1. Kolose Hkristan ni hpe Pawlu hpa sadi jaw ai laika ka wa ai kun? (Ndai sumhpa shawng na sumla hpe yu u.)

KASA Pawlu gaw A.D. 60-61 daram hta, Roma kaw htawng hkrat nga ai shaloi, Kolose hta nga ai Hkristan ni hpang de laika ka wa ai. “Wenyi hte seng ai hpaji byeng-ya” hpe hkaja ai lam gaw kade daram ahkyak ai lam shanhte hpe tsun dan wa ai. (Kolose 1:9) Pawlu ndai hku tsun wa ai: “Kadai wa rai ti mung, shalen hkalau ai ga hte nanhte hpe n hkalau u ga, ngai ning nga tsun nga nngai. Hkristu a hkang ai tara hte n bung ai, mungkan ga a hkang ai tara hte masha a matsun maroi ga hkan ai zai byeng-ya hte kaman lila rai nga ai hkalem hkalau ga hte, kadai mung nanhte hpe n hkalau lu u ga, sadi nga mu.” (Kolose 2:4, 8, NW) Mying gumhkawng ai lam nkau mi gaw hpa majaw shut nga nna, dai hpe masha law law gaw hpa majaw ra sharawng ai lam hte seng nna Pawlu sang lang dan wa ai. Ga shadawn, dai lam ni kaw nna nkau mi gaw, masha ni hpe hpaji grau rawng ai wa (sh) kaga ni hta grau kaja ai wa hku nna sawn la shangun chye ai. Dai majaw, Pawlu gaw mungkan a myit jasat hpe koi na matu hte, n kaja ai akyang lailen ni hpe nyet kau na matu, hpunau ni hpe karum ya lu hkra shi a laika hta ka wa ai.​—⁠Kolose 2:16, 17, 23.

2. Mungkan myit jasat hte seng ai lam hpe anhte hpa majaw bawng ban na kun?

 ² Mungkan a myit jasat hku hkan ai masha ni gaw, Yehowa a tara ni hpe nyet kau ma ai. Anhte n sadi yang, shanhte a myit jasat a majaw, Karai Kasang a nyan hpaji hpe kam hpa ai lam angwi ngwi yawm mat wa chye ai. Anhte yawng gaw, TV, Internet, bungli (sh) jawng hta mungkan a myit jasat shingkang ka-up hkrum nga ai. Dai zawn shingkang ka-up ai hpe koi lu na matu anhte hpa galaw ra ai kun? Ndai sumhpa hta, mungkan a myit jasat hte seng ai lam manga hte dai lam ni hpe gara hku nyet kau lu na lam hpe hkaja na re.

3. Masha law law hpa myit jasat hpe ra sharawng ma ai kun? Hpa majaw kun?

³ “Karai Kasang hpe n kam sham tim, ngai masha kaja byin lu ai.” Dai ni na aten hta, ndai myit jasat gaw mungdan law law hta nga nga ai. Ndai myit jasat nga ai ni gaw, Karai Kasang nga ai, n nga ai hpe atsawm n myit yu ai sha, shanhte ra sharawng ai hpa hpe raitim wanglu wanglang galaw lu ai majaw, myit dik nga ma ai. (Shakawn 10:4 hpe hti u.) Nkau mi chyawm gaw, “Karai Kasang hpe n kam sham tim, ngai hta kaja ai tara nga ai” ngu tsun ai gaw, hpaji rawng ai ngu shadu ma ai.

4. Hpan Madu n nga ai ngu kam ai ni hpe anhte gara hku tsun dan mai na kun?

⁴ Hpan Madu n nga ai ngu kam ai gaw jaw ai kun? Masha nkau mi gaw, mahtai lu na matu hpung tang hpaji hpe hkaja yu ai shaloi, myit shuk mat ma ai. Raitim, teng man ai lam gaw aloi sha re. Nta langai gaw shi hkrai shi n byin wa ai nga yang, asak gaw grau nna pyi n mai byin wa ai. Hkrung mahkrung yawng gaw nta hta na grau madang tsaw ai. Ga shadawn, anhte a lata hta, lama ma a majaw hpye mat ai shaloi, shi hkrai shi bai mai mat ai hpe nang hkrum ga na re. Raitim, hten za mat ai nta langai gaw shi hkrai shi bai kaja wa ai lam n nga ai. Dai majaw, Yehowa gaw anhte a Hpan Madu re ai hpe chye lu ai. Chyum Laika hta ndai hku mahtai jaw da ai: “Nta ngu ai hpe marai langai ngai e de da nga ai; yawng mayawng hpe de da ai wa chyawm gaw, Karai Kasang rai nga ai.”​—⁠Hebre 3:4.

5. Karai Kasang hpe n kamsham tim, kaja ai hpe anhte chye ai ngu sawn la ai myit jasat hte seng nna anhte hpa lu tsun ai kun?

