1-2. (a) Ga Shagawp 16:31 hku nga yang, sadi dung ai asak kaba ai ni hpe gara hku mu mada ging ai kun? (b) Ndai sumhpa hta gara ga san ni a mahtai hpe chye lu na kun?

AMERIKAN mungdan, Akinsaw mungdaw na nampan sun langai a lam ntsa hta, tsin lungseng ni hpe mu lu ai. Raitim, n garang shi ai nlung ni re ai majaw, masha ni gaw tsin lungseng ngu nna pyi n chye ai sha, lai mat wa ma ai.

² Dai zawn sha, sadi dung ai asak kaba ai ni mung, dai tsin lungseng ni zawn manu dan ai sut gan ni re. Chyum Laika hta asak kaba ai ni, baw hpraw ai hpe janmau hte shingdaw da ai. (Ga Shagawp 16:31 hpe hti u; 20:29) Raitim, dai sut gan ni hpe n sadi hkrup ai baw byin mat chye ai. Asak kaba ai ni manu dan ai hpe sadi hkrup ai ni gaw, ja lungseng hta grau manu dan ai hpe lu la na re. Ndai sumhpa hta, ndai ga san 3 a mahtai hpe chye lu na re: Sadi dung ai asak kaba ai ni hpe sut gan ni hku nna Yehowa hpa majaw mu mada ai kun? Shanhte gaw, Yehowa a uhpung hta hpa majaw ahkyak ai kun? Shanhte a kasi ningli kaw na akyu lu la na matu hpa galaw mai ai kun?

3. Shakawn 92:12-15 hku nga yang, sadi dung ai asak kaba ai ni hpe Yehowa hpa majaw manu shadan ai kun?

³ Sadi dung ai asak kaba ai ni gaw, Yehowa a matu manu dan ai. Myit masin hpe yu ai Yehowa gaw, shanhte a kaja ai atsam ningja ni hpe mu nna manu shadan ai. Sadi dung let magam gun wa ai shaning ni laman, lu la ai machye machyang ni hpe asak kaji ai ni hpe tsun dan yang Yehowa grai  kabu ai. (Yob 12:12; Gsh 1:1-4) Shanhte a hkam sharang lu ai atsam hpe mung shi manu shadan ai. (Mal 3:16) Prat hta manghkang ni nga tim, matut kamsham ai. Tengman ai tara hpe shawng nnan chye wa ai aten hta na, htawm hpang myit mada lam grau ngang kang wa ai. “Prat nga [asak kaba, NWT]” ai shaloi hta pyi, shi a amying hpe matut ndau shana nga ai majaw, shanhte hpe Yehowa grai tsawra ai.​—Shakawn 92:12-15 hpe hti u.

4. Asak kaba ai hpunau nauna ni hpe hpa gaw n-gun jaw ya lu ai kun?

⁴ Lai wa sai aten hta, nang galaw wa ai lam ni hpe Yehowa dum nga ai hpe kam u. (Heb 6:10) Hkaw tsun bungli hta, myit rawt let madi shadaw ya wa ai hpe mung shi ra sharawng ai. Nang gaw mayak mahkak ni, yawn hpa lam ni hpe pyi hkam jan wa ai. Chyum Laika tsang madang ni hte maren asak hkrung wa ai. Lit kaba ni gun hpai wa ai. Kaga ni hpe shaman shakyang ya wa ai. Yehowa a uhpung galai shai ai hte maren, dang lu ai daram hkan sa wa ai. Aten hpring magam gun nga ai ni hpe madi shadaw ya ai, n-gun jaw ai. Na a sadi dung ai lam hpe Yehowa grai manu shadan ai. “Chyoi pra [sadi dung, NWT] ai ni hpe kau da” na n re, nga nna ga sadi jaw da ai. (Shk 37:28) “Dingla ugut gu ti mung, ngai pawn ba na” ngu nna mung ga sadi jaw da ai. (Esa 46:4) Asak kaba wa ai majaw, Karai a uhpung hta akyu n rawng sai ngu n mai myit ai. Nang grai naw manu dan ai.

