1. Yehowa gaw shi a yaw shada lam hpring tsup na matu hpa galaw lu ai kun?

YEHOWA gaw shi a yaw shada lam awng dang ngut kre na matu, ra ai lam yawng hpe shabyin ya lu ai. Ga shadawn, Yehowa gaw Sharin Achyin Ya Ai Wa, Shalan Shabran Ya Ai Wa hte Kabu Gara Shiga Hkaw Tsun Ai Wa byin lu ai. Dai ni gaw shi lu ai amying ni kaw nna nkau mi sha naw re. (Esa 48:17; 2 Ko 7:6; Gal 3:8) Raitim, shi a yaw shada lam hpe galaw na matu shinggyim masha ni hpe chyahkring hkring akyu jashawn nga dingyang re. (Mat 24:14; 28:19, 20; 2 Ko 1:3, 4) Yehowa gaw, shi a yaw shada lam hpring tsup wa hkra ra ai lam yawng byin wa na matu, n-gun atsam hte nyan hpaji hpe mung jaw ya lu ai. Dai lam yawng gaw Yehowa a amying a lachyum nan re ai ngu hpaji du law law hpaji jaw ma ai.

2. (a) Yehowa gaw anhte hpe akyu jashawn nga ai kun ngu nna hpa majaw ntsen ai myit kalang lang nga chye ai kun? (b) Ndai sumhpa hta hpa lam ni hkaja lu na kun?

² Anhte yawng gaw Yehowa a matu akyu rawng ai ni byin mayu ga ai. Raitim, nkau gaw Yehowa a matu shanhte akyu rawng ai kun ngu nna ntsen ai myit nga chye ma ai. Hpa majaw kun? Shanhte a asak, masa lam ni hte n-gun atsam ni a majaw shadawn sharam sha nga ai ngu hkamsha ai majaw re. Nkau mi gaw, shanhte galaw wa ai lam hpe myit dik mat sai majaw, grau nna n galaw ra sai ngu hkamsha chye ai. Ndai sumhpa hta, Yehowa gaw shi a yaw shada lam hpring tsup wa na matu ra nga ai lam ni anhte yawng hpe shi jaw ya lu ai lam hkaja mat na re. Yehowa gaw shi a mayam ni re ai num, la ni hpe ra nga ai n-gun atsam hte galaw mayu ai myit jaw wa ai Chyum Laika labau ni hpe mung hkaja lu na re. Bai nna, Yehowa anhte hpe akyu jashawn na matu anhte gara hku ahkang jaw lu ai lam hpe mung hkaja lu na re.

3. Hpilipi 2:13 hta tsun da ai hte maren, galaw mayu ai myit hpe Yehowa gara hku jaw ya lu ai kun?

³ Hpilipi 2:13 hpe hti u. * Yehowa gaw galaw mayu ai myit anhte hpe jaw ya lu ai. Dai hpe shi gara hku galaw ai kun? Nawku hpung hta gaja wa ra nga ai lam langai ngai hpe anhte chye wa ai. Shing nrai, myitsu salang ni hti dan ai ginjaw garan rung kaw nna laika a majaw, kaga shara ni hta karum shingtau lam ra nga ai hpe chye wa ai rai na re. Dai shaloi, tinang hkum tinang ndai hku san mai ai: ‘Dai shara hta ngai gara hku karum ya lu na kun?’ Shing nrai, yak ai lit hpe hkap la na matu anhte saw shaga hkrum yang, dai hpe atsawm galaw lu na kun ngu nna myit chye ai. Shing nrai, Chyum daw langai hpe hti ngut ai hpang, ‘Kaga ni hpe karum ya na matu ndai Chyum daw hpe ngai gara hku hkan sa mai na kun?’ ngu nna myit chye ai. Hpa lam hpe raitim galaw na matu Yehowa anhte hpe n shadut ai. Raitim, anhte hkum anhte sharawng awng let sawn maram nga ai hpe shi mu ai shaloi, anhte sawn ai hku galaw lu na matu hte galaw mayu ai myit nga na matu shi jaw ya lu ai.

