1. Marhta gaw shi kanau hpa byin wa na hpe kam ai kun? (Ndai sumhpa shawng na sumla hpe yu u.)

YESU a sape hte jinghku re ai Marhta gaw, grai yawn hkyen nga ai. Shi a kanau Lazaru si mat ai majaw re. Shi hpe shalan shabran ya lu na lam nga ai kun? Nga ai. Yesu shi hpe ndai hku ga sadi jaw ai: Na a kanau “bai rawt na ra ai.” Dai ga gaw, shi a yawn hkyen ai lam yawng hpe shalan ya lu na gaw n re. Marhta gaw Yesu a ga sadi hpe kam nna, ndai hku tsun ai: “Hpang jahtum na bai hkrung rawt ai nhtoi hta, shi mung bai rawt na ra ai gaw, ngai chye nngai.” (Yawhan 11:20-24) Htawm hpang hta, hkrung rawt ai lam nga na hpe Marhta teng sha kam ai. Raitim, Yesu gaw mauhpa lam langai galaw wa ai. Dai shani hta, Lazaru hpe bai jahkrung ya ai.

2. Marhta hta nga ai makam masham zawn nang hta mung hpa majaw nga mayu ai kun?

² Anhte tsawra ai masha ni hpe Yesu hte shi a Kawa gaw, ndai laman hta bai jahkrung ya na hpe gaw n mai myit mada ai.  Raitim, anhte tsawra ai ni htawm hpang hta bai hkrung rawt wa na hpe Marhta zawn kam ai kun? Na a ningrum ningtau, kanu, kawa, kaji, kawoi (sh) grai tsawra ai kasha si mat ai mung mai byin ai. Shanhte hpe ahpum na matu, mani sumsai hte mung jahta na matu myit mada nga na re. Marhta zawn, nang mung ndai hku tsun lu na lam nga ai: ‘Ngai tsawra ai ni bai hkrung rawt wa na hpe ngai chye ai.’ Hkristan langai hpra hta, ndai makam masham hpa majaw nga ai hpe myit yu ra ai.

3, 4. Yesu gaw hpa ni galaw ya wa ai kun? Dai gaw Marhta a makam masham hpe gara hku shangang ya wa ai kun?

³ Marhta gaw Yerusalem mare makau hta nga ai. Dai majaw, Galile mung, Na-in mare hta nga ai gaida jan a kasha hpe Yesu bai jahkrung ya ai lam shi n mu ga ai. Raitim, dai lam hpe shi na ga na re. Ya-iru a ma hpe Yesu bai jahkrung ya wa ai lam hpe mung na ga na re. Dai nta hta nga ai masha yawng, ‘ma si mat sai’ hpe chye ma ai. Yesu gaw, dai ma na lata hpe jum nna “ma e, rawt u” ngu tsun dat ai hte kalang ta, ma gaw rawt wa ai. (Luka 7:11-17; 8:41, 42, 49-55) Marhta yan Mari gaw, machyi makaw ai ni hpe Yesu shamai ya lu ai lam chye ma ai. Dai majaw, Yesu dai kaw nga taw yang, Lazaru si na n re ai lam hpe kam ma ai. Ya gaw, Lazaru si mat sai. Shi a matu, hpa myit mada shara nga ai kun? Lazaru gaw htawm hpang na “bai hkrung rawt ai nhtoi hta” bai hkrung rawt wa na hpe Marhta tsun nga ai lam myit yu u. Shi hpa majaw dai daram kam ai kun? Htawm hpang na bai hkrung rawt ai lam hta nang tsawra ai ni lawm yang lawm na hpe hpa majaw kam mai ai kun?

⁴ Hkrung rawt ai hte seng nna kam mai na lam ni nga ai. Dai ni kaw nna lam nkau mi hpe yu yu ga. Hkrung rawt ai hte seng nna Karai a mungga hta, nang nau n myit ga ai lam ni hpe mu wa na re. Dai gaw, nang tsawra ai ni hte bai hkrum zup lu na ngu ai na a makam masham hpe mung grau shangang shakang ya na re.

