1-2. (a) Dinghku nnan de ai yan la ni gaw, Yehowa hpe hpa majaw kamhpa ging ai kun? (Shakawn 37:3, 4) (b) Ndai sumhpa hta hpa lam bawngban na kun?

NANG gaw dinghku de na matu myit nga ai kun? Shing nrai, dinghku nnan de da ai kun? Rai yang, tinang tsawra ai wa hte ngwi pyaw let matut hkawm sa na matu, myit mada da na re. Raitim, dinghku hta manghkang ni nga wa chye nna, ahkyak ai dawdan lam ni mung jahkrat ra chye ai. Mayak mahkak ni hpe gara hku hparan ai, dawdan lam ni gara hku jahkrat ai ngu ai lam gaw, du wa na shaning ni laman, dinghku hpe akyu shabyin ya lu ai. Yehowa hpe kamhpa nna, hpaji rawng ai dawdan lam ni jahkrat yang, dinghku grau ngwi pyaw na re. Raitim, Karai a hpaji jaw ga hpe n hkan sa yang, dinghku hpe hkra machyi shangun na re. Ngwi pyaw lam mung mat mat na re.​—Shakawn 37:3, 4 hpe hti u.

² Ndai sumhpa gaw, dinghku nnan de ai yan la ni hpe madung yaw shada tim, yan la ni yawng hte mung seng ai. Chyum Laika kaw na sadi dung ai num, la ni kaw na hpa sharin la mai ai lam, dinghku prat sha n-ga, prat hkrun lam amyu myu hta dai sharin la lu ai lam ni hpe gara hku hkan sa lu ai lam bawngban lu na re. Dai ni aten na yan la ni kaw na sharin la lu ai lam hpe mung bawngban lu na re.

3-4. Dinghku nnan de ai yan la ni gaw hpa mayak mahkak ni hkrum chye ai kun?

³ Nkau mi gaw, dinghku nnan de ai yan la ni hpe kaga ni galaw ai zawn hkan galaw na matu shadut chye ai. Ga shadawn, ma lawan la na matu kanu kawa ni hte jinghku ni shadut chye ai. Jinghku ni, nta masha ni gaw, nta mari na matu, arung arai kaja ni mari na matu myit majing hte n-gun jaw chye ai.

⁴ N sadi yang, hka tsip byin shangun na dawdan lam ni jahkrat chye ai. Hka wa na matu lahkawng yan aten tup bungli galaw ra chye ai. Dai majaw, Chyum Laika hkaja na matu, dinghku nawku galaw na matu, hkaw tsun bungli hta shang lawm na matu aten nau n lu jaw ai baw byin chye ai. Gumhpraw shajan lu na matu, bungli hta grin na matu, aten shajan galaw ra ai majaw, zuphpawng ni n lu lung ai baw byin chye ai. Dai hku nna, Yehowa a magam hta grau shang lawm lu ai ahkaw ahkang ni sum mat chye ai.

5. Kalawk yan Marisa a mabyin kaw na hpa chye lu ai kun?

⁵ Arung arai hpe madung tawn ai ni gaw, ngwi pyaw lam n nga ai hpe mahkrum madup law law kaw na chye lu ai. Kalawk yan Marisa a lam hpe yu yu ga. * Dinghku nnan de ai shaloi, lusu na matu lahkawng yan aten hpring bungli galaw ma ai. Raitim, ngwi pyaw lam n lu ai. “Anhte hta, ra ai hta jan nna arung arai law law nga tim, wenyi lam hta gaw hpa bandung mung n nga ai. Teng sha nga yang, prat gaw asan sha n re ai, myit grai pu ba ai” ngu Kalawk tsun ai. Arung arai hpe madung tawn ai myit gaw, myit dik lam n lu jaw ai hpe nang chye na re. Raitim, myit hkum daw. Kaga ni a kasi ningli hpe myit sawn sumru yang, galai shai lam ni galaw na matu karum ya lu ai. Shawng nnan, Hkawhkam Yehosahpat a kasi ningli kaw na madu wa ni hpa sharin la lu ai lam hkaja yu ga.