4. Galaw lu ai atsam hpe Yehowa gara hku jaw ya lu ai kun?

⁴ Yehowa gaw galaw lu ai atsam hpe mung jaw ya lu ai. (Esa 40:29) Anhte kaw nga chyalu re ai atsam ningja ni grau rawt jat wa na matu chyoi pra ai wenyi hpe shi jaw ya lu ai. (Pru 35:30-35) Magam lit ni hpe gara hku galaw lu ai lam Yehowa gaw uhpung hpe akyu jashawn nna sharin ya lu ai. Nang gaw magam lit hpe gara hku galaw ra na n chye ai rai yang, karum hpyi u. “Chyahtum chyalai re ai n-gun atsam” lu na matu nhpaw n-ya jaw ya lu ai Yehowa kaw mung wanglu wanglang hpyi mai ai. (2 Ko 4:7; Luk 11:13) Yehowa gaw galaw mayu ai myit hte galaw lu ai atsam hpe num, la ni hpe jaw ya ai ga shadawn law law Chyum Laika hta lawm ai. Dai ni kaw nna nkau mi hpe hkaja ai hku nna, shanhte hpe zawn, nang hpe mung akyu jashawn lu ai lam hpe myit yu u. 

5. Yehowa gaw shi a masha ni hpe hkye la na matu Mawshe hpe gara aten hta gara hku akyu jashawn wa ai lam kaw nna hpa chye lu ai kun?

⁵ Mawshe hpe Yehowa gaw Israela ni hpe hkye la ai wa byin wa shangun ai. Raitim, Yehowa gaw shi hpe gara aten hta akyu jashawn wa ai kun? “Egutu hpaji yawng mayawng sharin la” ngut nna atsam hpring sai ngu Mawshe sawn la ai aten hta kun? (Kas 7:22-25) N re. Yehowa gaw Mawshe hpe shagrit shanem nna myit sumnung ai masha hku nna hkrang shachyaw ya ngut ai hpang she akyu jashawn wa ai. (Kas 7:30, 34-36) Egutu mung na atsam kaba htum ai uphkang madu a man hta tsap lu ai nden marai Mawshe hpe Yehowa jaw wa ai. (Pru 9:13-19) Yehowa gaw Mawshe hpe gara aten hta gara hku akyu jashawn wa ai lam kaw nna anhte hpa chye lu ai kun? N-gun atsam lu na matu shi hpe kamhpa ai ni, shi a atsam ningja ni hpe kasi la ai ni hpe Yehowa akyu jashawn ai.​—Hpl 4:13.

6. Hkawhkam Dawi hpe karum ya na matu Barazili hpe Yehowa akyu jashawn ai lam kaw nna anhte hpa chye lu ai kun?

⁶ Tsa ban shaning ni lai mat wa ngut ai hpang, Hkawhkam Dawi hpe madi shadaw ya na matu Barazili hpe Yehowa akyu jashawn wa ai. Dawi gaw, shi a kasha Absalom kaw nna hprawng ra nga ai aten hta, shi hte shi a masha ni gaw “kawsi hpang gara let hki ba” nga ma ai. Dai aten hta asak kaba ai Barazili gaw, kaga ni hte arau asak shoihpa nga tim pyi Dawi hte shi a masha ni hpe madi shadaw ya wa ai. Barazili gaw asak kaba wa sai majaw, Yehowa a matu akyu n rawng sai ngu nna n sawn la wa ai. De a malai, Karai a mayam ni ra kadawn ai hpe sharawng awng let karum ya wa ai. (2 Sa 17:27-29) Anhte hpa sharin la lu ai kun? Anhte a asak kade raitim, anhte a buga (sh) kaga mungdan ni hta nga ai anhte a hpunau nauna ni a ra kadawn ai lam ni hpe karum  ya na matu Yehowa gaw anhte hpe akyu jashawn lu ai. (Gsh 3:27, 28; 19:17) Anhte gaw shanhte hpe dingtawk n karum ya lu tim pyi, mungkan ting hta nga ai anhte a bungli a matu alu jaw mai ai. Rai yang, dai alu ni hpe ra ai aten hte ra ai shara hta hkye mawai ai magam kaw akyu jashawn lu na re.​—2 Ko 8:14, 15; 9:11.

