1-2. Bokọ ukun dida te ṣe aghan bọbọ ni ara?

 UKUN dida nemi jọlọ mu arayinyọn gbẹ ọnẹ. Wo ma winọrọn da ukun biri-ọjọ-ghawe, ee nẹ iyan gin wo fẹ jẹ ayọn ro. Gbẹ ẹkẹnrẹn biri ebirẹn gidijẹ, eyi ira ọyọ rẹẹn. Tsion, a omere onobirẹn ọkan ni Ethiopia gin: “Ira ọkan ni ẹye mi ti emi kele nẹ arayinyọn ju ka ṣe ti emi biri ọkọ mi gba da ukun. Ẹnẹ jọlọ fọ ni ubara urun kpatakiri bọbọ biri gba rin ni ara. Ara ka yọn mi ti mo gba man gin mo ri ọnẹ ti o fẹ ọfọ mi, ti mo fẹ ọfọ ro kẹnrẹn.”

² Dẹreke, Alessio, omere ọnọkẹnrẹn ọkan ni Netherlands gin, “O yọn mi ara gba jọlọ man aya mi ti ẹnẹ gba da ukun, dẹ ukun dida we nẹ ẹkpikpomẹ bọbọ kẹnrẹn.” Ni oriẹkọ eyiwe, ẹnẹ wa fọ ni ubara ẹkpikpomẹ bọbọ ti o ka wi ukun dida, biri ọrọnfọ bọbọ ti o wi ẹyin ẹsi Baibol ti o nemi tin ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ẹyin gba da ukun ti o wa lẹghẹ aghan da ero ti o jọ. Kẹnrẹn ẹnẹ wa fọ ni ubara utiẹyin ti aghan mirẹn ni ujọ nemi mu gbẹ aghan ti o winọrọn da ukun.

URUN TI A TERI RO GBA DA UKUN

3. Nikọ a ka teri ro gba da ukun? (Owe 20:25)

³ O wu gin ukun dida nemi nẹ arayinyọn, ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn lati ro ni ubara biri o te ṣe kpatakiri to teri o nemi sin aghan wọ udo ọkọ biri obirẹn. Ni ọjọ ti aghan gba do ara, ọkọ biri obirẹn naṣi ni ọguaju Jihova gin aghan wa fẹ ọfọ ara aghan, gbẹ ọghọ gba wi ẹgbelemeeji aghan ni ọjọ ẹye aghan dede. Di ẹnẹ e si ṣe inaṣi-ki-inaṣi, o yẹle di ẹnẹ jọlọ ko ọfọ we ni uro. (Rọ Owe 20:25.) Eyi jọlọ ṣe ọrọnfọ ni ubara inaṣi udo ọkọ biri obirẹn. Ukun dida ka lẹghẹ ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn gba man ara aghan gẹrẹrẹ biri gba da ero ti o jọ. Ira bọbọ, ero we nemi  ṣe gba do ara; ira mirẹn dẹ, ero we nemi ṣe gba le ukun dida we sin. Aghan ma le ukun dida we sin, eyi ee jẹ gin aghan ṣe urun ti o buru. Okpinju, o tin aghan ẹyin gba man tabi aghan wa do ara wẹrẹ maa do ara.

4. Nikọ re ṣe eju ti o yẹle di ẹnẹ gba ṣọn ukun dida?

⁴ O ṣe kpatakiri gbẹ aghan ti ee wi udo ọkọ biri obirẹn gba tigbi gin una meeji ti o winọrọn da ukun fẹ man tabi aghan nemi do ara. Eyi je gin aghan ee wa biri oniye ti aghan man gin aghan ee fẹ do, da ukun. Dẹreke, ee ṣe aghan ti ee wi udo ọkọ biri obirẹn nọkan re yẹle gba ṣọn ukun dida ni ewe ti o jọ. O yẹle di ẹnẹ dede tigbi urun ti a teri ro gba da ukun. Ni ewe, irẹye bọbọ ka ro gin ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ma winọrọn da ukun, aghan lati do ara. Nikọ uro eju eyiwe ka nẹ gbẹ aghan Olele Kraist ti ee wi udo ọkọ biri obirẹn? Melissa, omere onobirẹn ọkan ni America ti ee wi udo ọkọ biri obirẹn gin: “Omere ọnọkẹnrẹn biri omere onobirẹn ma winọrọn da ukun, aghan omere bọbọ ni ujọ ka ro gin aghan lati do ara. Eyi ka lẹghẹ ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn bọbọ gba kpe ka da ukun, o wu gin uṣe aghan ee wọ ara. Aghan mirẹn dẹ nemi kpeju ṣe are-maa da ukun. Eyiwe nemi nẹ ẹdọn dida kporo.”

