọl ukọ na ọ ghale emu kẹ ibe egegagọ riẹ “evaọ ẹdẹ ọsosuọ ọrọ oka na,” nọ ọ jọ Ẹdoka, rekọ orọnọ u dhesẹ nọ o jọ ẹdẹ obọdẹ jọ họ keme oware nọ o lẹliẹ Pọl ru oware yena họ fikinọ ọ be te nyase ai ba okiokiọ riẹ. (Iruẹru Ikọ 20:7) U te no ere no, a vuẹ ikoko jọ inọ a hai ru unevaze “evaọ ẹdẹ ọsosuọ ọrọ oka kpobi” koyehọ Ẹdoka, re a rehọ iẹe fiobọhọ kẹ amọfa, rekọ onana yọ ohrẹ gheghe nọ a kẹ ohwo kpobi re ọ ma omaa oware nọ ọ rẹ sai ru. Obọ uwou a jẹ hae jọ koko ugho na họ, orọnikọ oria nọ a rẹ jọ kuomagbe ru egagọ họ.—1 Ahwo Kọrint 16:1, 2.