1-2. Hkawhkam 2 hta hpa shai ai lam nga ai kun? Gara ga san ni hpe bawngban na kun?

MOI prat na hkawhkam marai lahkawng a lam hpe bawngban yu ga. Langai gaw Israela amyu lakung 10 mungdan a hkawhkam re. Kaga langai gaw, Yuda amyu lakung 2 mungdan a hkawhkam re. Asak hkrung wa ai aten ladaw n bung tim, shan hta bung ai lam law law nga ai. Lahkawng yan Yehowa hpe ninghkap ai. Karai a masha ni hpe mara galaw hkrup hkra galaw ai. Gawngngu sumla nawku ai. Masha sat ai. Shai ai lam gaw nga ai. Marai langai gaw si ai du hkra myit malai n lu ai. Langai chyawm gaw, myit malai lu ai majaw mara raw hkrum ai. Dai hkawhkam 2 gaw kadai ni rai kun?

² Israela hkawhkam Ahab hte Yuda hkawhkam Manashe re. Hkawhkam 2 a shai ai lam kaw na, myit malai lu ai lam hte seng nna law law chye lu ai. (Kas 17:30; Rom 3:23) Myit malai ngu ai gaw hpa rai kun? Myit malai lu ai lam gara hku madun na kun? Mara galaw hkrup ai shaloi, Yehowa mara raw ya na hpe lu mayu ai majaw, dai lam chye ra ai. Dai ga san ni a mahtai hpe chye na matu, hkawhkam 2 a prat hkrun lam, sharin la lu ai lam, myit malai hte seng nna Yesu sharin ya ai lam hpe bawngban na re.

3. Ahab gaw gara zawn hkawhkam rai kun?

³ Ahab gaw, Israela amyu lakung 10 mungdan a sanit ngu na hkawhkam re. Dingdung mung na lusu ai Sidon hkawhkam a kasha Yezebela hte hkungran dat ai majaw, Israela mung hta lusu na lam hpaw wa ai. Raitim, Yehowa hte hku  hkau lam htenza mat ai. Bala nawku ai Yezebela gaw, Bala nawku dawjau ai lam hta shang lawm na matu Ahab hpe shadut ai. Nawku htingnu hta, shawa num tawn ai, ma hpe hkungga nawng ai ni pyi galaw ai. Yezebela hkawhkam jan byin nga ai laman, Yehowa a myihtoi ni shoihpa nga wa ai. Law law sat hkrum ai. (1 Hk 18:13) “Ahab gaw, shi a shawng na ni mahkra hta Yehowa man e n hkru ai amu grau nna galaw nga ai.” (1 Hk 16:30) Ahab hte Yezebela galaw ai lam hpe Yehowa mu ai. Yawng chye ai. Dai pyi, aten n hpang hkrat shi yang, galaw ai lam hpe galai shai lu hkra, Shi a amyu masha ni hpe sadi jaw na matu, myihtoi Elia hpe Yehowa dat ya ai. Raitim, Ahab hte Yezebela ga n madat ai.

4. Ahab gara hku ari jaw hkrum na ngu tsun ai kun? Gara hku bai htang ai kun?

⁴ Hpang jahtum hta, Yehowa a myit galu ai lam htum mat ai. Ahab hte Yezebela hpe ari jaw na lam, amyu ting sat hkrum na lam, Elia hpe sa tsun shangun ai. Elia tsun ai ga a majaw, Ahab myit grai hkra machyi mat ai. Gumrawng ai hkawhkam “myit nem” mat ai gaw mauhpa re.​—1 Hk 21:19-29.

5-6. Ahab gaw teng sha myit malai n lu ai lam gara lam gaw madun nga ai kun?

⁵ Ndai kalang hta, Ahab myit nem mat tim, hpang hta bai galaw ai lam ni gaw, teng sha myit malai n lu ai hpe madun ai. Mungdan kaw na Bala nawku ai lam hpe n yeng seng kau ai. Yehowa a nawku dawjau lam hpe n-gun n jaw ai. Teng sha myit malai n lu ai hpe kaga galaw ai lam ni mung madun nga ai.

