Evaọ Azie 8, 2016, okọto izi orẹwho Ukraine o ta nọ ahwo a wo udu nọ a re ro ru okokohọ rai dhedhẹ, u fo re ahwo egọmeti a whaha ae he. Okọto na u dhesẹ nọ oware jọ nọ uzi Ukraine nọ a fihọ evaọ 1991 o ta u kiehọ họ. Uzi nọ a fihọ kpahe udu nọ ohwo ọ rẹ rọ rehọ obruoziẹ iroro riẹ jiroro oware nọ ọ gwọlọ ru jẹ salọ egagọ nọ e were riẹ (Uzi Egagọ) o ta nọ a re mi egọmeti uvẹ taure a te ti kokohọ kẹ egagọ evaọ oria nọ a haya. Okọto izi orẹwho na u bruoziẹ inọ uzi nana o wọso udu nọ uzi orẹwho na jọ o kẹ inọ a rẹ sai kokohọ ru eware dhedhẹ. Oziẹ nana o were Isẹri Jihova gaga keme o be hae jọ bẹbẹ kẹ ae re a haya oria nọ a re kokohọ ru egagọ rai.

Anwẹnọ a ro fi Uzi Egagọ na họ na, isu nọ eva Isẹri Jihova e rẹ were vẹre he a be rehọ uzi na whaha Isẹri Jihova ekokohọ kẹ egagọ evaọ iwou nọ a haya no vẹre inọ a te jọ ru egagọ rai. Oriruo jọ họ oware nọ o via evaọ uvewhru 2012, Isẹri Jihova buobu evaọ ofẹ obọze ẹkpẹlobọ ovatha-ọre a jẹ ruẹrẹ oma kpahe kẹ okokohọ ologbo edẹ esa evaọ okpẹwho Sumy. A whobọhọ obe nọ a rọ haya istediọmo egọmeti nọ ọ rrọ okpẹwho na no vẹre inọ a rẹ sai kokohọ etẹe kẹ okokohọ na, yọ a ruẹrẹ eware buobu kpahe no kẹ okokohọ na. Isẹri Jihova a vuẹ egọmeti kpahe okokohọ nọ a gwọlọ ru na keme ere uzi o ta nọ a re ru. Rekọ, amara ọvo o kiọkọ re a te ti ru okokohọ na, isu okpẹwho Sumy a tẹ ta nọ Uzi Egagọ evaọ orẹwho na u dhesẹ nọ ovuẹ nọ a kẹ kpahotọ na ọvo u te he. A ta nọ o gwọlọ nọ Isẹri Jihova a re mi uvẹ taure a tẹ te jọ istediọmo na ru okokohọ, yọ a kẹ rai uvẹ hẹ re a jọ etẹe ru okokohọ.

Whaọ, oke nọ u kiọkọ u gbe tulo ho, Isẹri Jihova a te mu oria ọfa họ ẹgwọlọ nọ a te jọ ru okokohọ na evaọ okpẹwho Kharkiv, onọ o rehọ emaele 125 (oware wọhọ ikilomita 200) thabọ no Sumy. Oria okokohọ na nọ a nwene na o gba ahwo nọ i bu vi idu esa gbe egba isoi (3,500) họ re a nwene omaa rai vẹrẹ vẹrẹ. Ibuobu a sai kpohọ emamọ okokohọ yena evaọ obọ Kharkiv hi fikinọ a kpako no hayo oma o ga rai tere he. Efa e sae nya ha fikinọ a sai mi ahwo nọ a bi ru iruo kẹ uvẹ hẹ hayo fikinọ a wo ugho nọ a rẹ rọ foma kpobọ Kharkiv hi. Ukpe nọ u lele i rie, isu okpẹwho Sumy a wariẹ rehọ Uzi Egagọ na whaha Isẹri Jihova okokohọ nọ a gwọlọ ru evaọ istediọmo na.

Illia Kobel, nọ ọ rrọ Lviv, oria nọ u wuzou iruẹru Isẹri Jihova evaọ orẹwho yena ọ ta nọ: “Orọnikọ evaọ Sumy ọvo a jọ whaha Isẹri Jihova ikokohọ evaọ oria nọ a rehọ fihotọ no ho. O be hae jọ bẹbẹ ẹsibuobu re ma haya oria nọ ma re kokohọ kẹ iruẹru egagọ mai.” Wọhọ oriruo, evaọ Asa 2012, ahwo egọmeti a rọwo ho inọ Isẹri Jihova a kokohọ kẹ iruẹru egagọ rai evaọ ọgwa jọ nọ a haya evaọ Vinnytsia, onana o tẹ whae ze nọ o rọ gbae họ nọ a rẹ gwọlọ oria ofa dede nọ okenọ a fihọ na o joma te no. Emerae jọ e vrẹ no, isu egọmeti a wariẹ se inọ ukoko nọ o rrọ Mohyliv-Podilskyi a kokohọ ru egagọ rai hi evaọ uwou nọ a haya no, dede nọ u te ikpe esa no nọ a be hai kokohọ etẹe kẹ egagọ rai. Fikinọ a ruẹ emamọ oria ofa nọ a re kokohọ họ, a tẹ nwẹnwẹ oma họ iwou ahwo jọ ru egagọ rai.

Kẹle na evaọ Ava 2015, egọmeti ubrotọ Vinnytsia o ta nọ Isẹri Jihova a raha uzi na unuẹse buobu no. A ta nọ raha uzi na keme a mi uvẹ hẹ taure a te ti ru egagọ rai evaọ eria efa nọ e rrọ iwou egagọ rai hi. Ovuẹ nọ a rẹ vuẹ kpahotọ ọvo inọ a ti kokohọ oria jọ u te he.

