1. Yosep gara chyam dinglik lam hkrum ai kun? Gara hku bai htang ai kun?

 YAKU a kasha Yosep gaw, grai yak ai chyam dinglik lam hkrum wa ai. “Ngai hte rau yup ga” ngu num langai tsun ai. Dai num gaw, shi madu Hputihpa a madu jan re. Gunglau ai lam hpe Yosep nyet kau ai. ‘Yosep hpa majaw nyet kau ai kun?’ ngu ya prat na masha nkau myit hkrup na re. Nta hta Hputihpa n nga ai. Bai nna, Yosep gaw mayam re. Madu a madu jan gaw shi ra ai hku n hkan yang, jamjau hkrum hkra galaw kau lu ai. Dai pyi akyang hten na matu gunglau ai hpe dingyang nyet kau wa ai. Hpa majaw kun? “Dai n hkru ai amu kaba hte Karai Kasang a man e ngai kaning rai shut hpyit lu na rai ta?” ngu tsun ai.​—Nin 39:7-12.

2. Dinghku htak ai gaw Karai Kasang hpe shut hpyit ai re ai hpe Yosep gara hku chye wa ai kun?

² Dinghku htak ai hpe “n hkru ai amu kaba” ngu Karai myit ai lam Yosep gara hku chye ai kun? “Masha num hkum shaw et” ngu ai Mawshe Tara hpe shaning 200 daram na ai hpang she Israela ni lu wa ai. (Pru 20:14) Raitim, dinghku htak ai hpe Yehowa n ra na re ngu ai hpe chye ai daram du hkra, Yehowa a lam Yosep atsawm chye ai. Ga shadawn, la langai hte num langai a matu sha dinghku hpe Yehowa yaw shada da ai lam shi atsawm chye ai. Kawoi dwi Sara a sari sadang hpe 2 lang Yehowa makawp maga ya ai lam shi na ga na re. Isak a madu jan Rebeka hpe mung Karai makawp maga ya wa ai. (Nin 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Dai lam ni hpe myit dat ai shaloi, Karai ningmu hta gara jaw ai, shut ai ngu ai hpe Yosep chye wa ai. Yehowa Karai hte Karai a ding hpring ai tsang madang ni hpe tsawra ai majaw,  ding man ai lam hpe galaw na matu dawdan da ai.

3. Ndai sumhpa hta hpa lam bawngban na kun?

³ Ding hpring ai lam hpe nang tsawra ai kun? Tsawra na re. Raitim, anhte yawng n hkum tsup ai majaw, n sadi yang ding hpring ai hte seng ai mungkan a ningmu aloi sha shingkang ka-up wa chye ai. (Esa 5:20; Rom 12:2) Dai majaw, ding hpring ai ngu ai gaw hpa rai kun? Ding hpring ai hpe tsawra yang, hpa akyu lu na ngu ai hpe bawngban na re. Yehowa a tsang madang ni hpe grau tsawra chye wa hkra karum ya na, lam 3 hpe bawngban na re.

4. Ding hpring ai hte seng nna shut ai hku gara hku mu mada nga ai kun?

⁴ Ding hpring ai masha ngu ai gaw, tinang hkum tinang ding hpring ai ngu masat nna, gumrawng nga ai, kaga ni hpe jeyang chye ai wa ngu, masha law malawng shadu chye ai. Raitim, dai zawn akyang ni hpe Karai Kasang tsep kawp n ra ai. Daing hpring ai ngu shadu hkrum hkra, galaw dan chye ai nawku htung ningbaw ni hpe, Yesu ginding aga hta nga ai shaloi, laja lana mara shagun ai. (Hpj 7:16; Luk 16:15) Tinang hkum tinang ding hpring ai ngu masat ai gaw jet ai ding hpring ai lam n re.

