1-2. Shawng na sumhpa hta hpa lam bawngban wa sai kun? Ndai sumhpa hta hpa lam bawngban na kun?

 JAW JAU daw kaba 19 kaw na, tatut re ai hpaji jaw ga nkau hpe shawng na sumhpa hta hkaja wa sai. Ga shadawn, daw kaji 3 hta, kanu kawa ni hpe hkungga na matu Israela ni hpe Yehowa hkang da ai. Kanu kawa ni a myit masin, hkum hkrang, wenyi lam hta ra kadawn ai hpe lanu lahku ya ai hku nna, dai hpaji jaw ga hpe gara hku hkan sa mai ai lam bawngban wa sai. Daw kaji 3 kaw sha, Laban Nhtoi hpe hkungga na matu Israela ni hpe matsun da ai. Anhte gaw, Laban nhtoi hte seng ai tara npu hta n nga sai raitim, nawku dawjau lam hte seng ai lam ni a matu, aten san da ai hku nna, dai npawt tara hpe hkan sa mai ai. Dai lam hku nna, Jaw Jau 19:2 hte 1 Petru 1:15 hta tsun da ai hte maren, chyoi pra na matu shakut nga ai lam madun lu ai.

² Jaw Jau daw kaba 19 kaw na kaga daw kaji ni hpe ndai sumhpa hta matut bawngban mat na re. Hkum hkrang gawngkya ai ni hpe myit tau ya ai lam, hpaga lam galaw ai shaloi ding man ai lam, shada da tsawra myit madun ai hte seng nna dai daw kaba gaw, hpa ni sharin ya lu ai kun? Karai Kasang chyoi pra ai majaw, anhte mung chyoi pra mayu ga ai. Hpa ni sharin la mai ai lam yu yu ga.

3-4. Jaw Jau 19:14 hku nga yang, na n na ai, myi n mu ai ni hpe gara hku kanawn mazum ra ai kun?

³ Jaw Jau 19:14 hpe hti u. Hkum hkrang gawngkya ai ni hpe myit tau ya na matu, Yehowa hpyi shawn da ai. Ga shadawn, Israela ni gaw, na n na ai ni hpe n mai matsa ai. Dai hta,  jahkrit shama ai, n kaja ai hku tsun ai lam ni lawm ai. Dai hku galaw ai gaw grai sawng ai. Na n na ai ni gaw, tinang tsun ai hpe n na ai majaw, hpa mung bai htang lu na n re.

⁴ “Myi hten ai wa a man de ahtu kataw hpa tawn ya lu na n rai” ngu nna daw kaji 14 hta matut tsun ai. “Moi prat hta, Sinpraw Ka-ang kaw nga ai hkum hkrang gawngkya ai ni gaw, n tara ai hku, grai sawng ai hku kanawn mazum hkrum ma ai” ngu laika buk langai hta ka da ai. Myit tau ya ai lam n nga ai masha nkau gaw, myi n mu ai ni shoihpa hkrum hkra (sh) mani hpa byin hkra, adawt hkrup na matu lama ma hpe dingsang tawn da chye ai. Tsawra myit n nga ai lam re. Hkum hkrang gawngkya ai ni hpe myit tau ya na matu, dai tara hku nna shi a amyu masha ni hpe Yehowa sharin ya ai.

5. Hkum hkrang gawngkya ai ni hpe gara hku myit tau ya lu ai kun?

⁵ Hkum hkrang gawngkya ai ni hpe Yesu myit tau ya wa ai. Hkalup Sara Yawhan hpe ndai hku shiga shana ya ai hpe dum u: “Myi kyaw ai ni myi mu lu ma ai, lagaw hten ai ni hkawm sa lu ma ai, manggang kap ai ni san pra wa lu ma ai, na lahpang ai ni na lu ma ai, si mat ai ni sharawt la ai hkrum ma ai.” Yesu galaw ai mauhpa lam ni hpe mu nna “hkan nang ai ni nlang hte gaw . . . Karai Kasang hpe shakawn kungdawn nga ma ai.” (Luk 7:20-22; 18:43) Hkum hkrang gawngkya ai ni hpe myit tau ya ai Yesu a myit jasat hpe Hkristan ni kasi la ai. Shanhte hpe tsawra ai, myit tau ya ai, myit galu ai. Mauhpa amu ni galaw na matu anhte hpe Yehowa atsam n jaw da ai. Raitim, myi n mu ai ni, wenyi lam hta myi n mu ai ni hpe kabu gara shiga hkaw tsun na ahkang jaw da ai. Kade n na yang, mungkan nnan hta, masha shagu hkum tsup wa nna, wenyi lam hta myi n mu ai ni mung bai mu wa na. Lam mi hku tsun yang, Karai Kasang hte hku hkau lam bai kaja wa na ngu ai kabu hpa shiga re. (Luk 4:18) Dai kabu hpa shiga a majaw, Karai Kasang hpe masha law law shakawn nga ma ai.

