1. Anhte asak hkrung nga ai ya aten gaw lai wa sai aten hte hpa majaw shai ai kun?

ANHTE asak hkrung nga ai aten gaw lai wa sai aten ni hte grai shai nga ai. Chyum Laika hta tau hkrau tsun da ai hte maren, Yehowa gaw “masha mungdan shagu hta na mung, baw lakung shagu hta na mung, amyu baw shagu hta na mung, ga amyu shagu hta na mung” masha wunawng wuwa kaba hpe shinggyin la nga ai. Shanhte gaw, “n-gun atsam rawng ai amyu” rai nna, wan matsat jan rai sai. “Naw ku Htingnu hta shani shana shi hpe daw jau” nna ngwi pyaw nga ai. (Shingran 7:9, 15; Esaia 60:22) Karai Kasang hte masha shada da hpe tsawra ai masha ni, ndai daram kalang mung n law wa shi ai.

2. Karai Kasang a jinghku n re ai masha ni hta gara tsawra myit hpe anhte mu lu ai kun? (Ndai sumhpa shawng na sumla hpe yu u.)

² Raitim, ya aten na Karai Kasang a jinghku n re ai masha ni hta, tingkyeng tsawra myit nga na hpe mung, Chyum Laika hta tau hkrau tsun da ai. Jahtum nhtoi hte seng nna kasa Pawlu ka wa ai shaloi, masha ni gaw, “tinang hkum hpe tsawra ai ni, gumhpraw marin ai ni,” hte “Karai Kasang hpe tsawra ai hta tinang a pyaw daw lam hpe grau sharawng ai ni” rai wa na ngu tsun da ai. (2 Timohti 3:1-4) Dai tingkyeng tsawra myit gaw, Karai  Kasang hpe tsawra ai myit hte nhtan shai ai. Tingkyeng tsawra myit gaw, ngwi pyaw lam nga na ngu shadu tim, ngwi pyaw lam n jaw lu ai. De a malai, tingkyeng myit nga ai mungkan byin wa shangun nna yawng hpe yakhkak shangun ai.

3. Ndai sumhpa hta anhte hpa lam hkaja na kun? Hpa majaw kun?

³ Tingkyeng tsawra myit gaw grau grau nga wa nna dai gaw Hkristan ni a matu shoihpa nga ai hpe kasa Pawlu chye ai. Dai majaw, tingkyeng tsawra myit madun ai ni hpe “koi kau” na matu, Hkristan ni hpe sadi jaw wa ai. (2 Timohti 3:5) Raitim, dai zawn masha ni hte matut mahkai ai lam yawng hpe gaw anhte koi lu na n re. Dai majaw, anhte makau grup yin na dai zawn myit jasat nga ai masha ni hpe, anhte koi lu na matu hte tsawra myit nga ai Karai Kasang Yehowa hpe, myit pyaw shangun na matu, anhte hkum anhte gara hku makawp maga na kun? Anhte hta Karai Kasang nga shangun mayu ai tsawra myit hte, 2 Timohti 3:2-4 hta madun da ai tsawra myit a shai ai lam hpe yu yu ga. Anhte hkum anhte maram yu nna, ngwi pyaw lam hte myit dik lam teng sha lu shangun ai tsawra myit hpe gara hku madun lu ai lam yu yu ga.