5. Chyum Laika hta lawm ai ding hpring ai lam ngu ai gaw hpa rai kun? Ga shadawn jaw u.

⁵ Ding hpring ai lam gaw kaja ai atsam ningja langai re. Yehowa a ningmu hta, jaw ai hpe galaw ai ngu ai lachyum re. Chyum Laika hta “ding hpring” ai ngu ai ga si gaw, Yehowa a tsang madang ni hte maren asak hkrung ai ngu ai lachyum nga ai. Ga shadawn, “teng man ai joi si” lang na matu, hpaga galaw ai ni hpe Yehowa htet da ai. (Trj 25:15) “Teng man” ngu ai madung Hebre ga si hpe “ding hpring” ngu nna mung ga gale mai ai. Karai ningmu hta, ding hpring ai hpe galaw mayu ai Hkristan ni gaw, hpaga bungli yawng hta tsep kawp ding hpring ai. Tara rap ra ai lam hpe ra sharawng ai. Marai langai n tara ai hku kanawn mazum hkrum ai hpe n lu yu ai. “Karai Kasang a myit ra ai” hpe hpring tup lu mayu ai majaw, dawdan lam ni hpe Karai Kasang gara hku sawn la na hpe myit shalawm ai.​—Kol 1:10, JCLB.

6. Yehowa a jaw ai shut ai tsang madang ni hpe hpa majaw kam mai ai kun? (Esaia 55:8, 9)

⁶ Yehowa hpe ding hpring ai lam a npawt hku nna Chyum Laika hta tsun da ai. “Ding hpring ai nga shara” ngu shaga da ai. (Yer 50:7) Hpan Madu re ai majaw, Yehowa sha, jaw ai shut ai tsang madang ni hpe jahkrat na ahkang nga ai. Anhte gaw, n hkum tsup ai yubak masha ni re ai majaw, hkum tsup ai Yehowa a jaw ai shut ai tsang madang ni hpe hpring tup n chye na ai aten ni nga chye ai. (Gsh 14:12; Esaia 55:8, 9 hpe hti u.) Raitim, Karai Kasang a hkrang bung sumla hte maren, hpan da hkrum ai majaw, Karai a ding hpring ai tsang madang hte maren asak hkrung lu ai. (Nin 1:27) Anhte dai hte maren mung nga mayu ai. Karai Kasang hpe tsawra ai majaw, dang lu ai daram kasi la ai.​—Ehp 5:1.

7. Kamhpa mai ai tsang madang ni hpa majaw ra ai kun? Ga shadawn jaw u.

⁷ Yehowa a jaw ai shut ai tsang madang ni hte maren, asak hkrung ai majaw, anhte akyu lu la ai. Hpa majaw kun? Myit yu u: Gumhpraw dum shagu gaw, gumhpraw manu hpe tinang a tsang madang hte maren masat taw ai nga yang, gawgap ai kungpani shagu gaw, shadawn shadang hpe tinang a tsang madang hte maren, masat taw ai nga yang, hpa ni byin mat na kun? Shuk shak mat na re. Masat da ai tsi tsi ladat hpe, sarawun ni, tsi sara ni n hkan sa yang, machyi masha nkau gaw si mat chye ai. Kamhpa mai ai tsang madang ni gaw, makawp maga lam byin shangun ai gaw dan leng nga ai. Dai zawn sha, Karai a jaw ai shut ai tsang madang ni gaw anhte hpe makawp maga ya ai.

8. Ding hpring ai lam hpe galaw mayu ai ni a matu gara shaman chyeju ni la nga ai kun?

 ⁸ Yehowa gaw shi a tsang madang ni hte maren, asak hkrung na matu shakut ai ni hpe shaman chyeju jaw ai. “Ding hpring ai ni gaw dai mungdan hpe madu lu nna, Dai hta e nan nawng e nga nga lu na” ngu ga sadi jaw da ai. (Shk 37:29) Yehowa a tsang madang ni hpe marai shagu hkan sa na aten du yang, kade daram kahkyin gumdin na, ngwi pyaw simsa na ngu ai hpe shingran yu u. Dai zawn asak aprat, anhte hpe Yehowa lu shangun mayu ai. Ding hpring ai hpe tsawra na matu, kaja ai lam ni nga ai. Gara lam hku nna ding hpring ai hpe grau ra sharawng wa lu na kun? Lam 3 hpe bawngban yu ga.

9. Ding hpring ai lam hpe ra sharawng na matu hpa gaw karum ya na kun?

⁹ Lam 1: Tsang madang jahkrat ya ai Wa hpe tsawra u. Ding hpring ai lam hpe ra sharawng na matu, jaw ai shut ai tsang madang jahkrat ya ai Wa hpe tsawra myit law htam nga ra ai. Yehowa hpe tsawra magang, Karai a ding hpring ai tsang madang hte maren asak hkrung mayu wa magang re. Myit yu u: Adam yan Ewa gaw Yehowa hpe tsawra yang, Karai a tara hpe tawt lai wa na n re.​—Nin 3:1-6, 16-19.