6. Manghkang kaba hkrum ai shaloi, Ga Shagawp 3:5, 6 hta lawm ai hpaji jaw ga hpe Hkawhkam Yehosahpat gara hku hkan sa ai kun?

⁶ Madu wa ni e, nanhte hta lit ni grai law ai majaw, kalang lang myit pu ba nga ai kun? Rai yang, Hkawhkam Yehosahpat a kasi ningli kaw na akyu lu mai ai. Shi gaw hkawhkam re ai majaw, mung ting shim lum na matu shi hta lit nga ai. Dai ahkyak ai lit hpe gara hku galaw wa ai kun? Mung masha ni hpe makawp maga na matu dang lu ai daram galaw ai. Yuda mare ni hpe ngang kang hkra galaw ai. Hpyen n-gun 1,160,000 jan nga hkra hpyen la ni mahkawng ai. (2 Hl 17:12-19) Hpang de, manghkang kaba hkrum wa ai. Ammon, Moba hte Seira bum masha ni pawng da ai hpyen dap kaba a jahkrit shama hkrum wa ai. (2 Hl 20:1, 2) Yehosahpat  hpa galaw wa ai kun? Karum ya na matu, n-gun atsam jaw na matu Yehowa kaw akyu hpyi ai. Ga Shagawp 3:5, 6 hta lawm ai hpaji jaw ga hku hkan sa ai. (Hti u.) 2 Hkawhkam Labau 20:5-12 hta lawm ai Yehosahpat a shagrit shanem ai akyu hpyi ga gaw, sumsing kawa hpe kade daram kamhpa ai lam madun ai. Shi a akyu hpyi ga hpe Yehowa gara hku mahtai jaw ai kun?

7. Yehosahpat a akyu hpyi ga hpe Yehowa gara hku mahtai jaw ai kun?

⁷ Lewi masha Yahaziela hku nna Yehowa ga shaga ai. “A sim sha tsap nga mi: Yehowa nanhte hpe hkye hkrang la ai lam mada yu mu” ngu tsun ai. (2 Hl 20:13-17) Dai gaw, shawoi na majan gasat ai zawn n re. Dai lam matsun gaw, masha kaw na n re ai sha, Yehowa kaw na re. Karai hpe tsep kawp kamhpa ai majaw, lam matsun ai hte maren Yehosahpat galaw ai. Hpyen ni hte hkrum ai shaloi, hpyen dap shawng hta ningtawn ai hpyen la ni hpe n re ai sha, laknak n lawm ai mahkawn hkawn ai ni hpe nga shangun ai. Yehosahpat hpe Yehowa myit n daw shangun ai. Hpyen ni hpe sum mat shangun ai.​—2 Hl 20:18-23.

8. Yehosahpat a kasi ningli kaw na madu wa ni hpa sharin la mai ai kun?

⁸ Madu wa ni e, Yehosahpat a kasi ningli kaw na sharin la mai ai. Nanhte gaw dinghku a matu lit nga ai ni re ai majaw, madi shadaw ya na matu bungli shakut ai. Yakhkak ai lam ni hkrum ai shaloi tinang hkrai hparan mai ai ngu hkamsha na re. Raitim, tinang a n-gun atsam hpe hkum kamhpa. Yehowa kaw laksan akyu hpyi nna karum hpyi u. Madu jan hte mung rau akyu hpyi u. Chyum Laika hte uhpung shapraw ai laili laika hpe hkaja ai hku nna, Yehowa a lam matsun tam u. Lu wa ai hpaji jaw ga hte maren hkan sa u. Chyum Laika hta madung tawn ai na a dawdan lam ni hpe kaga ni myit hkrum yang she hkrum na. Hpaji n rawng ai ngu nna pyi tsun chye ai. Ja gumhpraw, arung arai ni sha, dinghku hpe kaja htum makawp maga ya lu ai ngu nna pyi tsun chye ai. Raitim, Yehosahpat a kasi ningli hpe dum u. Yehowa hpe kamhpa ai lam amu bungli hte tatut madun wa ai. Sadi dung ai Yehosahpat hpe Yehowa n kau da ai zawn, nang hpe mung kau da na n re. (Shk 37:28; Heb 13:5) Ngwi pyaw ai prat lu na matu yan la ni hpa naw galaw mai ai kun?