5. Marhta gaw Lazaru bai hkrung rawt wa na hpe hpa majaw kam ai kun?

⁵ Marhta gaw, ‘nye a kanau bai hkrung rawt wa na hpe ngai myit mada ai’ ngu n tsun wa ai sha, “shi mung bai rawt na ra ai gaw, ngai chye nngai” nga nna tsun wa ai hpe myit yu u. Marhta hpa majaw dai daram kam ai kun? Lai wa sai aten hta byin wa ai bai hkrung rawt wa ai lam ni hpe shi chye ai majaw re. Shi asak naw kaji ai shaloi, dai lam ni hpe nta hta, tara jawng hta hkaja wa ai mung mai byin ai. Ya, Chyum Laika hta tsun da ai hkrung rawt wa ai lam ni kaw nna, lam masum hpe anhte hkaja na re.

6. Marhta gaw gara mauhpa mabyin hpe hkaja wa ai kun?

⁶ Shawng nnan na hkrung rawt ai lam gaw, mauhpa amu ni galaw na matu, myihtoi Elia hpe Karai Kasang atsam jaw ai shaloi hta byin wa ai re. Israela mung a ding dung maga hta nga ai Sidun mung, Zarephta mare hta na grai matsan ai gaida jan langai gaw, myihtoi wa hpe manam daw kam ai lam madun wa ai. Dai shaloi Yehowa gaw, mauhpa lam langai galaw wa ai. Muk shadung hte namman n yawm hkra, Yehowa galaw ya ai majaw, gaida jan hte kasha gaw matut asak hkrung lu wa ai. (1 Hkawhkam 17:8-16) Dai hpang, shi a kasha machyi ai majaw si mat wa ai. Raitim, Elia gaw gaida jan hpe karum ya wa ai. Ma hpe jum nna Elia gaw Yehowa hpang ndai hku akyu hpyi ai: “Karai Kasang Yehowa e, dai ma a nsoi nsa gaw shi hta bai shang u ga.” Karai Kasang gaw Elia a ga hpe madat ya ai  majaw, ma gaw asak bai hkrung wa ai. Ndai gaw, Chyum Laika hta lawm ai shawng nnan lang na hkrung rawt wa ai lam re. (1 Hkawhkam 17:17-24 hpe hti u.) Ndai mabyin hpe Marhta chye na gaw teng sha re.

7, 8. (a) Elisha gaw grai yawn hkyen nga ai kanu hpe gara hku shalan ya wa ai kun? (b) Elisha a mauhpa amu gaw Yehowa hte seng nna hpa sakse madun wa ai kun?

⁷ Chyum Laika hta tsun da ai nambat lahkawng na hkrung rawt ai lam gaw, myihtoi Elisha hku nna galaw wa ai lam re. Shunem mare na Israela num langai hta kasha n nga ai. Shi gaw Elisha hpe manam daw kam ai lam madun wa ai majaw, Yehowa gaw dai num hte asak kaba sai shi a madu wa hpe kasha langai shaman chyeju jaw wa ai. Shaning loi mi na ai hpang, dai ma gaw si mat ai. Kanu kade daram yawn na hpe shingran yu u. Shi grai yawn ai majaw, Elisha hpe tam na matu deng 19 tsan ai Hkarmela Bum de sa wa ai. Elisha gaw shi a shangun ma Gehazi hpe Shunem mare de shawng sa nna dai ma hpe jahkrung ya na matu shangun dat ai. Raitim, Gehazi gaw asak bai hkrung hkra n lu galaw ya wa ai. Dai hpang, yawn hkyen nga ai kanu gaw Elisha hte arau nta de du wa ai.​—⁠2 Hkawhkam 4:8-31.

⁸ Elisha gaw, dai ma a moi mang tawn da ai nta kata de shang nna akyu hpyi ai. Yehowa gaw Elisha a akyu hpyi ga hpe madat ya nna, mauhpa lam hte ma hpe asak bai jahkrung ya wa ai. Kanu gaw, shi a ma asak bai hkrung wa ai hpe mu ai shaloi, grai kabu mat ai. (2 Hkawhkam 4:32-37 hpe hti u.) Shi gaw Hana a akyu hpyi ga hpe dum ai mung mai byin ai. Hana gaw, kasha Samuela hpe shaman chyeju hku nna, Yehowa garai n jaw shi ai aten du hkra, ma n lu wa ai. Yehowa gaw “katsan ga de jahkrat kau ai hte sharawt la ai wa rai nga ai” nga nna Yehowa hpe Hana shakawn wa ai. (1 Samuela 2:6) Shunem mare na ma kasha hpe bai jahkrung ya ai hku nna, Karai Kasang gaw si mat ai ni hpe asak bai hkrung hkra galaw ya lu ai atsam nga ai hpe sakse madun wa ai.

