Ma te ta kpahe eware nana

•  Fikieme u ro woma re mẹ hai lele ahwo ta ẹme ovao-dhe-ovao?

•  Epanọ a sai ro mu ẹme họ

•  Ẹme nọ ehwa ra a ta

 Ahwo jọ a rẹ ta nọ re a lele amọfa ta ẹme ovao-dhe-ovao o nwane lọhọ kẹ ae tere he, inọ uwou nọ a rẹ rọ ifonu vi oye o mai lọhọ kẹ ae.

 “Re a lele omọfa ta ẹme ovao-dhe-ovao o rrọ bẹbẹ keme ẹme kpobi nọ whọ ta no whọ sae rehọ iẹe zihe he, yọ whọ sai nwene iei hi.”—Anna.

 “Uwou nọ a re vi evaọ ifonu o wọhọ edrama nọ a nabe jọ obọ uwou ruẹrẹ kpahe no nọ a rekọdo no, rekọ ẹme ovao-dhe-ovao ọ wọhọ edrama nọ a re ru evaọ iraro ahwo nọ a kokohọ. Oware nọ o rẹ jọ omẹ iroro kpobi nọ me te bi lele ohwo ta ẹme họ, ‘Jọ ẹme ọvo ọ thọ omẹ unu hu!’”—Jean.

 Oghẹrẹ kpobi nọ o rrọ kẹhẹ, who ti lele ahwo ta ẹme ovao-dhe-ovao, o rrọ oware nọ a rẹ sae dhẹ no ho. Wọhọ oriruo, u fo nọ whọ rẹ riẹ oghẹrẹ nọ who re ro lele ahwo ta ẹme nọ whọ tẹ gwọlọ mu egbẹnyusu ekpokpọ, nọ whọ tẹ be gwọlọ iruo, nọ who te wo iruo no, hayo nọ whọ tẹ kpako te ohwo nọ o re mu usu orọo họ no.

 Rekọ jọ ẹme nọ a re lele amọfa ta u mu owhẹ ozọ họ. Whọ sai ru ei, o tẹ make rọnọ whẹ yọ ohwo nọ ọ rẹ dhomovuọ.

 “Ohwo ọvo nọ ẹme ọ rẹ thọ unu hu ọ rrọ họ, yọ onana o sae dina kẹ omai uye. Rekọ whọ nwani se oware kpobi gbọda ha, whọ sae rehọ iẹe họ emiehwẹ dede.”—Neal.

•   Hae nọ enọ. Roro kpahe ẹme nọ whọ riẹ nọ ọ sae were ahwo, whọ vẹ rehọ iẹe mu ẹme họ. Wọhọ oriruo, whọ sae nọ inọ:

   “Ẹvẹ ehọlide ra ọ jọ?”

   “Oria itanẹte nana ọ rrọ ziezi. Kọ who tube kpohọ iẹe no ẹdẹ jọ?”

   “Kọ who yo nọ . . . ?”

   Whọ sae tubẹ nọ onọ kpahe oware jọ nọ whai imava wha be hai ru. Wọhọ oriruo, otẹrọnọ whẹ avọ ohwo na wha gbẹ rrọ isukulu hayo wha bi ru iruo evaọ oria ovona, whọ sae nọ enọ kpahe eware itieye.

   “Nọ enọ kpahe eware nọ e rẹ were owhẹ, nọ whọ ginẹ gwọlọ nọ amọfa a kẹ iyo rai.”—Maritza.

   Oware jọ nọ whọ rẹ yọroma kpahe: Whọ nọ enọ wọhọ ohwo nọ ọ be kiẹ omọfa riwi hi, nọ ọ rẹ nọ enọ buobu. U te no ere no, whọ nọ enọ nọ i re kpomovuọ họ ohwo oma ha. Whaha enọ wọhọ “Eme ọ rẹ mai ru ozọ mu owhẹ?” hayo “Fikieme ekọlọ ewu nana nọ whọ be hai fihọ ẹsikpobi na ọ rọ were owhẹ tere?” Enọ itiena e sae lẹliẹ ohwo na rri owhẹ nọ whọ be kiẹe ga hrọ. Onọ avọ ivẹ na dede o sae lẹliẹ ohwo na roro nọ whọ be fo ẹe.

