1. Karai a amyu masha hte seng nna Shingran Laika hta hpa tsun da ai kun?

 KARAI KASANG a sumsing Mungdan gawde sai lam, sumsing lamu kaw na Satan kabai jahkrat hkrum sai lam hpe Shingran Laika hta tsun da ai. (Shr 12:1-9) Sumsing lamu hta, simsa mat tim, anhte a matu gaw yakhkak ai lam ni grau law wa ai. Hpa majaw nga yang, ginding aga hta Yehowa hpe sadi dung let nawku nga ai ni hpe Satan grai pawt let gasat nga ai majaw re.​—Shr 12:12, 15, 17.

2. Yehowa hpe matut sadi dung na matu hpa gaw karum ya na kun?

² Anhte hpe Satan gasat ai shaloi, Yehowa hpe gara hku matut sadi dung lu na kun? (Shr 13:10) Lam langai gaw, htawm hpang hte seng nna chye da ai lam re. Ga shadawn, kade n na yang, anhte lu la na shaman chyeju nkau hpe Shingran Laika hta kasa Yawhan ka da ai. Shaman chyeju ni kaw na langai gaw, Karai a hpyen ni hpe jahten kau ya ai lam re. Dai hpyen ni gaw kadai ni kun? Shanhte hpa byin mat na kun? ngu ai hte seng nna, Shingran Laika hta madun da ai lam ni hpe bawngban yu ga.

3. Shingran Laika hta tsun da ai masat dingsat nkau gaw hpa ni kun?

³ Shingran Laika hta, anhte lu hti na lam ni hpe masat dingsat ni, lam mi hku tsun yang, ga shadawn ni hte tsun da ai ngu shawng nnan na daw kaji hta tsun da ai. (Shr 1:1) Karai a hpyen ni hpe, matse labye ni hte shingdaw da ai. Ga shadawn, “nammukdara hta na dawng pru ai matse labye langai mi” pru wa ai. “Nrung shi hte baw sanit tu nga ai.” (Shr 13:1) “Aga kata de na pru lung wa ai matse labye kaga” nga ai. Shi gaw, baren numraw zawn ga shaga nna, “lamu de nna ga ningtsa de wan pyi jahkrat” hkra galaw dan ai. (Shr 13:11-13) Kaga matse labye langai gaw, “hkyeng kabrim ai matse labye” rai nna, shi ntsa hta shawa num langai dung nga ai.  Dai matse labye 3 gaw, Yehowa Karai Kasang hte Mungdan hpe moi kaw nna gasat nga ai hpyen ni hpe tsun mayu ai re. Dai majaw shanhte kadai ni re ai hpe chye da na matu ahkyak ai.​—Shr 17:1, 3.

4-5. Daniela 7:15-17 hta lawm ai lam gaw, masat dingsat a lachyum hpe chye na na matu, gara hku karum ya ai kun?

⁴ Dai hpyen ni gaw kadai ni re ai hpe n hkaja shi yang, matse labye hte shawa num gaw hpa hpe tsun mayu ai lam chye da ra ai. Chye na na matu, Chyum Laika sha karum ya lu ai. Shingran Laika hta lawm ai masat dingsat ni hpe kaga Chyum daw ni hta mung sanglang dan ai. Ga shadawn, myihtoi Daniela yup mang hta, “dusat kaba mali mung, nammukdara kaw na paw pru wa” ai hpe mu ai. (Dan 7:1-3) Dai ni gaw hpa lachyum re ai hpe Daniela tsun ai. Dai matse labye ni gaw, “hkawhkam” (sh) asuya 4 hpe tsun mayu ai re. (Daniela 7:15-17 hpe hti u.) Dai zawn tsun da ai majaw, Shingran Laika hta lawm ai matse labye ni gaw, asuya ni hpe tsun mayu ai lam chye lu ai.

