AVA 18, 2019
GERMANY
A Jọ Oria Ugheriwo nọ O Rrọ Okpẹwho Munich Dhesẹ Ukpokpoma nọ U Te Isẹri Jihova Evaọ Otọ Esuo Nazi
Oria ugheriwo nọ o rrọ Munich nọ a re se Munich Documentation Centre for the History of National Socialism. A rọ iwoho nọ i bu te udhosa dhesẹ ukpokpoma nọ u te Isẹri Jihova evaọ otọ esuo Nazi.
No Azie 26, 2018 rite Ọvo 6, 2019, a jọ oria ugheriwo nọ o rrọ Munich nọ a re se Munich Documentation Centre for the History of National Socialism dhesẹ ukpokpoma nọ u te Isẹri Jihova evaọ otọ esuo Nazi, re ahwo a sae riẹ kpahe onana. A bọ oria ugheriwo na fihọ oria nọ u wuzou esuo Nazi vẹre.
Nọ a je rovie oria na, Dr. Hans-Georg Küppers, nọ ọ rrọ ọkohrẹ okpẹwho na, ọ ta oware nọ a rọ fiki riẹ rovie oria nana evaọ ẹme emuhọ riẹ. Ọ ta nọ: “Oria nana u wuzou keme evaọ ikpe buobu, ahwo a riẹ ukpokpoma nọ u te Isẹri Jihova evaọ otọ esuo Nazi hi. . . . Ẹjiroro nọ a ro ru oria nana họ re u fiobọhọ kẹ ahwo kpobi riẹ uye nọ Isẹri Jihova a ruẹ evaọ oke yena.”
A rọ iwoho nọ i bu te udhosa dhesẹ epanọ inievo mai evaọ Munich a ro wo udu, talamu ohwohwo, jẹ sae zọ ghelọ eware nọ a rẹriẹ ovao dhe evaọ otọ esuo Nazi. Uwoho jọ u dhesẹ Martin avọ Gertrud Pötzinger nọ a mu fihọ ọvuọ ega uye riẹ emerae jọ taure a te ti ru ehaa-orọo rai. A ruẹ ohwohwo ho evaọ ikpe izii soso. Aimava na a zọ, yọ Brọda Pötzinger ọ jọ omọvo Utu Ẹruorote Iruẹru Isẹri Jihova uwhremu na.
Isoja Nazi a kpe Sista Therese Kühner evaọ Akpe 6, 1944.
Uwoho ọfa u dhesẹ iku Therese Kühner, ọnọ o zihe ruọ omọvo Isẹri Jihova (enọ a je se Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol Akpọ-soso oke yena) evaọ 1929. Nọ egọmeti Germany o fi awhaha họ iruo Isẹri Jihova, a jẹ hae lẹlẹ jọ uwou riẹ ru iwuhrẹ, yọ ọ jẹ hae lẹlẹ printi ebe ukoko na. Nọ utu esuo Nazi a riẹ kpahe onana, a te mu ei jẹ ta nọ o bi “printi ebe nọ e wọso egọmeti jẹ be wha oyẹlẹ họ isoja na oma.” Sista Kühner o kru ẹrọwọ riẹ makọ okenọ ọ rẹriẹ ovao dhe uwhu dede. A kpe rie evaọ Akpe 6, 1944.
Iwoho efa i dhesẹ epanọ inievo mai a rọ se nọ a re wobọ evaọ esuo ho, yọ a rọwo nọ a rẹ nawo kẹ obiala ha; onana u ru nọ ọwọsuọ na o rọ ga thesiwa.
Evaọ 1934, Hitler o seha nọ o ti si Isẹri Jihova no Germany no. Ọ ta nọ: “Me ti si ahwo nana no Germany no tọkọ toni!” Isẹri Jihova a reoja gaga evaọ etoke nọ Hitler ọ jẹ rọ daoma si ai no orẹwho Germany na. Hitler avọ isoja riẹ a rọ uzou họ ẹkpẹ no, rekọ inievo mai nọ e rrọ Germany enẹna a bu vi idu udhoree gbe isoi (165,000). Ma yere Jihova gaga keme evaọ etoke ikpokpoma mai, ọ rẹ kẹ omai ẹruore “yọ ẹruore na o re kiekpe ohwo ho.”—Ahwo Rom 5:3-5.