ORIẸKỌ TI A WA KỌ 17
ẸRIN 111 Urun Ti Ẹnẹ Teri Ro Yọ
Maa Rere Kuri Paradais ti Ẹmi We
“Aghan gba arayinyọn yọ gbegberegbe ni urun ti mo da.”—AIS. 65:18.
URUN TI A WA KỌ
Kọ biri paradais ti ẹmi we te mu ere gbẹ ẹnẹ, kẹnrẹn biri ẹnẹ te nemi guọ irẹye mirẹn wọ ọ.
1. Nikọ re ṣe paradais ti ẹmi we, kẹnrẹn nikọ ẹnẹ forijẹ gin ẹnẹ wa ṣe?
O NẸ urun ti o soro gbẹ paradais ni alẹ ẹye we ni onuwe ti o kọn biri irẹye ti o ka ṣe urun ti o san gidijẹ. O kọn biri uma irẹye gidijẹ ti o winọrọn jọlọ jẹ ayọn aratutun. Aghan ti o wi paradais eyiwe kuro, da ero gin aghan ee wa rere kuri inọ ro. Aghan fẹ di irẹye gidijẹ ti aghan nemi kpe dede biri aghan kolu ni inọ ukalẹ kpatakiri we kẹnrẹn. Nikọ re ṣe ukalẹ eyiwe? O ka ṣe paradais ti ẹmi we! a
2. Nikọ re ṣe ẹbobo ni ubara paradais ti ẹmi we?
2 Ni ewe ẹbobo, Jihova da urun ti o soro gbẹ ubo ti ira ro kele nẹ aratutun biri ikolu, o wu gin aghan wi inọ ẹye Eṣu ti o kọn biri ibikadu biri ẹdeju we, ti omirẹn kele binọ omirẹn. (1 Jọn 5:19; Imu. 12:12) Oriṣẹ ẹnẹ ọliwuwu ri biri ẹye Eṣu we te kuan irẹye, dẹ, o ṣe aghan ọmẹnrẹn ro gba nẹ ikirimọn, di aghan gba nemi gba arayinyọn gba sẹn wun. Ọfọ Oriṣẹ wewe paradais ti ẹmi we ṣiṣi “ubo uye” biri “ugba ti omi jọlọ rẹ ọjẹ ro.” (Ais. 4:6; 58:11) Teri iṣẹ Jihova, aghan ti o kani paradais eyiwe ka nẹ ọyọ biri ikirimọn ni inọ ẹye ẹkpikpomẹ ti o tin ogun we.—Ais. 54:14; 2 Tim. 3:1.
3. Bokọ Aisaya origho 65 te ṣọgua ṣekọn?
3 Jihova lo ukọ Oriṣẹ Aisaya gba wewe biri ẹye te wa gha gbẹ aghan ti o kani inọ ubo ti o soro gbẹ paradais ti ẹmi we. Wo nemi ri biri a te wewe ro ni Aisaya origho 65, ti o ṣọgua ṣekọn ni 537 B.C.E. Ni ira ẹrẹn, a gbe aghan ira Ju ti o yi uro dẹ kuri igunmu ni Babilọn, gbẹ aghan gba yidẹ re alẹ aghan. Jihova gba iṣẹ gbẹ ira ro gba tin aghan ẹyin di aghan gba nemi sọ ode-aja Jerusalẹm ti a guo man alẹ da aja ti o datu sẹngua, gbẹ uli-usẹn ro gba datu ṣe ubo ti a kele sẹn Jihova—Ais. 51:11; Sẹk. 8:3.
