1. Ndai mungkan hta kam na masha taw wa ai hpe hpa majaw n mau ging ai kun?

 SATAN mungkan hta, masha ni gaw kadai hpe kam ra na n chye ai baw byin nga ai. Hpaga lam, mung masa lam, nawku htung ningbaw ni a majaw myit htum nga ai. Jinghku, htingbu, nta masha ni hpe mung n kam mat sai. Dai hpe n mau ging ai. ‘Hpang jahtum na nhtoi ni hta e, masha ni gaw, shatan nhkan chye ai ni, mayun gumlau ai ni, sadi n dung ai ni, rai na mara ai’ ngu Chyum Laika hta tau hkrau tsun da ai. Gaja nga yang, kamhpa n mai ai ndai mungkan a hpara Satan a akyang lailen hpe shanhte kasi la nga ai re.​—2 Tm 3:1-4; 2 Ko 4:4.

2. (a) Kadai hpe tsep kawp kam mai ai kun? (b) Nkau gaw gara hku myit hkrup chye ai kun?

² Hkristan ni hku nna Yehowa hpe anhte tsep kawp kamhpa mai ai. (Yer 17:7, 8) Anhte hpe Karai tsawra ai lam, Shi a jinghku ni hpe galoi ‘n kau da’ ai lam anhte kam ai. (Shk 9:10) Anhte a matu asak jaw wa ai, Yesu Hkristu hpe mung kam mai ai. (1 Pe 3:18) Chyum Laika lam matsun ni gaw, kam mai ai hpe mung tatut chye wa sai. (2 Tm 3:16, 17) Yehowa, Yesu hte Chyum Laika hpe kam mai ai gaw teng sha re. Raitim, nawku hpung kaw na hpunau nauna ni hpe gaw kam mai ai kun? ngu nkau myit hkrup chye ai. Kam mai ai. Hpa majaw kun?

3. Anhte hta gara ahkaw ahkang lu da ai kun? (Marku 10:29, 30)

³ Yehowa gaw shi hpe nawku dawjau na matu mungkan grup nta masha hku nna anhte hpe lata da ai. Akyu law law lu shangun ai ahkaw ahkang re. (Marku 10:29, 30 hpe hti u.) Mungkan ting hta, Yehowa hpe tsawra ai,  Karai a tsang madang ni hte maren asak hkrung na matu, dang lu ai daram shakut nga ai hpunau nauna ni anhte lu da ai. Amyu ga, htunghking, bu hpun mawn sumli ai lam ni n bung tim, mu ai hte kalang ta hku hkau mat ai. Sumsing Kawa hpe shanhte hte arau shakawn lu, nawku dawjau lu ai majaw kabu ai.​—Shk 133:1.

4. Hpunau nauna ni hpe hpa majaw ra ai kun?

⁴ Hpunau nauna ni hte zinlum nga na matu, ya aten hta grau ra ai. Kalang lang, anhte a lit ni hpe shanhte rau gun ya ai. (Rom 15:1; Gal 6:2) Yehowa a magam hta, myit rawt nga na matu, Karai hte jinghku matut byin na matu n-gun jaw ai. (1 Ht 5:11; Heb 10:23-25) Hpyen Nat Satan hte nhkru ai mungkan hpe hkam jan lu na matu, nawku hpung a makawp maga lam n nga yang, gara hku byin nga na hpe myit yu u. Satan hte shi hkang ai npu hta nga ai masha ni gaw, kade n na yang, Karai a mayam ni hpe gasat na re. Anhte makau hta, hpunau nauna ni nga ai majaw, chyeju dum hpa re.

5. Nkau gaw hpunau nauna ni hpe kam na matu hpa majaw yak chye ai kun?

⁵ Nkau gaw, hpunau nauna langai ngai n-gup n shim ai majaw, ga sadi n dung ai majaw, tinang hpe grai hkra machyi hkra tsun hkrup, galaw hkrup ai majaw, kam na matu yak chye ai. Kam ai myit nga wa hkra hpa gaw karum ya lu ai kun?