9. Chyum Laika hta tsun da ai nambat masum na hkrung rawt wa ai lam hpe tsun dan u.

⁹ Kaga mauhpa lam langai gaw, Elisha si mat ai hpang byin wa ai re. Shi gaw myihtoi langai hku nna shaning 50 jan magam gun wa ai. Dai hpang, shi gaw “si lu na daram re ai ana ahkya hte machyi hkrum sha” nna si mat ai. Aten ni na wa tim, Elisha a nra ni gaw naw nga nga ai. Lani mi hta, Israela ni gaw masha langai hpe makoi mayang nga ma ai. Akajawng sha, hpyen ni sa wa ai hpe shanhte mu dat nna, grai lawan ai hku hprawng na matu shakut ma ai. Dai majaw, shanhte gaw dai moi mang hpe Elisha a lup sung hku kata de kabai bang kau dat ai. Chyum Laika hta ndai hku tsun ai: “Dai si mang gaw Elisha a nrut nra ni hte sa hkra ai shaloi jang shi hkrung wa nna rawt tsap nga ai.” (2 Hkawhkam 13:14, 20, 21, JCLB) Ndai labau ni gaw, si mat ai ni hpe bai jahkrung ya lu ai atsam Karai Kasang hta nga ai lam, Marhta hpe kam shangun na re. Karai Kasang hta shadawn n lu nna, nachying kaba ai atsam nga ai lam nang hpe mung kam shangun na re.

10. Petru gaw si mat ai Hkristan nauna hpe gara hku karum ya wa ai kun?

¹⁰ Ga Shaka Ningnan hta mung, Karai Kasang a sadi dung ai mayam ni galaw wa ai  hkrung rawt ai lam ni lawm ai. Ya-iru a nta hte Na-in mare makau hta Yesu galaw wa ai hkrung rawt wa ai lam ni hpe anhte chye wa sai. Kasa Petru mung, Tabihta ngu shaga ai Dorka hpe asak bai jahkrung ya wa ai. Shi a moi mang tawn da ai gawk kata de Petru shang nna, akyu hpyi ngut ai hpang ndai hku tsun ai: “Tabihta e, rawt u.” Shi kalang ta asak bai hkrung wa ai. Petru gaw, dai kaw nga taw ai kaga Hkristan ni hpang de asak hkrung nga ai Tabihta hpe ap ya ai. Ndai mabyin a majaw, dai mare hta nga ai masha law law gaw, “Madu hpe kam sham” ai ni byin wa ma ai. Sape nnan ni gaw, kaga ni hpe Yesu hte seng ai kabu gara shiga lam tsun dan lu wa nna, Yehowa a atsam gaw, si mat ai ni hpe asak bai hkrung hkra galaw ya lu ai lam hpe mung tsun dan wa ai.​—⁠Kasa 9:36-42.

11. Tsi sara Luka gaw shabrang hte seng nna hpa tsun ai kun? Dai mabyin gaw kaga masha ni hpe gara hku akyu shabyin lu ai kun?

¹¹ Kaga hkrung rawt ai lam hpe myi hte mu lu ai ni naw nga ai. Kalang mi hta kasa Pawlu gaw, Troa (ya sinna ding dung Turkey) mare na ntsa gawk hta zuphpawng galaw nga ai. Pawlu gaw yuptung du hkra hkaw tsun nga ai. Utuhku amying nga ai shabrang langai gaw, hkuwawt hku hta dung nna madat nga ai. Raitim, shi gaw yupnga wa nna, htap masum kaw nna ga de di hkrat mat ai. Luka gaw Utuhku hpang de shawng nnan du mat wa ai mai byin ai. Tsi sara re ai majaw, dai shabrang gaw malap mat ai n re sha si mat ai hpe shi chye ai. Pawlu mung npu htap de yu wa ai. Shi gaw Utuhku hpe ahpum dat nna, masha yawng mau mat na lam langai hpe ndai hku tsun dat ai: “Shi asak hkrung sai.” Ndai mauhpa mabyin gaw, yu nga ai masha yawng hpe grai akyu shabyin lu wa ai. Shabrang si mat ai kaw nna bai hkrung rawt wa ai lam hpe chye ai masha yawng gaw, “grai kabu gara” nga ma ai.​—⁠Kasa 20:7-12, NW.

