•   Ono whọ be hae mae lele whọ?

  •  Ọsẹ

  •  Oni

•   Ẹvẹ whẹ avọ iẹe wha be hae whọ kpekpe te?

  •  O rẹ kake via ha

  •  Ẹsejọ ọvo

  •  Ẹsikpobi

•   Ẹvẹ ẹwhọ na ọ be hae ga te?

  •  U re kri re ma te ti kugbe he.

  •  Ma rẹ whọ si isiẹme krẹkri tao re ewhọ na o te ti kuhọ.

  •  Ẹwhọ na o re siotọ ribri avọ isiẹme egaga.

 Otẹrọnọ whẹ avọ ọsẹgboni ra wha rẹ rọ gba ha, ẹsejọhọ whọ sae roro nọ obọ rai u bi no ze. Rekọ wọhọ epanọ ma te ruẹ uthobọ nana, eware jọ riẹ nọ whọ rẹ sae ru nọ e rẹ sae whaha ẹwhọ nọ wha rẹ whọ kẹse kẹse, hayo ẹwhọ nọ o re siotọ ribri. Orọ ọsosuọ, roro kpahe . . .

•   Areghẹ. Nọ whọ be rro te ohwo na, who ve ti muhọ eroro kpahe eware nọ who ru okenọ whọ jọ emaha. Whọ vẹ te gwọlọ rọ udu ra mu eware jọ họ eru—eware itieye na jọ e te were ọsẹgboni ra vievie he. Nọ o rrọ ere na, Ebaibol ọ ta nọ: “Rehọ adhẹ kẹ ọsẹ avọ oni ra.”—Ọnyano 20:⁠12.

   Uzẹme Na họ: O gwọlọ areghẹ ọgaga gbe onaa ẹme, re ọmọ ọ tẹ te sae ta kẹ ọsẹgboni riẹ nọ ọ rọwo fihọ ẹme nọ a ta ha, a vẹ ginẹ kẹe uvẹ.

•   Ohwo ọvo ọ rẹ vuẹ omẹ oware nọ me re ru hu. Nọ who bi te ohwo no na, ọsẹgboni ra a te kẹ owhẹ uvẹ ru eware jọ ababọ ẹme nọ a te ta kẹ owhẹ. Rekọ evaọ ẹsejọ, a te nwane kẹ owhẹ uvẹ te epanọ whọ gwọlọ họ—yọ oyena o sae wha ẹme ziọ uwou na. O make rrọ ere ghele na, Ebaibol ọ ta nọ: “Wha yoẹme kẹ esẹgbini rai.”—Ahwo Ẹfisọs 6:1.

   Uzẹme na họ: Evaọ ẹsibuobu, oware nọ u re ru ọsẹgboni ra kẹ owhẹ uvẹ nọ whọ ginẹ gwọlọ họ, otẹrọnọ who ru uvẹ nọ a kake kẹ owhẹ jeve jeve he.

•   Hae daoma ru ẹkabọ ra. Ukpenọ whọ rẹ fuọ ọsẹgboni ra inọ ae a be hae wha ẹwhọ ze, hae roro oware nọ whọ sae ru nọ ẹwhọ ọ gbẹ romavia ha. “Ẹsibuobu orọnikọ ẹme nọ ọsẹgboni ra a ta oye o rẹ wha ẹwhọ ze he rekọ ẹme nọ whọ kpahe zihe ọye o re fru erae,” ere ọmoha jọ nọ a re se Jeffrey ọ ta. “Ẹme owowolẹ o re kpiri igbabọ yaoma evaọ ẹsibuobu.”

   Ebaibol ọ ta nọ: “Wha dawo ẹgba rai kpobi re wha lele ahwo kpobi rria dhedhẹ.”—Ahwo Rom 12:18.

•   Gaviezọ. “O lọhọ kẹ omẹ vievie he re mẹ ginẹ gaviezọ,” ere uzoge ikpe 17 nọ a re se Samantha ọ ta. “Rekọ mẹ ruẹ nọ ẹsikpobi nọ ọsẹgboni ra a tẹ ruẹ nọ whọ be ginẹ gaviezọ kẹ ai, ae omarai a rẹ gwọlọ gaviezọ kẹ owhẹ re.”