4. Nikọ re ṣe iṣekọn Aisaya origho 65 ni ira ẹnẹ we?
4 Ṣiṣekọn okeeji ejuriri Aisaya we ṣi kuri ọdọn 1919 C.E. ti a gba gbe ira Jihova ti ira ẹnẹ we kuri igunmu ti aghan gha ni Babilọn Kporo Rẹn. Kuroke, paradais ti ẹmi we ka winọrọn gba ubo dede kpẹlẹkpẹlẹ. Aghan ti o gba oruru gba wowo iyẹn rire Oye we ka ṣẹ ujọ gidijẹ, biri gba mu ara-uṣe Olele Kraist mughan. Ẹkẹnrẹn biri ebirẹn gidijẹ ti o nẹ uṣe gbalogbalo biri uṣe ẹran ṣi, da ọnẹ ti o “gba inọ titọn we gba ni ṣiṣi ẹwu, teri di Oriṣẹ da a ṣiṣi ara ro kawọọ ni ọgbarara biri uṣe ti o fẹn.” (Ẹfi. 4:24) Ni ti ọrọnfọ, iṣẹ gidijẹ ti Aisaya wewe ro wa ṣekọn ni ewe ti a wa gba eju ri ni ẹye titọn ti o wa. Dẹ biri-ọjọ-ghawe kiti, ẹnẹ winọrọn jẹ ere ni ewe gidijẹ teri ẹnẹ wi inọ ukalẹ ti o soro gbẹ paradais we. Di ẹnẹ fọ ni ubara ere ghaan bọbọ, kẹnrẹn urun ti ẹnẹ wa teri ro maa rere kuri paradais ti ẹmi we.
BIRI O TE ṢE AGHAN TI O WI PARADAIS TI ẸMI WE NI ARA
5. Ṣiṣi biri Aisaya 65:13 naṣi, nikọ ẹnẹ ka jẹ ayọn ro ni paradais ti ẹmi we?
5 Riri urun ti o ye jẹ gba mọn ni ti ẹmi. Ejuriri Aisaya wewe ukanrin kporo ti o wi udoẹye aghan ti o wi paradais ti ẹmi we biri aghan ti ee wi inọ ro. (Rọ Aisaya 65:13.) Jihova fun ẹwọ nọ gba kpese urun ti aghan ọmẹnrẹn ro fẹ dede di aghan gba nemi kpe ka kpinma a. Ẹnẹ nẹ ẹmi fifẹn ro, Baibol, biri urun ẹkọ gidijẹ ti ujọ ṣe lẹfun gbẹ ẹnẹ, di ẹnẹ gba “jẹ, . . . mọn, . . . [biri gba] nẹ ọyọ.” (Ṣọn Imughan 22:17.) Dẹ, ukalẹ aghan ti ee wi paradais ti ẹmi we jọlọ ṣe ukanrin. Aghan “owun ebi wa kpa gbẹ ugbọfun omi gba gbẹ . . . , [kẹnrẹn] aghan wa ri anọmumu.” Aghan ee biri Oriṣẹ nẹ ikolu.—Emọs 8:11.
6. Bokọ Joẹl 2:21-24 te wewe orire bọbọ ti Jihova ka mu gbẹ ẹnẹ, kẹnrẹn bokọ aghan te wa nemi ṣe ere gbẹ ẹnẹ?
6 Ni ejuriri ro, Joẹl lo urun ti irẹye gba bejuto ara ṣiṣi imiyo, ẹmọn wain, biri ekpo ọlif gba mughan gin Jihova ka fun ẹwọ nọ gba mu urun dede ti ira Ro fẹ di ukpeọrọnfọ aghan gba ni, gbẹ aghan, gba ra lu aṣẹ ro ti o wi Baibol. (Joẹl 2:21-24) Ni ewe, o mu Baibol we biri urun ẹkọ ti a gba kọ Baibol we, wẹbsait ẹnẹ, ubara ẹnẹ, ukpejọ tie biri ukpejọ kporo gbẹ ẹnẹ. Ẹnẹ nemi jẹ ere kuri urun ighaan we kpọjọ. Eyi ka lẹghẹ ẹnẹ gba ri jẹ biri gba ri mọn ni ti ẹmi.
7. Nikọ re wa lẹghẹ ẹnẹ “kẹrin ọyọ”? (Aisaya 65:14)
7 Ọyọ biri urun ti o kọn ọnẹ eju. Ira Oriṣẹ nemi “kẹrin ọyọ” teri aghan jọlọ dọkpẹ gbẹ Jihova. (Rọ Aisaya 65:14.) Ọrọnfọ ti o ka lẹghẹ ukpeọrọnfọ ni, biri inaṣi ti o ka mu ukuẹmi gbẹ ọnẹ ti o wi Ọfọ Oriṣẹ, biri ugbejule ti o da ẹnẹ eju ti ẹnẹ nẹ gbẹ ira ti o wa, teri ọsẹn gbigba uraludẹ Kraist rẹẹn. Ighaan ka lẹghẹ ẹnẹ gba “kẹrin ọyọ.” Ẹnẹ ma ka biri aghan omere ẹnẹ ni ujọ gba fọ ọfọ ghaan we, eyi ka mu arayinyọn gbẹ ẹnẹ!—Sam 34:8; 133:1-3.