5. Gara lam hpe asak kaba ai ni bai dum ging ai kun?

⁵ Asak kaba ai ni gaw, Karai a uhpung hta lam amyu myu hku nna naw akyu rawng ai. Moi na daram n-gun atsam n nga mat tim, lu la wa ai mahkrum madup ni grai law hkra nga ai. Shanhte hpe Yehowa lam amyu myu hku nna matut akyu jashawn mai ai. Moi prat hte ya prat na kasi ningli nkau hpe bawngban yu ga.

6-7. Sadi dung ai majaw shaman chyeju lu wa ai Chyum Laika kaw na asak kaba ai masha nkau mi a lam hpe tsun dan u.

⁶ Asak kaba wa ai aten hta pyi myit rawt let magam gun wa ai sadi dung ai ni a lam Chyum Laika hta mu lu ai. Ga shadawn, Mawshe  gaw asak 80 daram hta Yehowa a myihtoi, Israela ni a ningbaw hku nna magam gun hpang ai. Daniela gaw asak 90 jan du hkra, myihtoi hku nna Yehowa matut akyu jashawn nga ai. Kasa Yawhan mung, asak 90 jan hta Shingran laika ka na matu shatsam hkrum wa ai.

⁷ Kaga sadi dung ai ni gaw, mying gumhkawng ai ni n rai ma ai. Dai majaw, shanhte hpe aloi sha n sadi hkrup ai rai na re. Raitim, shanhte a sadi dung ai lam hpe Yehowa sadi hkrup nna, shaman chyeju jaw wa ai. Ga shadawn, “ding hpring ai hte tara hkungga” ai Simun a lam Chyum Laika hta loi mi sha lawm ai. Raitim, shi hpe Yehowa atsawm chye ai. Ma chyangai Yesu hpe mu na ahkang, ma hte kanu a lam myihtoi htoi na ahkang jaw wa ai. (Luk 2:22-35) Gaida jan myihtoi num Anna a lam hpe mung myit yu u. Asak 84 ning raitim, “naw ku Htingnu” de ayan sa ai majaw, shaman chyeju lu wa ai. Ma chyangai Yesu hpe mu na ahkang lu wa ai. Yehowa a matu Simun hte Anna gaw grai manu dan ai.​—Luk 2:36-38.

8-9. Gaida jan ni gaw Karai a uhpung hpe gara hku matut madi shadaw nga ai kun?

⁸ Dai ni aten hta mung, sadi dung ai asak kaba ai ni gaw, asak kaji ai ni a matu, kaja ai kasi ningli madun nga ai. Nauna Lo-it Di-da a lam hpe yu yu ga. Kaneda kaw, laksan ningshawng magam gun hpang ai shaloi, asak 21 ning sha naw re. Dai hpang, madu wa Jon hte rau hpung kawan magam hta shaning law law shang lawm wa ai. Hpang de, Kaneda Behtela hta, 20 ning jan magam gun ai. Asak 58 ning du ai shaloi, Jon hte rau Yukaring hta Magam gun na matu lit ap hkrum ai. Shan gara hku myit wa ai kun? Maigan mung hta magam gun na matu, asak grai kaba sai ngu myit ai kun? N myit ai. Lit hpe hkap la dat ai. Yukaring Ginjaw Garan Rung Komiti hpung shang hku nna lit ap hkrum ai. 7 ning na ai hpang, Jon n nga mat ai. Lo-it gaw dai kaw sha matut nga na matu dawdan ai. Ya asak 81 ning rai sai. Yukaring Behtela hta matut magam gun nga ai. Dai kaw na hpunau nauna yawng shi hpe tsawra ai.