6. Tsawra myit gaw kam ai myit nga hkra gara hku karum ya lu ai kun? (1 Korinhtu 13:4-8)

⁶ Kam ai myit nga na matu tsawra myit gaw madung ra ai.  Langai Korinhtu daw kaba 13 hta, kam ai myit nga na matu, bai nga wa na matu, karum ya ai tsawra myit a lam ni hpe madun da ai. (1 Korinhtu 13:4-8 hpe hti u.) Ga shadawn, daw kaji 4 hta, “Tsaw ra ai myit gaw galu kaba nga ai; sumnung shingdi [matsan dum lama, JCLB] nga ai” ngu tsun da ai. Yehowa gaw Shi hpe anhte gumlau nna mara galaw ai aten hta pyi myit galu ai. Dai majaw, hpunau nauna ni anhte hpe masin pawt hkra, hkra machyi hkra tsun hkrup, galaw hkrup ai shaloi, myit galu ra ai. Daw kaji 5 hta, “[tsawra myit gaw] sin pawt la htet n nga ai, mara n tam nga ai” ngu tsun da ai. Dai majaw, hpunau nauna ni, tsun hkrup, galaw hkrup ai hpe myit hta masin n si hkraw ai baw n byin ai. “Pawt sindawng hkra myit hkum gadun et” ngu Hpaji 7:9 hta tsun da ai. “Jan du hkra mung hkum pawt nga myit” ngu ai Ehpesu 4:26, JCLB hta lawm ai ga ni hpe hkan sa ai gaw grai kaja ai.

7. Mahte 7:1-5 hta lawm ai npawt tara gaw, kam na matu gara hku karum ya ai kun?

⁷ Kam ai myit nga na matu, naw karum ya lu ai lam gaw, hpunau nauna ni hpe Yehowa mu ai zawn mu ai re. Shanhte hpe Karai tsawra ai. Mara ni hpe n matsing da ai. Anhte mung dai zawn byin ging ai. (Shk 130:3) Shanhte a mara ni a malai, kaja ai atsam ningja ni, byin wa na kaja ai masa ni hpe sha, myit maju jung ging ai. (Mahte 7:1-5 hpe hti u.) Tsawra myit gaw, “yawng mayawng hpe kam sham nga ai” majaw, shanhte hpe ntsen ai myit n nga ging ai. (1 Ko 13:7) Dai zawn tsun ai majaw, kaga ni hpe myi di chyip kam na matu Yehowa tsun nga ai n re. Kam ging ai lam madun nga ai majaw, shanhte hpe kam na matu, Yehowa myit mada ai. *

8. Hpunau ni hpe kam ai myit nga na matu hpa galaw ra ai kun?

⁸ Hkungga hkrum mayu yang, hkungga hkrum hkra nga ra ai. Dai zawn sha, kam shangun mayu yang, kam hkra nga ra ai. Dai zawn byin na matu aten ra ai. Hpunau nauna ni hpe gara hku kam wa lu ai kun? Shanhte a lam atsawm chye hkra galaw u. Nawku zuphpawng ni hta ga shaga u. Hkaw tsun bungli hta rau shang lawm u. Shanhte hpe myit galu u. Kam ging ai wa byin hkra madun na matu ahkaw ahkang jaw u. Tinang hte nau n hkau shi ai marai langai ngai hpe tinang a ahkyak ai lam ni n tsun dan shi ai sha, grau hkau wa ai shaloi she tsun dan mai ai. (Luk 16:10) Raitim, shi n-gup n shim ai shaloi, hpa galaw na kun? Kalang ta, hku hkau lam hpe hkum jahkring kau. Shi hpe aten loi jaw u. Marai langai a majaw, myit hkra machyi ai hte sha, ngam ai hpunau ni hpe mung n kam mat ai baw n byin ging ai. Nkau mi a majaw, myit htum ra tim, kaga ni hpe matut kam nga ai moi na sadi dung ai mayam nkau mi a lam hpe bawngban yu ga.

