1, 2. (a) Tinang a buga hta law malawng n madat ti mung, matut nna hkaw tsun nga ai hpunau nauna ni a majaw, anhte gara hku n-gun lu ai kun? (Ndai sumhpa shawng na sumla hpe yu u.) (b) ‘Tinang a buga hta’ hkaw tsun ai hte seng nna Yesu hpa tsun wa ai kun? (Lawu matsing hpe yu u.)

SEJIO HTE OLINDA gaw, American kaw nna ningshawng yan la re. Shan gaw, asak 80 jan rai sai. Ndai laman hta, lagaw machyi ai majaw, hkawm sa hkawm wa yak wa ai. Rai ti mung, moi shaning law law galaw wa ai zawn sha, shanhte a mare hta na masha law law nga ai shara de jahpawt hkying 7 hta lam hkawm nna sa ai. Shan yan gaw, mawdaw daru makau hta tsap nna, hkawm sa hkawm wa masha ni hpe laili laika ni garan ya ai. Masha law malawng gaw n hkap la tim, dai shara hta sha matut tsap nna, shan hpe yu ai masha ni hpe mani dan ai. Shani ka-ang hta nta de lam hkawm nna bai wa ai. Hpang jahpawt hkying 7 hta mawdaw daru de bai sa ai. Bat mi hta kru ya, laning mi ting hkaw tsun nga ai.

² Sejio hte Olinda zawn, sadi dung ai hpunau nauna law law gaw, tinang a buga ginra hta law malawng n madat tim, matut nna hkaw tsun ma ai. Nang mung dai zawn ginra hta hkaw tsun  nga ai rai yang rai na re. Dai hku rai yang, nang hpe anhte shakawn ga ai. Hpa majaw nga yang, yak la ai rai ti mung, hkam sharang let matut nna hkaw tsun nga ai majaw re. * Mahkrum madup nga ai hpunau nauna ni pyi, na a kasi ningli a majaw n-gun lu la na re. Hpung kawan hpunau nkau mi ndai hku tsun ai: “Dai zawn sadi dung ai hpunau nauna ni hte hkaw tsun bungli hta arau shang lawm ai shaloi, shanhte a kasi ningli gaw ngai hpe n-gun lu shangun ai.” “Ngai hkaw tsun bungli hta shang lawm ai shaloi, marai rawng na matu hte shakut shaja na matu shanhte a sadi dung ai lam gaw ngai hpe n-gun lu shangun ai.” “Shanhte a majaw nye salum hta alum ala hkamsha ai.”

3. Gara ga san masum hpe hkaja mat na kun? Hpa majaw kun?

³ Ndai ga san masum a mahtai hpe hkaja yu ga. Kalang lang myit daw ai ngu anhte hpa majaw hkamsha ai kun? Asi si ai ngu ai lachyum gaw hpa rai na kun? Hkam sharang ai myit hte matut nna asi si na matu hpa gaw karum ya na kun? Yesu shangun da ai hkaw tsun bungli hpe matut galaw lu hkra, ndai ga san ni a mahtai gaw, anhte hpe karum ya na re.

4. (a) Yuda masha ni n kaja ai hku bai htang ai majaw, Pawlu gara hku hkamsha ai kun? (b) Hpa majaw Pawlu dai hku hkamsha ai kun?

⁴ Na a buga hta nga ai ni gaw, Mungdan shiga hte seng nna n kam madat ai majaw, nang myit daw ga ai kun? Dai hku rai yang, kasa Pawlu gara hku hkamsha wa ai hpe nang chye na na re. Shi gaw hkaw tsun bungli hta, shaning 30 daram shang lawm wa nna, masha law law hpe Hkristan byin wa hkra karum ya wa ai. (Kasa 14:21; 2 Korinhtu 3:2, 3) Raitim, Yuda masha law malawng hpe Hkristan byin wa hkra n lu karum ya wa ai. Yuda masha law malawng gaw, shi hpe ningdang kau nna nkau mi nga yang, shi hpe zingri ma ai. (Kasa 14:19; 17:1, 4, 5, 13) Dai hku hkrum ai majaw, Pawlu gara hku hkamsha ai kun? Shi ndai hku tsun ai: “Nye kraw lawang e yawn hkyen kaba hte tut nawng na atsu atsam ngai hkam nga nngai.” (Roma 9:1-3) Hpa majaw shi dai hku hkamsha ai kun? Hkaw tsun bungli hpe gaja wa ra sharawng nna, masha ni hpe tsawra ai majaw re. Pawlu gaw Yuda masha ni hpe tsawra ai majaw, Karai Kasang a matsan dum myit hpe shanhte nyet kau ai shaloi, shi grai yawn ai.