AGHAN KA GBA IRA GBA MAN ARA AGHAN GẸRẸRẸ

5-6. Nikọ re yẹle di ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn man ni ubara ara aghan biri aghan winọrọn da ukun? (1 Pita 3:4)

⁵ Wo man winọrọn da ukun, nikọ re wa tin ẹ ẹyin gba man tabi wo wa do ọnẹ wẹrẹ maa do ọnẹ? Aghan ka gba ira gba man ara aghan gẹrẹrẹ. Ee nẹ iyan gin wo man urun bọbọ ni ubara ọnẹ tẹnrẹn di aghan e si winọrọn da ukun. Dẹ biri-ọjọ-ghawe, wo nẹ ẹwọ-ayẹ gba man “ọrọnrọn [ẹgua] ti o ti inọ wa.” (Rọ 1 Pita 3:4.) Biri aghan winọrọn da ukun, wo nemi man ni ubara ikolu ọnẹ biri Jihova, ara-uṣe ro, biri ewe biri won te ro urun. Biri ira winọrọn re, o yẹle di wo nemi gba iwanran ni ubirọ ṣiṣi: ‘Oniye eyiwe wa ṣe ọrọnrọn ọkọ wẹrẹ obirẹn gbẹ mi?’ (Owe 31:​26, 27, 30; Ẹfi. 5:33; 1 Tim. 5:8) ‘Mo wa nemi nẹ wuwu gbẹ ẹ ni ewe ti o yẹle, gbẹ ọlara ro gba nẹ wuwu gbẹ mi ni ewe ti o yẹle? O wa ya gbẹ emi gba gbe eju sọnọ kuri uṣe ti ee san ti won nẹ?’ b (Rom 3:23) Biri aghan winọrọn man ara ni, aghan ka tigbi gin urun ti o ṣe kpatakiri ju, ee ṣe biri uṣe aghan meeji te jẹ ara to, dẹ tabi aghan wa nemi do ni ara biri uṣe aghan te ṣe ukanrin to we.

⁶ Urun mirẹn bokọ re yẹle di wo man ni ubara ọnẹ ti aghan gba da ukun? Di uwọ e si  biri oniye we kumara ju, o san di aghan fọ ni ubara urun kpatakiri bọbọ, ṣiṣi ero ti ọnẹ winọrọn gba gbẹ ira ti o wa. Ọfọ ti o kan aranini, ẹkpikpomẹ ogho, wẹrẹ urun burukun ti o ṣi ba ọnẹ ni ira ti o bọghọ dẹ? Ee ṣe urun dede owun a wa fọ ni ubara ro ti aghan gba mu ẹwọ ni ukun dida we gege. (Ṣọn Jọn 16:12.) Wo ma ro gin ee te to ira gba gba iwanran ni ubirọ bọbọ ti o jọlọ kan uwọ, jẹ di onokeeji rẹ man. Dẹ biri ira winọrọn re, o wa yẹle di onokeeji rẹ man ni ubara ọfọ ghaan we di o gba nemi da ero ti o jọ. Teri ẹrẹn, o wa to ira ti o gba wa yẹle di wo fun ẹmi rẹ nọ gba fọ ni ubara urun ghaan we.

7. Bokọ ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun te nemi man ara aghan gẹrẹrẹ? (Kẹnrẹn ṣọn ẹkpetin we “ Wo Ma Winọrọn Biri Ọnẹ ti O wi Ubo ti O Ri Gba Da Ukun.”) (Ṣọn ifoto kẹnrẹn)