8. Nikọ re ṣe urun kpatakiri meeji ti o wi paradais ti ẹmi we?
8 Wuwu biri ikolu ti o wi ẹgbelemeeji ira Jihova re ṣe urun kpatakiri meeji ti o wi paradais ti ẹmi we. Urun meeji “ti o din urun dede man ara” we, ka tin ẹnẹ ẹyin gba ro biri ẹye te wa gha ni ẹye titọn, ubo ti aghan ọmẹnrẹn Jihova kele wa muẹwọ nẹ wuwu biri ọyọ ti o ju ti aghan nẹ ni onuwe. (Kol. 3:14) Omere onobirẹn Olele Kraist ọkan wewe urun ti won daju ro ni ara aghan ira Jihova ti won gba ṣọgua ba aghan. O gin: “Mee man biri a te nẹ arayinyọn, o wu di o ṣe ni ẹbi mi kiti. Ira ọṣọgua ti mo gba ri irẹye gba mu ọrọnrọn wuwu mughan ara aghan ka ṣe ti mo gba ba aghan Oṣẹri Jihova.” Oniye-ki-oniye ti o fẹ ghele nẹ ọrọnrọn arayinyọn biri urun ti o kọn wun eju, yẹle gba wi paradais ti ẹmi ti ẹnẹ gha we. Ee toro urun ti irẹye ro ni ubara aghan ọmẹnrẹn Jihova, aghan nẹ ọrọnrọn ọrukọ ni eju Jihova biri ni eju aghan mirẹn ti o sẹẹn—Ais. 65:15.
9. Nikọ Aisaya 65:16, 17 naṣi ni ubara urun ti o ka nẹ uyajijẹ ghaan?
9 Ẹdọn tutun biri ukuẹmi. Aisaya 65:14 gin aghan ti ee jẹ wọ inọ paradais ti ẹmi we “wa sọkun biri ẹdọn ti o kpanran.” Dẹ, nikọ re wa ṣi gbẹ urun dede ti o lẹghẹ ira Oriṣẹ gba jẹ uya biri gba nẹ didọn? Ni ugbẹyin, “urun ti o ṣi bọghọ dede ra wa gbẹgbe fẹnẹfẹnẹẹ.” (Rọ Aisaya 65:16, 17.) Jihova wa gba ẹkpikpomẹ ẹnẹ dede kuri inọrọn, kẹnrẹn ni ugbẹyin ẹnẹ ee wa muẹwọ tigbi biri ẹkpikpomẹ ghaan te gha.
10. Nikọ wo teri ro gba dọkpẹ ẹwọ-ayẹ ti wo nẹ gba biri aghan omere ẹkẹnrẹn biri ebirẹn Olele Kraist kolu? (Ṣọn ifoto kẹnrẹn.)
10 Biri-ọjọ-ghawe kiti, ẹnẹ ka nẹ ẹdọn tutun ni ẹnẹ ma wi ugbarajọ ẹnẹ Olele Kraist, ubo ti ẹdọn ẹnẹ kele to alẹ, kẹnrẹn ti ẹnẹ ee kele wa ka sọ eju ni urun ti o ka mu ẹdọn dida gbẹ ẹnẹ. Ẹnẹ kpe ka mu utiẹyin gbẹ aghan omere ẹnẹ ẹkẹnrẹn biri ebirẹn gba nẹ ẹdọn tutun ni ẹnẹ ma ka mu wuwu, ọyọ, aratutun, ayẹ-ṣiṣe, biri uṣe kpẹtẹkpẹtẹ mughan, ti o ṣe urun ti ẹmi Oriṣẹ ka mu lẹfun. (Gal. 5:22, 23) Ẹnẹ jọlọ dọkpẹ gin ẹnẹ wi ugbarajọ Oriṣẹ! Aghan ti o kani paradais ti ẹmi we wa jẹ ayọn gba ri ira ti Oriṣẹ gba wa ri gin inaṣi ro ghaan dede ṣekọn ni ubara dida “ọrọn titọn biri ẹye titọn.”
11. Ṣiṣi biri Aisaya 65:18, 19 gin, bokọ o te yẹle di paradais ti ẹmi we ti Jihova da ṣe ẹnẹ ni ara sin?
