•  Dawo omara

•  Fikieme o jẹ gwọlọ nọ a rẹ kpọ omẹ họ?

•  Ẹvẹ mẹ sai ro dhesẹ nọ mẹ jẹ ohrẹ nọ a kẹ omẹ rehọ?

•  Ẹme nọ ehwa ra a ta

 Ẹsejọ o sae gwọlọ nọ a rẹ kpọ omai họ, koyehọ a sae kẹ omai ohrẹ nọ o re fiobọhọ kẹ omai riẹ iruo mai ru ziezi hayo wo emamọ uruemu. Obọnana joma ta kpahe iriruo jọ.

1.  ● Iticha ra ọ ta kẹ owhẹ nọ iruo isukulu nọ who ru kẹle na i kiehọ tere he, keme whọ romatotọ ru ai hi. Ọ ta nọ: “O gwọlọ nọ whọ rẹ romatotọ ru ekiakiẹ.”

    Eme u fo nọ who re ru kpahe ohrẹ nọ ọ kẹ owhẹ na?

   1.   Se ohrẹ na. (‘Eva mẹ e rẹ were iticha na vẹre he.’)

   2.   Jẹ ohrẹ na rehọ. (‘Me ti ru oware nọ iticha na ọ ta na evaọ ẹdẹfa nọ ọ tẹ kẹ omẹ oware nọ me ru.’)

2.  ● Oni ra ọ ta kẹ owhẹ nọ ubruwou ra o rrọ gbegbe dede nọ whọ nwani ru ei fo no obọ.

    Eme u fo nọ who re ru kpahe ohrẹ nọ ọ kẹ owhẹ na?

   1.   Se ohrẹ na. (‘Oware nọ ohwo o ru o rẹ kake da oni mẹ ẹro ho.’)

   2.   Jẹ ohrẹ na rehọ. (‘Mẹ riẹ nọ mẹ hae sae ru ei fo viere.’)

3.  ● Oniọvo-ọmọtẹ ọmaha ra ọ ta kẹ owhẹ nọ oghẹrẹ nọ whọ rẹ rọ ta ẹme kẹe o rẹ were iẹe he.

    Eme u fo nọ who re ru kpahe ohrẹ nọ ọ kẹ owhẹ na?

   1.   Se ohrẹ na. (‘O te ohwo nọ ọ rẹ kẹ omẹ ohrẹ hẹ.’)

   2.   Jẹ ohrẹ na rehọ. (‘Mẹ riẹ nọ mẹ sae rọ unu owowolẹ ta ẹme kẹe vi epanọ mẹ be hai ru.’)

 A rẹ sai dhesẹ izoge jọ wọhọ eglase nọ e rrọ hẹhẹhẹ. Nọ a tẹ kẹ ae ohrẹ nọ o maki te oware ovo ho dede, o rẹ kẹ ae uye gaga. Kọ ere whọ rrọ? O tẹ rrọ ere, kiyọ uvẹ nọ who re ro wuhrẹ omamọ oware jọ who bi kufiẹ na! Eme oye? Nọ who te wuhrẹ epanọ a rẹ jẹ ohrẹ rehọ, u ti fiobọhọ kẹ owhẹ enẹna nọ whọ gbẹ rrọ uzoge na gbe okenọ whọ tẹ kpako no.

•   Keme whẹ yọ ohwo ọgbagba ha. Ebaibol na ọ ta nọ: “Mai kpobi ma re ru eware thọ unuẹse buobu.” (Jemis 3:2, ẹme-obotọ) Fikinọ ma re ru thọ, o gwọlọ nọ a rẹ kpọ omai họ ẹsejọ.

   “Mẹ rẹ kareghẹhọ nọ ma gba ha yọ eware e rẹ thọ ohwo kpobi obọ. Fikiere nọ a tẹ kpọ omẹ họ, mẹ rẹ daoma wuhrẹ oware jọ noi ze re mẹ siọ oware na ba eruthọ evaọ oke ofa.”—David.

•   Keme whọ sae daoma viere. Ebaibol na ọ ta nọ: “Dhesẹ oware nọ whọ riẹ kẹ ohwo nọ o wo areghẹ, o ve ti wo areghẹ viere.” (Itẹ 9:9) Nọ whọ tẹ jẹ ohrẹ nọ a kẹ owhẹ rehọ, ẹsiẹe u re fiobọhọ kẹ owhẹ.

   “O jẹ hae kẹ omẹ uye gaga nọ a tẹ kpọ omẹ họ. Mẹ jẹ hai roro nọ ahwo a ti rri omẹ nọ mẹ riẹ oware ovo ho. Rekọ enẹna mẹ rẹ jẹ ohrẹ nọ a kẹ omẹ rehọ jẹ tubẹ gwọlọ nọ a kpọ omẹ họ dede. Mẹ gwọlọ riẹ epanọ a re ru oware ziezi.”—Selena.

 Nọ ohwo ọ tẹ yare amọfa re a kpọe họ, o rẹ were iẹe nọ a te gine fiobọhọ kẹe. Rekọ o sae kẹ ohwo uye nọ a tẹ kẹe ohrẹ nọ o rẹro riẹ hẹ. Natalie ọ ta nọ: “Nọ ohwo jọ ọ kẹ omẹ ohrẹ evaọ omobe jọ nọ o kere se omẹ, me rẹro riẹ hẹ, fikiere o kẹ omẹ uye gaga yọ eva e were omẹ vievie he. Dede nọ mẹ jẹ daoma gaga, ohrẹ ohwo na ọ kẹ omẹ!”