6. Tara Kanu Shi hpe grau chye na hkra Jaw Jau daw kaba 19 gaw gara hku karum ya ai kun?

⁶ Jaw Jau daw kaba 19 a daw kaji nkau gaw, Tara Kanu Shi kaw na lam ni hpe grau chye na hkra sanglang dan ai. Ga shadawn, 8 ngu na tara hta, “masha arai hkum lagu et” ngu asan  sha tsun da ai. (Pru 20:15) Kaga ni madu ai arai hpa hpe mung n la ai majaw, dai tara hpe hkan sa nga ai ngu sawn la hkrup chye ai. Raitim, kaga lam ni hku nna mung lagu ai mara galaw hkrup chye ai.

7. Lagu ai hte seng ai 8 ngu na tara hpe hpaga galaw ai wa gara hku tawt lai hkrup chye ai kun?

⁷ Hpaga galaw ai wa gaw, kaga ni madu ai hpa hpe mung n la ga ai ngu arawng la hkrup chye ai. Raitim, hpaga galaw ai shaloi, galoi shagu ding man ai kun? Jaw Jau 19:35, 36 hta Yehowa ndai hku matsun da ai: “Nanhte gaw shadawn ai Shadang, shen ai joi jang hte hteng ai dang hteng re ai lam ni hta n ding n man ai hku jeyang lu na n rai. Man ai joi jang, man ai joi si, man ai dang, man ai dinghkru lang lu na rai myit dai.” Mari ai wa hpe masu nna, n man ai joi, n man ai dang ni lang nna shen ya ai gaw, lagu ai sha re. Jaw Jau 19 hta lawm ai daw kaji ni mung dai lam hpe grau nna chye na shangun ai.

8. Jaw Jau 19:11-13 hta lawm ai ahkri ahkrai lam ni gaw, 8 lang ngu na tara a hpang hta nga ai npawt tara hpe hkan sa na matu, Yuda masha ni hpe gara hku karum ya ai kun? Anhte gara hku akyu lu mai ai kun?

⁸ Jaw Jau 19:11-13 hpe hti u. Daw kaji 11 nnan hpang ai hta, “masha arai hkum lagu myit” ngu nna tsun da ai. Daw kaji 13 hta, “na a htingbu manang wa hpe adip akrip di lu na n rai” ngu tsun nna, lagu ai hte n ding man ai hku hpaga galaw ai hpe matut mahkai da ai. Masu magaw nna hpaga galaw ai gaw, lagu ai hte bung ai. 8 lang ngu na tara gaw, lagu ai hpe hkum pat da tim, Jaw Jau laika hta lawm ai ahkri ahkrai lam ni gaw, dai tara a hpang hta nga ai npawt tara hpe gara hku hkan sa mai ai lam chye na na matu Yuda masha ni hpe karum ya ai. N ding man ai, lagu ai hte seng ai Yehowa a ningmu hpe anhte myit sawn sumru ai kaw na akyu lu mai ai. ‘Jaw Jau 19:11-13 hpe hti ngut ai hpang, nye prat hta galai shai ra ai lam ni, laksan hku nna hpaga galaw ai hte seng nna galai shai ra ai lam nga ai kun?’ ngu nna tinang hkum tinang san jep mai ai.

9. Jaw Jau 19:13 hta lawm ai tara gaw nchyang ni hpe gara hku karum ya ai kun?

⁹ Ding man ai lam hte seng nna, hpaga galaw ai Hkristan langai myit shalawm ging ai lam langai naw nga ai. “Nchyang ma a shabrai hpe shana tup nhtoi htoi hkra sadang da lu na n rai” ngu nna Jaw Jau 19:13 hta matut tsun da ai. Hkai lu hkai sha ai hpe madung galaw ai Israela ni hta, nchyang ni hpe lani mi htum mat ai shaloi, shabrai hpe kalang ta jaw ra ai. Dai zawn n jaw yang, dai shani na matu shi a dinghku gaw lu na, sha na yak mat chye ai. “Shi gaw matsan ai majaw lu la ging ai shabrai hpe sha myit mada nga na ra ai” ngu Yehowa tsun da ai.​—Trj 24:14, 15; Mat 20:8.