11 Ọkpẹdida biri arayinyọn. Aisaya ka a wewe urun ti ẹnẹ wa teri ro “gba arayinyọn yọ” ni paradais ti ẹmi we. Jihova re da paradais ti ẹmi we. (Rọ Aisaya 65:18, 19.) Teri ẹrẹn, ee kpa ẹnẹ ẹbobo gin Jihova winọrọn gba lo ẹnẹ gba mu utiẹyin gbẹ irẹye di aghan kuri ugbarajọ ẹye ghaan ti ee winọrọn kọ aghan ọrọnfọ ni ubara Oriṣẹ. Ẹnẹ nẹ arayinyọn gba tin aghan ẹyin gba wi ẹbu irẹye ti o wi ukalẹ ti o wi paradais ti o sẹngua we. Inọ ẹnẹ kpa-ẹfun teri iṣẹ gidijẹ ti ẹnẹ winọrọn jẹ ayọn ro ti ẹnẹ gba wi usẹn ọrọnfọ we, kẹnrẹn eyi mu oruru gbẹ ẹnẹ gba ra gin gbẹ irẹye mirẹn ni ubara ro.—Jẹr. 31:12.
12. Bokọ inaṣi ti a wewe ghaan ni Aisaya 65:20-24 te ṣe ẹ ni ara, kẹnrẹn teri nikọ?
12 Ẹnẹ dọkpẹ gba nẹ arayinyọn kẹnrẹn ni ubara ugbejule ti ẹnẹ nẹ teri ikolu aratutun ti ẹnẹ biri Jihova nẹ. Kpeju ro ni ubara urun dede ti ẹnẹ wa ri biri gba ṣe ni ẹye titọn Oriṣẹ! Baibol naṣi gin: “Aghan ọma-tietie ee si wa ku ni utẹbi, . . . ira mi wa winọrọn gba tọ ṣiṣi egin ugbo.” Ẹnẹ wa ‘gba ẹwọ ẹnẹ kọ uli gba kanii biri gba gbẹn fain ni ugba fain ẹnẹ gba mọn ẹmọn wain ti o ma lẹfun ni inọrọn.’ Ẹnẹ wa jọlọ gba arayinyọn gba jẹ ere uṣẹ ti ẹnẹ gba ẹwọ ẹnẹ ṣe teri ‘Jihova wa gba iṣẹ gbẹ ẹnẹ.’ O mu inaṣi ẹye ti o nẹ ikirimọn, ti ẹnẹ kele wa nẹ urun dede ti ẹnẹ fẹ, gbẹ ẹnẹ. “Kitikiti di [ira ro] re bẹ tan,” o wa man urun ti ikẹnẹkun fẹ biri gba “mu urun ti aghan fẹ dede gbẹ aghan.”—Ais. 65:20-24; Sam 145:16.
13. Bokọ Aisaya 65:25 te wewe ewe biri irẹye te yi uṣe dẹ ni aghan ma mu ẹwọ ni usẹn Jihova?
13 Udo aratutun biri ikirimọn. Ti ubara ẹmi fifẹn Oriṣẹ, aghan gidijẹ ti o ka ṣe uṣe gbalogbalo, gba jakan, wẹrẹ gba nini irẹye jẹ, jọlọ yi uṣe dẹ ni ẹye aghan rẹn. (Rọ Aisaya 65:25.) Aghan dumunẹ gba gbe uṣe ti ee san dede ti aghan nẹ sọnọ rẹn. (Rom 12:2; Ẹfi. 4:22-24) Ọrọnfọ rẹn gin ira Oriṣẹ kpe ṣe are-fẹn, teri ẹrẹn aghan wa kpe ka ṣe iṣẹwọṣe. Dẹreke, Jihova ko “irẹye dede” ti o nẹ wuwu gbẹ wun biri gba nẹ wuwu gbẹ onokeeji aghan ni ara rẹn, teri ẹrẹn aghan nẹ aratutun biri ikolu. (Taitọs 2:11) Eyi uṣẹ ẹbobo ti Oriṣẹ ọlinini dede nọkan nemi ṣe rẹẹn!
