Otẹrọnọ esọmo e be hai kpe owhẹ, whọ sai roro nọ who bi se obe te he. Otẹrọnọ whọ be riẹ ru tere eva arozaha oma-uru-jaja ha, whọ sai roro nọ o gwọlọ nọ who re gbe wuhrẹ ziezi. Rekọ evaọ iyero ivẹ na, o sae jọ nọ oware nọ o gwọlọ mi owhẹ kpobi họ owezẹ nọ whọ rẹ wezẹ doma. Roro kpahe oware nọ o rọ rrọ ere.

•  Fikieme o rọ gwọlọ nọ whọ rẹ wezẹ?

•  Eme ọ be whaha owhẹ owezẹ?

•  Ẹvẹ whọ sae rọ wezẹ doma?

•  Ẹme nọ ehwa ra a ta

 Egba-eriariẹ a ta nọ u fo nọ emọ ikpe ikpegbọ buobu a rẹ wezẹ oware wọhọ euwa eree fihọ euwa ikpe evaọ aso kpobi. Fikieme u ro wuzou re whọ wezẹ ziezi?

•   Owezẹ o re fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ roro ziezi. A dhesẹ owezẹ wọhọ “emu rọkẹ ẹvori na.” O rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ ru ziezi evaọ obọ isukulu, evaọ arozaha oma-uru-jaja, gbe oghẹrẹ nọ who re ro ku ebẹbẹ ra họ.

•   Owezẹ o rẹ lẹliẹ owhẹ dhesẹ emamọ uruemu jẹ jọ sasasa. Nọ ohwo ọ gbẹ wezẹ ziezi hi u re kpomahọ ovao riẹ, ru ei jọ ọkọkora, jẹ jọ bẹbẹ kẹe re ọ riẹ yeri kugbe amọfa.

•   Owezẹ o rẹ lẹliẹ owhẹ jọ emamọ edraeva. Ekiakiẹ jọ nọ a ru evaọ obọ America u dhesẹ via inọ nọ a wawọ edraeva nọ e wọhọ nọ i wo asidẹnte fiki owezẹ, enọ e rrọ umuo ikpe 16 rite ikpe 24 e rehọ enwene akuava bu vi enọ e rrọ umuo ikpe 40 rite 59.

•   Owezẹ o re fiobọhọ kẹ ohwo wo omokpokpọ. Owezẹ o re fiobọhọ rẹrote jẹ ruẹrẹ esẹle-oma ra, ifi oma ra, gbe iriẹ azẹ oma ra na. Whọ tẹ be wezẹ ziezi o sai je fiobọhọ kẹ owhẹ nọ who gbe fu fihọ ruaro ho, wo ẹyao-evẹ hẹ, jẹ whaha ẹyao okie.

 Ghelọ ewoma nọ u re noi ze nọ ma ta ẹme te no na, ma ruẹ nọ izoge buobu a be wezẹ te epanọ u fo ho. Wọhọ oriruo, Elaine nọ ọ rrọ ikpe 16 ọ ta nọ:

 “Iticha mẹ ọ nọ emọ eklase mai oke nọ omomọvo o ro kiẹzẹ. Ibuobu a ta nọ oware wọhọ ighọjọ ivẹ aso (2:00 a.m). Efa e ta nọ oware wọhọ ighọjọ isoi irioke (5:00 a.m). Omọvo ọvo ọ ta nọ ighọjọ izii gbe abọ aso (9:30 p.m).”

 Eware vẹ e rẹ sae whaha owhẹ owezẹ?

 Oke nọ a rẹ raha kugbe amọfa. “O rrọ lọlọhọ gaga re me riaro krẹkri jẹ raha oke kufiẹ, maero evaọ aso nọ me te lele egbẹnyusu mẹ kpohọ ore.”—Pamela.

 Ewha-iruo. “Owezẹ o rẹ were omẹ, rekọ o lọhọ kẹ omẹ hẹ re mẹ wezẹ doma fiki iruo nọ i bu omẹ abọ hrọ.”—Ana.

 Ifonu. “Ifonu mẹ yọ oware ulogbo jọ nọ o rẹ lẹliẹ omẹ kake wezẹ hẹ. O rẹ jọ bẹbẹ kẹ omẹ re mẹ siọ ifonu mẹ ba erri nọ mẹ tẹ rrọ ehwa.”—Anisa.

•   Roro kpahe oghẹrẹ nọ who rri owezẹ. Ebaibol ọ ta nọ: “Umutho eriosehọ u woma vi iruo egaga nọ e wọhọ ofou nọ a bi le.” (Ọtausiuwoma Na 4:6) Owezẹ yọ oware nọ u fo, orọnikọ akpọriọ họ. Whọ gbẹ be wezẹ hẹ, whọ rẹ riẹ iruo ra ru ziezi hi, yọ u re tube ru nọ whọ gbẹ reawere arozaha ra ha!