⁶ Hpang de, Suri ni hpe rau gasat na matu Yuda mung na kaja ai Hkawhkam Yehosahpat hpe Ahab saw shaga ai. Majan n gasat shi yang, Yehowa a myihtoi hpe san na matu, Yehosahpat hpaji jaw ai. Nnan hta Ahab n hkap la nna, ndai hku tsun ai: “Yehowa hpe san yu lu na, . . . langai mi naw nga ai: rai ti mung, dai wa hpe ngai n dawng we ai; shi nye a lam n kaja ai hku hkrai hkaw ya ya re ai.” Dai wa gaw myihtoi Mihka re. Hpa mi raitim, shi hpe san dat ai. Ahab shadu da ai hte maren, n kaja ai shiga sha na lu ai. Dai pyi, mara raw ya na matu, Yehowa hpe hpyi shawn na malai, myihtoi hpe htawng jahkrat kau ai. (1 Hk 22:7-9, 23, 27) Myihtoi hpe htawng jahkrat lu tim, myihtoi ga n hpring tsup hkra gaw Ahab n lu galaw ai. Majan hta Ahab si mat ai.​—1 Hk 22:34-38.

7. Ahab si mat ai hpang, shi a lam hpe Yehowa gara hku tsun ai kun?

⁷ Ahab si mat ai hpang, shi hpe Yehowa gara hku mu mada ai lam tsun da ai. Kaja ai hkawhkam Yehosahpat shim lum let hkawhkam htingnu de bai du ai aten hta, myihtoi Yehu hpe Yehowa dat dat nna, Ahab hte sa kanawn ai majaw sharin shaga ai. “Nang gaw n hkru ai wa hpe karum na hte, Yehowa hpe n dawng ai ni hpe tsaw ra mai nga a ni?” ngu nna, Yehu tsun ai. (2 Hl 19:1, 2) Myit yu ga: Ahab gaw jet ai myit malai lu ai nga yang, Yehowa hpe n dawng ai wa, n hkru ai wa ngu Ahab hpe myihtoi tsun na kun? Myit malai lu ai lam Ahab madun wa tim, teng sha myit malai n lu ai gaw dan dawng ai.

8. Myit malai hte seng nna Ahab a mabyin kaw na hpa chye lu ai kun?

⁸ Ahab a mabyin kaw na hpa sharin la lu ai kun? Amyu ting, shoihpa hkrum na ngu Elia tsun ai shiga hpe na ai shaloi, nnan hta Ahab myit nem wa ai. Kaja ai lam re. Raitim, hpang hta bai galaw ai lam ni gaw, myit malai n lu ai hpe madun ai. Dai majaw, myit malai ngu ai gaw, yawn hkyen ai lam hpe chyahkring chyahkra madun ai daram sha n re. Jet ai  myit malai hta hpa ni lawm ai lam chye na na matu, mabyin langai hpe bai yu yu ga.

9. Manashe gaw gara zawn hkawhkam rai kun?

⁹ Shaning 200 daram na ai hpang, Yuda mung hta, Manashe hkawhkam byin wa ai. Ahab hta grau sawng ai. “Yehowa hpe pawt sindawng shangun na nga, shi a man e n hkru ai amu law law galaw wu ai” ngu Chyum Laika hta tsun da ai. (2 Hl 33:1-9) Shut shai ai hpara ni a matu, tawn hkungri ni galaw ai. Ngang hpe nawku ai masat dingsat rai na masa nga ai nawku shadaw ni hpe galaw nna, Yehowa a san seng ai nawku htingnu hta tawn da ai. Mandan hpaji, nat hpaji, hpyi hpaji ni hpe hkan sa ai. “Mara n kap ai ni law law hpe sat kau” ai. Shut shai ai hpara ni a man hta, ‘shi a kasha hpe pyi wan nat hkungga shatai’ ai.​—2 Hk 21:6, 7, 10, 11, 16.