⁵ Shingran Laika hta lawm ai masat dingsat nkau hpe bawngban yu ga. Dai masat dingsat ni gaw hpa hpe tsun mayu ai lam chye na na matu, kaga Chyum daw ni gaw karum ya ai lam chye wa na re. Matse labye ni kaw na hkaja hpang ga. Matse labye gaw kadai hpe malai tsun mayu ai, hpa byin mat ai, dai mabyin ni gaw anhte a matu, hpa lachyum nga ai lam yu yu ga.

6. Shingran 13:1-4 hta lawm ai baw 7 nga ai matse labye gaw kadai rai kun?

⁶ Baw 7 lawm ai matse labye gaw kadai rai kun? (Shingran 13:1-4 hpe hti u.) Dai matse labye gaw rawng gawk hte bung ai. Lagaw gaw tsap lagaw zawn, n-gup gaw hkanghkyi n-gup zawn rai nna nrung 10 tu ai. Daniela daw kaba 7 hta lawm ai matse labye 4 yawng hta, dai zawn masat dingsat ni lawm ai. Shingran Laika hta gaw, dai masat dingsat hpe, matse labye 4 yawng hta n re ai sha, langai kaw sha mu lu ai. Dai matse labye gaw asuya (sh) mungkan hkawseng mungdan langai hpe sha tsun mayu ai n re. “Baw lakung shagu, amyu baw shagu, ga baw amyu shagu hte mungdan shagu a ntsa” up na ahkang nga ai ngu nna mung Yawhan tsun ai. Dai majaw, asuya langai hta n-ga grau kaba ai hpe tsun mayu ai mai byin ai. (Shr 13:7) Ya aten du hkra, masha ni hpe uphkang wa ai asuya ni yawng hpe malai tsun mayu ai rai na re. *​—Hpj 8:9.

7. Matse labye a baw 7 kaw nna baw langai hpra gaw kadai hpe tsun mayu ai kun?

⁷ Baw 7 kaw na baw langai hpra gaw hpa lachyum rai kun? Shingran daw kaba 17 hta loi mi chye lu ai. Shingran daw kaba 13 hta lawm ai matse labye a hkrang sumla hte seng ai lam, dai Chyum daw hta tsun da ai majaw re. Shingran 17:10 hta ndai hku tsun da ai: “Hkawhkam sanit mung rai nga ai; manga gaw hkrat sai, langai mi gaw ya nga nga ai, ngam ai langai mi gaw garai n du ai; dai wa du ai shaloi aten loi sha mi nga lu na ra ai.” Satan akyu jashawn nga ai asuya yawng hta asuya 7 gaw, “baw ni” zawn dan dawng nga ai. Dai asuya ni gaw, Karai a amyu masha ntsa ram daw akyu shabyin ya ai mungkan daru magam atsam nga ai mungdan ni re. Kasa Yawhan prat hta, hkawseng mungdan 5 paw pru ngut sai. Ijip, Asuri, Babelon, Medi-Persi, Grik ni re. 6 ngu na Roma hkawseng mungdan gaw Yawhan shingran mu ai aten hta uphkang nga ai. 7 ngu  na hpang jahtum mungkan daru magam (sh) baw gaw kadai kun?

8. Matse labye a 7 ngu na baw gaw kadai hpe malai tsun mayu ai rai kun?

⁸ Daniela Laika hta lawm ai myihtoi ga ni gaw, matse labye a 7 ngu na hpang jahtum baw gaw, kadai re ai hpe chye na na matu karum ya ai. Ndai hpang jahtum nhtoi re ai “Madu a nhtoi” laman, gara mungkan daru magam gaw uphkang nga ai kun? (Shr 1:10) Ingalan hte Amerikan pawng da ai Inglik-Amerikan Mungkan Daru Magam re. Dai majaw, Shingran 13:1-4 hta lawm ai, matse labye a 7 ngu na baw gaw Inglik-Amerikan re ai ngu mai tsun ai.