9. Myithoi Esaia hte madu jan a lam hpa chye lu ai kun?

⁹ Esaia a madu jan gaw, Yehowa a magam hpe prat hta madung tawn ai. Esaia gaw myihtoi re. Madu jan hpe mung “myihtoi jan” ngu tsun da ai majaw, shi mung myihtoi rai na masa nga ai. (Esa 8:1-4) Lahkawng yan Yehowa a nawku dawjau lam hpe myit maju jung ai. Dai ni aten na yan la ni a matu grai kaja ai kasi ningli re.

10. Chyum Laika myihtoi ga ni hpe hkaja ai gaw, Yehowa a matu dang lu ai daram magam gun na ngu ai dawdan lam hpe gara hku ngang kang shangun ai kun?

¹⁰ Dai ni aten na yan la ni mung, Yehowa a magam hta dang lu ai daram shang lawm ai hku nna, Yehowa hpe prat hta shawng tawn mai ai. Chyum Laika myihtoi ga ni hte gara hku hpring tsup wa ai lam hkaja ai hku nna Yehowa hpe grau kamhpa wa hkra galaw lu ai. * (Tit 1:3) Chyum Laika myihtoi ga nkau hpring tsup ai lam hta, tinang gara hku  lawm mai ai lam hpe mung myit yu mai ai. Ga shadawn, jahtum garai n du shi yang, mungkan ting hta kabu gara shiga hkaw tsun ra na ngu ai Yesu a myihtoi ga hpring tsup ai lam hta lawm mai ai. (Mat 24:14) Dai myihtoi ga hpring tsup nga ai lam grau kam wa ai hte maren, Yehowa a matu dang lu ai daram magam gun mayu ai dawdan lam grau ngang kang wa na re.

11. Akula yan Priskila hpa galaw lu wa ai kun? Hpa majaw kun?

¹¹ Asak kaji ai yan la ni gaw, Roma mare hta nga wa ai Yuda yan la, Akula yan Priskila kaw na mung sharin la mai ai. Yesu hte seng ai kabu gara shiga na ngut ai hpang, shan Hkristan byin wa ai. Myit dik ai prat re. Raitim, Yuda masha ni yawng, Roma mare kaw na pru na matu Hkawhkam Klawdi aming jahkrat ai aten hta, n myit mada da ai galai shai ai lam ni byin wa ai. Matut hpa galaw na kun? Nga manu sai makau grup yin hpe kau da nna, nta nnan tam ra ai. Dai shara nnan hta, sum chywi ai bungli matut galaw ai. Dai zawn galai shai ai lam a majaw, Karai mungdan hpe shawng n tawn mat sai kun? Mahtai hpe nang chye na re. Korinhtu mare na nta nnan hta, buga nawku hpung hte kanawn mazum ai. Hpunau nauna ni hpe n-gun jaw na matu kasa Pawlu hte rau galaw ai. Hpang de, hkaw tsun masha grau ra ai kaga mare de shan htawt mat wa ai. (Kas 18:18-21; Rom 16:3-5) Teng sha lachyum nga nna ngwi pyaw ai prat re.

