ATEN gaw 1932 November htum na mahka hta rai nna, masha wan mi jan shanu nga ai Mexico City mare hta re. Lai wa sai bat hta sha, lam tara madun wan shadaw ni (traffice lights) hpe shawng nnan hku nna shakap dat ai. Masha ni gaw ndai bat hta kaga lam langai hpe myit lawm taw nga ma ai. Laksan manam langai du wa na re ai majaw, shiga dap na ni gaw wan leng daru hta camara ni hte jin jin la taw nga ma ai. Kadai rai ta? Sin Langchyi Uhpung a ningbaw re ai Joseph F. Ruhterford re. Masum ya galaw ai zuphpawng hpe sa lung na Hpunau Ruhterford hpe buga hta nga ai Yehowa Sakse ni mung hkap tau la na matu la nga ai.

“Ndai zuphpawng gaw, Mexico mungdan a teng man ai lam rawt jat wa ai hta, grai laklai ai labau shang byin na re” ngu Aja Prat magazine kaw ka da ai. Zuphpawng kaji rai nna, masha 150 daram sha sa lung ai. Raitim, hpa majaw grai ahkyak ai ngu tsun lu na kun?

Ndai zuphpawng n galaw shi ai shaloi, Mexico hta teng man ai tara nau n chyam bra shi ai. 1919 kaw nna, zuphpawng kaji nkau mi galaw wa ai raitim, dai hpang de gaw nawku hpung ni yawm wa ai. 1929 du ai shaloi, Mexico City mare hta ginjaw garan rung hpaw hpang wa nna, masa lam ni loi mi rawt jat wa na zawn re. Raitim, mayak mahkak nkau mi naw nga ai. Kawpawta (lamwoi ningshawng) ni hpe uhpung gaw hkaw tsun magam hpe hpaga lam hte kayau gaya n galaw na matu lam matsun ai. Dai hpe kawpawta langai grai pawt mat ai majaw, teng man ai tara hpe kau da nna, shi hkrai shi Chyum Laika hkaja hpawng langai hpawng de wa ai. Dai aten hta sha, ginjaw garan rung hpaawn gaw n kaja ai akyang nga ai majaw, shi shara hpe galai kau ra ai. Mexico kaw nna sadi dung ai Yehowa Sakse ni n-gun jaw ga ra nga ai.

Hpunau Ruhterford kawan ai shaloi, zuphpawng kaba hta myit sharawt ya ai mungga lahkawng hku nna, radio hta mungga manga hpe nsen shapoi ya ai hku nna, sadi dung ai ni hpe shadaw shangang ya wa ai. Dai gaw shawng nnan hku nna, Mexico hta kabu gara shiga chyam bra na matu, radio hte nsen shapoi ya wa ai re. Zuphpawng kaba ngut ai hpang, magam bungli ni hpe woi awn na matu ginjaw garan rung hpaawn nnan hpe aya tang ya ai. Yehowa Sakse ni gaw, myit rawt let Yehowa ra sharawng ai hku matut hkaw tsun lu sai.

Hpang shaning re ai 1933 hta, Mexico mungdan kaw zuphpawng kaba lahkawng nga wa ai. Veracruz mare hte Mexico City mare hta re. Hpunau ni gaw hkaw tsun lawk hta bungli grai shakut ai majaw, awng dang ai akyu ni lu wa ai. Ga shadawn, 1931 hta hkaw tsun masha 82 sha nga ai. 1941 hta htam shi daram law wa ai. 1941 Mexico City hta galaw ai zuphpawng kaba hpe sa lung ai masha yawng gaw 1,000 daram re.

1943 hta, Mexico mungdan a mare 12 kaw galaw na “Shanglawt Ai Amyu” Zuphpawng hpe ndau shana ai lam galaw hpang wa ai. * Ndau shana ai laika ni hpe hkum hta shakap nna galaw ma ai. Grai kaba ai ndau shana laika lahkawng galaw nna, shawng hta langai, hpang hta langai shakap noi da ai. Sakse Hkam ni gaw dai zawn ndau shana ai laika ni hpe 1936 kaw nna lang wa sai.

Mexico City hta galaw wa ai zuphpawng ndau shana ai lam gaw, grai awng dang wa nna, magazine langai (La Nación) gaw Sakse Hkam ni dai zuphpawng lung ai hte seng nna ndai hku tsun ai: “Shawng shani hta gaw, masha grau law law shaga na matu Sakse Hkam ni n-gun jaw hkrum ma ai. Hpang shani hta gaw, shara pyi n shang hkra masha law wa ai.” Ndai zawn awng dang ai hpe Kahtawlik nawku hpung gaw n ra sharawng ai majaw, Sakse Hkam ni hpe ninghkap wa ai. Raitim, hpunau nauna ni gaw n hkrit ma ai. Zuphpawng kaba a lam matut nna ndau shana ma ai. Dai magazine gaw ndai hku bai tsun ai: “Mare ting shanhte hpe mu ma ai.” Hpunau nauna ni gaw “ ‘ndau shana ai laika ni’ tai mat ai zawn byin mat ai.” Mexico City lam ntsa du taw ai hpunau nauna ni a sumla hpe mung madun da ai. Dai sumla a lawu hta “lam ntsa shara la ai lam” nga nna ga baw jaw da ai.

Dai aten hta, hpunau nauna ni gaw, Mexico hta galaw ai zuphpawng kaba nkau mi hpe lung na matu, grai sak jaw ra ma ai. Hpunau nauna law law gaw, wan leng lam, maw daw lam ni hte grai tsan ai kahtawng ni kaw nna sa ma ai. Nawku hpung langai ndai hku ka ai: “Anhte hte ni ai shara hta, sin-yu shiga (telegraph line) langai sha nga ai.” Dai majaw, hpunau nauna ni gaw, law ze ni jawn (sh) nhtoi law law lam hkawm ra ai. Dai hpang she, wan leng jawn lu ai shara de du nna, zuphpawng galaw na mare de sa lu ai.

Hpunau nauna law malawng gaw matsan nna, zuphpawng kaba sa na matu pyi n dang di ma ai. Shanhte dai de du ai shaloi, buga hta nga ai hpunau nauna ni gaw tsawra myit madun nna manam na matu lajang ya ma ai. Nkau mi gaw, nawku htingnu hta yup ma ai. Kalang mi hta hpunau 90 daram gaw, ginjaw garan rung hta manam nna, laika buk sutdek ni ntsa hta yup ma ai. Shaning ginchyum Laika Buk hta ndai hku tsun ai: Hpunau ni gaw grai chyeju dum ma ai, hpa majaw nga yang, laika sutdek ni gaw “konkrit hta grau kaja nna grau lum ai yupra” re ai majaw re.

Dai kaw nga ai Yehowa Sakse ni gaw, shanhte a hpunau nauna ni hte hkrum zup lu na matu sak jaw wa ai lam yawng gaw ging dan ai ngu hkam la ma ai. Ya aten na Mexico hta nga ai 850,000 jan re ai Yehowa Sakse ni mung, dai zawn chyeju dum ai myit nga ma ai. * Sak jaw wa ai hpunau nauna ni gaw, Yehowa hpe nawku dawjau na matu grau myit rawt wa ai ngu 1949 Shaning Ginchyum Laika Buk hta tsun ai. Zuphpawng ngut ai hpang, zuphpawng kaw nna, na la wa ai lam ni hpe grai na hkra naw jahta taw nga ma ai. Hpunau ni chyahkring hkring san ai ga san gaw, “hpang na zuphpawng galoi aten hta kun?”​​—⁠​Central America Anhte A Labau Laika Dum Kaw Nna.