7. Yehowa gaw Simun hpe gara hku akyu jashawn wa ai kun? Dai lam gaw hpa majaw n-gun lu shangun ai kun?

⁷ Meshia hpe garai n mu yang si ra na n re ai hpe Yerusalem hta nga ai sadi dung nna asak kaba sai Simun hpe Yehowa ga sadi jaw wa ai. Dai ga sadi a majaw shi n-gun lu mat na re. Hpa majaw nga yang, Meshia hpe shi la wa ai shaning ni grai na sai majaw re. Shi a makam masham hte hkam sharang ai lam a majaw kumhpa lu wa ai. Lani mi hta, shi hpe chyoi pra ai wenyi lam matsun ya ai majaw nawku Htingnu de sa wa ai. Dai kaw ma chyangai Yesu hpe shi mu wa ai. Dai ma gaw Hkristu byin wa na ngu ai myihtoi ga tsun na matu, Yehowa shi hpe akyu jashawn wa ai. (Luk 2:25-35) Simun gaw Yesu magam gun ai du hkra asak n galu ai rai na re. Raitim, Yehowa akyu jashawn wa ai lam hpe shi chyeju dum wa ai. Htawm hpang hta mung kaja ai lam ni shi lu la na re. Mungkan nnan hta, dai sadi dung ai wa gaw Yesu a uphkang ai npu hta ginding aga na masha yawng shaman chyeju lu la ai hpe mung mu lu na re. (Nin 22:18) Yehowa anhte hpe jaw da ai magam lit yawng a matu mung anhte chyeju dum ai.

8. Yehowa gaw Barnaba zawn anhte hpe mung gara hku akyu jashawn chye ai kun?

⁸ A.D. tsa ban langai hta, gam jaw gam ya kam ai Yosep gaw Yehowa a matu sharawng awng let sak jaw wa ai. (Kas 4:36, 37) Kasa ni gaw shi hpe “shalan shabran ai a kasha” ngu lachyum nga ai Barnaba nga nna shaga ai. Shi gaw kaga ni hpe grai shalan shabran ya chye ai majaw rai na re. Ga shadawn, Shawlu Hkristan byin wa ai hpang, hpunau nauna law law gaw shi hte hku hkau na matu hkrit ma ai. Hpa majaw nga yang, shi gaw nawku hpung ni hpe zingri ai wa hku nna amying lu da ai majaw re. Raitim, Barnaba gaw Shawlu hpe myit masin mahkra hte karum shingtau ya wa ai. Dai majaw, Shawlu gaw shi a tsawra myit hpe grai chyeju dum wa ai. (Kas 9:21, 26-28) Hpang de, grai tsan ai Suri mung na Antioki mare na hpunau ni gaw n-gun jaw lam ra nga ai hpe Yerusalem na myitsu salang ni chye wa ai. Shanhte kadai hpe shangun dat na kun? Barnaba hpe re. Shanhte atsawm lata wa ai. Barnaba gaw “shanhte dai Madu hta lashum shawt manoi manat nga na matu, nlang hte hpe shadum shahprang” wa ai hpe anhte lu tsun ai. (Kas 11:22-24) Dai ni aten hta mung, Hkristan shada da hpe “shalan shabran ai a kasha” byin wa na matu Yehowa anhte hpe karum ya lu ai. Ga shadawn, tsawra ai marai langai ngai si mat ai ni hpe shalan shabran ya na matu anhte hpe shi akyu jashawn chye ai. Machyi ai (sh) myit daw ai marai langai ngai hpe tsawra myit lawm ai ga ni tsun na matu sa chyai ai (sh) phone shaga ai baw galaw na matu anhte hpe shadut ya chye ai. Barnaba zawn, nang mung Yehowa akyu jashawn na matu ahkang jaw lu na kun?​—1 Ht 5:14.

9. Hpunau Basili hpe wenyi lam hta sagu rem lu ai atsam nga hkra Yehowa karum ya wa ai kaw nna hpa chye lu ai kun?

⁹ Hpunau Basili hpe wenyi lam hta sagu rem lu ai atsam nga hkra Yehowa karum ya wa ai. Shi gaw asak 26 hta myitsu salang byin wa ai. Dai shaloi, nawku hpung a wenyi lam hte yakhkak hkrum nga ai hpunau nauna ni hpe karum ya na matu, atsam n hpring ai ngu shi shadu nna hkrit tsang nga ai. Raitim, mahkrum madup nga ai myitsu salang ni hte Mungdan Magam Jawng lung ai kaw nna kaja ai sharin achyin ya ai lam ni hpe lu wa ai. Shi gaw rawt jat na matu grai shakut wa ai. Ga shadawn, bandung kaji ni hpe shi jahpan galaw da ai. Langai hpra hpe galaw lu wa ai hte maren, hkrit tsang ai myit hpe mung angwi ngwi tawt lai lu wa ai. Ya shi ndai hku tsun ai: “Moi hkrit wa tim, ya ngai grai pyaw nga sai. Nawku hpung hta nga ai hpunau nauna langai hpe shalan shabran ya na  matu htap htuk ai Chyum daw hpe mu tam hkra Yehowa ngai hpe karum ya ai shaloi, myit dik lam lu shangun ai.” Hpunau ni e, nanhte gaw Basili zawn Yehowa a matu akyu jashawn mayu yang, nawku hpung hpe yu lanu lahku lu ai atsam shi jaw ya na re.