⁷ Bokọ wo wa te nemi man oniye gẹrẹrẹ? Aghan nemi ṣe eyiwe ti ubara ubirọ ti a birọ, gbẹ ọkan gba rentin okeeji. O yẹle di aghan meeji we gin urun ti o wi ẹmi aghan, gba gba iwanran ni ewe ọgbarara. (Owe 20:5; Jem. 1:19) Aghan nemi ṣe urun bọbọ ni ara, ti o wa lẹghẹ ẹ ya gbẹ aghan gba fọ ni ara, ṣiṣi gba jẹ urun ni ara, gba gba afẹrẹ ni ugbamugba ni ara, biri gba wowo iyẹn rire we ni ara. Aghan kpe nemi kọ urun bọbọ ni ubara ara aghan ni aghan ma biri ẹbi biri ukun lo ira ni ara. Gbadatuluu, jọlọ urun bọbọ ti aghan nemi ṣe ti o wa mu utiẹyin gbẹ rẹ gba man uṣe ro ni ukalẹ ukanrin ukanrin, biri ni a ma biri irẹye ukanrin ukanrin winọrọn. Daju urun ti Aschwin, ni Netherlands dumunẹ gba ṣe. Ni ubara ukun dida ro biri Alicia, o gin: “Ẹnẹ fẹ urun bọbọ ti ẹnẹ nemi ṣe ti o wa tin ẹnẹ ẹyin gba man ara ẹnẹ ni. Ni ira gidijẹ, urun ti ee roro rẹẹn, ṣiṣi sise ọjẹ ni ara, wẹrẹ gba ṣe uṣẹ mirẹn bọbọ ni ara. Ni ira uṣẹ eju ẹrẹn, ẹnẹ ka ri ara-uṣe biri iṣẹwọṣe ẹnẹ kẹnrẹn.”

8. Ere bokọ wun ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun nemi ri gba ni aghan ma kọ ẹkọ Baibol ni ara?

⁸ Aghan kpe nemi man ara aghan ni, ni aghan ma winọrọn kọ ẹkọ Baibol ni ara. Aghan ma do ara kuro, o wa yẹle di aghan nẹ ira gbẹ usẹn ẹbi. Ni ewe ẹrẹn, Oriṣẹ wa wi ẹgbelemeeji udo ọkọ biri obirẹn aghan. (Ẹkli. 4:12) Teri ẹrẹn, aghan nemi jọlọ ira ṣi gba kọ ẹkọ ni ara biri-ọjọ-ghawe biri aghan winọrọn da ukun. Ọrọnfọ rẹẹn gin ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun ee te ṣe ẹbi ọkan, kẹnrẹn omere ọnọkẹnrẹn we ee te ṣe olori ẹbi gbẹ omere onobirẹn we. Biri o ma te gha dede, aghan ma winọrọn kọ ẹkọ ni ara kpira, aghan wa nemi man biri ikolu onokeeji aghan biri Jihova te ni to. Max biri aya ro Laysa, ni America ri ere eyiwe gba. Max gin:  “Ti ẹnẹ gba mu ẹwọ ni ukun dida ẹnẹ gege, ẹnẹ ka kọ kuri iwe ẹkọ ẹnẹ ni ubara ukun dida, udo ọkọ biri obirẹn, biri udoẹye ẹbi. Teri ẹnẹ kọ iwe ẹkọ ẹnẹ ghaan ni ara, ẹnẹ ka nemi fọ ni ubara urun kpatakiri gidijẹ ti o ma ka roro ẹnẹ fifọ ni ara.”

URUN MIRẸN TI A WA KO NI URO

9. Nikọ biri nikọ wun ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun we wa ko ni uro ni aghan ma winọrọn da ero oniye ti aghan wa yiyẹn ukun dida aghan we gbẹ?

⁹ Nesin wun aghan wa yiyẹn ukun dida aghan we gbẹ? Ẹrẹn ero ti aghan meeji wa da rẹẹn. Ti aghan gba mu ẹwọ ni ukun dida we gege, aghan nemi da ero gin irẹye tie wẹrẹ owun aghan wa yiyẹn ro gbẹ. (Owe 17:27) Ni ewe eyiwe, irẹye ee wa ri ubo bi aghan rọ ubirọ gidijẹ ni ubara ukun dida we, kẹnrẹn aa wa kpokpo aghan gin di aghan do ara gege. Dẹreke, ira ti aghan ee gin gbẹ oniye-ki-oniye, aghan wa ka da ukun we ni uyẹrẹ, di oniye-ki-oniye maa gba man ni ubara ro. Eyi dẹ nemi nẹ ẹkpikpomẹ gbẹ aghan ni aghan ma ka nọkan wi ubo. Teri ẹrẹn, o wa ṣe urun irẹ ni aghan ma gin gbẹ irẹye ti o wa nemi mu ọrọnrọn ẹkọ gbẹ aghan, biri gba mu utiẹyin gbẹ aghan ni ewe mirẹn. (Owe 15:22) Ni ewe, wo nemi gin gbẹ ira ẹbi rẹ bọbọ, aghan olukun rẹ ti o kpe-uwan to, wẹrẹ ẹghaarẹ bọbọ ni ujọ.

