1. Yosha, Uzia, Yoshia ni hta hpa mayak mahkak nga wa ai kun?

 NANG ma prat ten hta, Karai a masha ni a hkawhkam tai wa ai ngu shingran yu u. Ahkang aya hpe gara hku lang na? Asak kaji ai aten, Yuda hkawhkam byin wa ai ni a lam, Chyum Laika hta ka da ai. Ga shadawn, Yosha asak 7 ning, Uzia asak 16 ning, Yoshia asak 8 ning hta hkawhkam tai wa ai. Asak hte bungli n htap htuk ai majaw mayak mahkak ni nga wa na re. Raitim, Yehowa Karai Kasang hte kaga ni karum ya ai majaw, kaja ai lam law law galaw lu wa ai.

2. Yosha, Uzia, Yoshia ni a lam hpe hpa majaw hkaja ging ai kun?

² Anhte gaw hkawhkam ni, hkawhkam jan ni gaw n re ai. Raitim, Chyum Laika hta na dai masha 3 kaw nna, manu dan ai lam ni sharin la mai ai. Shanhte jaw ai hku dawdan ai aten nga ai zawn, shut ai hku mung dawdan wa ai. Shanhte a lam hkaja ai shaloi, manang n lata shut na matu, matut shagrit shanem na matu, Yehowa hpe matut tam na matu, hpa majaw grai ahkyak ai hpe chye wa na re.

3. Hkinjawng Agyi Yehoiada sharin shaga ai hpe Hkawhkam Yosha gara hku bai htang ai kun?

³ Yosha a kaja ai dawdan lam kaw nna sharin la mai. Kawa n lu sai hkawhkam Yosha hpe, Hkinjawng Agyi Yehoiada gaw kasha majing zawn sharin achyin ya wa ai. Yehoiada a ga hpe madat ai majaw, Yosha hpaji rawng ai hku dawdan chye wa ai. Yehowa hpe nawku ai. Chyoi pra ai nawku dawjau lam bai chyam bra wa hkra galaw ai. Nawku htingnu hpe bai gram lajang ai.—2 Hl 24:1, 2, 4, 13, 14.

4. Yehowa a tara ni hpe madat mara ai shaloi hpa akyu lu ai kun? (Ga Shagawp 2:1, 10-12)

⁴ Yehowa hpe tsawra na matu, Karai a tsang madang ni hte maren nga na matu, tinang hpe sharin ya ai marai langai ngai  nga ai gaw shaman chyeju re. (Ga Shagawp 2:1, 10-12 hpe hti u.) Kanu kawa ni gaw ladat amyu myu hte shaman shakyang ya lu ai. Nauna Katya kaja ai hku dawdan lu na matu, kawa gara hku karum ya ai hpe yu yu u. Shani shagu jawng sa ai aten hta, shani shagu na chyum daw hpe bawngban ai. “Dai gaw, dai shani hta hkrum ai manghkang ni hpe jaw ai hku hparan lu na matu, karum ya ai” ngu nauna tsun ai. Raitim, kanu kawa ni jahkrat da ai rit kawp tara ni gaw ladu lai ja ai zawn rai yang gara hku kun? Madat na matu hpa gaw karum ya na kun? Rit kawp tara hpa majaw jahkrat ai hpe chye na ai lam re. Nauna Anasatasiya gaw, rit kawp tara ni hpa majaw jahkrat ai lam kanu kawa ni aten la nna tsun dan ai hpe shi naw matsing ai. Shi ndai hku tsun ai: “Nye prat hpe hkang mayu ai majaw n re. Tsawra ai majaw, makawp maga ya mayu ai majaw, rit kawp tara ni jahkrat ya ai hpe ngai chye na mat ai.”

5. Nang galaw ai lam gaw kanu kawa hte Yehowa a ntsa gara hku akyu shabyin ya ai kun? (Ga Shagawp 22:6; 23:15, 24, 25)

⁵ Kanu kawa ni jahkrat ya ai Chyum Laika hpaji jaw ga hte maren, nang hkan galaw ai shaloi na nu yan wa hte Yehowa grai kabu na re. Yehowa hte grau hku hkau wa na re. (Ga Shagawp 22:6; 23:15, 24, 25 hpe hti u.) Ramma aten hta kasi kaja madun wa ai Yosha hpe kasi la ging ai n re i?