10. Manashe hpe Yehowa gara hku sharin shaga ai kun? Shi gara hku bai htang ai kun?

¹⁰ Ahab zawn sha, Manashe mung, myihtoi ni kaw na jaw ai Yehowa a sadi jaw ga hpe ahkyak n shatai ai. Hpang jahtum, “Yehowa gaw shanhte a ntsa e Asuri hkawhkam a hpyen luksuk ni a bu ni hpe shangun dat nna, Manashe hpe hpri chyinghkyi hte magri sin-yu hte gyit nhtawm, Babelon mare de woi wa mu ai.” Babelon hta, sharen da hkrum ai laman, galaw hkrup ai mara ni hpe, Manashe atsawm bai myit ai. “Kaji kawa ni a Karai Kasang man e ja ja myit nem” ai. Dai sha n-ga, “shi a Karai Kasang Yehowa a myiman lu na matu hpyi nem” ai. “Shi kaw matut akyu hpyi ai.” Nhkru ai masha galai shai mat sai. Yehowa hpe “shi a Karai Kasang” hku mu mada wa nna, akroi anoi akyu hpyi ai.​—2 Hl 33:10-13, NWT.

11. 2 Hkawhkam Labau 33:15, 16 hku nga yang, jet ai myit malai lu ai lam Manashe gara hku madun wa ai kun?

¹¹ Manashe a akyu hpyi ga ni hpe madat ai hte kalang ta, myit jasat galai shai mat ai hpe Karai Kasang mu ai. Aten du ai shaloi, akyu hpyi ga hpe mahtai jaw ai. Manashe hpyi nem ai hpe myit hkra mat nna, hkawhkam aya bai jaw ai. Dai ahkaw ahkang hpe Manashe akyu jashawn nna, jet ai myit malai lu ai lam madun wa ai. Ahab kalang mi pyi n galaw wa ai hpe Manashe galaw ai. Akyang lailen galai shai ai. Shut shai ai nawku dawjau lam hpe ninghkap ai. Tengman ai nawku dawjau lam hpe n-gun jaw ai. (2 Hkawhkam Labau 33:15, 16 hpe hti u.) Dai zawn galaw na matu, nden marai hte makam masham ra ai. Kun dinghku, hkaw seng shadang sha ni, amyu masha ni a man hta shaning law law n kaja ai kasi madun wa ai majaw re. Ya, asak kaba wa ai aten hta, moi galaw wa ai n kaja ai lam nkau hpe bai galai shai na matu shakut ai. Kashu Yoshia hpe atsawm sharin achyin ya wa na masa nga ai. Hpang hta, Yoshia gaw kaja ai hkawhkam byin wa ai.​—2 Hk 22:1, 2.

12. Manashe a kasi ningli kaw na hpa sharin la lu ai kun?

 ¹² Manashe a mabyin kaw na hpa sharin la lu ai kun? Shi gaw myit nem ai sha n-ga galaw wa ai. Matsan dum hkrum na matu akyu hpyi ai. Prat hkrun lam hpe galai shai ai. Tinang a shut ai lam a majaw, hkra machyi mat ai lam ni hpe galai shai na matu, Yehowa hpe nawku na matu shakut ai. Kaga ni hpe mung, dai zawn galaw lu hkra karum ya ai. Manashe a kasi ningli gaw, mara kaba galaw hkrup ai ni hpe pyi myit mada lam lu shangun ai. Manashe a mabyin gaw, Yehowa Karai Kasang gaw mai kaja nna “mara raw kau ya” na matu, jin jin re ai hpe sakse madun nga ai. (Shk 86:5) Jet ai myit malai lu yang, Yehowa mara raw ya na re.

13. Myit malai hte seng nna, ahkyak ai lam hpe madun dan ai ga shadawn langai hpe tsun dan u.

¹³ Manashe gaw mara ni a matu, yawn ai daram sha n re. Ndai lam kaw na myit malai hte seng ai ahkyak ai lam langai hpe sharin la mai ai. Ndai ga shadawn hpe myit yu ga: Muk seng sa nna, kik muk (cake) sa mari ai. Seng madu gaw, kik muk jaw na malai, udi jaw ai nga yang nang ra na kun? Ra na n re. Kik muk hta madung lawm ai gaw, udi sha re ngu seng madu tsun yang mung nang ra na kun? Ra na n re. Dai hte maren, mara galaw ai wa hpe myit malai lu na matu Yehowa hpyi shawn ai. Mara galaw ai wa gaw, galaw hkrup ai mara a matu, yawn ai gaw kaja ai. Yawn ai gaw myit malai lu ai a madung kumla re. Raitim, hpa naw ra ai kun? Yesu tsun ai ga shadawn kaw na law law sharin la lu na re.

