1. Bungli hte seng nna masha law malawng gara hku myit la ai kun?

NANG nga ai shara kaw na masha law malawng gaw bungli hte seng nna gara hku mu mada ai kun? Mungdan law law hta, masha ni gaw moi na hta grau nna bungli galaw wa ma ai. Bungli grai galaw ai masha ni gaw, bungli kyin ai majaw hkring sa la na matu, dinghku hte arau nga na matu, Karai Kasang a lam sharin la na matu aten n nga ma ai. (Hpj 2:23) Masha nkau mi rai yang gaw, bungli n kam galaw ai majaw, shanhte hta bungli n nga ai ngu lawt ga tsun ai.​—Gsh 26:13, 14.

2-3. Yehowa hte Yesu gaw bungli hte seng nna gara hku kasi madun wa ai kun?

² Bungli hte seng nna mungkan a myit jasat gaw rap ra ai lam n nga ai. Raitim, Yehowa hte Yesu gaw dai hku n re. Dai hpe hkaja yu ga. Yehowa gaw bungli galaw ai hpe grai ra sharawng ai. Yesu ndai hku tsun ai: “Nye Wa gaw ya du hkra pyi amu a galaw nga ai rai nna, ngai mung galaw nngai.” (Yhn 5:17) Karai Kasang gaw hti n dang hkra law ai lamu kasa ni hte sumsing lamu kaw nna shata shagan ni hpe hpan ai shaloi, shi galaw wa ai bungli ni hpe myit yu u. Anhte nga ai tsawm htap ai mungkan hta mung, Karai Kasang galaw wa ai bungli ni hpe mu lu ai. Shakawn kungdawn sara ndai hku ka wa ai: “Yehowa e, na a amu gade law la nga a hka! Nang mahkra hte hpe, hpaji hte galaw nu ai; Aga gaw, nang hpan da ai arai hte hpring nga ai.”​—Shk 104:24.

³ Yesu gaw shi Kawa hpe kasi la ai. Karai Kasang gaw “sumsing lamu hpe hpajang” ai shaloi, shi gaw “gaw gap ai ninghkrin wa zawn” karum ya wa ai. (Gsh 8:27-31, JCLB) Aten ni grai na ai hpang Yesu mungkan ga de sa ai shaloi, bungli hpe shakut galaw wa ai. Dai bungli gaw shi a matu, sha hpa hte bung nna, shi galaw ai lam yawng gaw Yehowa shi hpe shangun dat ai lam sakse madun nga ai.​—Yhn 4:34; 5:36; 14:10.

4. Hkring sa ai hte seng nna Yehowa hte Yesu kaw nna hpa sharin la lu ai kun?

 ⁴ Yehowa hte Yesu gaw bungli hpe shakut galaw wa ai majaw, anhte mung n mai hkring la ai ngu tsun mayu ai kun? N re. Yehowa gaw galoi mung n ba chye ai majaw, n hkring sa ra ai. Raitim, sumsing lamu hte ginding aga hpe hpan ngut ai hpang, ‘bungli galaw ai hpe jahkring da nna ban sa la’ ai ngu Chyum Laika hta tsun da ai. (Pru 31:17, JCLB) Dai majaw, Yehowa gaw hpan da ngut ai hpang hkring sa la nna, dai lam ni kaw nna myit dik lam lu na matu aten la ai hpe chye lu ai. Yesu mung mungkan ntsa nga ai shaloi bungli hpe shakut shaja galaw wa tim, hkring sa na matu hte manang ni hte arau malu masha sha na matu aten jaw wa ai.​—Mat 14:13; Luk 7:34.

5. Masha law law gaw gara lam hpe rap ra hkra galaw na matu yak nga ai kun?

⁵ Karai Kasang a masha ni bungli shakut na matu, Chyum Laika hta n-gun jaw da ai. Shi a mayam ni gaw bungli shakut ra nna, n mai lagawn ai. (Gsh 15:19) Nang gaw dinghku hpe bau maka na matu bungli galaw ra na re. Hkristu a sape yawng gaw kabu gara shiga hkaw tsun na matu lit nga ai. Raitim, atsawm ban sa ra ai. Kan bau bungli, hkaw tsun bungli hte hkring sa ai lam ni hpe rap ra hkra galaw na matu kalang lang yak nga ai kun? Bungli hpe kade daram galaw na, kade daram hkring sa na hpe gara hku chye lu na kun?

6. Marku 6:30-34 hku nga yang Yesu hta bungli galaw ai, hkring sa ai hte seng nna rap ra ai ningmu nga ai hpe gara hku madun wa ai kun?