12, 13. Anhte hkaja wa sai hkrung rawt ai lam hpe madung tawn nna, anhte hpa ga san ni san chye ai kun?

¹² Anhte hkaja wa sai hkrung rawt ai lam ni gaw, Marhta hta nga ai makam masham zawn, anhte hta mung nga na matu karum ya ai. Karai Kasang hpe anhte kamhpa mai ai. Shi gaw anhte hpe asak jaw da nna, si mat ai  masha hpe bai jahkrung ya lu ai. Mau hpa amu ni hpe Yehowa galaw ai shaloi, Elia, Yesu hte Petru ni zawn re ai, Karai Kasang a sadi dung ai mayam langai ngai, nga nga ai gaw myit lawm hpa re. Si mat sai masha ni hte seng nna anhte hpa tsun mai ai kun? Sadi dung ai masha ni hpe htawm hpang hta Karai Kasang hkrung rawt ya na ngu myit mada mai ai kun? Marhta gaw shi a kanau hte seng nna, “Hpang jahtum na bai hkrung rawt ai nhtoi hta, shi mung bai rawt na ra ai gaw, ngai chye nngai” nga nna kamhpa ai zawn, sadi dung ai masha ni mung kamhpa mai ai kun? Marhta gaw htawm hpang hta hkrung rawt wa na lam nga na hpe hpa majaw kam wa ai kun? Nang mung hpa majaw kam mai ai kun?

¹³ Chyum Laika hta lawm ai mabyin nkau gaw, htawm hpang hta hkrung rawt wa na lam nga ai hpe Karai a sadi dung ai mayam ni chye ai hpe madun dan ai. Dai ni kaw nna lam nkau mi hpe myit yu ga.

14. Abraham hte seng ai labau gaw, hkrung rawt ai hte seng nna anhte hpe hpa sharin ya ai kun?

¹⁴ Abraham grai na hkra la nna she lu wa ai kasha Isak hpe, hkungga nawng na matu Yehowa tsun wa ai hpe myit yu u. Yehowa ndai hku tsun ai: “Nang tsaw ra ai, na shadang sha shingtai Isak hpe woi nna Moria ga de sa wa su; . . . shi hpe wan nat hkungga di nna nawng e.” (Ningpawt 22:2) Abraham gaw ndai matsun ga hpe na ai shaloi, gara hku hkamsha na ngu nang shadu ai kun? Abraham a aru arat kaw nna, masha yawng mayawng shaman chyeju hkam la lu na nga nna, Yehowa ga sadi jaw da ai. (Ningpawt 13:14-16; 18:18; Roma 4:17, 18) Isak kaw nna shaman chyeju lu na nga nna mung Yehowa tsun wa ai. (Ningpawt 21:12) Raitim, Abraham gaw, shi a kasha hpe hkungga nawng na nga yang, dai lam gara hku byin wa mai na kun? Abraham gaw shi a kasha Isak hpe Karai Kasang bai jahkrung ya lu ai lam, kam wa ai ngu sang lang dan na matu Pawlu hpe Karai Kasang shadut ya wa ai. (Hebre 11:17-19 hpe hti u.) Raitim, kasha Isak gaw kalang ta, ahkying loi na ai hpang, lani mi (sh) bat mi na ai hpang, bai hkrung rawt wa na re nga nna Abraham myit wa ai ngu, Chyum Laika hta n tsun da ai. Abraham gaw shi a kasha galoi bai hkrung rawt wa na hpe n chye ai. Raitim, Yehowa gaw  Isak hpe bai hkrung rawt hkra galaw ya na hpe gaw shi kam wa ai.

15. Sadi dung ai Yoba hta hpa myit mada lam nga ai kun?

¹⁵ Sadi dung ai Yoba mung, htawm hpang hta hkrung rawt na lam nga na hpe chye wa ai. Hpun langai hpe kran kau yang, lakung lakying ni bai rawt wa nna hpun nnan zawn bai byin wa na hpe shi chye ai. Raitim, masha gaw dai zawn n mai byin ai. (Yoba 14:7-12; 19:25-27) Masha langai si yang, asak bai hkrung hkra shi hkrai shi n lu galaw ai. (2 Samuela 12:23; Shakawn 89:48) Karai Kasang gaw masha langai hpe n lu jahkrung ya ai ngu tsun mayu ai kun? N re. Yehowa shi hpe myit dum na hpe Yoba kam wa ai. (Yoba 14:13-15 hpe hti u.) Yoba gaw, dai lam ni galoi aten hta byin na hpe n chye ai. Raitim, Hpan Madu gaw, masha a asak hpe jaw ya lu nna, shi hpe myit dum na, bai jahkrung ya na hpe Yoba kam ai.