⁹ Nauna Lo-it zawn sha, gaida jan ni gaw madu wa nga ai aten na daram kaga ni sadi hkrup yang she sadi hkrup na re. Raitim, manu gaw n yawm mat ai. Madu wa hpe shaning law law madi shadaw wa nna, sadi dung let matut magam gun nga ai nauna ni hpe Yehowa grai manu shadan ai. (1 Tm 5:3) Dai sha n-ga, shanhte gaw asak kaji ai ni hpe n-gun jaw ya lu ai.

10. Gara zawn kaja ai kasi ningli hpe Toni madun wa ai kun?

¹⁰ Asak kaba ai ni hpe lanu lahku ai shara hta nga ai sadi dung ai asak kaba ai ni mung manu dan ai. Ga shadawn, hpunau Toni gaw dai zawn shara hta nga ai. 1942, August, asak 20 ning, Amerikan, Pensibeniya mungdaw hta hkalup hkam ai. Kade n na yang, lapran  nga ai majaw, htawng lahkawng ning jan hkrat ai. Madu jan Heda hte rau kasha lahkawng hpe tengman ai lam hta bau maka wa ai. Shaning ni laman nawku hpung 3 hta, woi awn ai wa (myitsu salang hpung a bawng jahkrup hpa-awn ngu ya shaga) hte ninghtawn zuphpawng woi awn ai wa hku nna magam gun ai. Htawng hta zuphpawng ni, Chyum ga sharin ni galaw ya ai. Ya, ask 98 ning raitim, hkring sa la na matu n myit ai. Yehowa a matu, dang lu ai daram matut magam gun nga ai. Buga nawku hpung hte htep lahti jawm galaw nga ai.

11. Asak kaba ai ni hpe manu shadan ai lam gara hku madun mai ai kun?

¹¹ Asak kaba ai ni hpe gara hku shagrau mai ai kun? Myitsu salang ni gaw, nawku hpung bungli ni hta shanhte hpe byin mai ai daram shalawm ging ai. Shanhte hpang de sa chyai ai, video hte ga shaga ai hku nna myit lawm ai lam madun mai ai. Nawku hpung hte tsan ai shara hta nga ai ni hpe myit lawm ai lam grau madun ging ai. N sadi ai nga yang, shanhte hpe malap da hkrup mat chye ai. Nkau gaw tinang a lam tsun na matu, gawng machyi ai, n htap htuk ai ngu hkamsha chye ai. Raitim, shanhte a lam san ai, shanhte tsun dan ai kabu hpa mahkrum madup ni hpe madat ya ai kaw na anhte akyu law law lu la na re.

12. Nawku hpung hta gara zawn hpunau nauna ni hpe mu lu na kun?

¹² Nawku hpung hta kasi kaja ai sadi dung ai asak kaba ai ni law law nga ai. Nauna Hari-at gaw, Amerikan, Nyu Jasi nawku hpung hta, shaning law law sadi dung let magam gun wa ai. Hpang de, kasha hte rau nga na matu htawt mat ai. Nawku hpung nnan kaw na hpunau nauna ni gaw, shi hte hku hkau na matu shakut wa ai majaw, grai manu dan ai nauna re ai hpe chye wa ai. Tengman ai lam nnan lu la ai 1925 daram hta, hkaw tsun bungli hte seng ai mahkrum madup ni hpe shi tsun dan nna n-gun jaw ai. Dai shaloi, hkaw tsun sa let rim hkrum chye ai majaw, wa htu tan galoi shagu gun sa ai. 1933 hta htawng lahkawng lang hkrat ai. Kalang hkrat yang bat mi re. Sakse hkam n re ai madu wa gaw madi shadaw ya ai. Htawng hkrat nga ai laman, ma 3 hpe lanu lahku ya ai. Hari-at zawn sadi dung ai asak kaba ai ni gaw grai manu dan ai ni re.