4. Tinang hkum tinang rap ra ai tsawra myit nga ai gaw hpa majaw n shut ai kun?

⁴ Pawlu ndai hku ka wa ai: Masha ni gaw “tinang hkum hpe tsawra ai ni” rai na. Tinang hkum hpe tsawra ai gaw shut ai ngu tsun mayu ai kun? N re. Tinang hkum tinang tsawra ra nna byin ging ai lam mung re. Dai lam hku nna Yehowa anhte hpe hpan da ai re. Yesu ndai hku tsun ai: “Na a htingbu wa hpe, na a hkum hte maren nang tsaw ra lu na ndai.” (Marku 12:31) Anhte hkum anhte n tsawra yang, kaga ni hpe anhte tsawra lu na n re. Chyum Laika hta anhte hpe ndai hku tsun da ai: “Madu wa ni gaw tinang hkum hpe tsaw ra nga ai zawn, tinang a madu jan ni hpe tsaw ra nga na, sut nga ai. Tinang a madu jan hpe tsaw ra ai wa gaw, tinang hkum hpe nan tsaw ra nga ai. Kaning rai nme law, kadai rai ti mung tinang hkum hpe n dawng n yawt ai gaw n nga ai hta n-ga, dai hkum hpe bau maka nna lanu lahku ya wu ai.” (Ehpesu 5:28, 29) Dai majaw, tinang hkum tinang rap ra ai tsawra myit nga ging ai hpe chye lu ai.

5. Tinang hkum tinang ladu lai hkra tsawra ai ni hpe nang gara hku hkrang shapraw na kun?

⁵ 2 Timohti 3:2 hta tsun da ai tinang hkum tinang tsawra myit gaw, kaja ai tsawra myit n re. Tingkyeng myit rawng ai tsawra myit she re. Marai langai gaw tinang hkum tinang ladu lai tsawra ai rai yang, tinang a matu ra ai hta jan nna myit na re. (Roma 12:3 hpe hti u.) Kaga masha ni a matu myit na hta tinang a matu sha grau myit ai. Lama ma shut ai shaloi, tinang hkum tinang mara shagun na malai, kaga masha ni hpe mara shagun chye ai. Dai zawn re ai masha ni gaw, wa tingsung (hedgehog) hte bung ai ngu nna Chyum hpaji du langai tsun da ai. Wa tingsung gaw grai nya ai shi a amun ni hte kata kaw kayawp nna lum lum nga tim, shinggan hta gaw grai masen ai ju ni hpe madun da ai ngu shi tsun ai. Dai zawn masha gaw jet ai ngwi pyaw lam lu la na n re.

6. Karai Kasang hpe anhte tsawra yang, kaja ai hpa akyu ni lu na kun?

⁶ Tinang hkum tinang tsawra ai myit gaw, hpang hta ka wa ai n kaja ai akyang lailen ni byin wa shangun ai majaw, kasa Pawlu gaw jahpan hta shawng nnan ka da ai re ngu nna Chyum hpaji du nkau mi kam ma ai. Dai hte n bung ai sha, Karai Kasang hpe tsawra ai myit  gaw, kaja ai atsam ningja ni hpe shapraw ya ai. Dai gaw ngwi pyaw simsa ai, myit galu ai, matsan dum ai, mai kaja ai, kamsham ai, sumnung ai hte tinang hkum hpe hkang lu ai atsam ningja ni hte matut mahkai nga ai. (Galati 5:22, 23) Shakawn kungdawn sara ndai hku tsun wa ai: “Yehowa Hpe Karai Kasang hku nna nawku dawjau ai ni gaw ngwi pyaw ma ai.” (Shakawn 144:15, NW) Yehowa gaw ngwi pyaw ai Karai Kasang rai nna, shi a masha ni mung ngwi pyaw ai. Tinang hkum tinang ladu lai tsawra nna, tinang lu na hpe sha myit ai ni hte Yehowa a mayam ni gaw grai shai ai. Yehowa a mayam ni gaw, kaga ni hpe gam jaw gam ya ai majaw, ngwi pyaw ma ai.—Kasa 20:35.