10. Yehowa a lam grau nna chye hkra Abraham hpa galaw ai kun?

¹⁰ Adam yan Ewa galaw wa ai shut ai lam zawn, anhte n kam galaw ai. Yehowa a lam matut hkaja nga na, Karai a atsam ningja ni hpe matut hkungga nga na, Karai a myit mang ai lam hpe chye na na matu, matut shakut na nga yang, dai zawn shut ai lam hpe koi lu na re. Karai Kasang hpe mung grau tsawra wa na re. Abraham a lam hpe myit yu u. Yehowa hpe grai tsawra ai. Karai a dawdan lam hpe chye na na matu yak ai aten hta pyi ningdang ai lam ni n galaw ai. Karai a lam grau chye hkra shakut ai. Ga shadawn, Sodom hte Gomora hpe jahten na ngu ai dawdan lam hpe na ai shaloi, ding hpring ai ni hpe nhkru ai masha ni hte rau “ga ningtsa ting a Tara agyi wa” gaw jahten kau na hpe Abraham myit tsang wa ai. Chye na yak mat ai majaw, Yehowa hpe ga san ni grai law hkra san dat ai. Yehowa myit galu let mahtai jaw ai. Hpang jahtum, masha yawng a myit masin hpe Karai san jep ai, ding hpring ai ni hpe nhkru ai masha ni hte rau galoi ari n jaw ai hpe Abraham chye mat ai.​—Nin 18:20-32.

11. Yehowa hpe tsawra ai, kam ai hpe Abraham gara hku madun wa ai kun?

¹¹ Sodom hte Gomora a lam Yehowa hte ga shaga ngut ai hpang, Abraham myit hkra mat ai. Karai hpe moi na hta grau tsawra nna hkungga wa ai. Shaning ni grai na ai hpang, Yehowa hpe Abraham kamhpa ai myit chyam dinglik hkrum wa ai. Tsawra ai kasha Isak hpe hkungga nawng na matu Karai hpyi shawn wa ai. Karai a lam Abraham atsawm chye chyang wa sai majaw, ndai kalang hta ga san ni n san sai. Karai hpyi shawn ai hte maren kalang ta galaw hpang ai. Dai lit a matu hkyen lajang nga ai shaloi, Abraham kade daram myit hkra machyi nga na hpe shingran yu u. Yehowa hte seng nna chye wa ai lam ni hpe atsawm bai sumru yu nga na re. N ding hpring ai, tsawra myit n lawm ai lam hpe Yehowa galoi n galaw na hpe chye ai. Kasa Pawlu a ga hku nga yang, tsawra ai kasha Isak hpe Yehowa bai jahkrung ya lu ai hpe Abraham kam ai. (Heb 11:17-19) Isak gaw amyu ting a kawa byin wa na ngu Yehowa ga sadi jaw da ai. Dai aten hta, Isak hta  kasha n lu shi ai. Hpa mi raitim, ding hpring ai hpe Karai Kasang galoi mung galaw na hpe Abraham kam ai. Karai Kasang hpe tsawra ai. Yak tim, makam masham a majaw, madat mara wa ai.​—Nin 22:1-12.

12. Abraham hpe gara hku kasi la mai na kun? (Shakawn 73:28)

¹² Abraham hpe anhte gara hku kasi la mai ai kun? Abraham zawn sha, Yehowa a lam matut hkaja ra ai. Rai yang, Karai hte grau tsawra hku hkau wa na. (Shakawn 73:28 hpe hti u.) Myit nsam mung Karai a myit mang ai hte maren rai wa na. (Heb 5:14) Mara galaw na matu, gunglau hkrum ai shaloi, nyet kau lu wa na re. Karai myit n pyaw na, Shi hte hku hkau lam htenza na lama ma hpe galaw na matu, myit pyi myit na n re. Ding hpring ai hpe ra sharawng ai lam gara hku naw madun lu ai kun?