⁶ Bungli hte seng nna rap ra ai ningmu nga na matu ahkyak ai. Hkawhkam Shawlumon ndai hku ka ai: “Galaw ai lam ni yawng hta . . . aten ladaw nga ai.” Hkai lu hkai sha ai, gawgap ai, hkrap ngu hkrap ngoi ai, ka manawt ai hte kaga lam ni galaw ai hpe shi tsun wa ai. (Hpj 3:1-8, NW) Prat hta bungli galaw na, hkring sa na ngu ai ahkyak ai lam lahkawng nga ai. Yesu gaw bungli galaw ai hte hkring sa ai hta rap ra ai ningmu nga ai. Mabyin langai hta, kasa ni gaw hkaw tsun bungli kaw nna bai wa ai. Bungli grai law ai majaw, “shanhte gaw shat sha na aten” hte ban sa na aten pyi n lu ma ai. Dai majaw, Yesu ndai hku tsun ai: “Nam mali kata na machyi shim ai shara de, nanhte hkrai nan sa nna, loi mi ban sa la mu.” (Marku 6:30-34 hpe hti u.) Shi hte shi a sape ni ra sharawng ai hte maren, hkring sa la lu ai aten n nga wa tim pyi, shanhte yawng hkring sa ra ai hpe Yesu chye ai.

7. Laban Nhtoi tara hte seng nna hkaja ai gaw anhte hpe gara hku karum ya lu ai kun?

⁷ Kalang lang, hkring sa na matu (sh) galai shai lam nkau galaw na matu ra chye ai. Karai Kasang gaw, moi na shi a mayam ni hpe bat shagu Laban Nhtoi masat da ya ai lam kaw nna hkring sa ra na hpe anhte chye lu ai. Anhte gaw Mawshe a tara npu hta n nga sai. Raitim, Laban Nhtoi hte seng nna tsun da ai lam ni hpe hkaja ai kaw nna akyu lu mai ai. Dai hku hkaja ai gaw, bungli galaw na, hkring sa na hte seng ai anhte a ningmu hpe chye hkra karum ya lu ai.

8. Pru Mat 31:12-15 hku nga yang Laban Nhtoi gaw hpa a matu rai kun?

⁸ Hpan da ai “nhtoi” kru ya na ai hpang, Karai Kasang gaw mungkan ga hte seng nna shi a bungli hpe jahkring kau ai nga nna Chyum Laika hta tsun da ai. (Nin 2:2) Raitim, Yehowa gaw bungli galaw ai hpe ra sharawng ai majaw, kaga lam ni hku nna mung matut ‘amu galaw’ nga ai. (Yhn 5:17) Kru ya amu galaw nna, sanit ya “nhtoi” hta gaw hkring sa ai. Dai majaw Israela ni hpe mung, sanit ya “nhtoi” shagu hkring sa la na matu shi tsun ai. Laban Nhtoi gaw shi hte Israela ni a lapran na kumla re nga nna Karai Kasang tsun ai. Dai nhtoi gaw, ‘Yehowa a matu chyoi pra ai’ majaw, tsep kawp hkring ra ai. (Pru Mat 31:12-15 hpe hti u.) Ma ni, mayam ni, dusat yam nga ni hte hpawn, kadai mung  bungli n mai galaw ai. (Pru 20:10) Dai gaw, masha ni hpe wenyi lam hta grau myit maju jung lu na matu ahkaw ahkang lu shangun ai.

9. Yesu a aten na masha nkau hta Laban Nhtoi hte seng nna rap ra ai lam n nga ai gara ningmu nga wa ai kun?

⁹ Laban Nhtoi gaw Karai Kasang a masha ni a matu kaja ai. Raitim, Yesu aten na nawku htung ningbaw ni gaw, dai nhtoi hpe ladu lai tara ja ai hku hkan sa shangun ai. Laban Nhtoi hta, mam nsi hpe di sha ai, machyi ai masha ni hpe shamai ya ai lam ni galaw ai gaw shut ai ngu shanhte tsun ma ai. (Mrk 2:23-27; 3:2-5) Dai zawn ningmu hpe Karai Kasang n ra sharawng ai. Dai hpe atsawm chye na na matu madat nga ai ni hpe Yesu tsun dan wa ai.

10. Laban Nhtoi hte seng nna Mahte 12:9-12 hta lawm ai Yesu a mu mada lam kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun?