7. Karai Kasang hpe tsawra ai myit nga ai hpe ginhka lu na matu hpa ga san ni gaw anhte hpe karum ya na kun?

⁷ Karai Kasang hpe tsawra ai myit hta na tinang hkum tinang tsawra ai myit grau nga wa ai hpe anhte gara hku chye lu ai kun? Ndai hpaji jaw ga hpe myit yu ga: “Ga law ga la ai, kaman lila grang ai hte hpa mung n galaw ai sha, myit nem nga let, langai hte langai tinang a hkum hta manang wa hpe shagrau sha a nga mu. Langai hte langai tinang hte seng ai sha n rai, masha gale hte seng ai hpe mung, myit yu nga mu ga.” (Hpilipi 2:3, 4) Anhte hkum anhte ndai hku san mai ai: ‘Ndai hpaji jaw ga hpe ngai madat ai kun? Karai Kasang galaw shangun mayu ai lam hpe ngai galaw na matu shakut ai kun? Hkaw tsun magam hte nawku htingnu hta kaga ni hpe karum na matu, ahkaw ahkang tam ai kun?’ Anhte a n-gun atsam hte ahkying aten hpe jaw na matu ayan na gaw n loi ai. Dai zawn galaw na matu, shakut shaja nna sak jaw ra ai. Ninggawn Tawa Awm Dawm Ahkaw Ahkang Madu ra sharawng ai hpe lu nga ai ngu chye ai hta grau nna ngwi pyaw lam n nga sai.

8. Hkristan nkau mi gaw Karai Kasang hpe tsawra ai majaw hpa galaw wa ai kun?

⁸ Hkristan nkau mi gaw, Karai Kasang hpe tsawra nna, shi a magam hpe grau gun hpai mayu ai majaw, lusu shangun ai kanbau bungli ni hpe asum hkam kau ma ai. Sarawun langai re ai nauna Ericka gaw, shi a sarawun  bungli hta na ningshawng bungli hpe grau nna myit maju jung na matu lata wa ai. Shi hte shi a madu wa gaw, mungdan law law hta magam gun lu wa ai. Shi ndai hku tsun ai: “Maigan amyu ga tsun ai hkaw tsun lawk hta karum ya ai shaloi, an mahkrum madup grai law hkra lu wa ai. Shanhte hte grai hku hkau wa ai. Dai gaw an a aprat hpe teng sha ngwi pyaw shangun ai.” Ericka gaw sarawun amu hpe matut galaw nga ai. Raitim, shi a aten law malawng hte n-gun a tsam hpe gaw, Yehowa a lam masha ni hpe sharin ya na matu hte hpunau nauna ni hpe karum ya na matu akyu jashawn ai. Ndai zawn galaw ai gaw, shi hpe “ngwi pyaw shangun nna myit dik ai lam” jaw ai ngu tsun ai.

9. Gumhpraw ra marin ai wa gaw hpa majaw ngwi pyaw lam n lu ai kun?

⁹ Masha ni gaw, “gumhpraw marin ai ni” rai wa na ngu Pawlu tsun wa ai. Lai wa sai shaning ni hta, Ireland mung na ningshawng langai gaw, masha langai hpe Karai Kasang a lam tsun dan ai. Dai wa gaw, shi a gumhpraw sumbu hpe hpaw nna gumhpraw nkau mi lang let ndai hku tsun wa ai: “Ndai gaw ngai na hpara re.” Masha law law gaw dai zawn tsun na gaw n re. Raitim, shanhte dai hku sha hkam la da ai. Shanhte gaw gumhpraw hpe ra marin nna arung arai ni mung lu mari ai. Raitim, Chyum Laika hta ndai hku sadi jaw da ai: “Gumhpraw marin ai wa gaw, gumhpraw hte myit dik lu ai n rai; sut su mayu ai wa gaw, sut gan jat ti mung, myit dik lu ai n rai.” (Hpaji 5:10) Gumhpraw marin ai ni gaw, myit dik ai lam galoi mung n nga ai. Gumhpraw grau nna lu mayu ai majaw, ahkying aten hte n-gun atsam hpe dai kaw sha akyu jashawn ai. Dai gaw, shi hpe lam amyu myu hku nna hkra machyi shangun ai.—1 Timohti 6:9, 10.