14. Bokọ Aisaya 65:25 te ṣiṣẹ ni ubara urun ti o ṣi gbẹ omere ọnọkẹnrẹn ọkan?
14 Irẹye ka ghele yi uṣe aghan dẹ? Ro ni ubara ita we. Ọmọṣọn ọnọkẹnrẹn ọkan ti o re use ugba gidijẹ rẹn di e si to ogun (20) ọdọn ka do udoẹye igbere biri gba ṣe uṣe gbalogbalo. A muu ni use teri o ji ọkọ-alẹ, o kpanran ẹkun irẹye wọ uli, biri gba ṣe urun ubi gidijẹ mirẹn. Ee ka kpẹ di e si ja. Ti won gba ṣọgua gbọ ọrọnfọ ti o wi Baibol biri gba ka re ubara ujọ aghan Oṣẹri Jihova, o da wun eju gin won ri urun ti won wa teri ro doẹye rẹn, ti o ṣe gba sẹn Jihova ni paradais ti ẹmi we. Ti won gba gba-omi kuro, kpira owun won gba ro ni ubara biri Aisaya 65:25 te ṣiṣẹ ni ẹye ro. O yi uṣe okpoghorokpo biri uṣe gbalogbalo ti won nẹ ṣi dẹ, gba da ọnẹ ti o nẹ uṣe agutan, gba biri irẹye do udo aratutun.
15. Nikọ ẹnẹ ka teri ro gba fẹ kpe irẹye di aghan wa biri ẹnẹ wọ paradais ti ẹmi we, kẹnrẹn bokọ ẹnẹ te nemi ṣe e?
15 Urun dede ti a gin ni iwe Aisaya 65 mughan gin Jihova re winọrọn fọ ni uwẹrẹ. Inaṣi ro ee ka ṣe are-maa ṣekọn. (Ais. 55:10, 11) Paradais ti ẹmi we winọrọn biri-ọjọ-ghawe. Jihova ṣẹ ẹbi ti o ka sẹn wun ti aa ri egbe ro. Teri ẹnẹ wi ẹbi eyiwe, ẹnẹ nẹ aratutun ti a nemi gba eju ri biri-ọjọ-ghawe biri gba nẹ ikirimọn ni inọ ẹye gbalogbalo we. (Sam 72:7) Teri urun ghaan we, ẹnẹ fẹ mu utiẹyin gbẹ irẹye gidijẹ ti o ma mu ayẹ aghan ṣi di aghan wa lu ẹnẹ ni ikolu omere ẹkẹnrẹn biri ebirẹn Olele Kraist ti ẹye dede we. Ẹnẹ wa nemi ṣe eyiwe ni ẹnẹ ma sọ eju ni sisọ irẹye da Olele Kraist.—Mat. 28:19, 20.
BIRI ẸNẸ TE WA NEMI TIN IRẸYE MIRẸN ẸYIN DI AGHAN GBA FẸ BIRI ẸNẸ WI PARADAIS TI ẸMI WE
16. Nikọ re wa nemi tin irẹye mirẹn ẹyin di aghan gba fẹ wọ paradais ti ẹmi we?
16 Ẹnẹ ọkan-ọkan nemi ṣe urun ti o wa lẹghẹ paradais ti ẹmi we da irẹye agbigbẹn. Gba ṣe eyiwe, ẹnẹ lati yẹn Jihova. Ee ka gba ikpa mu irẹye di aghan wi ẹbu irẹye ti o wi ugbarajọ ro. Okpinju, o ka ṣe dẹndẹn gba “guọ” irẹye man ara. (Jọn 6:44; Jẹr. 31:3) Irẹye ti o nẹ ọrọnrọn ẹmi ti o ma kọ ni ubara wuwu Jihova biri ara-uṣe ẹbobo ti won nẹ re ka fẹ kpinma a gege. Bokọ ẹnẹ te nemi gba ara-uṣe ti o san biri ọrọnrọn uṣe, gba guọ irẹye wọ paradais ti ẹmi we?
17. Nikọ ẹnẹ wa nemi ṣe di ẹnẹ gba tin irẹye mirẹn ẹyin gba wọ paradais ti ẹmi we?
17 Ewe ọkan biri ẹnẹ te wa nemi lẹghẹ paradais ti ẹmi we da irẹye agbigbẹn ka ṣe gba ka gba wuwu biri ayẹ ṣiṣe biri aghan omere ẹnẹ ni ujọ do. Irẹye titọn ma wa ni ubara ujọ ẹnẹ, ẹnẹ wa fẹ di o ṣe aghan ni ara ṣiṣi biri o ṣe aghan ti ee nẹ ukpeọrọnfọ ti o re ubara ni Kọrint ni ira ẹghaarẹ rẹn ni ara. Aghan gin: “Ni gbẹ ọrọnfọ, Oriṣẹ ghele wi ẹgbelemeeji aghan.” (1 Kọr. 14:24, 25; Sẹk. 8:23) Teri ẹrẹn, ẹnẹ lati lele aṣẹ ti o gin “di aghan ka winọrọn ni aratutun, ni ẹgbelemeeji ara aghan.”—1 Tẹs. 5:13.