   Oware ofa jọ re họ, taure whọ tẹ te nọ ohwo onọ hayo nọ ohwo na ọ tẹ kẹ uyo onọ na no, whọ sae kẹ uyo onọ na re. Onana u ti ru nọ ohwo na o gbe ti ro rri owhẹ wọhọ ohwo nọ ọ be kiẹ ohwo riwi hi. Ẹme na họ, wha ta ẹme na wọhọ nọ whẹ avọ ohwo na wha bi gbiku orọnikọ whọ be kiẹe riwi hayo rọ enọ fae ovao ho.

   Ohrẹ Ebaibol: “Iroro nọ e rrọ udu ohwo e wọhọ ame odidi, rekọ ohwo nọ o wo orimuo o re si ai lahwe.”—Itẹ 20:5.

•   Jọ ohwo nọ ọ rẹ gaviezọ ziezi. Re whọ sai lele amọfa ta ẹme ziezi, ezọ nọ whọ rẹ gaviẹ oye o mai woma vi ẹme nọ whọ rẹ riẹ ta.

   “Nọ me te bi lele ohwo ta ẹme, mẹ rẹ daoma riẹ oware okpokpọ jọ kpahe ohwo na. Mẹ vẹ daoma kareghẹhọ ẹme nọ ohwo na ọ ta na, re mẹ riẹ oghẹrẹ onọ nọ mẹ rẹ nọe evaọ oke ofa nọ ma te ta ẹme.”—Tamara.

   Oware jọ nọ whọ rẹ yọroma kpahe: Whọ ruawa kpahe ẹme ọfa nọ whọ te ta ha. Whọ tẹ gaviezọ ziezi, whọ te riẹ ẹme nọ whọ te kpahe fihọ ẹme nọ ohwo na ọ ta.

   Ohrẹ Ebaibol: “Jọ ọnọ ọ rẹ kake gaviezọ, ọnọ ọ rẹ rọ okpakpa ta ẹme he.”—Jemis 1:19.

•    Hai roro kpahe amọfa. Whọ tẹ be hai roro kpahe ohwo nọ whẹ avọ iẹe wha bi gbiku na, iku na e te were ziezi.

   “Nọ ohwo nọ whẹ avọ iẹe wha be ta ẹme na ọ tẹ ruẹ nọ ẹme nọ ọ be ta na ọ be were owhẹ, iku na e te riẹ nya ziezi, o tẹ make rọnọ ẹmẹsejọ ọ te ta ẹme nọ o kiehọ owhẹ ezọ tere he.”—Marie.

   Oware jọ nọ whọ rẹ yọroma kpahe: Whọ nọ onọ nọ o rẹ kẹ ohwo uye he. Wọhọ oriruo, o rẹ were ahwo jọ họ nọ whọ tẹ ta nọ “Ewu ra na o woma kẹhẹ. Brigho whọ dẹ riẹ?”

   Ohrẹ Ebaibol: “Wha gwọlọ ewoma obọrai ọvo ho, rekọ ewoma amọfa re.”—Ahwo Filipai 2:4.

 Nọ whẹ avọ ohwo wha tẹ be ta ẹme, ẹvẹ whọ sai ro ku ẹme na họ? Ọmọzae jọ nọ a re se Jordan ọ ta nọ, “Nọ whẹ avọ ohwo wha tẹ be ta ẹme, rọ emamọ ẹme ku ẹme na họ. Whọ tẹ ta ẹme wọhọ ‘Ẹme nọ mẹ avọ owhẹ ma ta na ọ were omẹ kẹhẹ,’ hayo ‘Jọ tou, who yo,’ o sai rovie uvẹ fihọ nọ whẹ avọ ohwo na wha sae rọ ta ẹme oke ofa.”