10. Lusu ai, matsan ai hte seng nna Chyum Laika hta hpa tsun da ai kun?

¹⁰ Anhte yawng gumhpraw ra kadawn ai gaw teng nga ai. Gumhpraw gaw makawp maga lam nkau mi jaw ai. (Hpaji 7:12) Anhte hta madung hku nna ra kadawn ai arung arai ni nga ai hte sha ngwi pyaw lu na kun? Ngwi pyaw lu ai. (Hpaji 5:12 hpe hti u.) Yake a kasha Agura ndai hku ka wa ai: “Matsan mayan mung, sut gan mung, ngai hpe n jaw u ga: . . . Asak bau ram ai shat sha karan jaw e law.” Shi hpa majaw ladu lai n matsan mayu ai lam hpe aloi sha chye na lu ai. Shi gaw, lagu na matu gunglau n hkrum mayu ai. Lagu ai gaw Karai Kasang hpe n shagrau ai hte bung ai majaw re nga nna shi tsun wa ai. Raitim, shi hpa majaw n lusu mayu ai kun? Ndai hku tsun wa ai: “Ngai hkru kat nna, Yehowa kadai rai nga a ta? nga nna n tsun u ga.” (Ga Shagawp 30:8, 9) Karai Kasang hpe kam na malai lusu ai ni hpe sha kam ai ni hpe nang chye yang chye na re.

11. Gumhpraw hte seng nna Yesu hpa tsun wa ai kun?

¹¹ Gumhpraw ra marin ai wa gaw, Karai Kasang hpe myit n shapyaw ya lu ai. Yesu ndai hku tsun wa ai: “Kadai mung, madu lahkawng a mayam hkam lu na n rai; langai hpe n dawng nna langai hpe tsaw ra na wu ai; langai hpe sadi dung nna, langai hpe n kaw n law di na wu ai: nanhte gaw Karai Kasang hpe mung, mungkan a sutgan hpe mung, mayam hkam lu na n rai.” Shi ndai hku mung tsun ai: “Manut hte nhkan e sha jahten nna, lagu lagut ni tawk htu nna lagu la lu ai, dinghta ga a ntsa e, nanhte a sutgan hpe hkum mahkawng da mu. Manut hte nhkan n sha jahten lu nna, lagu lagut ni mung n tawk htu lu ai hte n lagu la lu ai, suming lamu hta e, nanhte a matu sutgan hpe mahkawng da mu.”—Mahte 6:19, 20, 24, NW.

12. Karai Kasang hpe nawku dawjau na matu prat hpe asan sha tawn ai gaw gara hku karum ya ai kun? Ga shadawn langai tsun dan rit.

¹² Yehowa a mayam law law gaw, prat hpe asan sha nga na matu shakut ma ai. Yehowa hpe nawku dawjau na matu, ahkying grau jaw ai majaw, ngwi pyaw lam lu ai hpe shanhte mu lu wa ai. United States hta nga ai Jack gaw, shi a nta kaba hte hpaga bungli ni hpe dut kau ai majaw, shi madu jan hte rau ningshawng lu  galaw wa ai. Shi ndai hku tsun dan ai: “Anhte a grai tsawm ai nta hte arung arai ni hpe asum hkam na matu gaw n loi ai.” Moi gaw, bungli hta manghkang nga ai majaw, myit pu ba ai hte nta de bai wa ra ai shaning law law shi hta nga wa ai. Shi ndai hku tsun ai: “Aten galu ningshawng re ai nye a madu jan gaw galoi mung myit pyaw taw ai. Nye madu jan ndai hku lu tsun ai: ‘Ngai hta grai kaja ai bungli madu nga ai.’ Ya gaw, ngai mung ningshawng rai sai majaw, an lahkawng yan gaw Yehowa a matu magam gun nga sai.”