6. Yehoiada si mat ai hpang kadai ni a hpaji jaw ga hpe Yosha madat wa ai kun? Gara hku hkra machyi wa ai kun? (2 Hkawhkam Labau 24:17, 18)

⁶ Yosha a shut ai dawdan lam kaw nna sharin la mai. Yehoiada si mat ai hpang, Yosha gaw manang lata shut wa ai. (2 Hkawhkam Labau 24:17, 18 hpe hti u.) Karai hpe n tsawra ai Yuda du salang ni a ga hpe madat mat ai. Gaja nga yang, shanhte hpe koi ging ai. (Gsh 1:10) Yosha gaw shi hpe shading sharai ya na matu shakut wa ai, kahpu kanau daw ai Zehkaria hpe sat kau ai. (2 Hl 24:20, 21; Mat 23:35) Grai nhkru ai lam re. Yosha a prat gaw nnan hta kaja wa tim, hpang de gaw n kaja mat ai. Makam masham htak ai wa, masha sat ai wa byin mat ai. Hpang e, mayam ni sat kau ai hpe hkrum wa ai. (2 Hl 24:22-25) Yehowa a ga matut madat na, Karai hpe tsawra ai ni hte sha kanawn mazum na nga yang, n kaja ai hku prat htum ra na n re. Hpa sharin la lu ai kun?

7. Kadai ni hte kanawn ging ai kun? (Sumla hpe mung yu u.)

⁷ Manang ni gaw anhte hpe grai shingkang ka-up lu ai. Dai majaw, Karai hpe tsawra ai, Karai hpe myit pyaw hkra galaw mayu ai manang ni hpe lata ra ai. Yosha a lam myit yu u. Shi a manang Yehoiada htan asak grai kaji  ai. Dai majaw, asak bung ai ni kaw nna sha kanawn manang hkum tam. Manang lata ai shaloi ndai hku san jep u: ‘Manang ni a majaw, makam masham grau ngang wa ai kun? Karai a lam, Chyum Laika a lam shanhte tsun chye ai kun? Karai a tsang madang ni hpe hkungga ai kun? Ngai lam shut ai aten, shading sharai ya gwi ai kun?’ (Gsh 27:5, 6, 17) Manang ni gaw Yehowa hpe n tsawra ai ni rai yang kalang ta kau da u. Yehowa hpe tsawra ai ni rai yang gaw, shanhte hte matut kanawn u. Nang hpe shanhte galoi mung karum ya na ra ai.—Gsh 13:20.

8. Shawa matut mahkai midiya hpe lang yang hpa hpe myit ging ai kun?

⁸ Shawa matut mahkai midiya a majaw, manang ni, nta masha ni hte ayan matut mahkai lu ai. Raitim, law malawng gaw masha ni yu kaba na hpe ra ai majaw, tinang hpa mari wa ai, hpa galaw wa ai hpe sumla ni, video ni mara nna shakawng chye ai. Midiya lang ai shaloi, tinang hkum tinang ndai hku san yu u: ‘Masha ni yu kaba na matu i? Pyaw shangun mayu ai majaw i? Shakawng mayu ai majaw i? Kaga ni a myit ai, sumru ai, tsun ai, galaw ai lam ni ngai hta kap wa ai kun?’ Uphkang Hpung shang hpunau Netan Naw gaw, “Masha ni ra sharawng na matu hkum shakut. Kadai n ra sharawng ai masha tai mat na. Yehowa ra sharawng ai hpe sha galaw u. Yehowa hpe tsawra ai ni yawng a sharawng awng ai lam lu na re” ngu tsun ai.

9. Uzia hpe Yehowa gara hku karum ya wa ai kun? (2 Hkawhkam Labau 26:1-5)

⁹ Uzia a kaja ai dawdan lam kaw nna sharin la mai. Hkawhkam Uzia hkaw dung hpang ai shaloi grai shagrit shanem ai. “Karai Kasang a shingran hpe chye na” na matu shakut ai. Asak 68 ning du hkra Yehowa a shaman chyeju law law lu wa ai. (2 Hkawhkam Labau 26:1-5 hpe hti u.) Hpyen law law hpe awng dang wa ai. Yerusalem mare a bunghku hpyen dap ni hpe ngang hkra gawgap da ai. (2 Hl 26:6-15) Yehowa karum ya ai majaw Uzia grai pyaw na re.—Hpj 3:12, 13.

10. Uzia hpa byin wa ai kun?

¹⁰ Uzia a shut ai dawdan lam kaw nna sharin la mai. Hkawhkam Uzia gaw ayan na, kaga ni hpe layung madi nna aming jaw ai majaw, ngai ngut yang rai sai ngu ai myit jasat ru jung nga na re. Dai majaw, lani mi hta manam pyaw ai baw wan nat hkungga nawng na matu, Yehowa a nawku htingnu de shang mat ai. Teng sha nga yang, hkinjawng agyi ni sha, hkungga nawng na ahkang nga ai re. Uzia grai gumrawng mat ai. (2 Hl 26:16-18) Hkinjawng Agyi Azaria gaw n galaw na matu tsun ai shaloi, shi grai masin pawt mat ai. Prat ting sadi dung wa ai lam ni gaw, ndai arawn alai a majaw mying hten mat ai. Manggang ana hte Yehowa dam jaw wa ai. (2 Hl 26:19-21) Hkawhkam Uzia shagrit shanem ai rai yang, ndai zawn grai sawng ai masa hte hkrum na n re.