9. “Sagu kasha a nrung hte bung ai nrung lahkawng tu” ai matse labye gaw kadai hpe malai tsun mayu ai rai kun?

⁹ Shingran daw kaba 13 hta, 7 ngu na baw re ai Inglik-Amerikan Mungkan Daru Magam a lam matut tsun dan ai. Dai matse labye gaw, “sagu kasha a nrung hte bung ai nrung lahkawng tu nna, baren numraw zawn ga tsun nga ai.” Bai nna, “lamu de nna ga ningtsa de wan pyi jahkrat lu hkra, lamik kumla kaba galaw dan nga ai.” (Shr 13:11-15) Dai matse labye hpe, “masu ai myihtoi” hku nna Shingran daw kaba 16 hte 19 hta tsun da ai. (Shr 16:13; 19:20) Daniela mung dai hte bung ai lam hpe sha tsun wa ai. Inglik-Amerikan Mungkan Daru Magam gaw, “jahten shabyak grai chye” ai ngu tsun ai. (Dan 8:19, 23, 24) Nambat 2 Mungkan Majan laman, dai hku byin wa ai. Mungkan majan hpe jahtum kau ya lu ai ngarai bawm 2 hpe Britisha hte Amerikan hpungtang hpaji du ni gin shalat wa ai. Inglik-Amerikan Mungkan Daru Magam gaw, “lamu de nna ga ningtsa de wan pyi jahkrat” ai du hkra galaw dan dat ai.

10. “Matse labye a hkrang sumla” gaw hpa hpe malai tsun mayu ai rai kun? (Shingran 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

¹⁰ Kaga matse labye langai hpe anhte matut mu ai. Baw 7 nga ai matse labye hte grai bung ai. Raitim, hkyeng ai nsam nga ai. Shi hpe “matse labye a hkrang sumla” ngu tsun da nna, “matsat ngu na” hkawhkam hku nna hkrang shapraw da ai. * (Shingran 13:14, 15; 17:3, 8, 11 hpe hti u.) Dai hkawhkam gaw moi nga wa tim, mat mat ai. Dai hpang, bai paw pru wa ai. Dai gaw, mungkan asuya yawng a akyu hpe galaw ya nga ai Mungkan Wunpawng Hpung (UN) re. Nnan hta Munghpawng Mungdan Hpung hku nna paw pru wa ai. Nambat 2 Mungkan Majan laman mat mat ai. Hpang hta, ya nga nga ai Mungkan Wunpawng Hpung hku nna bai paw pru wa ai.

11. Asuya ni gaw hpa galaw na matu shadut na kun? Shanhte hpe anhte hpa majaw n hkrit ra ai kun?

¹¹ Shanhte a hkalem hkalau ai ga ni a majaw, asuya ni gaw, Yehowa hte Karai a amyu masha hpe ninghkap na matu masha ni hpe shadut na re. Lam mi hku tsun na nga yang, “mungkan ting na hkawhkam ni” hpe “Chyahtum chyalai n-gun rawng ai Karai Kasang a nhtoi kaba shani” re ai Hara Magedon hta majan gasat na matu jahpawng tawn na re. (Shr 16:13, 14, 16) Raitim, anhte n hkrit ra ai. Grau htum ai Karai Yehowa gaw, Shi a uphkang ai lam hpe madi shadaw ai ni yawng hpe hkye la na matu, kalang ta galaw na re.​—Eze 38:21-23.

12. Matse labye yawng hpa byin mat na kun?

¹² Matse labye yawng hpa byin mat na kun? Shingran 19:20 hta ndai hku tsun da ai: “Shaloi dai matse labye rim la ai hkrum wu ai; dai matse labye a masat dingsat hkam la nna, de a hkrang sumla naw ku ai ni hpe hkalem kau na matu, matse labye a man e lamik kumla galaw dan ai masu ai myihtoi mung, shi hte rau rim la ai hkrum wu ai: shan lahkawng gaw, kan hte  hkru nga ai wan nawng kata de, chyahkrung jahkrat bang kau ai hkrum ma ai.” Dai majaw, Karai a hpyen ni re ai dai asuya ni uphkang nga ai aten hta sha, shanhte yawng htani htana jahten hkrum na re.