•   Vuhu oware nọ o be mae whaha owhẹ owezẹ mu. Wọhọ oriruo, kọ whọ be hae jọ obọ ore kugbe egbẹnyusu ra kri ga hrọ? Kọ who roro nọ iruo nọ a be kẹ owhẹ evaọ obọ isukulu gbe erọ uwou i bi bu hrọ? Kọ ifonu ra u re ru owhẹ nọ who gbe ro kiẹzẹ evaọ oke ekiẹzẹ ra ha, hayo kọ o rẹ rọwo owhẹ no owezẹ ze nọ who te kiẹzẹ no?

 Roro kpahe onana: Re who fi ẹbẹbẹ ra nọ ọ mae rro kparobọ o te rehọ oke, rekọ a rẹ ruẹ unu gbiku ewoma riẹ hẹ. Obe Itẹ 21:5 o ta nọ “Omaa ohwo nọ o re kru obọ ga, o rẹ riẹ nya hrọ.”

 Dede na, oware nọ u fiobọhọ kẹ ohwo jọ o rẹ nwani fiobọhọ kẹ omọfa ha. Wọhọ oriruo, ahwo jọ a rẹ ta nọ umutho owezẹ evaọ uvo u re fiobọhọ kẹ ae wezẹ ziezi evaọ aso. Rekọ amọfa a rẹ ta nọ a tẹ wezẹ uvo a gbẹ sae wezẹ evaọ aso ho. Daoma riẹ onọ o rẹ mai kiehọ owhẹ oma. Eware nọ ma be te ta ẹme te na e sai fiobọhọ:

•   Fi oke họ nọ who re ro somahọ. Whọ tẹ kake ruọ ehwa taure oke ekiẹzẹ ra u te ti te, ẹsejọhọ owezẹ o te kaki su owhẹ.

   “U re woma re who ru iruo uwou gbe iruo efa kpobi re no evaọ ẹruoke re whọ siọ awa ba ẹruọ kpahe iruo na evaọ oke nọ who re ro kiẹzẹ.”—Maria.

•   Jowọ nọ o gwọlọ. Viukpenọ whọ rẹ kuvẹ re eware nọ who bi ru e kpọ owhẹ, ma omaa ra ziezi re whọ sae wezẹ te ẹgwọlọ ra.

   “O gwọlọ nọ euwa eree mẹ rẹ wezẹ kaso kaso o tẹ kawo. Fikiere otẹrọnọ mẹ te kake kpama vi epanọ mẹ rẹ rọ kpama no ehwa ze, me ve kele oke kpobọ emu re mẹ riẹ oke nọ u fo nọ me re ro kiẹzẹ.”—Vincent.

•   Hae daoma kiẹzẹ oke ọvona. Oma ra o re kele oke, yọ o sai fiobọhọ otẹrọnọ who wuhrẹ oma na fihọ ere. Egba-eriariẹ a ta nọ u fo re who kiẹzẹ jẹ rọwo ze evaọ oke ọvona kẹdẹ kẹdẹ. Dawo onana evaọ amara soso, re whọ ruẹ oghẹrẹ nọ oma ra o ti woma te.

   “Otẹrọnọ who re kiẹzẹ oke ọvona evaọ kaso kaso, oma o rẹ jọ owhẹ ziezi evaọ okiokiọ riẹ. Onana u re fiobọhọ kẹ owhẹ ru oware kpobi nọ who bi ru ziezi.”—Jared.

•   Who ru vroma evaọ eware nọ who re ru kugbe amọfa ha. Ebaibol ọ ta nọ ‘uruemu ohwo o rẹ jọ owowa’ yọ oyena u kpomahọ oware nọ who bi ru evaọ oke eriosehọ.—1 Timoti 3:2, 11.

   “Me wuhrẹ epanọ me re ro bru eware nọ me re ru kugbe amọfa evaọ owọwọ kpotọ. Otẹrọnọ me gbe fi oke nọ mẹ rẹ zaharo mu họ họ, oware jọ o te ruẹ uye, yọ owezẹ mẹ o be te jọ!”—Rebecca.

•   Jọ ifonu ra ọ “wezẹ” re! Evaọ oware auwa ọvo re who te ti kiẹzẹ, whaha oma nọ o rẹ kpakpa owhẹ re whọ kiẹ Itanẹte hayo re whọ rehọ ifonu vi uwou se egbẹnyusu ra. Uzẹme riẹ họ, egba-eriariẹ jọ e vẹvẹ unu nọ oghẹrẹ elo nọ u re no ifonu, etẹlivisiọno, hayo etablẹte ze o sai ru ei bẹbẹ kẹ owhẹ re whọ wezẹ.

   “Ahwo a gwọlọ nọ a re lele owhẹ ta ẹme oke kpobi. Rekọ re whọ sai serihọ ziezi, o gwọlọ nọ who re furie ifonu ra ẹsejọ.”—Julissa.