“Wha ti wo ogaga nọ ẹzi ọfuafo na o te bru owhai ze no, wha ve ti se isẹri kpahe omẹ evaọ Jerusalẹm, evaọ Judia soso gbe Sameria, je rite oria nọ o mai thabọ evaọ otọakpọ na.”—Iruẹru Ikọ 1:8, Efafa Akpọ Ọkpokpọ.

 “Nọ [Ẹzi] Ẹri ọ ruọ [owhai] oma no wha re ti wo ogaga nọ wha ti ro se isẹri mẹ eva Jerusalem gbe Judia kpobi te Sameria je rite ọnyaba akpọ na.”—Iruẹru Ikọ 1:8, Ebaibol Ẹri Na.

 Jesu ọ ya eyaa kẹ ilele riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te rọ ẹzi ọfuafo riẹ kẹ ae ogaga nọ a te rọ ta usi uwoma na te eria nọ e mai thabọ evaọ akpọ na.

 “Wha ti wo ogaga nọ ẹzi ọfuafo na o te bru owhai ze no.” Jesu ọ wariẹ ta kẹ ilele riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ te rọ ẹzi ọfuafo a riẹ fiobọhọ kẹ ae nọ o te zihe kpobọ odhiwu no. (Jọn 14:16, 26) Nọ Jesu o zihe kpobọ odhiwu te edẹ ikpe no evaọ 33 C.E., Ọghẹnẹ ọ tẹ kẹ ilele na ẹzi ọfuafo nọ Jesu ọ ya eyaa riẹ na. (Iruẹru Ikọ 2:1-4) Ẹzi ọfuafo na o fiobọhọ kẹ ae nọ a jẹ rọ ta evẹrẹ sa-sa je ru iruo igbunu. O te je fiobọhọ kẹ ae ta usi uwoma na ududu kpahe Jesu.—Iruẹru Ikọ 3:1-8; 4:33; 6:8-10; 14:3, 8-10.

 “Wha ve ti se isẹri kpahe omẹ.” Ẹme nọ a fa “isẹri” na a sae jẹ fae “ohwo nọ o re se isẹri,” hayo “ohwo nọ ọ rẹ sae ta kpahe oware” fiki oware nọ ọ rọ ẹro ruẹ hayo oware nọ ọ riẹ. Ikọ Jesu a rẹ ẹro ruẹ eware buobu nọ Jesu o ru evaọ oke nọ ọ jọ otọakpọ, fikiere a sai gbiku eware nọ e via evaọ etoke usi uwoma ota riẹ, uwhu riẹ, gbe ẹkparomatha riẹ. (Iruẹru Ikọ 2:32; 3:15; 5:32; 10:39) Eware nọ a je se isẹri rai i ru nọ ahwo buobu a rọ rọwo nọ Jesu họ Mesaya nọ a ya eyaa riẹ na. (Iruẹru Ikọ 2:32-36, 41) Ahwo nọ a rọwo eme ikọ na a kurẹriẹ, a te zihe ruọ ilele Jesu. Kẹsena ahwo na a tẹ jẹ ta usi uwoma kẹ amọfa kpahe uzuazọ Jesu, uwhu riẹ, gbe ẹkparomatha riẹ.—Iruẹru Ikọ 17:2, 3; 18:5.

 “Rite oria nọ o mai thabọ evaọ otọakpọ na.” A sae jẹ fa ẹme nana “rite oka akpọ na” hayo “rite erẹwho efa.” Jesu ọ rọ ẹme nana dhesẹ epanọ ilele riẹ a te ta usi uwoma na thabọ te. A te ta usi uwoma na evaọ Judia gbe Sameria gbe eria efa nọ i thabọ. A te tubẹ ta usi uwoma na te ekwotọ buobu vi Jesu, yọ a te ta usi uwoma kẹ ahwo buobu vi Jesu re. (Matiu 28:19; Jọn 14:12) Nọ Jesu ọ ta eme yena no o te ikpe ọgba ha, Pọl ukọ na o te kere nọ a ta usi uwoma na kpahe Jesu evaọ udevie “emama kpobi nọ e rrọ otọ odhiwu na” no, makọ rite eria nọ i thabọ wọhọ Rom, Pathia (nọ ọ rrọ ofẹ ẹkpẹlobọ obọze ovatha-ọre Caspian Sea), gbe North Africa.—Ahwo Kọlọsi 1:23; Iruẹru Ikọ 2:5, 9-11.

 Obe Iruẹru Ikọ o muhọ evaọ oria nọ Usi Uwoma Luk o jo kuhọ. (Luk 24:44-49; Iruẹru Ikọ 1:4, 5) Luk họ ọnọ o kere obe Iruẹru Ikọ. Evaọ obọ emuhọ obe na, ọ ta kpahe epanọ Jesu ọ rọ romavia kẹ ilele riẹ nọ ọ kparoma ze no. (Iruẹru Ikọ 1:1-3) Kẹsena o te gbiku epanọ ukoko Ileleikristi na u ro muhọ gbe epanọ ahwo buobu a ro kurẹriẹ ruọ ukoko na no umuo 33 C.E. rite oware wọhọ 61 C.E.—Iruẹru Ikọ 11:26.

 Eme nọ e wariẹ Iruẹru Ikọ 1:8 họ i dhesẹ nọ ilele na a jẹ nọ Jesu kpahe esuo Uvie Ọghẹnẹ. A jẹ gwọlọ riẹ sọ Jesu o ti muhọ esu evaọ oke rai. (Iruẹru Ikọ 1:6) Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ jọ a ruawa kpahe oke nọ a te rọ rehọ Uvie na mu hu. (Iruẹru Ikọ 1:7) Ukpoye, o gwọlọ nọ ilele na a rẹ tẹrovi epanọ a sai ro se isẹri kpahe Jesu “rite oria nọ o mai thabọ evaọ otọakpọ na.” (Iruẹru Ikọ 1:8) Nẹnẹ, oware ovona Ileleikristi a bi ru re. A be rọ ọwhọ ta usi uwoma na kpahe Uvie Ọghẹnẹ.—Matiu 24:14.

 Rri ividio ọkpẹkpẹe nana re whọ ruẹ eware nọ e rrọ obe Iruẹru Ikọ.