13. Gumhpraw hpe anhte gara hku mu mada ai lam hte seng nna san jep lu na matu hpa gaw karum ya na kun?

¹³ Gumhpraw a ntsa, anhte a mu mada ai lam hpe san jep ai shaloi, ding man ai hte tinang hkum tinang ndai hku san ra ai: ‘Gumhpraw hte seng nna Chyum Laika hta tsun da ai lam hpe ngai teng sha kam ai lam nye a prat gaw madun nga ai kun? Gumhpraw gaw nye a matu ahkyak htum ai lam hpe galaw ya lu ai kun? Masha shada da hte Yehowa hte hku hkau na hta grau nna arung arai ni hpe ngai manu shadan nga ai kun? Ngai ra kadawn nga ai lam ni hpe Yehowa madi shadaw na hpe teng sha kam ai kun?’ Karai Kasang hpe kamsham ai ni gaw galoi mung myit htum ra na n re ai hpe teng sha kam mai ai.—Mahte 6:33.

14. Pyaw hpa lam ni hpe rap ra ai hku mu mada ai ngu ai gaw hpa rai na kun?

¹⁴ Hpang jahtum nhtoi na masha ni gaw “pyaw daw lam hpe grau sharawng ai ni” byin na nga nna Chyum Laika hta tau hkrau tsun da ai. Tinang hkum tinang mu mada ai lam hte gumhpraw hpe mu mada ai lam hta rap ra ai nga yang, n shut ai hpe anhte chye ga ai. Anhte a aprat hta pyaw hpa lam hpe rap rap ra ra tawn da yang n shut ai hpe mung, anhte chye ga ai. Masha nkau mi gaw, shanhte hta pyaw hpa lam hpa mung n nga ging ai ngu kam ma ai. Dai gaw Yehowa ra sharawng ai lam n re. Chyum Laika hta Karai Kasang a sadi dung ai mayam ni hpe ndai hku n-gun jaw da ai: “Pru sa su; . . . kabu gara ai hte shat sha u, ngwi pyaw ai hte na a tsabyi jahku lu u.”—Hpaji 9:7.

15. Pyaw hpa lam hpe grau sharawng ai ni byin na ngu ai gaw hpa lachyum rai kun?

¹⁵ Pyaw hpa lam hpe ra sharawng ai ni gaw, Karai Kasang hpe kau da na ngu nna lahkawng Timohti 3:4 hta tsun da ai. Chyum hpaji du langai ndai hku tsun ai: “Shanhte gaw Karai Kasang hpe mung tsawra ai ngu tsun mayu ai n re. Karai Kasang hpe kachyi mi mung n tsawra ai ngu ai lachyum re.” Ndai gaw pyaw hpa lam grau sharawng ai ni hpe sadi jaw nga ai re. Pyaw hpa lam grau sharawng ai ni gaw, dai hta sha “lim mat” ai ngu nna Chyum Laika hta tsun da ai.—Luka 8:14.

16, 17. Pyaw hpa lam hte seng nna Yesu hpa kasi ningli jahkrat wa ai kun?

¹⁶ Pyaw hpa lam hte seng nna rap ra ai lam nga na matu, Yesu anhte hpe madun wa ai. Shi gaw “hkungran ai poi” hte “poi kaba galaw” ai shara ni de sa ai. (Yawhan 2:1-10; Luka 5:29) Hkungran poi hta, tsabyi jahku n law ai majaw Yesu gaw, ntsin kaw nna tsabyi jahku byin hkra mauhpa lam hku galaw ya ai. Kalang mi hta, Yesu lu ai, sha ai majaw masha ni gaw mara tam ma ai. Dai masha ni a ningmu gaw, rap ra ai lam n nga ai hpe shi madun dan wa ai.—Luka 7:33-36.