16. Daniela hpe lamu kasa hpa n-gun jaw wa ai kun?

¹⁶ Sadi dung ai kaga marai langai re ai Daniela a lam hpe myit yu u. Shi a prat ting hta Yehowa hpe sadi dung wa nna, Yehowa mung shi hpe madi shadaw ya wa ai. Lamu kasa langai gaw Daniela hpe “grai tsawra hkam ai wa” ngu shaga wa nna, “ngwi pyaw nga n ga,” “n-gun ja u” ngu nna shi hpe tsun wa ai.​—⁠Daniela 9:22, 23; 10:11, 18, 19.

17, 18. Yehowa gaw Daniela hpe hpa ga sadi jaw wa ai kun?

¹⁷ Daniela gaw shi si na mahka asak 100 ning daram re ai shaloi, shi hta hpa byin wa na hpe myit nga na re. Daniela gaw asak bai hkrung na hpe myit mada wa ai kun? Myit mada ai. Daniela laika hpang jahtum hta, Karai Kasang shi hpe ndai hku ga sadi jaw ai lam anhte lu hti ai: ‘Nang chyawm gaw dai aten gu hkra sa wa su: nang aban asa nga u.’ (Daniela 12:13) Si mat ai ni gaw, “maw mawn ai, chye chyang ai hte hpaji hparat hpa mung n nga ai” katsan ga hta ban sa nga na hpe Daniela chye ai. (Hpaji 9:10) Ndai lam gaw Daniela a matu jahtum n re. Yehowa gaw, shi hpe htawm hpang hte seng nna grai kaja ai ga sadi jaw da ai.

¹⁸ Yehowa a lamu kasa gaw shi hpe ndai hku tsun ai: ‘Aten ladaw jahtum e na a kumhpa hta tsap nga lu na rin dai.’ Daniela gaw dai lam ni galoi aten hta byin na hpe tup hkrak n chye ai. Shi si mat ai hpang ban sa nga na hpe gaw chye ai. Raitim, Daniela gaw ‘na a kumhpa hta tsap nga lu na rin dai’ ngu ai ga sadi hpe na ai shaloi, htawm hpang hta hkrung rawt wa na lam nga na hpe shi chye ai. Shi si mat nna, “aten ladaw jahtum” hta dai lam byin wa na re.

19, 20. (a) Ndai sumhpa hta anhte hkaja wa sai lam hte Yesu hpe tsun wa ai Marhta a ga gaw gara hku matut mahkai nga ai kun? (b) Hpang na sumhpa hta anhte hpa lam hkaja na kun?

¹⁹ “Hpang jahtum na bai hkrung rawt ai nhtoi hta” sadi dung ai shi a kanau Lazaru mung bai hkrung rawt na hpe Marhta teng sha kam ai. Daniela hpe jaw ai Yehowa a ga sadi hte htawm hpang hta bai hkrung rawt na lam hpe kam ai Marhta a makam masham gaw, anhte hpe mung kamsham hkra karum ya lu ai. Gaja wa bai hkrung rawt na lam nga ai.

²⁰ Lai wa sai aten hta byin wa ai hkrung rawt ai lam ni hpe anhte hkaja wa sai. Si mat ai ni gaw, asak bai hkrung na hpe dai lam ni gaw sakse madun nga ai. Karai Kasang hpe sadi dung ai num, la ni mung htawm hpang hta hkrung rawt na lam nga ai hpe myit mada nga ai lam anhte chye wa sai. Raitim, bai hkrung rawt na lam ga sadi jaw da nna, aten grai na ai hpang, hpring tsup wa ai madi madun lam nga ai kun? Nga ai rai yang, htawm hpang hta hkrung rawt wa na lam hpe myit mada na matu anhte hpe karum ya lu ai. Galoi aten hta byin wa na kun? Dai lam hpe hpang na sumhpa hta hkaja yu ga.