¹⁰ Yesu hte shi hpang hkan ai ni gaw, Mawshe A Tara npu hta nga wa ai majaw, Laban Nhtoi hpe hkan sa ai. * Raitim, Laban Nhtoi hta tsawra myit madun ai lam, kaga ni hpe karum ya ai lam ni gaw n shut ai hpe, tsun ai, galaw ai lam ni hku nna rap ra ai ningmu nga ai hpe Yesu madun wa ai. Shi ndai hku tsun ai: “Laban nhtoi hta amu kaja galaw na sut nga ai.” (Mahte 12:9-12 hpe hti u.) Masha ni hpe tsawra myit madun ai, karum ya ai gaw Laban Nhtoi hpe tawt lai ai re nga nna shi n mu mada ai. Yesu a galaw ai lam gaw, htawm hpang a grau ahkyak ai Laban Nhtoi hpe madun dan nga ai. Karai a masha ni gaw shanhte a bungli ni hpe jahkring da ai majaw, wenyi lam hpe myit maju jung lu ai. Laban Nhtoi kaw na wenyi akyu ni lu la wa ai dinghku hta Yesu nga kaba wa ai. Shi a buga Nazaret mare hta, Yesu gaw “shi a htung hte maren laban nhtoi e dai tara jawng hta shi shang wa ai  rai nna, laika hti na rawt wu ai” ngu tsun da ai majaw dai lam hpe chye lu ai.​—Luk 4:15-19.

11. Bungli hte seng nna Yesu hpe kadai gaw kasi kaja madun wa ai kun?

¹¹ Yosep gaw bau la ai kasha Yesu hpe lasama langai byin hkra sharin ya ai shaloi, bungli hte seng ai Karai Kasang a ningmu hpe sharin ya wa na re. (Mat 13:55, 56) Yosep gaw shi a dinghku hpe madi shadaw na matu, shani shagu bungli shakut nga ai hpe mung Yesu mu ai. Hpang hta, Yesu mung shi a sape ni hpe ndai hku tsun ai: “Amu galaw ai wa gaw shabrai hkam la ging nga ai.” (Luk 10:7) Bungli hpe gara hku shakut shaja ra na lam Yesu chye ai.

12. Bungli shakut shaja ai hte seng ai lam hpe gara Chyum daw ni gaw madun dan ai kun?

¹² Kasa Pawlu mung, bungli hpe gara hku shakut shaja ra na lam chye ai. Shi a madung bungli gaw, kaga ni hpe Yesu a lam hte Yesu sharin achyin ya ai lam ni hpe tsun dan na matu re. Raitim, Pawlu gaw shi hkum shi madi shadaw na matu bungli galaw wa ai. Shi gaw kadai hpe mung “lit” n li shangun mayu ai majaw, “amu magan” hpe shakut shaja nna “shani shana bungli galaw” ai hpe Htesaloni masha ni sadi hkrup ai. (2 Ht 3:8; Kas 20:34, 35) Shi a bungli gaw janghpang chywi ai re ngu nna Pawlu tsun wa ai rai na re. Korinhtu hta Akula yan Priskila hte arau nga wa ai. “Shanhte janghpang chywi sha ai hkrai rai nna, . . . shi mung shan hte rau amu jawm galaw” ai. Pawlu gaw, “shani shana” bungli galaw ai ngu tsun ai shaloi, n hkring n sa galaw nga ai ngu tsun mayu ai n re. Janghpang chywi ai hpe Laban Nhtoi hta jahkring da ai. Dai shani hta bungli n galaw ai Yuda masha ni hpe sakse hkam na matu re.​—Kas 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.

13. Pawlu a kasi ningli kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun?

¹³ Kasa Pawlu gaw, kasi kaja madun wa ai. Kan bau bungli galaw nna, “Karai Kasang a kabu gara shi ga” hkaw tsun ai hta mung ayan shang lawm ai. (Rom 15:15; 2 Ko 11:23) Shi zawn kaga ni mung galaw na matu n-gun jaw ai. Akula yan Priskila gaw, shi hte arau “Yesu Hkristu a amu” gun hpai ai ni re. (Rom 12:11; 16:3) Pawlu gaw Korinhtu masha ni hpe “dai Madu a bungli hta tut nawng e tsam mari shakut sharang nga nga mu” ngu nna n-gun jaw ai. (1 Ko 15:58; 2 Ko 9:8) Yehowa gaw kasa Pawlu hpe ndai hku ka na matu shung ya ai: “Amu bungli n galaw mayu ai wa gaw shat mung n sha u ga.”​—2 Ht 3:10.

