Kisah Para Rasul 16:1-40
16 Paulus tekan ing Dèrbé lan Listra.+ Ing kono, ana murid sing jenengé Timotius.+ Ibuné Timotius kuwi wong Yahudi sing wis dadi muridé Yésus, ning bapaké wong Yunani.
2 Sedulur-sedulur ing Listra lan Ikonium ngomong nèk Timotius kuwi wong sing apik.
3 Paulus kandha nèk dhèwèké péngin dikancani Timotius. Terus, Paulus nggawa lan nyunat Timotius, merga wong Yahudi ing panggonan-panggonan sing arep diparani+ Paulus ngerti nèk bapaké Timotius kuwi wong Yunani.
4 Ing saben kutha sing diparani, Paulus lan kanca-kancané nyampèkké keputusané para rasul lan para pinituwa ing Yérusalèm+ marang sedulur-sedulur.
5 Mula, jemaat-jemaat dadi saya kuwat imané, lan saben dina jumlahé wong-wong sing percaya dadi saya akèh.
6 Terus, Paulus lan kanca-kancané njlajahi Frigia lan dhaérah Galatia+ merga wong-wong kuwi dilarang roh suci kanggo martakké omongané Gusti Allah ing Provinsi Asia.
7 Pas tekan ing Misia, wong-wong kuwi arep lunga menyang Bitinia.+ Ning, Yésus, liwat roh suci, ora ngijinké wong-wong kuwi mrana.
8 Mula wong-wong kuwi ngliwati* Misia lan tekan ing Troas.
9 Bengi kuwi, Paulus éntuk wahyu: Ana wong lanang saka Makédonia sing ngadeg lan kandha, ”Maraa ing Makédonia. Wong-wong ing kéné butuh bantuanmu.”
10 Sakwisé éntuk wahyu kuwi, aku lan sedulur-sedulur nyimpulké nèk Gusti Allah wis ngundang* aku lan sedulur-sedulur kanggo martakké kabar apik marang wong-wong ing kana. Mula, aku lan sedulur-sedulur langsung ngupaya bèn isa menyang Makédonia.
11 Mula saka Troas, aku lan sedulur-sedulur langsung numpak kapal menyang Samotraké, lan sésuké menyang Néapolis.
12 Saka kono, aku lan sedulur-sedulur menyang Filipi+ lan manggon ing kana pirang-pirang dina. Filipi kuwi salah siji kutha Romawi* sing penting ing dhaérah* Makédonia.
13 Pas dina Sabat, aku lan sedulur-sedulur lunga metu saka gerbang kutha menyang pinggir kali. Sebab, aku lan sedulur-sedulur mikir nèk ing kono ana panggonan kanggo ndonga. Aku lan sedulur-sedulur lungguh lan mulai ngomong karo wong-wong wédok sing ngumpul ing kono.
14 Ana wong wédok saka Tiatira+ sing jenengé Lidia, sing mèlu ngrungokké. Dhèwèké kuwi abdiné Gusti Allah lan dodolan kain* ungu. Yéhuwah* mbantu dhèwèké* bèn isa nggatèkké lan nampa apa sing diomongké Paulus.
15 Terus Lidia lan keluargané dibaptis.+ Bar kuwi, dhèwèké njaluk tenanan marang aku lan sedulur-sedulur, ”Nèk njenengan nganggep aku wong sing setya marang Yéhuwah,* ayo mara lan nginep ing omahku.” Dhèwèké meksa terus bèn aku lan sedulur-sedulur mara ing omahé.
16 Wektu kuwi, pas arep lunga menyang panggonan kanggo ndonga, aku lan sedulur-sedulur ketemu karo pembantu wédok sing kesurupan roh jahat. Dhèwèké isa ngramal masa depan,+ lan merga dhèwèké, para majikané dadi éntuk keuntungan gedhé.
17 Pembantu wédok iki ngetutké terus Paulus lan para sedulur karo bengok-bengok, ”Wong-wong iki abdiné Gusti Allah sing Mahaluhur+ lan lagi martakké carané kowé bakal dislametké.”
18 Dhèwèké bengok-bengok kaya ngono kuwi nganti pirang-pirang dina. Ning, Paulus wegah ngrungokké manèh, mula dhèwèké kandha marang roh jahat kuwi, ”Nganggo jenengé Yésus Kristus, metua saka wong iki.” Roh jahat kuwi langsung metu.+
19 Wektu ngerti nèk ora isa éntuk keuntungan manèh saka pembantu wédok kuwi,+ para majikané nangkep Paulus lan Silas. Terus, wong loro kuwi disèrèt menyang pasar lan diadhepké para penguasa.+
20 Para majikan kuwi nggawa Paulus lan Silas marang para pejabat pengadilan lan kandha, ”Wong-wong Yahudi iki marakké gègèran ing kuthané awaké dhéwé.+
21 Wong-wong iki mulangké kebiasaan-kebiasaan sing ora éntuk awaké dhéwé tampa utawa tindakké, merga awaké dhéwé wong Romawi.”