14. Yesu a ga shadawn kaw na myit n su ai ma myit malai lu ai lam shawng nnan gara hku madun ai kun?

¹⁴ Yesu a myit n su ai ma ga shadawn hpe Luka 15:11-32 hta mu lu ai. Kasha kaji gaw, kawa hpe ninghkap nna nta kaw na pru mat ai. “Tsan ai mung de sa” nna akyang hten ai. Pyaw shalai ai. Yakhkak wa ai shaloi, tinang galaw wa ai lam hpe atsawm bai myit hkrup ai. Kawa a nta hta, kade daram nga pyaw wa ai hpe bai dum wa ai. “Shi myit dum” wa ai ngu Yesu tsun ai. Nta de bai wa nna, mara raw ya na matu, kawa hpe hpyi shawn na ngu dawdan kau ai. Tinang galaw ai lam kade daram shut ai hpe chye na matu ahkyak tim, dai hte hkum tsup sai kun? N hkum tsup shi ai. Galaw ging ai hpe kalang ta galaw ra ai.

15. Yesu a ga shadawn hta lawm ai mat mat ai kasha myit malai lu ai lam gara hku sakse madun ai kun?

¹⁵ Galaw hkrup ai lam ni a matu, teng sha myit malai lu ai lam, mat mat ai kasha a mabyin gaw sakse madun ai. Tsan ai mung kaw na nta de bai wa ai. Kawa hpe shi ndai hku tsun ai: “Sumsing lamu a man e mung, na a man e mung, ngai shut ni ai: ya kaw nna na nsha ngu na ngai n ging n dan nngai.” (Luk 15:21) Yehowa hte hku hkau lam bai kaja mayu ai hpe shi a ga ni gaw madun nga ai. Tinang galaw ai lam a majaw, kawa myit hkra  machyi ai hpe mung chye na ai. Kawa a myiman bai lu hkra shakut na matu, kawa kaw bungli masha hku nna sha nga na matu pyi myit da ai. (Luk 15:19) Dai gaw myit hpe hkra ya ai maumwi daram sha n re. Mara galaw hkrup ai wa teng sha myit malai lu ai, n lu ai hpe dawdan lu na matu, nawku hpung myitsu salang ni hpe ndai ga shadawn gaw karum ya lu ai.

16. Teng sha myit malai lu ai, n lu ai hpe dawdan na matu myitsu salang ni hpa majaw yak chye ai kun?

¹⁶ Mara galaw hkrup ai wa teng sha myit malai lu ai, n lu ai hpe dawdan ai gaw myitsu salang ni a matu n loi ai. Hpa majaw rai? Myitsu salang ni gaw kaga ni a myit masin hta hpa nga ai hpe n chye ai. Dai majaw, ntsa lam sha yu nna dawdan ra ai. Kalang lang, mara grai kaba ai majaw, teng sha myit malai lu ai, n lu ai hpe hkrak n chye ai baw byin chye ai.

17. (a) Grai yawn ai ngu ai hpe madun ai hte sha jet ai myit malai lu ai ngu n lu tsun ai lam gara ga shadawn gaw madun dan ai kun? (b) 2 Korinhtu 7:11 hta tsun da ai hte maren jet ai myit malai lu ai wa gaw hpa galaw ra ai kun?