13. Yehowa a uhpung hta asak kaba ai ni hte seng nna hpa chye lu ai kun?

¹³ Yehowa a uhpung hta, asak kaba ai hpunau nauna ni gaw ahkyak ai shara lu da ai. Tinang nan hte uhpung hpe Yehowa gaw lam amyu myu hte gara hku shaman chyeju jaw ai hpe mu wa ai ni, tinang a shut ai lam kaw na sharin la wa ai ni re. Shanhte hpe “hpaji hka hpawk” hku nna mu mada u. Shanhte a mahkrum madup ni kaw na sharin la u. (Gsh 18:4) Aten la nna, shanhte hte hku hkau hkra galaw yang, makam masham ngang kang wa na, law law sharin la lu na re.

14. Tara Jahprang 32:7 hta asak kaji ai ni hpe hpa galaw na matu n-gun jaw da ai kun?

¹⁴ Asak kaba ai ni hpe tinang maga kaw na shawng ga shaga u. (Tara Jahprang 32:7 hpe hti u.) Asak kaba ai ni gaw, myi nau n mu sai, zet zet tsang tsang n lu hkawm sai, ga atsawm n lu shaga mat sai rai na re. Raitim, myit gaw naw zet let nga ai. Yehowa a man hta “kaja ai amying” lu da ma ai. (Hpj 7:1) Shanhte hpe Yehowa hpa majaw manu shadan ai lam dum u. Matut nna shagrau  u. Elisha zawn byin u. Hpang jahtum aten du hkra, Elia makau hta nga na ngu atik anang hpyi shawn wa ai. “Ngai nang hte n hka na nngai” ngu nna 3 lang ting tsun wa ai.​—2 Hk 2:2, 4, 6.

15. Asak kaba ai ni hpe gara ga san ni san mai ai kun?

¹⁵ Shanhte a lam hpe hkungga let san ai hku nna teng sha myit lawm ai lam madun u. (Gsh 1:4, 5; 20:5; 1 Tm 5:1, 2) Ndai zawn ga san ni san mai ai: “Asak kaji ai shaloi, tengman ai lam hpe kam mat ai gaw hpa majaw kun?” “Gara zawn mahkrum madup ni a majaw Yehowa hte grau nihtep wa ai kun?” “Yehowa a magam hta matut pyaw nga na matu hpa gaw karum ya wa ai kun?” (1 Tm 6:6-8) Shanhte tsun dan ai shaloi atsawm madat u.

16. Asak kaba ai ni hte asak kaji ai ni ga shaga ai shaloi lahkawng maga gara hku akyu lu la ai kun?

¹⁶ Asak kaba ai ni hte asak kaji ai ni ga shaga ai shaloi lahkawng maga akyu lu ai. (Rom 1:12) Asak kaji ai ni gaw, sadi dung ai mayam ni hpe Yehowa lanu lahku ai lam grau kam wa na re. Asak kaba ai ni mung, tsawra hkrum ai ngu hkamsha na re. Yehowa a shaman chyeju ni gara hku lu wa ai hpe tsun dan lu ai majaw shanhte grai pyaw na re.

17. Sadi dung ai asak kaba ai ni grau tsawm wa ai ngu hpa majaw lu tsun ai kun?

¹⁷ Asak kaba wa ai majaw, nau n tsawm mat sai raitim, sadi dung ai ni gaw Yehowa a man hta laning hte laning grau tsawm wa ai. (1 Ht 1:2, 3) Hpa majaw kun? Shaning ni laman, Karai a chyoi pra ai wenyi shaman shakyang ya ai hpe hkam la wa ai majaw re. Manu dan ai asak kaba ai hpunau nauna ni a lam hpe grau chye hkra galaw na, shagrau na, shanhte kaw na sharin la na nga yang, grai manu dan ai sut gan hku nna mu mada wa na re.

18. Hpang na sumhpa hta gara lam bawngban na kun?

¹⁸ Asak kaba ai ni hte asak kaji ai ni shada da manu shadan na nga yang, nawku hpung ngangkang wa na re. Nawku hpung hta nga ai asak kaji ai ni hpe manu shadan ai lam, asak kaba ai ni gara hku madun mai ai hpe hpang na sumhpa hta bawngban na re.