5. (a) Hkaw tsun na matu anhte hpe hpa gaw shadut ya ai kun? (b) Kalang lang hpa majaw myit daw chye ai kun?

⁵ Pawlu zawn, kaga ni hpe anhte hkaw tsun ai gaw, shanhte hpe tsawra nna karum ya mayu ai majaw re. (Mahte 22:39; 1 Korinhtu 11:1) Yehowa a magam gun ai gaw, kaja htum prat hkrun lam re ai hpe anhte nan hkrum nna chye wa sai. Kaga ni hpe mung, grau kaja ai prat lu la mai ai hpe chye na hkra karum ya mayu ai. Dai majaw, Yehowa a lam hte masha ni a matu shi a yaw shada lam hte seng ai teng man ai lam hpe matut nna hkaw tsun nga ga ai. Anhte hkaw tsun nga ai masha ni hpe ndai hku tsun ai hte bung ai: ‘Na a matu grai kaja ai kumhpa la wa ya ai yaw. Chyeju hte hkap la ya rit.’ Shanhte kumhpa hpe n hkap la yang, Pawlu zawn, anhte hkamsha na re. Dai zawn hkamsha ai gaw, anhte hta makam masham n nga ai majaw n re ai sha, masha ni hpe tsawra ai majaw re. Dai majaw, kalang lang rai yang, myit daw ai ngu hkamsha tim, matut nna hkaw tsun ai. Ningshawng magam gun ai 25 ning jan rai sai nauna Elena tsun ai hpe anhte myit hkrum ga ai. Shi ndai hku tsun ai: “Hkaw tsun magam gun na matu loi ai gaw n re. Raitim, ngai galaw mayu ai kaja htum bungli gaw ndai sha re.”

6. Gara ga san a mahtai hpe hkaja na kun?

⁶ Anhte gara shara kaw mi hkaw tsun nga ai raitim, hkaw tsun magam hta awng dang lu na hpe hpa majaw kam mai ai kun? Ndai ahkyak ai ga san a mahtai hpe chye na matu, “asi si” ai hte seng ai Yesu a ga shadawn lahkawng hpe hkaja yu ga. (Mahte 13:23) Shawng nnan na ga shadawn gaw, tsabyi ru a lam re.

7. (a) Yesu a ga shadawn hta lawm ai “tsabyi sun madu,” “tsabyi ru” hte “lakung” ni gaw kadai ni rai a ta? (b) Gara ga san a mahtai hpe anhte naw chye ra ai kun?

⁷ Yawhan 15:1-5, 8 hpe hti u. Ndai ga shadawn hta, Yehowa gaw, “tsabyi sun madu” rai nna, Yesu gaw, “tsabyi ru,” shi a sape ni gaw “lakung” ni re ai lam Yesu sanglang dan wa ai. * Dai hpang shi a sape ni hpe ndai hku tsun ai: “Nanhte asi law law si wa ai a majaw, nye Wa a hpung shingkang dan hkung wa nna, nanhte mung, nye a sape ni teng na myit dai.” Rai yang, asi si ai ngu ai gaw hpa lachyum kun? Ndai ga shadawn hta, asi gaw hpa re ai hpe Yesu tup hkrak n tsun wa ai. Raitim, dai ga san a mahtai hpe chye lu na matu, karum ya lu ai lam hpe Yesu tsun dan wa ai.

8. (a) Yesu a ga shadawn hta lawm ai “asi si” ai gaw, sape nnan shatai ai hpe tsun ai n re ai lam gara hku chye lu ai kun? (b) Yehowa hpyi shawn ai lam langai gaw hpa rai kun?