22 Kumpulan wong ing kono ya nglawan Paulus lan Silas. Terus, para pejabat pengadilan nyuwèk klambi njabané wong loro kuwi lan mréntahké bèn wong loro kuwi digebugi nganggo tongkat.+
23 Sakwisé digebugi ping bola-bali, wong loro kuwi dilebokké penjara. Terus, ana penjaga penjara sing dikongkon njaga tenanan wong loro kuwi.+
24 Merga éntuk préntah kuwi, penjaga penjara mau nglebokké Paulus lan Silas ing kamar penjara sing paling njero lan sikilé wong loro kuwi dipasung.*
25 Ning, kira-kira pas tengah wengi, Paulus lan Silas ndonga lan nyanyi lagu pujian marang Gusti Allah.+ Wong-wong liyané sing dipenjara ya padha ngrungokké.
26 Ujug-ujug ana gempa sing gedhé lan nggawé pondhasiné penjara kuwi goncang. Wektu kuwi, lawang-lawangé penjara langsung mbukak lan ranténé para tahanan dadi ucul.+
27 Wektu penjaga penjara tangi lan ndelok lawang-lawangé penjara wis mbukak, dhèwèké ngetokké pedhangé arep bunuh diri. Dhèwèké ngira nèk para tahanan wis mlayu.+
28 Ning, Paulus mbengok, ”Aja bunuh diri. Aku kabèh isih ing kéné.”
29 Mula, penjaga penjara kuwi njaluk lampu lan mlayu mlebu ing njero. Dhèwèké ndredheg lan sujud ing ngarepé Paulus lan Silas.
30 Terus, penjaga penjara nggawa Paulus lan Silas metu. Dhèwèké takon, ”Bapak-Bapak, aku kudu piyé bèn isa dislametké?”
31 Paulus lan Silas njawab, ”Percayaa marang Gusti Yésus supaya kowé lan keluargamu dislametké.”+
32 Terus, Paulus lan Silas nyampèkké omongané Yéhuwah* marang penjaga penjara kuwi lan marang kabèh wong sing ana ing omahé.
33 Bengi kuwi, penjaga penjara mau langsung nggawa Paulus lan Silas menyang salah siji panggonan kanggo nambani luka-lukané. Tanpa mbuwang-mbuwang wektu,+ penjaga penjara mau lan keluargané dibaptis.
34 Terus, penjaga penjara kuwi nggawa Paulus lan Silas menyang omahé. Dhèwèké nyuguhké panganan kanggo wong-wong kuwi. Dhèwèké lan kabèh keluargané seneng banget merga saiki wis percaya marang Gusti Allah.
35 Sésuké, ana petugas-petugas sing dikongkon para pejabat pengadilan teka. Wong-wong kuwi dikongkon ngomong, ”Bébasna wong-wong kuwi.”
36 Mula penjaga penjara kuwi neruské omongan mau marang Paulus, ”Para pejabat pengadilan wis ngongkon wong supaya kowé lan kancamu dibébaské. Mula, saiki metua lan lungaa. Kowé ora usah kuwatir.”
37 Ning Paulus kandha, ”Wong-wong kuwi wis nggebugi aku lan kancaku ing ngarepé wong akèh tanpa diadili, padahal aku lan kancaku kuwi wong Romawi.+ Bar kuwi, aku dilebokké penjara. Saiki, meneng-meneng wong-wong kuwi arep mbébaské aku? Ora isa. Wong-wong kuwi dhéwé sing kudu teka mréné lan ngeterké aku metu saka kéné.”
38 Mula, para petugas mau nglaporké soal kuwi marang para pejabat pengadilan. Wektu krungu nèk Paulus lan Silas kuwi wong Romawi, para pejabat kuwi dadi wedi.+
39 Terus, para pejabat kuwi teka lan njaluk ngapura marang Paulus lan Silas. Sakwisé ngeterké metu, para pejabat kuwi njaluk supaya wong loro kuwi lunga saka kutha kuwi.
40 Ning sakwisé metu saka penjara, Paulus lan Silas lunga menyang omahé Lidia. Wektu ketemu karo sedulur-sedulur, Paulus lan Silas nguwatké sedulur-sedulur kuwi,+ terus mangkat.
Katrangan Tambahan
^ Utawa ”lunga liwat”.
^ Utawa ”nyeluk”.
^ Salah siji kutha ing njabané Italia, sing penduduké éntuk hak-hak khusus.
^ Utawa ”distrik”.
^ Utawa ”bahan pewarna”.
^ Lit.: ”mbukak amba atiné”.
^ Deloken ”Pasung” ing Daftar Istilah.