9. (a) Lit nga ai masha nkau gaw, shut ai lam ni galaw da yang pyi, Yehowa a lamang hpe Hana gara hku matut kam ai kun? (b) Yehowa a lamang hpe kam ai hte seng nna Hana a mabyin gaw hpa sharin ya ai kun? (Sumla hpe yu u.)

⁹ Lit nga ai hpunau langai a galaw ai lam a majaw, myit hkra machyi ga ai kun? Rai yang, Hana a lam hpe myit ai kaw na akyu lu la mai ai. Dai aten hta, Hkinjawng Agyi Eli gaw, Israela mung hta nawku dawjau ai lam hpe woi awn nga ai. Shi nta masha ni gaw kasi n kaja ai. Hkinjawng ni hku nna magam gun nga ai kasha ni gaw, akyang htenza nga ai. Shanhte hpe Eli atsawm n sharin shaga ai. Eli hpe Hkinjawng Agyi aya kaw na Yehowa  kalang ta n yen kau ai. Karai a lamang hpe Hana n gawn n sawn n galaw ai. Hkinjawng Agyi hku nna Eli magam gun nga ding yang nawku sum de n sa ai ngu ai baw n galaw ai. Hana grai myit pu ba nga nna akyu hpyi nga ai hpe Eli mu ai shaloi, tsabyi nang nga ai ngu sawn shut kau ai. Myit pu ba nga ai Hana hpe n san yu ai sha, mara shagun dat ai. (1 Sa 1:12-16) Dai pyi, kasha shangai wa yang, Eli woi awn ai nawku sum hta magam gun na matu, woi sa wa na ngu Yehowa hpang Hana ga sadi jaw ai. (1 Sa 1:11) Aten du ai shaloi, Eli a kasha ni hpe Yehowa sharin shaga nna ari jaw ai. (1 Sa 4:17) Hana hpe Samuela ngu ai shadang sha jaw nna shaman chyeju jaw ai.​—1 Sa 1:17-20.

10. Sadi run hkrum ai shaloi hta pyi kaga ni hpe Hkawhkam Dawi gara hku matut kam ai kun?

¹⁰ Manang langai a sadi run hkrum ga ai kun? Hkrum ga ai nga yang, Hkawhkam Dawi a lam hpe myit yu u. Dawi hta, Ahihtohpela ngu ai manang nga ai. Dawi a kasha Absalom hkawhkam aya kashun ai shaloi, Absalom maga de Ahihtohpela lawm mat wa ai. Manang ajet ngu tinang masat da ai wa hte kasha gumlau mat ai majaw, Dawi grai myit hkra machyi na re. Raitim, dai sadi run hkrum ai lam a majaw, kaga ni hpe n kam mat ai baw n byin wa ai. Gumlau ai lam hta n lawm ai, sadi dung ai manang Hushai hpe matut kam ai. Kam mung kam na zawn re. Dawi hpe karum na matu asak hpe pyi asum hkam gwi ai du hkra, manang kaja byin ai lam Hushai sakse madun wa ai majaw re.​—2 Sa 17:1-16.