18. Nikọ re nemi guọ irẹye wọ ugbarajọ ẹnẹ?
18 O yẹle di ẹnẹ ka ṣọn aghan omere ẹnẹ ẹkẹnrẹn biri ebirẹn ni ewe biri Jihova te ṣọn aghan. Ẹnẹ ka ṣe eyiwe ni ẹnẹ ma sọ eju ni ara-uṣe ti o san ti aghan nẹ, okpinju iṣẹwọṣe aghan, ti ee si wa wi ara aghan ni ira ro ma to. Ẹnẹ nemi jọlọ igbẹnẹ-ki-igbẹnẹ ni ewe wuwu ni ẹnẹ ma lele ẹsi ti o gin “aghan omirẹn ka nẹ inọ ti o san gbẹ omirẹn, di aghan ka ka ṣe aninọ, di aghan omirẹn ka mu ji omirẹn.” (Ẹfi. 4:32) Ira ẹrẹn, irẹye ti o ma fẹ di a biri aghan do ni ewe wuwu eju eyiwe wa fẹ biri ẹnẹ kani inọ paradais ti ẹmi we. b
KANI INỌ PARADAIS TI ẸMI WE
19. (a) Ṣiṣi biri a mughan ni ẹkpetin we, “ Aghan Re gba Ludẹ Wa,” nikọ aghan bọbọ gin ti aghan gba ludẹ wa ni paradais ti ẹmi we? (b) Nikọ ẹnẹ forijẹ gin ẹnẹ wa ṣe? (Ṣọn ifoto kẹnrẹn.)
19 Ẹnẹ jọlọ dọkpẹ teri paradais ti ẹmi we! O sẹngua ju biri o te gha ṣi, kẹnrẹn aghan ti o winọrọn sẹn Jihova ti o wi inọ ro ye ni. Ẹnẹ fẹ ka dọkpẹ paradais ti Jihova da gbẹ ẹnẹ we. Oniye-ki-oniye ti o fẹ nẹ ukuẹmi, gba nẹ urun ti o to, kẹnrẹn gba nẹ ẹdọn tutun biri ikirimọn lati wa wọ paradais ti ẹmi we, biri gba ṣe are-maa kuri inọ ro! Dẹ, o yẹle di ẹnẹ jọlọ kẹnẹ ara teri Eṣu winọrọn gba ṣe urun dede ti won nemi ṣe gba lẹghẹ ẹnẹ di ẹnẹ gba kuri inọ ro. (1 Pit. 5:8; Imu. 12:9) Ẹnẹ lati ri gin ẹnẹ ee jẹ di o gba ọgua. Di ẹnẹ jọlọ dumunẹ gba kighi ẹgua ro, fifẹn ro, biri aratutun ti o wi paradais ti ẹmi we.
NIKỌ RE ṢE IWANRAN RẸ?
-
Nikọ re ṣe paradais ti ẹmi we?
-
Iṣẹ gidijẹ bokọ wun ẹnẹ ka jẹ ayọn ro ni paradais ti ẹmi we?
-
Nikọ ẹnẹ nemi ṣe di o gba da irẹye agbigbẹn gba fẹ wọ ọ?
ẸRIN 144 Lele Iṣẹ Ghaan ti O wi Ọgua!
a ỌFỌ TI A WEWE ALẸ RO: Ọfọ we “paradais ti ẹmi” wewe ukalẹ ti o nẹ ikirimọn ti aghan ti o ka sẹn Jihova ka jẹ ayọn ro. Ni inọ paradais ti ẹmi we, ẹnẹ ka jẹ ayọn ikolu aratutun biri Jihova ni ẹgbelemeeji ẹnẹ biri omere ẹnẹ.
b Gho vidio we ni jw.org Where Are They Now? Alena Žitníková: How My Dream Was Fulfilled, gba ri iṣẹ gidijẹ ti omere onobirẹn ọkan ri gba ni paradais ti ẹmi we ti won gha.
c WIWEWE IFOTO WE: Ti irẹye gidijẹ gba jẹ ere irẹye mirẹn ti a ba lo ni ubara ujọ, omere ọnọkẹnrẹn ọkan ka sọ ara ro da anọkan-dugbo.