10. Abigela gaw hpa galaw wa ai kun? Shi a kasi ningli kaw nna hpa sharin la lu ai kun?

¹⁰ Dawi hte shi a masha ni hpe Hkawhkam Shawlu hkan shachyut ai shaloi, karum shingtau lam ra nga ai. Dawi a masha ni gaw, Israela sahti Nabala hpe lusha loi mi jaw na matu sa hpyi ai. Nam maling hta Nabala a sagu ni hpe makawp maga ya wa ai majaw, hpyi ging ai ngu nna shanhte shadu ai. Raitim, tingkyeng myit rawng ai Nabala gaw hpa mung n jaw lu ai ngu tsun ai. Dawi grai masin pawt nna, Nabala hte shi a nta kaw nga ai la ni yawng hpe sat kau na matu dawdan wa ai. (1 Sa 25:3-13, 22) Raitim, Nabala a madu jan Abigela gaw grai tsawm nna atsawm ginhka chye ai wa re. Nden marai rawng let, shi gaw Dawi a lagaw nhpang hta dingnyawm nna, matai htang ai majaw sai hka kap ai baw n byin na matu shi hpe hpyi shawn wa ai. Manghkang ni hpe Yehowa a lata hta ap da na matu, hpaji rawng ai hku shi tsun wa ai. Abigela a shagrit shanem ai ga si ni hte ginhka chye ai lailen ni gaw, Dawi a masin hpe shadut ya wa ai. Yehowa gaw shi hpe shagun dat ai ngu jaw ai hku Dawi sawn la wa ai. (1 Sa 25:23-28, 32-34) Abigela gaw dai atsam ningja ni hpe shalat wa ai majaw, Yehowa a matu akyu rawng ai masha byin wa lu ai. Dai hte maren, hpaji rawng nna garan ginhka chye ai Hkristan nauna ni mung, nawku hpung hta nga ai ni hte dinghku hpe madi shadaw na matu Yehowa akyu jashawn ai ni byin wa lu ai.​—Gsh 24:3; Tit 2:3-5.

11. Shalum a kasha ni gaw hpa galaw wa ai kun? Dai ni aten hta shanhte hpe kadai ni kasi la nga ai kun?

¹¹ Tsa ban law law na mat wa ai hpang, Yerusalem na bunghku ni hpe bai gram na matu Shalum a kasha ni hpe Yehowa akyu jashawn wa ai. (Neh 2:20; 3:12) Shanhte a kawa gaw du raitim, yakhkak nna shoihpa nga ai bungli hpe sharawng awng let shanhte galaw wa ai. (Neh 4:15-18) Shanhte gaw, Teko mare na bungli n kam galaw ai ahkyak ai masha ni hte n bung ai. (Neh 3:5) Dai bungli gaw nhtoi 52 ya hte sha ngut kre mat ai shaloi, Shalum a kasha ni kade daram kabu na hpe shingran yu u. (Neh 6:15) Dai ni aten hta mung, Yehowa kaw ap nawng da ai htingnu ni hpe gram lajang ai, gawgap ai lam re ai Karai a magam hta nauna ni sharawng awng let shang lawm nga ai. Shanhte a atsam, myit rawt ai lam hte sadi dung ai lam gaw dai magam awng dang na matu n nga n mai re.

12. Tabihta zawn Yehowa gaw anhte hpe mung gara hku akyu jashawn lu ai kun?

¹² Gaida jan ni hpe “kaja ai bungli hte alu jaw ya” na matu Tabihta hpe Yehowa shadut ya wa ai. (Kas 9:36) Shi a grai kaja ai gam jaw gam ya ai lam hte tsawra myit a majaw, shi si ai shaloi masha law law yawn hkyen nga ai. Raitim, kasa Petru gaw shi hpe jahkrung ya ai shaloi shanhte grai kabu mat ai. (Kas 9:39-41) Tabihta kaw nna hpa sharin la lu ai kun? Num, la, asak kaji, kaba yawng gaw hpunau nauna ni hpe tatut karum ya lu ai.​—Heb 13:16.