⁸ Yesu gaw shi Kawa galaw na lam hpe ndai hku tsun wa ai: ‘Ngai hta asi n si ai lakung shagu hpe gaw, shi kran kau wu ai.’ Dai majaw, anhte asi si yang she, Yehowa a mayam byin lu na re. (Mahte 13:23; 21:43) Ndai ga shadawn hta tsun ai asi si ai ngu ai gaw, sape nnan shatai ai hpe tsun ai n mai byin ai. (Mahte 28:19) Lama na, sape nnan shatai ai hpe tsun ai rai yang, Yesu a sape byin wa hkra marai langai hpe pyi n lu karum ya ai sadi dung ai sakse hkam ni gaw, asi n si ai lakung ni rai mat na re. Dai majaw, dai gaw n mai byin ai. Hpa majaw kun? Sape byin wa na matu anhte atik anang n mai galaw ai majaw re. Yehowa gaw tsawra myit rawng ai wa re. Anhte n lu galaw ai lam hpe galaw na matu galoi mung n hpyi shawn ai. Anhte galaw lu ai hpe sha hpyi shawn ai.​​—⁠⁠Tara Jahprang 30:11-14.

9. (a) Anhte gara hku asi si lu na kun? (b) Hpa ga shadawn hpe anhte hkaja na kun?

⁹ Asi si ai ngu ai gaw hpa lachyum kun? Anhte yawng lu galaw ai lama ma rai na re. Yehowa gaw shi a mayam ni yawng hpe hpa lit jaw da ai kun? Karai Mungdan hte seng ai kabu gara shiga hpe hkaw tsun na lit re. * (Mahte 24:14) Nli gat ai wa hte seng ai Yesu a ga shadawn gaw, dai lam hpe chye na shangun ai. Dai ga shadawn hpe hkaja yu ga.

10. (a) Yesu a ga shadawn hta lawm ai nli hte ga gaw hpa rai kun? (b) Hkaulan mam gaw hpa hpe shapraw ya ai kun?

¹⁰ Luka 8:5-8, 11-15 hpe hti u. Nli gat ai wa ga shadawn hta, nli gaw “Karai Kasang a mungga” (sh) Karai Kasang Mungdan hte seng ai shiga re ai lam Yesu sanglang dan wa ai. Ga gaw masha a masin salum re. Nli gaw ga kaja hta hkrat nna, aru jung ai, makrung prut wa nna tu kaba wa ai. Dai hpang, “htam latsa si mayat wa ai.” Dai gat hkai dat ai nli gaw hkaulan mam ngu saga. Dai hkaulan mam hpun kaw nna hkaulan mam hpun kaji ni tu pru wa na kun? Tu pru na n re. Hkaulan mam law law bai tu shapraw lu ai hkaulan mam nli tum ni sha si wa na re. Ndai ga shadawn hta, nli tum langai gaw nli tum 100  shapraw lu ai. Ndai lam gaw hkaw tsun magam hte seng nna anhte hpe hpa sharin ya ai kun?

11. (a) Nli gat ai ga shadawn gaw hkaw tsun bungli hte seng nna anhte hpe hpa sharin ya ai kun? (b) Nli tum nnan hpe anhte gara hku nna shapraw mai na kun?

¹¹ Anhte a kanu kawa ni (sh) kaga hpunau nauna ni gaw, Karai a Mungdan lam hte seng nna anhte hpe shawng nnan sharin ya ai shaloi, ga kaja hta nli hpe gat dat ai re. Shiga hpe anhte hkap la ai shaloi, shanhte grai kabu ma ai. Nli gaw, asi si ai du hkra matut nna kaba wa ai. Tsun wa sai hte maren, hkaulan mam gaw hkaulan mam kaji ni hpe bai n shapraw ai sha, nli tum nnan hpe shapraw ai. Anhte mung sape nnan shatai ai n re ai sha, nli tum nnan hpe shapraw ai re. * Gara hku nna kun? Karai Mungdan a lam kaga ni hpe tsun dan shagu, anhte a salum hta nga ai nli tum ni hpe gat nna, law htam wa hkra galaw ai hte bung ai. (Luka 6:45; 8:1) Dai majaw, Karai a Mungdan hte seng ai shiga hpe anhte matut nna hkaw tsun nga ai rai yang, “hkam sharang ai myit hte asi si” nga ai re.