13. Asuya ni a majaw, Hkristan ni gara mayak mahkak ni hkrum ai kun?

¹³ Dai gaw anhte a matu hpa lachyum nga ai kun? Hkristan ni hku nna, Karai Kasang hte Karai A Mungdan hpe sadi dung ra ai. (Yhn 18:36) Mung masa lam ni hta lapran nga ra ai. Tsun shaga ai lam, galaw hkawm sa ai lam hte shanhte hpe madi shadaw na matu, asuya ni shadut wa na re ai majaw, lapran nga na matu yak chye ai. Shanhte a shadut ai lam hpe hkap la ai ni gaw, matse labye a dazik shakap hkrum na re. (Shr 13:16, 17) Raitim, dai dazik shakap da ai ni yawng gaw, Yehowa a myiman hte htani htana asak sum na re. (Shr 14:9, 10; 20:4) Dai majaw, kade mi shadut hkrum tim, lapran nga ra ai.

14. Shingran 17:3-5 hta gara mauhpa lam hpe kasa Yawhan bai mu ai kun?

¹⁴ Kasa Yawhan gaw matut mu ai lam a majaw, “mau kaba” hte “mau mahka mat” ai. Hpa majaw kun? Num langai gaw, dai hkrit hpa matse labye ni kaw na langai a ntsa hta dung nga ai. (Shr 17:1, 2, 6) Shi hpe “shawa num kaba,” “galu kaba ai Babelon” ngu tsun da ai. Shi gaw, “ga ningtsa hkawhkam ni” hte “hpye ai amu” galaw ai.​—Shingran 17:3-5 hpe hti u.

15-16. “Galu kaba ai Babelon” ngu ai gaw kadai rai kun? Anhte gara hku chye lu ai kun?

¹⁵ “Galu kaba ai Babelon” gaw kadai kun? Dai num gaw, ga ningtsa hkawhkam ni hte hpye ai amu galaw ai ngu tsun da ai majaw, mung masa uhpung gaw n mai byin ai. (Shr 18:9) Shanhte a ntsa dung nga ai ngu tsun da ai majaw, shanhte hpe hkang na matu, shakut nga ai gaw dan dawng nga ai. Satan mungkan a lawhpa ai hpaga lam mung n mai byin ai. “Ga ningtsa na hpaga ni” ngu nna, shanhte a lam hpe Shingran Laika hta san san tsun da ai majaw re.​—Shr 18:11, 15, 16.

¹⁶ Chyum Laika hta, “shawa num” ngu ai ga si hpe, Karai hpe nawku nga ai ngu tsun tim, sumla hpe nawku ai ni (sh) lam langai ngai hte mungkan a jinghku byin nga ai ni hpe tsun ai shaloi lang ai. (1 Hl 5:25; Yak 4:4) Karai hpe sadi dung let nawku nga ai ni hpe gaw, “hkawn sek” ni ngu lang da ai. (2 Ko 11:2; Shr 14:4) Moi Babelon mare gaw, shut shai ai nawku dawjau ai lam a madung shara byin wa ai. Dai majaw, Galu kaba ai Babelon gaw, shut shai ai nawku dawjau ai lam yawng hpe malai tsun mayu ai re. Shi gaw, shut shai ai nawku htung yawng re.​—Shr 17:5, 18; jw.org hta mara da ai “Babelon Ngu Ai Gaw Hpa Rai Kun?” ngu ai Web sumhpa hpe yu u.