11. Gara hku nna matut shagrit shanem lu na kun? (Sumla hpe mung yu u.)

¹¹ Uzia gaw, shi a sut masa hte ahkang aya n-gun kaba wa ai gaw, Yehowa a majaw re ai hpe malap mat ai. Hpa sharin la lu ai? Lu da ai shaman chyeju ni, laksan ahkaw ahkang ni gaw, Yehowa jaw ai majaw re ai hpe dum ra ai. Galaw lu wa ai lam ni hpe shakawng na malai, Yehowa hpe chyeju dum ging ai. b (1 Ko 4:7) Anhte gaw n hkum tsup ai ni re ai majaw, sharin shaga ai lam ra ai hpe shagrit shanem let hkap la ra ai. “Ngai shut ai hpe kaga ni tsun dan wa ai shaloi n pawt na matu, myit n daw  na matu shakut ai. Kalang lang, n myit yu ai sha galaw dat ai lam ni a majaw sharin shaga hkrum ai shaloi, shakut nna galai shai ai. Yehowa hpe kaja htum sak jaw na matu matut shakut ai” ngu asak 60 ning re ai hpunau langai tsun ai. Yehowa a ga madat na, matut shagrit shanem na nga yang, ngwi pyaw ai asak aprat hpe madu lu na re.—Gsh 22:4.

12. Yehowa hpe tam ai lam Yoshia gara hku madun ai kun? (2 Hkawhkam Labau 34:1-3)

¹² Yoshia a kaja ai dawdan lam kaw nna sharin la mai. Yoshia asak 16 ning hta Yehowa hpe tam hpang wa ai. Yehowa a lam chye mayu ai, Karai a myit ra ai lam hpe galaw mayu ai. Raitim, shi a prat gaw mayak mahkak grai law ai. Shut shai ai nawku dawjau lam chyam bra nga ai majaw, chyoi pra ai nawku dawjau lam hta tsap na matu nden marai ra ai. Gaja wa mung nden marai nga wa ai. Asak 20 ning n hpring shi yang, mungdan kaw na shut shai ai nawku dawjau lam ni mat hkra galaw hpang wa ai.—2 Hkawhkam Labau 34:1-3 hpe hti u.

13. Yehowa kaw apnawng yang na a prat hpa ni laklai mat na kun?

¹³ Yoshia zawn, nang asak naw kaji ai rai yang pyi, Yehowa a lam, shi a atsam ningja ni a lam hpe hkaja mai ai. Rai yang, Karai Kasang kaw apnawng hkalup hkam mayu wa na. Apnawng hkalup hkam ngut ai shaloi, na a prat hta hpa ni laklai mat na kun? “Ya kaw nna, nye a prat hta Yehowa hpe nawku na matu, shi pyaw hkra galaw na matu ahkyak htum re” ngu asak 14 ning hta hkalup hkam wa ai Luk tsun ai. (Mrk 12:30) Nang mung dai zawn dawdan da yang, shaman chyeju ni lu la na re.

14. Ramma nkau Hkawhkam Yoshia hpe gara hku kasi la ai kun?

¹⁴ Yehowa a mayam re ai ramma ni, hpa mayak mahkak hkrum chye ai kun? Asak 12 ning hta hkalup hkam wa ai Johan gaw, I-si-ka-ret (electronic cigarettes) lu na matu jawng manang ni a shadut hkrum wa ai. Raitim, lu dat yang hkamja lam, Karai hte hku hkau lam hkra machyi na ngu, tinang hkum tinang bai shadum la ai. Jawng hta shadut hkrum ai hpe tawt lai lu hkra hpa gaw karum ya ai lam, asak 14 ning hta hkalup hkam wa ai nauna  Rechye ndai hku tsun ai: “Hpa tsun tim, hpa galaw tim, Chyum Laika lam, Yehowa hte seng ai lam hpe matut mahkai nna myit dat ai. Ga shadawn, labau laika sharin ai aten hta, Chyum Laika labau (sh) myihtoi ga langai ngai hpe myit yu ai. Langai ngai hte ga shaga ai shaloi, tsun shalawm yang kaja na Chyum daw langai hpe myit yu ai.” Hkawhkam Yoshia hkrum wa ai mayak mahkak hte na a mayak mahkak bung yang she bung na re. Raitim, shi zawn hpaji rawng lu ai. Sadi dung lu ai. Asak kaji ai aten kaw na mayak mahkak ni hpe hparan chye yang, htawm hpang hta hkrum wa na mayak mahkak ni hpe mung hparan chye mat na re.