12. (a) Yesu tsun wa ai tsabyi ru hte nli gat ai wa, ga shadawn gaw anhte hpe hpa sharin ya ai kun? (b) Dai lam hte seng nna nang gara hku hkamsha ai kun?

¹² Yesu tsun wa ai tsabyi ru hte nli gat ai wa, ga shadawn kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun? “Asi si” ai ngu ai gaw, shiga hpe masha ni madat ai, n madat ai hte n seng ai lam anhte chye wa sai. Anhte matut nna hkaw tsun ai hta sha madung nga ai. Dai lam hpe Pawlu mung ndai hku sanglang dan wa ai: “Tinang a shakut shaja ai hte maren, langai hte langai gaw tinang a shabrai lu la na ma ra ai.” (1 Korinhtu 3:8, NW) Bungli galaw ai shaloi lu wa ai akyu a majaw n re ai sha, shakut shaja nna galaw ai majaw anhte hpe Yehowa kumhpa jaw na re. Ningshawng galaw ai 20 ning rai sai Matida ndai hku tsun ai: “Anhte shakut shaja ai majaw, Yehowa kumhpa jaw na hpe chye da ai gaw ngai hpe pyaw shangun ai.”

13, 14. Hkaw tsun ai hpe Pawlu hpa majaw n jahkring kau ai lam, Roma 10:1, 2 kaw nna gara hku chye lu ai kun?

¹³ “Hkam sharang ai myit hte asi si” lu na matu anhte hpe hpa gaw karum ya na kun? Pawlu a kasi ningli hpe atsawm hkaja yu ga. Karai Mungdan hte seng ai shiga hpe Yuda masha ni nyet kau ai majaw, Pawlu grai myit daw wa ai hpe anhte chye ai. Raitim, Pawlu gaw shanhte hpe matut nna hkaw tsun nga  ai. Yuda masha ni hte seng nna shi gara hku hkamsha ai lam ndai hku sanglang dan wa ai: “Hkye hkrang la ai lam lu shangun mayu ai shawang myit kaba hte shanhte a matu, Karai Kasang hpang ngai hpyi nem ya nga ai. Shanhte gaw, Karai Kasang a matu grai myit rawt nga ma ai hpe, ngai chye nngai. Rai ti mung, tup hkrak teng man ai machye machyang hte n re.” (Roma 10:1, 2, NW) Rai yang, Pawlu hpa majaw matut nna hkaw tsun nga ai kun?

¹⁴ Shawng nnan, Yuda masha ni hpe hkaw na matu shi hpe shadut ya ai gaw, shi hta nga ai “shawang myit” a majaw re ngu Pawlu tsun wa ai. Shi gaw shanhte hpe hkye hkrang la ai lam lu shangun mayu ai. (Roma 11:13, 14) Lahkawng, “shanhte a matu Karai Kasang hpang ngai hpyi nem ya nga ai” ngu Pawlu tsun wa ai. Mungdan shiga hpe hkap la wa hkra, Yuda masha langai hpra hpe karum ya na matu, Yehowa hpang hpyi nem wa ai. Masum, “shanhte gaw, Karai Kasang a matu grai myit rawt nga ma ai” ngu shi tsun ai. Shanhte hta Yehowa hpe nawku wa na masa nga nna, shanhte hta nga ai kaja ai lam hpe mung Pawlu mu wa ai. Grai myit rawt ai Yuda masha ni gaw, shi zawn sha, grai myit rawt ai Hkristu a sape ni byin wa na hpe shi chye ai.