Anwọ ikpe jọ ze na, Isẹri Jihova a be sai kokohọ iwou egagọ rai ababọ ukpokpoma egọmeti. Rekọ ẹsibuobu o rẹ gwọlọ nọ a haya oria nọ o rẹ gba ahwo buobu rọkẹ obọdẹ iruẹru egagọ gbe ikokohọ ubrotọ rai. Uzi orẹwho Ukraine o kẹ egagọ kpobi uvẹ nọ a re ro kokohọ oria nọ a haya rọkẹ eware egagọ rai nọ a tẹ jẹ egọmeti riẹ no. Mr. Kobel ọ ta nọ: “Uzi Egagọ nọ a fihọ na họ oware nọ o so ẹbẹbẹ na ze, o wọso oware nọ uzi orẹwho Ukraine o ta, keme uzi orẹwho na o ta nọ a re mi ahwo egọmeti uvẹ taure a te ti kokohọ ru egagọ họ. Re a sai ku ẹbẹbẹ na họ, ma tẹ wọ ẹme na kpohọ ogbẹgwae nọ a re se Ukrainian Parliament Commissioner for Human Rights, nọ a re je se Ombudsman.”

Iruo Ombudsman họ re ọ ruẹ nọ ahwo Ukraine kpobi a wo udu nọ uzi orẹwho na gbe izi efa e kẹ ahwo. Nọ a kiẹ kpahe ebẹbẹ nọ Isẹri Jihova a bi wo na no, Ombudsman o tẹ ruẹ nọ uzi orẹwho na avọ Uzi Egagọ na o rọwokugbe ohwohwo ho. Uzi orẹwho na o kẹ uvẹ nọ a re ro kokohọ ru egagọ nọ ahwo egagọ na a tẹ vuẹ ahwo nọ egọmeti o fihọ no inọ a te jọ oria jọ nọ a haya evaọ ẹwho na ru egagọ rai. Rekọ Uzi Egagọ na o whaha iruẹru egagọ kpobi nọ a rẹ jọ ẹgbede ru evaọ oria nọ a haya, ajokpanọ ahwo egagọ na a mi ahwo egọmeti uvẹ kpahotọ no, yọ a re ru onana o tẹ kawo edẹ ikpe taure ẹdẹ oware nọ a gwọlọ ru na u te ti te.

Evaọ Akpe 26, 2015, ọfisi Ombudsman o te kere obe se okọto izi orẹwho Ukraine inọ abọ Uzi Egagọ nọ o be wha ẹbẹbẹ ze na o rọwokugbe izi orẹwho na ha. Obe nọ a kere na u dhesẹ nọ ahwo kpobi evaọ orẹwho na a wo udu nọ a re ro kokohọ ru eware avọ udhedhẹ. Nọ ọ gbẹ jẹ ta kpahe udu nana nọ ahwo kpobi a wo na, ọ ta nọ: “O gba họ nọ egọmeti ọ rẹ whaha oware kpobi nọ u fo ho nọ o rẹ sai kpokpo udu nọ ahwo a wo nọ a re ro kokohọ.” Isẹri Jihova a jowọ lele oware nọ Ombudsman o ta na, a kere se okọto izi orẹwho na kpahe ebẹbẹ nọ a bi wo nọ a tẹ be haya oria nọ a re kokohọ kẹ egagọ rai.

Evaọ oziẹ nọ a bru evaọ Azie 8, 2016, okọto izi orẹwho na u dhesẹ vevẹ nọ uzi ovuovo nọ o wọso udu nọ ahwo a wo nọ a re ro kokohọ dhedhẹ ru eware egagọ rai nọ a tẹ vuẹ ahwo egọmeti no o riẹ hẹ. A te je rri vrẹ izi orẹwho na, a fodẹ uzi nọ o rrọ Article 9 ọrọ European Convention on Human Rights, onọ o kẹ udu inọ ohwo o wo udu nọ ọ rẹ rọ salọ egagọ nọ e were riẹ, gbe uzi nọ o rrọ Article 11, nọ o kẹ udu inọ ahwo a wo udu nọ a sai ro kokohọ ababọ egọmeti nọ ọ rẹ whaha ae. Okọto na o ta nọ Abọ avọ 5 orọ Article 21 evaọ Uzi Egagọ nọ a fihọ evaọ 1991 na o thọ, onọ o ta nọ ahwo egagọ a re mi ahwo egọmeti uvẹ taure a te ti kokohọ ru egagọ rai evaọ ẹgbede evaọ oria nọ a haya.

Re a ru egagọ evaọ oria nọ a haya o gbẹ rrọ oware nọ egọmeti ọ rẹ rọwo fihọ tao ho, onọ a gbẹ kẹ uvẹ riẹ hẹ a gbẹ sai ru ei hi. Wọhọ epanọ uzi orẹwho na o kẹ udu riẹ no na, oke kpobi nọ Isẹri Jihova a tẹ vuẹ ahwo egọmeti kpahotọ no inọ a gwọlọ haya oria jọ nọ a re kokohọ jo ru egagọ rai, a rẹ sae se kẹ ae he.

Mr. Kobel ọ ta eva Isẹri Jihova nọ i bu vi idu udhuhrẹ (140,000) nọ e rrọ Ukraine inọ: “Oziẹ nana nọ okọto izi orẹwho na u bru na o kẹ ahwo udu nọ a re ro kokohọ ru eware dhedhẹ no. Eva e were omai nọ ahwo egọmeti a te gbẹ whaha omai ekokohọ iwou nọ ma haya nọ ma gwọlọ jo ru egagọ họ.”