15. Sadi dung lu na matu Yoshia hpe hpa gaw karum ya ai kun? (2 Hkawhkam Labau 34:14, 18-21)

¹⁵ Hkawhkam Yoshia asak 26 ning hta, nawku htingnu hpe gram lajang hpang ai. Dai shaloi, “Mawshe a lata hte ap ya ai Yehowa a tara laika hpe mu hkrup” ai. Tara laika hti dan ai hpe madat ngut ai hpang, dai hta lawm ai hte maren galaw na matu kalang ta lajang ai. (2 Hkawhkam Labau 34:14, 18-21 hpe hti u.) Nang mung Chyum Laika hpe ayan hti mayu ai kun? Hti ai nga yang, hti ai hpe pyaw ai kun? Nang hpe karum ya ai Chyum daw ni hpe matsing da ai kun? Chyum Laika hti let myit lawm hpa lam ni mu ai shaloi, matsing laika hta ka da ai ngu shawng hta tsun wa sai Luk tsun ai. Dai zawn ka da ai gaw, tinang hti wa ai, sharin la lu wa ai lam ni hpe matsing hkra karum ya ai. Chyum Laika a lam hpe grau chye nna, manu shadan wa yang, Karai a magam grau gun mayu wa na re. Hkawhkam Yoshia jaw ai hpe galaw na matu, Karai a Mungga karum ya wa ai zawn, nang hpe mung karum ya na re.

16. Yoshia hpa majaw mara kaba galaw hkrup ai kun? Hpa sharin la lu ai kun?

¹⁶ Yoshia a shut ai dawdan lam kaw nna sharin la mai. Yoshia asak 39 ning daram hta, mara langai galaw ai majaw asak si sum mat ai. Karai a lam matsun hpe tam na malai, tinang  hkum tinang kamhpa wa ai. (2 Hl 35:20-25) Hpa sharin la lu ai kun? Asak kade kaba tim, Chyum Laika machye machyang kade law tim, Yehowa hpe matut tam ra ai. Gara hku nna kun? Karai a lam matsun lu na matu, ayan akyu hpyi ra ai, Chyum Laika ayan hti ra ai, kunghpan ai Hkristan ni kaw na hpaji hpyi ra ai. Rai yang, mara kaba ni hpe koi lu nna pyaw lu na re.—Yak 1:25.

17. Yuda hkawhkam 3 kaw na gara ahkyak ai lam ni sharin la lu ai kun?

¹⁷ Ramma aten hta kaja ai lam law law galaw lu ai. Hpaji rawng ai dawdan lam ni jahkrat lu ai, Karai ra sharawng ai prat hte asak hkrung lu ai hpe hkawhkam Yosha, Uzia hte Yoshia ni a labau gaw sakse madun ai. Shanhte nnan daw hta kaja wa tim, hpang de myit n su mat ai. Raitim, shanhte a lam hkaja ai shaloi, shanhte galaw wa ai mara ni hpe koi lu na, kaja ai lam ni hpe kasi la lu na re. Ngwi pyaw ai prat hpe madu lu na re.

18. Ngwi pyaw myit dik ai asak aprat hpe madu lu ai lam gara Chyum Laika kasi ni gaw madun dan ai kun? (Sumla hpe mung yu u.)

¹⁸ Chyum Laika hta, Yehowa hte hku hkau lam kaja ai, shi a myiman lu ai, ngwi pyaw ai prat madu lu wa ai kaga ramma ni a lam mung lawm ai. Ga shadawn, Dawi gaw ramma aten hta Yehowa a jinghku byin wa ai. Hpang de, sadi dung ai hkawhkam byin wa ai. Kalang lang, mara galaw hkrup ai raitim, sadi dung ai mayam hku nna Yehowa mu ai. (1 Hk 3:6; 9:4, 5; 14:8) Dawi a lam hkaja ai shaloi, nang mung Yehowa a matu sadi dung let magam gun mayu wa na re. Marku, Timohti ni mung, kaji ai shaloi kaw na kaba ai du hkra sadi dung let Karai a magam gun wa ai. Shanhte a dawdan lam a majaw, Yehowa grai kabu ai. Shanhte mung ngwi pyaw myit dik ai prat madu lu wa ai.

19. Nang gara zawn asak aprat hpe madu lu ai kun?

¹⁹ Htawm hpang hta gara zawn prat hpe madu lu na ngu ai gaw, ya aten nang gara hku asak hkrung ai hta madung ai. Tinang hkum tinang n re ai sha, Yehowa hpe kamhpa u. Kaja ai dawdan lam ni jahkrat lu hkra Yehowa karum ya na re. (Gsh 20:24) Ngwi pyaw myit dik ai prat madu lu na re. Yehowa gaw shi a matu nang galaw ya wa ai lam yawng hpe manu shadan ai. Tsawra ai Kawa Yehowa a matu, magam gun ai gaw kaja htum re.