10. Jaw Jau 19:13 kaw na hpa sharin la lu ai kun?

¹⁰ Ya prat hta, bungli galaw ai ni gaw, shabrai hpe shani shagu n re ai sha, shata mi kalang (sh) lahkawng lang lu ma ai. Raitim, Jaw Jau 19:13 hta lawm ai npawt tara gaw, naw seng nga ai. Bungli madu nkau gaw, bungli galaw ai ni lu ging ai hta yawm nna, shabrai jaw ma ai. Kaga galaw na bungli n nga ai majaw, shabrai kachyi sha lu tim galaw na hpe bungli madu ni chye ai. Gaja nga yang, dai gaw “nchyang ma a shabrai hpe . . . sadang da” ai re. Hpaga galaw ai Hkristan langai gaw, bungli galaw ai ni a ntsa tara rap ra ra ai. Jaw Jau daw kaba 19 kaw na hpa naw sharin la lu ai lam yu yu ga.

11-12. Jaw Jau 19:17, 18 hpe lakap nna gara lam hpe Yesu ahkyak shatai tsun da ai kun?

¹¹ Shada da hkra machyi hkra n galaw ai hte sha hkum tsup sai ngu Karai n sawn la ai. Dai hpe Jaw Jau 19:17, 18 hta mu lu ai. (Hti u.) “Na a htingbu wa hpe na a hkum hte maren  nang tsaw ra lu na ndai” ngu nna Karai Kasang asan sha htet da ai. Karai a myi man lu mayu ai Hkristan ni dai hte maren galaw ra ai.

¹² Jaw Jau 19:18 hta lawm ai tara gaw grai ahkyak ai hpe Yesu ahkyak shatai tsun da ai. “Jep ai tara hta na grau kaba nga ai nga nna hkang da ai ga gaw, gara mahtang rai nga a ta?” ngu nna Hparishe langai san ai shaloi, Yehowa hpe myit masin mahkra, n-gun lagaw mahkra hte tsawra ai gaw, ‘hkang da ai ga hta, grau kaba ai hte shawng na ga mung, rai nga ai’ ngu Yesu bai htai ai. Dai hpang, Jaw Jau 19 :18 hpe lakap nna, “hpang na ga mung dai hte bung nga nna, Na a htingbu wa hpe, na a hkum hte maren nang tsaw ra lu na ndai” ngu tsun ai. (Mat 22:35-40) Htingbu wa hpe tsawra ai lam madun mai ai lam law law nga ai. Lam nkau hpe Jaw Jau daw kaba 19 hta mu lu ai.

13. Yosep a labau hpe myit ai gaw, Jaw Jau 19:18 hpe grau chye na hkra gara hku karum ya ai kun?

¹³ Htingbu wa hpe tsawra ai lam madun mai ai lam langai gaw, Jaw Jau 19:18 hta lawm ai hpaji jaw ga hpe hkan sa ai hku nna re. “Nang hkum nan matai htang lu na n rai: masin n si ai myit mung rawng nga lu na n rai” ngu tsun da ai. Nkau gaw, bungli manang, jawng manang, nta masha langai hpe shaning law law masin n si hkraw nga ai. Yosep hpe kahpu marai 10 masin n si hkraw nna, hpang jahtum hta n ju n dawng ai majaw, dut sha kau ai. (Nin 37:2-8, 25-28) Yosep gaw shanhte zawn n re. Ahkang aya lu ai shaloi, matai htang lu tim, tsawra myit madun wa ai. Masin n si hkraw ai myit n nga ai. Hpang she ka wa ai Jaw Jau 19:18 hta lawm ai hpaji jaw ga hte maren shi hkan sa wa ai re.​—Nin 50:19-21.

14. Jaw Jau 19:18 hta lawm ai npawt tara ni gaw dai ni aten du hkra seng nga ai hpe hpa gaw madun dan ai kun?

¹⁴ Masin n si hkraw ai baw n nga ai, matai n htang ai sha, mara raw ya ai Yosep a lailen gaw, Karai a myi man lu mayu ai Hkristan ni a matu kasi kaja re. Yesu sharin ya ai akyu hpyi ga hte mung hkrak sha re. Tinang hpe shut ai ni hpe mara raw ya na matu Yesu tsun ai. (Mat 6:9, 12) Kasa Pawlu mung “tsaw ra ai ni e, tinang nan matai hkum htang mu” ngu nna Hkristan ni hpe n-gun jaw da ai. (Rom 12:19) “Shada da hkam mana ai hte, mara langai ngai nga yang gaw, shada da raw dat kau hkat nga mu” ngu nna mung tsun da ai. (Kol 3:13) Yehowa  a npawt tara ni gaw n galai shai ai. Jaw Jau 19:18 hta lawm ai tara a hpang na npawt tara ni gaw, dai ni aten du hkra naw seng nga ai.