¹⁷ Yesu gaw shi a prat hta, pyaw hpa lam hpe  ahkyak htum ai shara kaw n tawn wa ai. Yehowa hpe shawng tawn wa nna, dang lu ai daram masha ni hpe karum ya wa ai. Shinggyim masha ni hpe hkye la na matu, grai nni nkri hkrum let hpun hta si hkam na matu, sharawng awng wa ai. Yesu gaw shi a hpang hkan nang mayu ai ni hpe ndai hku tsun wa ai: “Nye a lam majaw, masha ni gaw nanhte hpe asawng asang di nna zingri zingrat nga ma ai hte, masu ai hku hkan let mara amyu myu shagun da myit dai shaloi e, nanhte a lu myit dai: kabu nna pyaw pyaw rai nga mu; kaning rai nme law, sumsing lamu hta e nanhte a shabrai kaba nga malit dai: nanhte a shawng na myihtoi ni hpe mung shanhte dai hte maren zingri zingrat di kau manu ai.”—Mahte 5:11, 12.

18. Pyaw hpa lam hpe anhte kade daram tsawra ai hpe san jep lu na matu, gara ga san ni gaw anhte hpe karum ya lu ai kun?

¹⁸ Pyaw hpa lam hpe anhte kade daram tsawra ai hpe san jep lu na matu, anhte hpe hpa gaw karum ya lu ai kun? Anhte hkum anhte ndai hku san mai ai: ‘Zuphpawng ni hte hkaw tsun bungli hta grau nna, shangwi shapyaw lam gaw ngai na matu ahkyak nga ai kun? Karai Kasang hpe nawku dawjau mayu ai majaw, ngai ra sharawng ai lama ma hpe sak jaw na matu sharawng awng ai kun? Shangwi shapyaw ai lam hpe lata ai shaloi, ngai lata ai hpe Yehowa gara hku mu mada na hpe ngai myit ai kun?’ Karai Kasang hpe anhte teng sha tsawra yang, shut ai ngu anhte chye da ai hpe koi ai sha n-ga, shi hpe myit n pyaw shangun na zawn re ai lam ni hpe mung koi na re.—Mahte 22:37, 38 hpe hti u. 

19. Kadai ni gaw jet ai ngwi pyaw lam galoi mung n lu ai kun?

¹⁹ Satan a mungkan gaw shinggyim masha ni hpe yakhkak hkrum shangun ai shaning 6,000 daram na sai. Ndai mungkan a hpang jahtum na nhtoi ni hta, masha ni gaw, ja gumhpraw, pyaw hpa lam hte tinang hkum tinang myit maju jung ai ni hte hpring nga ai. Shanhte lu mayu ai lam, ra marin ai lam ni hpe sha myit ma ai. Raitim, dai zawn masha ni gaw jet ai ngwi pyaw lam n lu la ma ai. Dai hte shai ai lam Chyum Laika hta ndai hku tsun da ai: “Yaku a Karai Wa, karum ai wa rai nna, Shi a Karai Kasang Yehowa hpe, myit mada nga ai wa gaw, a nga ai.”—Shakawn 146:5.

20. Karai Kasang hpe tsawra ai myit gaw nang hpe ngwi pyaw lam gara hku lu shangun ai kun?

²⁰ Yehowa a mayam ni gaw, Yehowa hpe teng sha tsawra ma ai. Shaning shagu masha law law gaw, shi a lam chye wa nna shi hpe tsawra wa ma ai. Dai gaw Karai a Mungdan up hkang nga sai hpe sakse madun nga nna, kade n na yang, anhte myit lu ai hta grau nna kaja ai mauhpa shaman chyeju ni lu la sana re. Yehowa galaw shangun mayu ai lam hpe anhte galaw ai shaloi, shi hpe myit shapyaw ya nna, anhte mung jet ai ngwi pyaw lam lu la na re. Yehowa hpe tsawra ai ni gaw, htani htana ngwi pyaw lu na re. Hpang na sumhpa hta, tingkyeng tsawra myit a majaw byin wa ai n kaja ai lam nkau mi hpe anhte hkaja lu na re. Yehowa a mayam ni hta nga ai kaja ai atsam ningja ni hte kade daram shai ai hpe anhte mu lu na re.