13. Ding hpring ai lam hpe gara hku hkan galaw mai ai kun? (Ga Shagawp 15:9)

¹³ Lam 2. Lani hte lani ding hpring ai lam hpe grau tsawra wa hkra shakut u. N-gun shan hkam kaja na matu, shani shagu shakut shaja let shamu shamawt ra ai. Yehowa a ding hpring ai tsang madang ni hpe tsawra wa na matu mung, shani shagu shakut shaja ra ai. Yehowa gaw rap ra ai lam nga ai. Anhte dang di lu ai hta jan nna galoi n hpyi shawn ai. (Shk 103:14) “Ding hpring ai lam shachyut ai wa hpe chyawm gaw, shi tsaw ra nga ai.” (Ga Shagawp 15:9 hpe hti u.) Yehowa a magam hta, bandung lama ma hpe tawn yang, anhte shakut shaja galaw ai. Ding hpring ai hpe hkan sa ai shaloi hta mung dai hte maren sha re. Aten na wa ai hte maren, anhte rawt jat wa na matu, Yehowa myit galu let karum ya na re.​—Shk 84:5, 7.

14. “Ding hpring ngu ai sinda magap” gaw hpa rai kun? Hpa majaw ra ai kun?

¹⁴ Ding hpring ai lam hpe galaw ai gaw n yak ai nga nna Yehowa tsawra myit hte shadum ya ai. (1 Yh 5:3) Gaja nga yang, makawp maga lam pyi lu ai. Dai makawp maga lam hpe anhte shani shagu ra ai. Kasa Pawlu tsun ai wenyi hpyen hking a lam hpe myit yu u. (Ehp 6:14-18) Hpyen la a salum hpe hpa gaw makawp  maga ya ai kun? “Ding hpring ngu ai sinda magap” re. Dai gaw Yehowa a ding hpring ai tsang madang ni hpe tsun mayu ai re. Sinda magap gaw salum hpe makawp maga ya ai zawn, Yehowa a ding hpring ai tsang madang ni gaw wenyi salum hpe makawp maga ya lu ai. Dai majaw, hpyen hking hpun ai shaloi, ding hpring ai sinda magap hpe galoi mung shalawm u.​—Gsh 4:23.

15. Ding hpring ai sinda magap hpe gara hku hpun mai ai kun?

¹⁵ Ding hpring ai sinda magap hpe gara hku hpun mai ai kun? Shani shagu na dawdan lam ni hta, Karai a tsang madang ni hte maren galaw ai hku nna re. Gara hku tsun na, gara mahkawn madat na, gara shangwi shapyaw lam yu na, gara laika buk hti na ngu dawdan ai shaloi, tinang hkum tinang ndai hku san u: ‘Nye myit hpe hpa ni jaw sha nga ai kun? Dai hpe Yehowa ra na kun? N ding hpring ai ngu Yehowa mu mada ai akyang hten ai, dawsa ai, law hpa ai, tingkyeng akyu tam ai hpe n-gun jaw nga ai kun?’ (Hpl 4:8) Tinang a dawdan lam ni gaw, Yehowa ra sharawng ai hte maren rai yang, ding hpring ai tsang madang ni gaw myit masin hpe makawp maga ya na re.

16-17. Yehowa a tsang madang ni hte maren htani htana asak hkrung lu ai ngu ai hpe Esaia 48:18 gaw gara hku ga sadi jaw da ai kun?

¹⁶ Yehowa a ding hpring ai tsang madang ni hte maren, lani hte lani, laning hte laning asak hkrung lu na kun? ngu myit tsang ga ai kun? Esaia 48:18 hta Yehowa lang da ai ga shadawn hpe myit yu u. (Hti u.) Anhte a “ding hpring ai gaw, nammukdara hka leng ni zawn” byin wa na ngu Yehowa ga sadi jaw da ai. Panglai hkin gau hta tsap let, hka leng ni matut manoi sa kayat ai hpe yu nga ai ngu saga. Lani mi na aten hta hka leng ni n sa kayat mat na hpe tsang na kun? Tsang na n re. Lai wa sai shaning hkying lam kaw nna hka hkin gau de hka leng ni sa kayat taw ai. Matut naw sa kayat na hpe chye ai majaw re.

¹⁷ Na a ding hpring ai lam gaw nammukdara hka leng ni zawn byin mai ai. Gara hku nna kun? Dawdan lam ni jahkrat ra na nga yang, Yehowa a myit ra ai lam hpe shawng myit u. Dai hpang, dai hte maren galaw u. Kade daram yak ai dawdan lam raitim, tsawra myit nga ai Kawa gaw galoi mung n-gun jaw na re. Ding hpring ai lam hpe shani shagu galaw lu hkra karum ya na re.​—Esa 40:29-31.