13. Kaya chye ai nauna Rut hpe Yehowa gara hku akyu jashawn wa ai kun? Shi hpa tsun wa ai kun?

¹³ Kaya chye ai nauna Rut gaw sasana magam gun langai byin mayu ai. Shi asak kaji ai shaloi nta langai hpang langai sa yang, garan laika hpe sha lawan garan wa ai. “Ngai gaw dai magam hpe teng sha ra sharawng ai” nga nna shi tsun ai. Raitim, shi gaw nta ni hta hkaw tsun na matu hte Karai Mungdan hte seng ai lam kaga ni hpe tsun dan na matu grai yak ai. Kaya tim, Rut gaw asak 18 ning hta aten galu ningshawng byin wa ai. 1946 hta, shi gaw Gilead Sin Langchyi Chyum Jawng lu lung ai. Dai hpang, Hawaii hte Japan kaw magam gun wa ai. Dai shara ni hta kabu gara shiga law law chyam bra na matu, Yehowa shi hpe akyu jashawn wa ai. Hkaw tsun magam hta 80 ning daram galaw ngut ai hpang,  shi ndai hku tsun ai: “Yehowa gaw ngai hpe galoi mung n-gun atsam jaw wa ai. Kaya chye ai myit hpe tawt lai lu na matu, shi ngai hpe karum ya wa ai. Yehowa gaw shi hpe kamhpa ai kadai hpe mung akyu jashawn lu ai lam ngai teng sha kam ai.”

14. Kolose 1:29 hku nga yang Yehowa a matu akyu rawng ai masha byin na matu anhte hpa galaw ra ai kun?

¹⁴ Labau ni hta, Yehowa gaw shi a mayam ni hpe lam amyu myu hku nna akyu jashawn wa ai. Nang hpe mung shi hpa byin shangun mayu ai kun? Nang kade daram sharawng awng let shakut shaja ai hta madung ai. (Kolose 1:29 hpe hti u.) Na a prat hpe Yehowa a matu sharawng awng let akyu jashawn yang, shi gaw nang hpe myit rawt ai hkaw tsun ai wa, tang du hkra sharin chye ai wa, shalan shabran chye ai wa, atsam nga ai bungli masha, madi shadaw chye ai manang (sh) shi ra sharawng ai lam byin wa na matu kaga ra ai lam hpa rai ti mung shi byin wa shangun lu ai.

15. 1 Timohti 4:12, 15 hku nga yang dai ni aten hta ramma hpunau ni gaw hpa hpe galaw na matu Yehowa kaw karum hpyi ging ai kun?

¹⁵ Ramma hpunau ni hte seng nna gaw gara hku kun? Magam tau ni hku nna nawku hpung hta karum ya na matu n-gun atsam rawng ai masha law law ra nga ai. Nawku hpung law law hta, myitsu salang ni gaw magam tau ni hta grau law nga ai. Nawku hpung hta kaga lit ni hpe lahpa galai galaw na matu ramma hpunau ni hku nna galaw mayu ai myit nga hkra shalat lu na kun? Hpunau nkau kalang lang ndai hku tsun chye ai: “Hkaw tsun masha langai hku nna sha ngai pyaw ai.” Nang dai hku hkamsha nga yang, magam tau hku nna galaw lu ai atsam hte galaw mayu ai myit nga wa hkra Yehowa kaw karum hpyi u. Rai yang, shi a magam hta nang galaw lu na matu n-gun atsam jaw na re. (Hpj 12:1) Na a karum shingtau lam hpe anhte ra nga ai.​—1 Timohti 4:12, 15 hpe hti u.

16. Gara lam a matu Yehowa kaw hpyi ging ai kun? Hpa majaw kun?

¹⁶ Yehowa gaw shi a yaw shada lam awng dang lu hkra, ra ai lam hpa rai ti mung shi shabyin ya lu ai. Dai majaw, shi a magam gun mayu ai myit nga na matu hte ra nga ai n-gun atsam jaw na matu shi kaw karum hpyi u. Asak kaji tim, kaba tim, Yehowa hpe shagrau na matu na a ahkying aten, n-gun atsam hte atsam ningja ni hpe ya kaw nna akyu jashawn u. (Hpj 9:10) Yehowa a magam hta grau galaw na matu ahkaw ahkang ni nang lu la ai shaloi, dai hpe galaw lu na n re ngu myit nna alawan hkum nyet kau u. Anhte a shakawn shagrau ai lam lu ging ai Yehowa hpe anhte galaw lu ai hpa lam hte raitim shang lawm lu ai gaw ahkaw ahkang kaba re.