11. Nabala a mayam langai gaw kam ai lam gara hku madun wa ai kun?

¹¹ Nabala a mayam langai a lam hpe myit yu u. Dawi hte shi a masha ni gaw, Israela sahti Nabala a mayam ni hpe makawp maga ya ai. Hpang hta, jan ai malu masha loi mi jaw sha na matu, Dawi a masha ni hpyi shawn ai shaloi,  Nabala nyet kau ai. Dawi grai pawt nna, Nabala a nta kaw na la kasha yawng hpe sat kau na matu dawdan ai. Dai lam Nabala a madu jan Abigela hpe mayam langai sa tsun ai. Shi mung nta masha langai re ai majaw, shi a asak hpe Abigela hkye la lu na ngu ai hpe chye ai. Koi yen na malai, Abigela hpe kam nna, karum sa hpyi ai. Nyan hpaji rawng ai num re ai hpe chye da ai majaw, ya na zawn kam ai re. Shi kam ai jaw mat ai. Dawi hpe Abigela nden marai hte sa tsun ai. (1 Sa 25:2-35) Dawi hpaji rawng ai hku galaw na hpe Abigela kam ai.

12. Sape ni hta gawngkya ai lam ni nga tim, shanhte hpe kam ai lam Yesu gara hku madun wa ai kun?

¹² Sape ni hta gawngkya ai lam ni nga tim, shanhte hpe Yesu kam ai. (Yhn 15:15, 16) Mungdan hta, shara kaja lu na matu, Yesu hpang Yaku hte Yawhan hpyi shawn ai shaloi, Yehowa a magam gun ai shanhte a myit hpe Yesu ntsen ai baw n nga ai. Kasa aya kaw na n yen kau ai. (Mrk 10:35-40) Yesu rim hkrum ai shana hta, sape yawng Yesu hpe kau da nna hprawng mat ai. (Mat 26:56) Raitim, shanhte hpe kam ai myit n mat ai. Shanhte a gawngkya lam hpe atsawm chye ai. “Jahtum nhtoi du hkra shanhte hpe tsaw ra mu ai.” (Yhn 13:1) Hkrung rawt ngut ai hpang hta, sadi dung ai kasa 11 hpe lit kaba ni jaw ai. Sape shatai ai bungli hpe woi awn na matu, manu dan ai sagu ni hpe makawp maga ya na matu re. (Mat 28:19, 20; Yhn 21:15-17) N hkum tsup ai dai la ni hpe Yesu kam ai gaw, n shut ai. Shanhte yawng ginding aga prat jahtum du hkra, sadi dung let magam gun wa ai. Hana, Dawi, Nabala a mayam, Abigela hte Yesu gaw, n hkum tsup ai masha ni hpe kam ai lam hta kasi kaja madun wa ai.

13. Kam na matu yak shangun ai lam gaw hpa rai kun?

¹³ Tinang kam ai majaw, tinang a ahkyak ai lam ni hpe tsun da ai hpunau langai, hpang hta tinang hpe sadi run ai baw hkrum ga ai kun? Myit htum hpa re. Kalang mi hta, nauna langai gaw, myitsu salang hpe tinang a lam hpe hpaw tsun dan ai. Hpang shani hta, myitsu salang a madu jan gaw, nauna hpe phone shaga nna, n-gun jaw ga tsun ai. Myitsu salang hpe sha, san san tsun da ai lam bra mat ai majaw re. Myitsu salang hpe nauna kam na matu grai yak mat na re. Raitim, kaga myitsu salang langai hpe tsun dan nna, nauna karum hpyi ai. Myitsu salang ni hpe bai kam wa hkra, dai myitsu salang karum ya ai.

14. Kam ai myit bai nga wa hkra hpunau langai hpe hpa gaw karum ya ai kun?

¹⁴ Hpunau langai, myitsu salang lahkawng hpe myit daw nga ai grai na sai. Shanhte hpe n mai kam ai ngu hkamsha nga ai. Raitim, shi grai hkungga ai hpunau langai tsun ai ga hpe shi bai sumru ai. Dai hpunau ndai hku tsun ai: “Anhte a hpyen gaw Satan re. Hpunau nauna ni n re.” Dai ga hpe hpunau atsawm akyu hpyi nna myit yu ai. Hpang jahtum, myitsu salang lahkawng hte bai htuk hkra galaw lu wa ai.