12. Yan la ni gaw wenyi bandung ni hpa majaw jahkrat ging ai kun?

¹² Dai ni aten na yan la ni Karai Mungdan hpe shawng tawn ai hku nna Akula yan Priskila hpe kasi la mai ai. Bandung ni a lam bawngban ra na kaja htum aten gaw, sumtsaw byin ai aten hta re. Wenyi bandung ni rau jahkrat nna, dep lu hkra rau shakut na nga yang, Yehowa a karum shingtau lam hkamsha lu na matu ahkaw ahkang grau lu na re. (Hpj 4:9, 12) Ratse hte Elizabet a lam hpe myit yu u. “Sumtsaw byin ai aten hta, laksan hku nna wenyi bandung ni a lam bawngban ma ai” ngu Ratse tsun ai. “Dai  zawn bawngban da ai gaw, hpang de dawdan lam ni jahkrat ai shaloi, bandung n shai mat na matu karum ya ai” ngu Elizabet tsun ai. Masa jaw wa ai majaw, hkaw tsun masha grau ra ai Maihkronisha mungdan de shan htawt mat ai.

13. Shakawn 28:7 hku nga yang, Yehowa hpe kamhpa yang hpa akyu ni lu na kun?

¹³ Ratse yan Elizabet zawn, yan la ni gaw, hkaw tsun ai hte sharin achyin ya ai lam hta, aten grau jaw lu hkra prat hpe asan sha tawn na matu dawdan ai. Yehowa a magam hta akyu nga ai bandung ni jahkrat nna dep lu hkra shakut na nga yang, kaja ai akyu ni lu la na re. Yehowa a lanu lahku ai lam hpe mu lu ai shaloi, Karai Kasang hpe grau kamhpa wa na, grau ngwi pyaw wa na re.​—Shakawn 28:7 hpe hti u.

14. Mahte 6:25, 31-34 hta lawm ai ga sadi hpe kamhpa ai lam kasa Petru hte madu jan gara hku madun ai kun?

¹⁴ Kasa Petru hte madu jan kaw nna mung yan la ni sharin la mai ai. Yesu hte shawng nnan hkrum nna, shata kru, laning mi daram hta ahkyak ai dawdan lam langai hpe kasa Petru jahkrat wa ai. Shi gaw nga hkwi ai kan bau bungli galaw ai. Dai majaw, Yesu gaw shi hpang de aten hpring hkan na matu saw shaga ai shaloi, dinghku a matu myit shalawm ra na re. (Luk 5:1-11) Hkaw tsun bungli hta Yesu hte rau hkan na matu Petru dawdan ai. Hpaji rawng ai dawdan lam re. Dai hpe Petru a madu jan madi shadaw ya wa ai ngu sawn la mai ai lam ni nga ai. Yesu hkrung rawt ai hpang, aten ladaw mi daram du hkra, Petru hte rau madu jan hkan nang ai ngu Chyum Laika hta tsun da ai. (1 Ko 9:5) Madu jan a kaja ai kasi ningli a majaw, Hkristan madu wa hte madu jan ni a matu Petru hpaji jaw ai shaloi, n dut n dang lu tsun ai. (1 Pe 3:1-7) Karai Mungdan hpe shawng tawn yang, Karai madi shadaw ya na ngu ai ga sadi hpe Petru hte madu jan kamhpa wa ai gaw dan leng nga ai.​—Mahte 6:25, 31-34 hpe hti u.