18. Kaga ni hpe tinang a tsang madang hte maren jeyang ai hpe hpa majaw koi ra ai kun?

¹⁸ Lam 3: Jeyang ai lam hpe Yehowa a lata hta ap da u. Yehowa a ding hpring ai tsang madang ni hte maren, anhte shakut nna asak hkrung ai. Raitim, kaga ni hpe jeyang ai, tinang hkum tinang ding man ai ngu masat ai hpe koi ra ai. Kaga ni hpe tinang a tsang madang hte jeyang na ahkang anhte hpe Yehowa n jaw da ai. Yehowa langai sha, “ga ningtsa ting a Tara agyi” re. (Nin 18:25) “Nanhte jeyang ai n hkrum myit ga, hkum jeyang myit” ngu Yesu tsun ai.​—Mat 7:1. *

19. Yehowa a tara jeyang ai lam hpe kam ai lam Yosep gara hku madun wa ai kun?

¹⁹ Ding hpring ai Yosep a lam hpe bai myit yu ga. Shi hpe grai sawng hkra kanawn mazum wa ai ni hpe pyi tara n jeyang ai. Kahpu ni gaw shi hpe dang sha ai. Mayam hku nna dut kau ai. Yosep si sai ngu nna kawa hpe sa masu ai. Shaning grai na ai hpang, nta masha ni hte bai hkrum lu ai. Yosep hta ahkang aya nga taw  sai. Kahpu ni hpe laja lana tara jeyang lu ai, matai htang lu ai. Kahpu ni jet ai myit malai lu nga sai. Raitim, Yosep matai htang na hpe gaw myit tsang nga ma ai. Yosep gaw, “myit hkum ru myit; ngai gaw Karai Kasang a malai” tara n mai jeyang ai ngu tsun ai. (Nin 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Tara jeyang ai lam hpe Yehowa a lata hta Yosep shagrit shanem let ap da ai.

20-21. Tinang hkum tinang ding hpring ai ngu mu ai hpe gara hku koi lu na kun?

²⁰ Yosep zawn sha anhte mung, jeyang ra na lam ni hpe Yehowa lata hta ap da ai. Ga shadawn, hpunau nauna ni a myit hpe n jeyang ai. Masha ni a myit kata hpe anhte n mu lu ai. Yehowa chyu sha, “myit akyang hpe daw dan ya nga ai.” (Gsh 16:2, JCLB) Shingdu labau, htunghking amyu myu kaw na masha amyu myu hpe tsawra ai. Anhte a “kraw lawang” hpe dam lada hkra hpaw da na matu mung n-gun jaw ai. (2 Ko 6:13) Dai majaw, hpunau nauna yawng hpe tsawra na matu, anhte shakut ai. Shanhte hpe n jeyang ai.

²¹ Nawku hpung shinggan kaw na masha ni hpe mung n jeyang ging ai. (1 Tm 2:3, 4) “Ndai wa gaw tengman ai tara de galoi mung du wa na n re” ngu tinang a makam masham hpe n hkap la ai jinghku langai hpe jeyang ga ai kun? Rai yang, dai gaw gumrawng ai, tinang hkum tinang ding hpring ai ngu masat ai hte bung ai. “Shara magup hkan na masha” yawng hpe myit malai lu na matu, Yehowa ahkaw ahkang naw jaw nga ai. (Kas 17:30) Tinang hkum tinang ding hpring ai ngu mu ai gaw n ding hpring ai lam re ai hpe galoi mung dum u.

22. Ding hpring ai lam hpe tsawra na matu, nang hpa majaw dawdan da ai kun?

²² Yehowa a ding hpring ai tsang madang ni hpe ra sharawng ai lam gaw anhte hpe ngwi pyaw shangun ai. Anhte hpe mung, Karai hpe mung, tsawra wa na matu kaga ni hpe shadut ya ai re. Dai majaw, “ding hpring ai hpe kawsi hpang kara” nga ga. (Mat 5:6) Na a shakut shaja ai lam hpe Yehowa galoi mung sadi hkrup ai. Na a rawt jat ai lam hpe Shi galoi mung arawng la nga ai hpe kam u. Mungkan hta n ding hpring ai lam ni law wa tim, myit hkum daw. “Yehowa gaw ding man ai ni hpe tsaw ra” ai hpe galoi mung dum nga u.​—Shk 146:8.