 Kọ oware utioye na o via kẹ owhẹ no ẹdẹjọ? O tẹ rrọ ere, eme u fo nọ who re ru?

•   Gaviezọ.

   Ebaibol na ọ ta nọ: “Ohwo nọ o wo eriariẹ o re mu ẹme ta ha, yọ ohwo nọ o wo orimuo ọ rẹ fọ rirẹ.” (Itẹ 17:27) Who bru ẹme dhe ohwo nọ ọ be ta ẹme kẹ owhẹ unu hu. Yọ whọ nwane kpahe ẹme kpobi nọ ọ la ruọ owhẹ unu kẹe he, o gbẹ rrọ ere he whọ te ta ẹme nọ whọ te vioja riẹ uwhremu na!

   “Nọ a tẹ kpọ omẹ họ, mẹ rẹ gwọlọ gu inoma. Rekọ u fo nọ me re wuhrẹ oware jọ no ohrẹ nọ a kẹ omẹ na ze re mẹ daoma viere evaọ oke ofa.”—Sara.

•   Tẹrovi ohrẹ na orọnikọ ohwo nọ ọ kẹ owhẹ ohrẹ na ha.

   O sae jọ lọlọhọ re whọ ta eware nọ ohwo nọ ọ be kpọ owhẹ họ na o bi ru thọ kẹe. Rekọ o mai woma re who lele ohrẹ Ebaibol nọ o ta nọ “ohwo kpobi ọ rẹ jọ ọnọ ọ rẹ kake gaviezọ, ọnọ ọ rẹ rọ okpakpa ta ẹme he, ọnọ ọ rẹ kaki mu ofu hu.” (Jemis 1:19) Taure ohwo ọ tẹ te kpọ owhẹ họ, riẹ nọ ọ ruẹ oware jọ. Whọ gbẹ gaviezọ họ, omamọ oware jọ nọ u fo nọ who re wuhrẹ u ti vru mi owhẹ.

   “Nọ ọsẹgboni mẹ a tẹ be kpọ omẹ họ, eva e rẹ dha omẹ, mẹ vẹ ta nọ ‘Mẹ riẹ ere, mẹ riẹ ere.’ Rekọ nọ mẹ tẹ ginẹ gaviezọ kẹ ae je ru oware nọ a ta kẹ omẹ na, eware i re kiehọ.”—Edward.

•   Who rri omara kpehru hayo kpotọ hrọ họ.

   Nọ a tẹ kẹ owhẹ ohrẹ, orọnikọ oyena u dhesẹ nọ whọ riẹ oware ovo ho ho. Ukpoye, u dhesẹ nọ eware e rẹ thọ owhẹ obọ wọhọ epanọ eware e rẹ thọ amọfa obọ. Makọ ohwo nọ ọ be kpọ owhẹ họ na dede, o re ru thọ ẹsejọ yọ a rẹ jẹ kpọe họ re. Ebaibol na ọ tubẹ ta nọ: “Ohwo okiẹrẹe ọvuọvo ọ rrọ otọakpọ na ha nọ o re ru oware uwoma ẹsikpobi.”—Ọtausiuwoma Na 7:20.

   “Ogbẹnyusu mẹ jọ ọ kẹ omẹ ohrẹ nọ me roro nọ u fo nọ ọ rẹ kẹ omẹ hẹ. Me yere i rie inọ ọ ta uzẹme kẹ omẹ, rekọ eva e dha omẹ. Nọ oke o be nyaharo na, me te muẹrohọ oware nọ ọ jẹ ta kẹ omẹ na. Eva e were omẹ gaga rọkẹ ohrẹ nọ ọ kẹ omẹ na, keme u fiobọhọ kẹ omẹ riẹ oware nọ me re ru. O gbẹ rrọ ohrẹ nọ ọ kẹ omẹ na ha, mẹ hai ti rri oware na evevere.”—Sophia.

•   Gbaemu nọ who ti ru ei woma viere ẹdẹfa.

   Ebaibol na ọ ta nọ “ohwo orimuo ọ rẹ jẹ ọkpọvio rehọ.” (Itẹ 15:5) Nọ whọ tẹ jẹ ohrẹ nọ a kẹ owhẹ rehọ, ẹsiẹe o rẹ mae lọhọ re whọ kpairoro vrẹ epanọ o kẹ owhẹ uye te, je roro kpahe epanọ whọ sai ro ru oware nọ a rọ fiki riẹ kẹ owhẹ ohrẹ na woma viere ẹdẹfa. Ma omaa oware nọ who ti ru, je muẹrohọ epanọ who bi wo ẹnyaharo te evaọ emerae nọ i lele i rie.

   “Re ohwo ọ jẹ ọwhọkuo nọ a kẹ riẹ rehọ, o gwọlọ nọ ọ rẹ ta uzẹme kẹ omariẹ. Ohwo na ọ rẹ rọwo nọ oware jọ o thọ riẹ obọ, wou unu jẹ daoma wuhrẹ epanọ ọ sai ro ru ei woma viere ẹdẹfa.”—Emma.

 Ẹme na họ: Ebaibol na ọ ta nọ: “Wọhọ epanọ ayọno ọ rẹ thọ ayọno da na, ere ohwo o re fiobọhọ kẹ ogbẹnyusu riẹ.” (Itẹ 27:17) Wọhọ epanọ ayọno ọ rẹ thọ ayọno da na, ere ọvona ohrẹ o rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ enẹna gbe okenọ whọ tẹ kpako no.