¹⁷ Ga shadawn langai hpe myit yu ga. Hpunau langai gaw, dinghku htak nga ai shaning law law na sai. Karum hpyi na malai, madu jan, manang ni hte myitsu salang ni n chye hkra ip da ai. Hpang de mara dawng mat ai. Sakse ni hte rau, myitsu salang ni shi hpe shaga nna hkrum ai shaloi mara yin la ai. Grai yawn ai zawn re. Raitim, dai hte sha hkum tsup sai kun? N hkum tsup shi ai. Grai yawn ai hta n-ga galaw ra ai. Shi a mara gaw, kalang daram sha shut ai n re. Ndai hku byin nga ai gaw, shaning law law rai sai. Mara hpe shi nan sa yin la ai n re ai sha, shapraw dan hkrum ai re. Dai majaw, mara galaw ai wa a myit jasat, hkamsha lam, akyang lailen galai shai ai ngu ai sakse ni hpe myitsu salang ni mu ra ai. (2 Korinhtu 7:11 hpe hti u.) Ra ang ai galai shai ai lam ni galaw na matu, aten ra chye ai. Aten ladaw mi daram, nawku hpung kaw na shapraw hkrum ai baw byin chye ai.​—1 Ko 5:11-13; 6:9, 10.

18. Shapraw hkrum ai wa gaw jet ai myit malai lu ai lam gara hku madun mai ai kun?

¹⁸ Shapraw hkrum ai wa gaw, jet ai myit malai lu ai lam madun na matu, zuphpawng ayan lung ra ai. Myitsu salang ni a hpaji jaw ga hte maren, ayan akyu hpyi ra ai, hkaja ra ai. Mara galaw hkrup chye ai masa ni hpe koi ra ai. Yehowa hte hku hkau lam bai kaja hkra shakut na nga yang, Karai Kasang tsep kawp mara raw ya na re. Myitsu salang ni mung nawku hpung hta bai hkap la na re. Myitsu salang ni gaw, mara galaw da ai wa teng sha myit malai lu ai, n lu ai hpe lam yan langai hpra hta atsawm san jep ai. Laja lana tara jeyang ai baw n galaw ma ai.

19. Jet ai myit malai hta hpa ni lawm ai kun? (Ezekela 33:14-16)

 ¹⁹ Hkaja wa sai hte maren, jet ai myit malai lu ai wa gaw, galaw hkrup ai mara a matu, yawn ai daram sha n-ga, kaja ai akyang lailen ni madun lu hkra, myit jasat hpe galai shai ra ai. Shut ai lam hpe kau da nna, Yehowa a tsang madang hte maren asak hkrung na matu shakut ra ai. (Ezekela 33:14-16 hpe hti u.) Mara galaw hkrup ai wa a matu, ahkyak htum gaw, Yehowa hte hku hkau lam bai kaja hkra galai shai ai lam re.

20-21. Langai ngai mara kaba galaw hkrup yang gara hku karum ya mai ai kun?

²⁰ Yesu magam gun wa ai lam langai gaw, “yubak kap ai ni myit malai lu na matu” re ai ngu tsun wa ai. (Luk 5:32, NWT) Anhte mung dai hte maren byin ging ai. Hku hkau ai manang langai mara kaba galaw da ai hpe chye ai ngu saga. Hpa galaw ging ai kun?

²¹ Mara hpe ip da ya na matu, shakut na nga yang, tinang a manang sha jam jau hkrum na re. Yawng mayawng hpe Yehowa mu ai majaw, kade daram ip da tim, majoi sha re. (Gsh 5:21, 22; 28:13) Myitsu salang ni karum ya mayu ai lam, manang hpe tsun dan ai hku nna karum ya mai ai. Myitsu salang ni hpe mara yin la na matu shi n hkraw ai nga yang, tinang sa tsun dan ging ai. Dai gaw, manang hpe teng sha karum ya ai lam re. Yehowa hte shi a hku hkau lam htenza chye ai majaw re.

22. Hpang na sumhpa hta hpa lam bawngban na kun?

²² Marai langai galaw hkrup ai mara gaw grai kaba nna, mara galaw ai aten mung grai na sai majaw, shapraw na matu, myitsu salang ni dawdan ai nga yang gaw gara hku kun? Matsan dum myit n madun ai rai kun? Mara galaw hkrup ai ni hpe Yehowa gaw matsan dum myit hte gara hku sharin shaga ai lam, Karai Kasang hpe gara hku kasi la mai ai lam hpang na sumhpa hta bawngban na re.