15. Pawlu hpe anhte gara hku kasi la mai na kun? Ga shadawn jaw u. 

¹⁵ Pawlu hpe anhte gara hku kasi la mai na kun? Langai, “n htum n wai asak lu la na san da ai ni” hpe tam mu na matu, anhte gaja wa shakut ra ai. Lahkawng, anhte hkaw tsun ai shaloi, myit ding man ai ni madat na matu  Yehowa kaw anhte karum hpyi ra ai. (Kasa 13:48; 16:14) Ningshawng galaw ai 30 ning daram rai sai nauna Sibana dai zawn sha galaw wa ai. Shi ndai hku tsun ai: “Hkaw tsun lawk de n sa shi yang, ngai hta kaja ai ningmu nga na matu Yehowa hpang ngai akyu hpyi ai.” Madat mayu ai ni hte hkrum lu hkra, lamu kasa ni karum ya na matu mung anhte akyu hpyi ra ai. (Mahte 10:11-13; Shingran 14:6) Ningshawng galaw wa ai 30 ning jan sai Robat ndai hku tsun ai: “Nta madu a masa lam hpe atsawm hkrak chye ai lamu kasa ni hte arau magam gun lu ai gaw grai kaja ai.” Masum, Yehowa hpe shanhte nawku wa na masa nga ai lam hte shanhte a kaja ai lam hpe anhte mu hkra shakut ra ai. Hkalup hkam wa ai 50 ning jan rai sai myitsu salang Hka ndai hku tsun ai: “Hku hkau ai hku yu ai, ga san san ai zawn re ai myit ding man ai ngu madun ai lam ni hpe ngai tam ai.” Dai lam ni hpe anhte galaw na nga yang, Pawlu zawn, “hkam sharang ai myit hte asi si” lu na re.

16, 17. (a) Hpaji Ningli 11:6 kaw nna anhte hpa sharin la lu ai kun? (b) Anhte a hkaw tsun bungli gaw anhte hpe yu nga ai ni a ntsa gara hku akyu shabyin ya ai kun?

¹⁶ Anhte hkaw tsun ai hpe kadai n madat ai zawn rai nga yang pyi, anhte hkaw tsun ai gaw masha ni hpe akyu shabyin lu ai lam, galoi mung dum ra ai. (Hpaji 11:6 hpe hti u.) Masha ni gaw anhte hpe yu nga ai. Anhte atsawm sha bu hpun da ai, sumnung shingdi nna hku hkau chye ai hpe shanhte sadi hkrup ai. Dai hpe shanhte myit hta matsing mat na re. Anhte hte seng nna n kaja ai hku myit ga ai ni pyi, aten du jang kaja ai hku myit wa chye ai. Dai lam teng ai hpe Sejio hte Olinda tatut hkrum wa ai.

¹⁷ Sejio ndai hku tsun ai: “Anhte grai machyi sawng ai majaw, shawa hpawng man sakse hkam ai shara de n lu sa byin mat ai. Anhte bai sa lu ai shaloi, laiwa laisa ni gaw, ‘Hpa byin nna kun? Anhte nan yan hpe dum nga ai’ ngu tsun ma ai.’” Olinda mung mani sumsai hte ndai hku tsun ai: “Mawdaw gau ai ni gaw an hpe shakram ma ai. Nkau mi gaw mawdaw ntsa kaw nna, ‘nan yan galaw ai amu grai kaja ai yaw’ ngu nna marawn tsun ai. Magazine ni pyi hpyi ma ai.” La langai gaw, shan yan sakse hkam nga ai shara de sa wa nna nampan jaw let shan yan galaw ai bungli a matu chyeju dum ai lam tsun ai majaw, Sejio yan Olinda grai mau mat ai.

18. “Shakut sharang ai myit hte asi si” na matu nang hpa majaw dawdan da ai kun?

¹⁸ Karai a Mungdan shiga hpe tsun dan ai hku nna matut nli gat nga yang, ‘mungkan ting hta hkaw dan lu’ na ngu ai lam hta, ahkyak ai daw langai hku nna nang mung shang lawm nga ai re. (Mahte 24:14) “Shakut sharang ai myit hte asi si” nga ai ni yawng hpe Yehowa tsawra ai. Shi pyaw hkra nang galaw ya nga ai hpe nang chye ai majaw, nang mung kabu gara lu na re.