15. Tiyago hte Esta a mabyin kaw na hpa chye lu ai kun?

¹⁵ Nang gaw dinghku de ai shaning grai na sai rai yang, magam bungli hpe rawt jat hkra galaw mayu ai myit gara hku shalat la mai ai kun? Lam langai gaw, kaga yan la ni kaw na sharin la ai hku nna re. Ga shadawn, anhte a laili laika ni hta lawm ai n-gun lu shangun ai mahkrum madup ni hpe hti mai ai. Dai sumhpa ni gaw, grau ra ai shara hta magam gun mayu ai myit nga wa hkra, Brazi kaw na yan la Tiyago hte Esta hpe karum ya ai. “Dai ni aten na mayam ni hpe Yehowa karum ya ai mahkrum madup ni hpe hti ai shaloi, Yehowa a lanu lahku lam hpe tinang nan hkamsha mayu wa ai” ngu Tiyago tsun ai. Hpang hta, Paragwe mungdan de htawt mat ai. 2014 kaw nna Pawtugi ga shaga ai hkaw tsun lawk hta magam gun ai. “Ra dik htum Chyum daw gaw Ehpesu 3:20 re. Yehowa a magam hta dai ga ni hpring tsup nga ai hpe an chyahkring hkring mu lu ai” ngu Esta tsun ai. Tinang hpyi ai hta grau nna Yehowa jaw na ngu Ehpesu nawku hpung de ka ai laika hta Pawlu ga sadi jaw da ai. Dai ga grai teng ai.

16. Bandung ni jahkrat ai hta asak kaji ai yan la ni gaw kadai ni kaw na hpaji lu mai ai kun?

¹⁶ Dai ni aten na asak kaji ai yan la ni gaw, Yehowa hpe kamhpa ai kaga ni a mahkrum madup kaw na akyu lu mai ai. Yan la nkau nga yang, aten hpring magam hta shang  lawm wa ai shaning ni grai na sai. Tinang a bandung ni hpe bai san jep na matu ra nga ai ngu hkamsha yang, shanhte kaw na hpaji hpyi u. Dai gaw Yehowa hpe kamhpa ai lam madun lu ai kaga lam langai re. (Gsh 22:17, 19) Wenyi bandung ni jahkrat nna, tatut hkan sa lu hkra myitsu salang ni mung karum ya lu ai.

17. Kalawk yan Marisa hpa hkrum wa ai kun? Shan a mabyin kaw na hpa chye lu ai kun?

¹⁷ Kalang lang, magam bungli rawt jat hkra galaw na ngu ai dawdan lam gaw, myit da ai hku n byin wa ai aten mung nga chye ai. Shawng hta tsun wa ai Kalawk yan Marisa a lam myit yu u. Dinghku prat 3 ning na ai hpang, nta hte tsan ai Hpinlan ginjaw garan rung gawgap ai hta shawang lit gun wa ai. Raitim, shata 6 hta jan nna n mai nga ai lam chye mat ai shaloi, myit daw mat ai. Kade n na yang, Arabi amyu ga sharin la na matu saw shaga hkrum ai. Ya, kaga mungdan hta, Arabi amyu ga hkaw tsun lawk hta kabu gara let magam gun nga ai. “Yehowa hpe myit masin mahkra hte kamhpa nna, tinang a nga manu ai prat hpe kau da na ngu myit dat yang pyi, myit tsang hpa re. Raitim, n myit mada da ai lam hte Yehowa galoi mung karum ya ai hpe chye wa ai. Dai majaw, Yehowa hpe grau kamhpa wa ai” ngu Marisa tsun ai. Yehowa hpe tsep kawp kamhpa yang, shi kumhpa jaw na ngu ai hpe kam mai ai lam shan a mabyin kaw na chye lu ai.

18. Yehowa hpe matut kamhpa na matu yan la ni hpa galaw mai ai kun?

¹⁸ Dinghku ngu ai gaw Yehowa kaw na kumhpa re. (Mat 19:5, 6) Yan la ni hpe Karai Kasang ngwi pyaw shangun mayu ai. (Gsh 5:18) Asak kaji ai yan la ni, tinang a prat hpe gara hku akyu jashawn nga ai hpe bai myit yu u. Karai jaw ai kumhpa ni hpe chyeju dum ai lam madun lu hkra shakut nga ai kun? Yehowa kaw akyu hpyi tsun dan u. Tinang a masa hte seng ai Chyum Laika npawt tara ni hpe tam u. Yehowa jaw ai hpaji jaw ga hku hkan sa u. Yehowa a magam hpe shawng tawn na nga yang, prat gaw lachyum nga nna grau pyaw wa na ngu ai hpe kam mai ai.