17. Galu kaba ai Babelon hpa byin mat na kun?

¹⁷ Galu kaba ai Babelon hpa byin mat na kun? Shingran 17:16, 17 hta, “nang mu ai nrung shi hte dai matse labye gaw, dai shawa num hpe ndawng n yawt na ma ra ai rai nna, shi hpe katsi katsang hte singgu krin shatai kau nhtawm, shi a shan hpe sha kau nna, krawp mat hkra wan hte nat kau na ma ra ai. . . . Karai Kasang a myit hku shadik” na matu “Karai Kasang gaw shanhte a kraw lawang hta hpaji daw bang ya mu ai” ngu tsun da ai. Hkyeng ai matse labye re ai UN hpe lang nna shut shai ai nawku htung yawng hpe tsep kawp jahten kau na matu, mungdan ni hpe Yehowa shadut ya na re.​—Shr 18:21-24.

18. Galu kaba ai Babelon hta tsep kawp n lawm na matu gara hku galaw ra ai kun?

 ¹⁸ Dai gaw anhte a matu hpa lachyum nga ai kun? “Karai Kasang a man e san seng ai hte ra n rawng ai naw ku htung” byin na matu anhte shakut ra ai. (Yak 1:27) Shut shai ai sharin achyin lam ni, shut shai ai poi nhtoi ni, grit nem ai akyang lailen tsang madang ni, galu kaba ai Babelon nat htung hking ni a shingkang ka-up na ahkang galoi mung hkum jaw. “Shi kaw na pru wa” na matu, masha ni hpe matut sadi jaw ra ai. Rai yang she, galu kaba ai Babelon ari jaw hkrum ai shaloi, shanhte n lawm mat na re.​—Shr 18:4.

19. “Hkyeng ai baren numraw kaba” gaw kadai kun?

¹⁹ Shingran Laika hta, “hkyeng ai baren numraw kaba” a lam hpe mung tsun da ai. (Shr 12:3) Dai baren numraw gaw, Yesu hte lamu kasa ni hpe gasat ai. (Shr 12:7-9) Karai a masha ni hpe mung gasat ai. Mungkan asuya ni hpe ahkang aya jaw ai. (Shr 12:17; 13:4) Dai baren numraw gaw kadai rai kun? “Nat hte Satan ngu ai, moi na lapu” re. (Shr 12:9; 20:2) Yehowa a hpyen yawng hpe hkang nga ai wa re.

20. Baren numraw hpa byin mat na kun?

²⁰ Baren numraw hpa byin mat na kun? Satan hpe htawng hte bung ai sung htum ai nhkun de lamu kasa ni jahkrat bang kau na ngu Shingran 20:1-3 hta tsun da ai. Sung htum ai nhkun de jahkrat hkrum nga ai “shaning hkying mi garai n lai ai laman e, masha amyu baw ni hpe n hkalem” lu sai. Hpang jahtum, Satan hte nat ni gaw, “wan hte kan grung ai nawng” de kabai bang hkrum na re. Tsep kawp jahten hkrum na hpe tsun mayu ai re. (Shr 20:10) Satan hte nhkru ai nat ni n nga mat sana mungkan hpe shingran yu u. Grai kaja ai aten rai na re.

21. Shingran Laika hpe lu hti ai gaw hpa majaw a lu ai kun?

²¹ Shingran Laika hta lawm ai masat dingsat ni a lachyum hpe chye na lu ai majaw, grai n-gun lu ai. Yehowa a hpyen ni gaw kadai ni kun? Shanhte hpa byin mat na kun? ngu ai hpe chye wa sai. “Ndai ga hpe hti dan ai wa hte, ndai myihtoi ga hte hpe madat mara nna dai hta ka da mada hpe hkan galaw ai ni gaw, a lu ma ai.” (Shr 1:3) Karai a hpyen ni jahten hkrum ai hpang, sadi dung ai masha ni hpa shaman chyeju lu na kun? Hpang na sumhpa hta bawngban na re.