   Ebaibol ọ ta nọ: “Jọ ọnọ ọ rẹ kaki yo, ọnọ ọ rẹ rọ okpakpa ta ẹme he”—Jemis 1:19.

•   Wha rehọ abọ otu ru oware na. Whọ rehọ aro ware ọsẹgboni ra ha, ukpoye rehọ aro ware oware nọ o wha ẹwhọ na ze nwane wọhọ epanọ whọ rẹ dao utho ẹgba ra kpobi re whọ ruẹse kparobọ evaọ arozaha na. Enẹ ọmoha jọ nọ a re se Adam ọ ta: “Oware nọ o rẹ mae lẹliẹ ẹwhọ jọ uwou họ, ọsẹgboni o re roro nọ onọ a be ta na oye o te mae woma kẹ ọmọ rai rekọ ọmọ na ọ be ta nọ o riẹ na oye o mae gba vi orọ ọsẹgboni riẹ na.” Ọ gbẹ ta haro nọ: “Nọ a te gine lele ugogo oware nọ o be wha ẹwhọ na ze, te ọsẹgboni gbe ọmọ na a gwọlọ oware nọ o mae kiehọ.”

   Ebaibol ọ ta nọ: “Ru eware nọ e rẹ wha udhedhẹ ze.”—Ahwo Rom 14:19.

•   Hae rri oware mu. “U bi fiobọhọ kẹ omẹ gaga nọ mẹ tẹ kareghẹhọ nọ idhọvẹ efa sa-sa e vọ riẹ nọ e be kẹ ọsẹgboni mẹ uye nọ i tube vi enọ e be kẹ omẹ uye na,” ere uzoge ikpekpogbọ jọ nọ a re se Sera ọ ta. Ọmọtẹ jọ nọ a re Carla ọ rọwo fihọ eme yena, ọ ta nọ: “Mẹ rẹ gwọlọ rehọ omamẹ wawo ọsẹgboni mẹ,” ọ gbẹ ta haro nọ: “Ẹvẹ o hae jọ omẹ oma orọnọ me wo ọmọ nọ o re yoẹme mẹ hẹ? Te omẹ te onọ ọmọ na ọ be ta na, ovẹ o te ginẹ mae woma kẹe?”

   Ebaibol ọ ta nọ: “Wha gwọlọ ewoma obọrai ọvo ho, rekọ ewoma amọfa re.”—Ahwo Filipai 2:4.

•   Hae yoẹme. Uzedhọ ona họ oware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ who ru. (Ahwo Kọlọsi 3:20) Eware e te riẹ nya kẹ owhẹ ziezi nọ who te ru ere. “Ẹsikpobi nọ me te ru oware nọ ọsẹgboni mẹ a vuẹ omẹ, mẹ rẹ kaki wo ẹbẹbẹ hẹ,” ere ọmọtẹ jọ nọ a re se Karen ọ ta. “A ruẹ uye kẹ omẹ gaga no, ẹmeoyo na o te oware ovo ho mẹ tẹ rehọ iẹe wawo eware nọ a ru kẹ omẹ no.” Ẹmeoyo yọ usu eware jọ nọ i re kpe ẹwhọ totọ riẹriẹriẹ!

   Ebaibol ọ ta nọ: “Nọ ire e rọ erae he, erae i ve fu.”—Itẹ 26:20.

 Dawo onana. Otẹrọnọ whọ riẹ oghẹrẹ nọ whọ sae rọ ta ẹme na kẹ ai hi, who tube kere ei fihọ obe kẹ ai hayo whọ rehọ ifonu vi ei se ai. “Ere me re ru nọ eva e gbẹ be were omẹ hẹ,” ere ọmọ ikpekpogbọ jọ nọ a re se Alyssa ọ ta. “U re ru nọ mẹ gbẹ ta ẹme avọ edo ho hayo kpahe ẹme jọ nọ ọ te kẹ omẹ uye oke ofa.”