15. Kam ai myit bai nga wa hkra hpa majaw aten ra ai kun? Ga shadawn jaw u. 

¹⁵ Laksan ahkaw ahkang langai sum ga ai kun? Myit hkra machyi hpa re. Nauna Gareta hte kanu gaw, 1930 hpring jan shaning ni laman, uhpung a magam bungli ni hpe hkum pat da ai Nazi Jamani hta nga ai sadi dung ai Sakse Hkam ni re. Hpunau nauna ni a matu, Sin Langchyi laika kayat ya ra ai laksan ahkaw ahkang hpe Gareta grai ra sharawng ai. Raitim, tengman ai lam hpe Gareta a kawa ninghkap ai lam hpunau ni chye mat ai shaloi, ninghkap ai ni hpe shiga jaw dat na tsang ai majaw, shi hpe dai laksan ahkaw ahkang matut n jaw sai. Shi hkrum ai chyam dinglik ai lam gaw dai ram sha n re. Nambat 2 Mungkan Majan laman, Gareta yan nu hpe hpunau ni n kam ai majaw, magazine ni n jaw ai. Lam hta hkrum yang pyi ga n shaga ma ai. Gaja nan myit hkra machyi hpa re. Gareta grai hkamsha  ai. Hpunau ni hpe mara raw ya nna, bai kam wa na matu, aten grai la ra wa ai ngu tsun ai. Raitim, shanhte hpe Yehowa pyi mara raw ya yang, tinang mung mara raw ya ra na hpe yin la ai. *

16. Hpunau nauna ni hpe kam na matu hpa majaw, shakut ra ai kun?

¹⁶ Dai zawn myit daw na lam ni hkrum yang, kam ai myit bai nga wa hkra shakut u. Aten ra chye ai raitim, na a shakut ai lam majoi n byin ai. Ga shadawn, ntuk kalang hkrum ga yang, hpang de lusha sha shagu, grau sadi na re. Raitim, n kaja ai lusha kalang sha hkrup ai majaw, tsep kawp n sha mat ai baw galaw na n re. Dai zawn sha, n kaja ai mahkrum madup langai a majaw, hpunau nauna yawng hpe n kam mat ai baw n byin ging ai. Shanhte n hkum tsup ai hpe anhte chye da ai. Kam ai myit bai nga wa yang, grau pyaw wa na re. Nawku hpung hta kam ai myit grau jat wa hkra, tinang hpa galaw ra na hpe myit maju jung lu na re.

17. Kam ai myit nga na matu hpa majaw ahkyak ai kun? Hpang na sumhpa hta hpa lam bawngban na kun?

¹⁷ Satan mungkan hta shada da kam ai lam n nga ai daram re. Raitim, mungkan grup hpunau nauna ni a lapran hta tsawra myit hpe madung tawn ai majaw, kam ai myit gaw hpring tup sha re. Dai majaw, ya aten hta ngwi pyaw nna, zinlum shangun ai. Shawng hta mayak mahkak ni hkrum wa ai shaloi mung makawp maga ya na re. Kam ai myit jahten hkrum ai shaloi hta gaw gara hku kun? Masa lam ni hpe Yehowa mu ai zawn mu chye hkra shakut u. Chyum Laika npawt tara ni hpe tatut hkan sa u. Hpunau nauna ni hpe grai tsawra u. Chyum Laika kasi ningli ni kaw na sharin la u. Hkra machyi wa ai hkamsha lam ni hpe tawt lai lu nna, kam ai myit nga hkra bai galaw lu ai. Dai zawn galaw na nga yang, “hpu nau wa manoi ai hta, grau manoi ai jinghku” law law lu wa na re. (Gsh 18:24) Raitim, kam ai myit ngu ai gaw, kaga ni hpe tinang kam ai daram sha n re. Tinang mung kam mai ai wa byin ra ai. Kam ging ai wa re ai lam, gara hku madun mai ai hpe hpang na sumhpa hta bawngban na re.