10. Nikọ ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun nemi ṣe di uṣe aghan gba wu Jihova? (Owe 22:3)

¹⁰ Nikọ aghan nemi ṣe di ukun dida aghan gba wu Jihova? Biri aghan winọrọn fẹ ọfọ ara aghan ni, ee nẹ iyan gin aghan wa fẹ ka kpinma ara ni. Nikọ re nemi tin aghan ẹyin gba kẹnẹ ara gbẹ urun-ki-urun ti ee wa wu Jihova? (1 Kọr. 6:18) Aghan ka bi gbẹ ọfọ igbere ti a fọ ni ara, gba nọkan wi ubo, biri ẹmọn ti a mọn kpa ara. (Ẹfi. 5:3) Eyi nemi lẹghẹ ara gbe oniye, ti o wa lẹghẹ aghan ṣe urun ti ee jọ. O wa ṣe urun irẹ ni aghan ma winọrọn fọ kpira ni ubara biri ọkan te wa mu ọghọ gbẹ okeeji biri gba da ẹsi Jihova ni. (Rọ Owe 22:3.) Daju urun ti o mu utiẹyin gbẹ Dawit biri Almaz ni Ethiopia. Aghan gin: “Ẹnẹ ka lo ira ni ara ni ubo ti irẹye kele ye wẹrẹ ni ẹgbelemeeji aghan olukun ẹnẹ. Ee nẹ ira ti ẹnẹ gba nọkan wi ọkọ-alẹ wẹrẹ inọli. Ni ewe ẹrẹn, ẹnẹ bi gbẹ ukalẹ ti o nemi ṣe udangho gbẹ ẹnẹ.”

11. Nikọ biri nikọ wun ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun wa ko ni uro ni aghan ma winọrọn da ero biri ọkan te wa mu wuwu ro ghan okeeji?

¹¹ O yẹle di una meeji ti o winọrọn da ukun mu wuwu ghan ara aghan? Biri aghan winọrọn fẹ ọfọ ara aghan ni, aghan nemi da ero biri ọkan te nemi mu wuwu ro ghan okeeji. Dẹreke, ara ma jọlọ gbe aghan ni ewe ti o ni, o nemi roro gba gba ọgban da ero. (Ẹrin Solomọn 1:2; 2:6) Ọkan ma winọrọn mu wuwu ghan okeeji, aghan nemi ṣe are-maa nemi kpaṣẹ gbẹ ara aghan, gbẹ aghan gba ṣe urun ti ee wa wu Jihova. (Owe 6:27) Teri ẹrẹn, biri aghan mu ẹwọ ni ukun dida we gege, aghan ka fọ ni ubara ẹsi Jihova biri urun ti aghan wa ṣe, biri urun ti aghan ee wa ṣe ni ubara mimu wuwu ghan. c (1 Tẹs. 4:​3-7) Aghan meeji ti o winọrọn da ukun we ka bi ara aghan rọ: ‘Eju bokọ wun irẹye ti o wi ẹkpalẹ ẹnẹ gba wa ṣọn ẹnẹ, ni ẹnẹ ọkan ma winọrọn mu wuwu ghan okeeji? Uṣe wuwu ti a mughan we nemi lẹghẹ ara gbe ẹnẹ-ki-ẹnẹ?’

12. Ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun we ma nẹ iyan, nikọ re yẹle di aghan ko ni uro?