14. Yawhan 14:12 hta tsun da ai Yesu a ga gaw hpa lachyum rai kun?

¹⁴ Ndai hpang jahtum na nhtoi hta hkaw tsun bungli hte sape shatai ai bungli gaw ahkyak htum re. Shi a sape ni gaw shi hta grau nna lu galaw na re nga nna Yesu tau hkrau tsun da ai. (Yawhan 14:12 hpe hti u.) Dai gaw shi galaw wa ai mauhpa amu ni hpe anhte galaw lu na ngu tsun mayu ai n re. De a malai, shi hpang hkan ai ni gaw, shi galaw ai hta grau nna shara law law, masha law law, aten law law hkaw tsun lu na ngu tsun mayu ai re.

15. Tinang hkum tinang gara ga san ni san ra ai kun? Hpa majaw kun?

¹⁵ Nang gaw kan bau bungli galaw ai wa rai yang, tinang hkum tinang ndai ga san ni san u: ‘Bungli galaw ai shara hta bungli shakut ai wa ngu ngai hpe chye ma ai kun? Bungli hpe aten dep ngut hkra dang lu ai daram kaja htum galaw nga ai kun?’ Galaw ai ngu nang mahtai lu jaw yang, na a bungli madu gaw nang hpe grai kamhpa na re. Na a bungli kaw na masha ni mung, kabu gara shiga hpe sharawng awng let madat mayu na re. Hkaw tsun bungli, sharin achyin ai hte seng nna mung, tinang hkum tinang ndai ga san ni san ra ai: ‘Hkaw tsun magam hta shakut ai wa nga nna ngai hpe chye ma ai kun? Hkaw tsun na matu atsawm hkyen lajang ai kun? Myit lawm ai masha ni hpang de alawan bai sa kawan ai kun? Hkaw tsun magam  amyu myu hta ayan shang lawm nga ai kun?’ Galaw nga ai ngu nang lu tsun yang, na a magam hta ngwi pyaw nga na re.

16. Yesu hte kasa ni gaw hkring sa ai hte seng nna gara hku mu mada ai kun? Dai ni aten na masha ni a ningmu hte gara hku shai ai kun?

¹⁶ Yesu gaw shi hte shi a kasa ni kalang lang hkring sa la ra ai hpe chye ai. Raitim, moi aten hte ya aten na masha law law gaw, Yesu a ga shadawn hta lawm ai sahti wa hte bung nga ai. Dai wa gaw shi hkum shi ndai hku tsun ai: “Asan apan rai nga nu, lu nu, sha nu, pyaw pyaw rai nga nu.” (Luk 12:19; 2 Tm 3:4) Shi gaw prat hta hkring sa na hte pyaw chyai na matu sha myit nga ai. Shi hte n bung ai sha, Yesu hte shi a kasa ni gaw tinang a pyaw daw lam hpe sha myit maju n jung wa ai.

17. Bungli pat ai shaloi aten hpe anhte gara hku akyu jashawn ai kun?

¹⁷ Dai ni aten hta, anhte gaw Yesu hpe kasi la ai hku nna, bungli pat ai aten hta hkring sa ai sha n-ga, kaga ni hpe sakse hkam ai hte Hkristan zuphpawng ni lung ai hta mung aten hpe akyu jashawn ai. Sape shatai ai bungli hte zuphpawng lung ai lam ni hpe grai ahkyak ai ngu anhte mu mada ai majaw, dai lam ni hta ayan shang lawm lu na matu galaw lu ai lam yawng hpe galaw ga ai. (Heb 10:24, 25) Ahkang la nna bu hkawm ai shaloi hta mung, gara shara de sa ai raitim, zuphpawng ni lung ai zawn re ai wenyi lam hte seng ai lam ni hpe matut galaw ga ai. Hkrum ai masha ni hpe sakse hkam lu na matu mung ahkaw ahkang tam ai.​—2 Tm 4:2.

18. Hkawhkam Yesu Hkristu gaw anhte hpe hpa galaw shangun mayu ai kun?

¹⁸ Anhte a Hkawhkam Yesu Hkristu gaw bungli galaw na, hkring sa na hte seng nna rap ra ai ningmu nga ai. Anhte hpe mung dai zawn ningmu nga hkra karum ya ai majaw grai chyeju dum ai. (Heb 4:15) Shi gaw anhte hpe hkring sa shangun mayu ai. Bai nna, anhte ra kadawn ai lam ni hpe madi shadaw na matu bungli hpe shakut shaja galaw shangun mayu ai. Anhte hpe ngwi pyaw lam jaw ai sape shatai ai bungli hta mung, shang lawm shangun mayu ai. Hpang na sumhpa hta, mayam prat kaw nna lawt lu na matu, Yesu galaw ya wa ai lam ni hpe hkaja lu na re.