15. Mara raw ya nna, malap kau ging ai lam chye na hkra gara ga shadawn gaw karum ya lu ai kun?

¹⁵ Ga shadawn langai hpe myit yu ga. Masin n si hkraw ai myit hpe ningma hte shingdaw mai ai. Ningma nkau gaw kaji ai. Nkau gaw kaba ai. Ga shadawn, shakau gadoi ai shaloi lata rat hkrup mat ai. Machyi tim, chyahkring sha mai mat ai. Langai, lahkawng ya nga yang, gara kaw rat ai hpe pyi n chye mat sai. Dai zawn sha, myit hkra machyi ai lam nkau mung nau n sawng ai. Ga shadawn, manang langai gaw, n myit ai sha tsun hkrup, galaw hkrup ai lam lama ma a majaw, myit hkra machyi chye tim, aloi sha mara raw ya lu ai. Ningma nkau gaw sawng ai. Sarawun chywi ya na matu, kayawp ya na matu ra chye ai. Raitim, ningma hpe chyahkring hkring alun taw yang, n mai hkraw ai sha, grau sawng wa chye ai. Dai zawn sha, myit grai hkra machyi ai shaloi, dai lam hpe chyahkring hkring bai myit nna, masin n si hkraw ai nga yang, grau sawng wa na re. Jaw Jau 19:18 hta lawm ai hpaji jaw ga hpe hkan sa ai gaw kaja htum re.

16. Jaw Jau 19:33, 34 hku nga yang, maigan masha ni hpe Israela ni gara hku kanawn mazum ra ai kun? Dai kaw na hpa sharin la lu ai kun?

¹⁶ Htingbu wa hpe tsawra u ngu ai tara gaw, tinang hte amyu bung ai ni hpe sha tsun ai n re. Israela ni gaw, maigan masha ni hpe mung tsawra ra ai. Jaw Jau 19:33, 34 hta ndai zawn asan sha tsun da ai. (Hti u.) Maigan masha ni hpe “na a baw sang hku sawn nna” kanawn mazum ra ai. Tinang hkum hte maren “tsaw ra” ra ai. Ga shadawn, maigan masha ni hpe mung, matsan ai ni hpe mung tinang a hkauna hta nlim gut na ahkang jaw ra ai. (Jaw 19:9, 10) Maigan masha ni hpe tsawra ai hte seng ai npawt tara gaw, ya prat na Hkristan ni hte mung seng ai. (Luk 10:30-37) Gara hku nna kun? Mungkan ting hta yu yang, shara htawt nna nga hkawm ai masha wan hku law ai. Na a buga de htawt wa ai ni pyi nga chye ai. Dai zawn htawt wa ai num, la, ma ni hpe hkungga ai hku kanawn mazum na matu ahkyak ai.

17-18. (a) Jaw Jau 19:2 hte 1 Petru 1:15 hta, hpa galaw na matu anhte hpe n-gun jaw da ai kun? (b) Gara ahkyak ai bungli hta lawm na matu Petru n-gun jaw da ai kun?

¹⁷ Jaw Jau 19:2 hte 1 Petru 1:15 hta, Karai a masha ni hpe chyoi pra na matu n-gun jaw da  ai. Yehowa a myi man lu na matu, hpa galaw mai ai lam chye na hkra Jaw Jau daw kaba 19 hta lawm ai daw kaji ni gaw, karum ya lu ai. Galaw ging ai, koi ging ai lam nkau hpe tsun da ai daw kaji ni hpe anhte bawngban wa sai. * Dai npawt tara ni hpe sha, Hkristan Grik Chyum Laika hta mung, kahtap tsun da ai. Raitim, kasa Petru kahtap bang da ai lam langai nga ai.

¹⁸ Anhte gaw, nawku dawjau ai hte seng ai lam ni, kaga kaja ai lam ni law law galaw nga na re. Raitim, Hkristan ni naw galaw ra ai ahkyak ai lit langai hpe Petru ahkyak shatai tsun da ai. Arawn alai shagu hta chyoi pra na matu garai n tsun shi yang, “nanhte amu galaw shamu shamawt sa wa na matu nanhte a myit masin ni hpe shajin da mu” ngu Petru tsun ai. (1 Pe 1:13, 15, JCLB) Dai hta hpa ni lawm ai kun? Hkristu a namman chya hkam ai hpunau ni gaw, tinang hpe “shaga bang ai wa a dan hkung ai magam hpe shabrawng” na ngu Petru tsun ai. (1 Pe 2:9) Dai ahkyak ai bungli hta Hkristan yawng shang lawm na ahkang lu da ai. Dai bungli gaw, kaga ni hpe karum ya lu ai lam yawng hta kaja htum re. Chyoi pra ai amyu hku nna, hkaw tsun ai hte sharin achyin ai lam hta, myit rawt let ayan shang lawm na matu, anhte ahkaw ahkang lu da ai. (Mrk 13:10) Jaw Jau daw kaba 19 hta lawm ai npawt tara ni hpe dang lu ai daram hkan sa ai gaw, Karai hte masha shada da hpe tsawra ai lam madun ai re. Dai sha n-ga, arawn alai shagu hta “chyoi pra” mayu ai lam madun ai mung re.