¹² Nikọ aghan wa nemi ṣe ni aghan ma nẹ iyan bọbọ? Aghan ma winọrọn nẹ iyan bọbọ kpira, di ẹrẹn si mughan gin aghan meeji ee wa nemi do ara? Ee gha wẹrẹ gẹrẹrẹ; ọkọ biri obirẹn dede ka jẹ iyan kuri ira-ra-wọ-ira. Ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o mu ọghọ gbẹ ara aghan, biri ti o numuara gba yi urun bọbọ  ti aghan fẹ dẹ teri onokeeji aghan, re ka do udo ọkọ biri obirẹn ti o ni. Teri ẹrẹn, ewe biri aghan te jọlọ ẹkpikpomẹ biri-ọjọ-ghawe, wa mughan tabi udo ọkọ biri obirẹn aghan wa gba ọgua. Aghan meeji we nemi bi ara aghan rọ: ‘Ẹnẹ nemi gba ẹdọn tutun biri ọghọ gba fọ ni ara? Ẹnẹ ka forijẹ iṣẹwọṣe ẹnẹ gba dumunẹ gba wọn ni? Ẹnẹ ka tete ju ọfọ ṣi, gba gin maa ke, biri gba muji?’ (Ẹfi. 4:​31, 32) Dẹreke, aghan ma ka gba ira dede gba jẹ iyan ti aghan gba da ukun we, ukalẹ we nemi ṣe are-maa yidẹ ni aghan ma do ara kuro. Wo ma ri man gin onokeeji rẹ we ee wa ṣe ọrọnrọn ọkọ wẹrẹ obirẹn, lile ukun dida we sin wa ṣe urun ti o san ju fẹnẹfẹnẹ gbẹ aghan meeji dede. d

13. Nikọ re wa mu utiẹyin gbẹ ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn gba da ero biri ukun dida aghan we te wa kpẹ to?

¹³ Bokọ o te yẹle di ukun dida aghan we kpẹ to? Ira ti uwọ ee gba ọrọnrọn ira gba ro ni ubara ero ti wo fẹ da, wo nemi kpe emi ma man ni ugbẹyin. (Owe 21:5) Teri ẹrẹn, o yẹle di aghan da ukun we kpẹ to di ọkan gba man okeeji gẹrẹrẹ. Dẹreke dẹ, maa jẹ di ukun dida rẹ we kpẹ bọghọ uwan. Baibol kẹnrẹn gin: “Ira ti uwọ ee ri urun ti wo gbejule, ẹdọn rẹ ka bajẹ.” (Owe 13:12) Gbadatuluu, biri aghan winọrọn lo ira ni ara ni, wẹrẹ o wa ka roro ni gba kẹnẹ ara gbẹ igbere ṣiṣe. (1 Kọr. 7:9) Okpinju ti wo wa gba ka sọ eju ni biri o te yẹle di ukun dida we kpẹ to, wo nemi bi ara rẹ rọ, ‘Nikọ mo kpe fẹ kọ ni ubara onokeeji mi we di emi e si da ero?’

BOKỌ AGHAN MIRẸN TE NEMI MU UTIẸYIN GBẸ AGHAN TI O WINỌRỌN DA UKUN?

14. Nikọ biri nikọ owun aghan mirẹn nemi ṣe gba mu utiẹyin gbẹ aghan ti o winọrọn da ukun? (Ṣọn ifoto kẹnrẹn)

¹⁴ Ẹnẹ ma man ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun, bokọ ẹnẹ te nemi mu utiẹyin gbẹ aghan? Ẹnẹ nemi gin di aghan wa biri ẹnẹ jẹ ọjẹ ni ara, di aghan lu ẹnẹ gbẹ usẹn ẹbi wẹrẹ irayọn bọbọ. (Rom 12:13) Ni ukalẹ eju ighaan we, aghan meeji nemi jọlọ man ara ni. Utiẹyin ti wo wa mu ṣi nemi ṣe gba biri aghan lẹfun, gba biri aghan wi ọkọ-alẹ gba gua re ubo, wẹrẹ gba kpe aghan wa ni inọli rẹ di aghan maa gba nọkan wi ubo ti irẹye-ki-irẹye mirẹn ee gha. (Gal. 6:10) Alicia, ti a fọ ọfọ ro ṣi rẹn tigbi urun ti o kọn owun biri Aschwin eju. O gin: “Ara ka jọlọ yọn ẹnẹ ti omere ẹkẹnrẹn biri ebirẹn bọbọ gba gin gbẹ ẹnẹ gin ẹnẹ nemi wa ni ubo aghan ni ẹnẹ ma winọrọn fẹ ubo ti ẹnẹ kele nemi fọ ni ara, tabi di ẹnẹ maa nọkan winọrọn.” Ọnọkẹnrẹn biri  onobirẹn ti o winọrọn da ukun ma gin di wo biri aghan lo ira ni ara, gba a gin eyi ọrọnrọn ewe biri wo te nemi mu utiẹyin gbẹ aghan olukun rẹ rẹẹn. Ri gin uwọ ee ju aghan meeji ṣi fẹnẹfẹnẹ di aghan gba nọkan winọrọn, dẹreke, man ira ti wo wa gba mu ayẹ gbẹ aghan di aghan meeji gba nemi fọ ni ara.—Filip. 2:4.

15. Nikọ mirẹn owun aghan ukun nemi ṣe gba mu utiẹyin gbẹ aghan meeji ti o winọrọn da ukun? (Owe 12:18)

¹⁵ Ẹnẹ nemi gba urun ti ẹnẹ gin biri urun ti ẹnẹ ee gin gba mu utiẹyin gbẹ ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun. Ni ira bọbọ, o yẹle di ẹnẹ kpaṣẹ gbẹ ara ẹnẹ gba ṣe are-maa gin urun-ki-urun. (Rọ Owe 12:18.) Ni ewe, ara nemi yọn ẹnẹ gba gin gbẹ irẹye gin ọnọkẹnrẹn wẹrẹ onobirẹn ọkan, winọrọn da ukun rẹn, dẹ o nemi ṣe gin aghan meeji we fẹ nọkan yiyẹn we gbẹ irẹye. Di ẹnẹ maa nẹ ẹwọ ni ọfọ gba-wa-gba-re ni ubara una meeji ti o winọrọn da ukun, wẹrẹ gba fọ sin aghan teri urun ẹwọ aghan kawọ ti aghan ṣe. (Owe 20:19; Rom 14:10; 1 Tẹs. 4:11) Kẹnrẹn, ee yẹle di ẹnẹ gin urun-ki-urun wẹrẹ birọ ubirọ-ki-ubirọ ti o wa lẹghẹ ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn we gba ro gin o yẹle di aghan do ara gege. Omere onobirẹn ọkan ti ọrukọ ro ṣe Elise biri ọkọ ro ka gin, “Anọ ka mu ẹnẹ ti irẹye mirẹn gba bi ẹnẹ rọ ni ubara ijọlọṣi udo ọkọ biri obirẹn ẹnẹ ni uwan ti ẹnẹ ee te muẹwọ fọ ni ubara ro.”

16. Nikọ ẹnẹ wa ṣe ni una meeji ti o winọrọn da ukun ma le ukun dida aghan sin?

¹⁶ Una meeji ti o winọrọn da ukun ma forijẹ gba le ukun dida we sin dẹ? Ẹnẹ ka kẹnẹ ara gbẹ ubirọ ti ee kan ẹnẹ, wẹrẹ gba da ẹbi gbẹ ọkan ni ẹbu aghan gin owun re nẹ ẹ. (1 Pit. 4:15) Omere onobirẹn ọkan ti ọrukọ ro ṣe Lea gin: “Mo gbọ gin irẹye winọrọn gin urun eju ikẹnẹkun toro ni ubara urun ti o lẹghẹ emi biri omere ọnọkẹnrẹn ọkan gba le ukun dida ẹnẹ sin. O jọlọ dọn mi.” Ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ma le ukun dida sin, di ẹnẹ maa gba a gin ero burukun owun aghan da we. Ni ira gidijẹ, eyi jẹ gin ukun dida we ṣe uṣẹ ro rẹn, ti o ṣe gba mu utiẹyin gbẹ ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn we gba da ero ti o jọ. Dẹreke, ero eju ẹrẹn kpe nemi lẹghẹ ara rọ aghan, gba ṣe aghan ṣiṣi gin aghan nọkan winọrọn. Teri ẹrẹn, ẹnẹ nemi fẹ ewe gba mu utiẹyin gbẹ aghan.—Owe 17:17.

17. Nikọ re yẹle di ọnọkẹnrẹn biri onobirẹn ti o winọrọn da ukun kpe ka ṣe?

¹⁷ Ṣiṣi biri ẹnẹ ri, ukun dida nẹ ẹkpikpomẹ ro, dẹ a kpe nemi jẹ ayọn ro kẹnrẹn. Jessica ka gin: “Ni ti ọrọnfọ, ukun dida ee ṣe ẹre tie. Dẹ, o yọn mi ara gin ẹnẹ lo ira ẹnẹ biri nini ẹnẹ gba man ara ẹnẹ gẹrẹrẹ.” Wo man winọrọn biri oniye da ukun, di aghan meeji dumunẹ gba jọlọ man ara aghan gẹrẹrẹ. Aghan ma ṣe wẹrẹ, ukun dida aghan we wa tin aghan ẹyin gba da ero ti o jọ.