⁵ Karai Kasang hpe n kam sham tim, kaja ai hpe anhte chye ai ngu ai myit jasat hte seng nna anhte hpa lu tsun ai kun? Karai hpe n kam sham ai ni hta mung, kaja ai tara ni nga chye ai hpe gaw Chyum Laika hta tsun da ai. (Roma 2:14, 15) Ga shadawn, kanu yan kawa hpe hkungga nna tsawra ai ni nga na re. Raitim, shanhte gaw, Yehowa a tsang madang ni hpe n hkan sa ai nga yang, n kaja ai dawdan lam ni jahkrat hkrup na re. (Esaia 33:22) Dai ni na aten hta chye myit ai masha law law gaw, mungkan a hkrit hpa manghkang ni hpe hparan na matu, Karai Kasang a karum shing tau lam ra ai ngu kam ma ai. (Yeremia 10:23 hpe hti u.) Dai majaw, Karai Kasang hpe n kam sham tim, shi a tsang madang ni hpe n hkan sa tim, kaja ai gaw hpa re ai hpe anhte chye ai nga nna galoi mung n sawn la ging ai.​—⁠Shakawn 146:3.

6. Nawku htung hte seng nna masha law law gara hku myit ma ai kun?

⁶ “Nawku htung n nga tim nang ngwi pyaw lu ai.” Nawku htung gaw lagawn hpa rai nna akyu n nga ai ngu masha law law sawn la ma ai. Nawku htung law malawng gaw, alu jaw na matu shadut ai, ngarai a lam sharin ya ai (sh) mung masa galaw ai ni hpe madi shadaw ya ma ai. Dai majaw, nawku htung n nga tim, ngwi pyaw lu ai ngu tsun ai masha ni grau grau law wa ai gaw mauhpa n re. Shanhte ndai hku tsun yang tsun na re: “Karai a lam hpe gaw ngai myit lawm ai, raitim nawku htung langai a masha gaw n kam byin ai.”

7. Teng man ai nawku htung gaw ngwi pyaw lam gara hku jaw lu ai kun?

 ⁷ Nawku htung n nga tim, anhte teng sha ngwi pyaw lu ai kun? Marai langai gaw shut shai ai nawku htung hta n nga yang ngwi pyaw lu ai. Raitim, “ngwi pyaw ai Karai Kasang” Yehowa a jinghku n rai yang gaw, kadai mung teng sha ngwi pyaw lu na n re. (1 Timohti 1:11, NW) Yehowa galaw ai lam yawng gaw masha ni a matu akyu nga ai. Shi a mayam ni re ai anhte mung, kaga ni hpe karum ya ai majaw ngwi pyaw ga ai. (Kasa 20:35) Ga shadawn, teng man ai nawku dawjau lam gaw, dinghku ngwi pyaw na matu karum ya ai hpe myit yu u. Anhte a ningrum ningtau hpe hkungga nna sadi dung na matu hte hkungga chye ai kasha ni byin wa hkra sharin ya yang, anhte a dinghku hta jet ai tsawra myit nga na re. Yehowa a masha ni, nawku hpung hta simsa let arau bungli galaw na matu hte shanhte a hpunau nauna ni hpe tsawra myit madun na matu teng man ai nawku dawjau lam gaw karum ya lu ai.​—⁠Esaia 65:13, 14 hpe hti u.

8. Luka 11:28 gaw teng sha ngwi pyaw lam lu na matu gara hku karum ya ai kun?

⁸ Masha langai gaw Karai Kasang hpe n nawku yang, teng sha ngwi pyaw lu na kun? Masha hpe hpa gaw ngwi pyaw shangun lu ai kun? Nkau mi gaw, shanhte a kanbau bungli, ginsup lam (sh) tinang myit lawm ai lam ni hta pyaw nga ma ai. Kaga ni chyawm gaw, shanhte a dinghku hte manang ni hpe karum ya ai shaloi, teng sha ngwi pyaw ma ai. Dai lam ni gaw ngwi pyaw lam jaw lu tim, anhte a prat hta dai hta grau kaja ai lam naw nga ai. Anhte gaw dusat ni hte n bung ai. Hpan Madu hpe chye lu nna shi hpe nawku dawjau lu ai. Shi gaw anhte hpe dai zawn galaw lu ai atsam hte hpan da ya nna dai hku nawku dawjau ai shaloi, anhte ngwi pyaw lu ai. (Luka 11:28 hpe hti u.) Ga shadawn, Yehowa hpe nawku dawjau na matu anhte a hpunau nauna ni hte hkrum zup ai shaloi, n-gun lu nna ngwi pyaw ai lam hkamsha lu ai. (Shakawn 133:1) Mungkan ting na hpunau nauna uhpung hta lawm lu ai, san seng ai hku asak hkrung lu ai, htawm hpang hte seng nna kaja ai myit mada lam nga ai majaw mung anhte ngwi pyaw lu ai.

9. (a) N hkungran ai sha arau nga ai hte seng nna law malawng gara hku mu mada ai kun? (b) N hkungran ai sha arau nga ai gaw shut ai ngu Chyum Laika hta hpa majaw tsun da ai kun?

⁹ “N hkungran ai sha arau nga ai gaw hpa shut ai kun?” Masha ni gaw ndai hku tsun chye ai: “Prat ngu ai gaw pyaw pyaw nga ra ai le. N hkungran ai sha arau nga ai hpe hpa majaw shut ai ngu tsun taw ai kun?” Raitim, Chyum Laika hta hpye ai amu galaw ai hpe pat shingdang da ai. * (1 Htesaloni 4:3-8 hpe hti u.) Yehowa gaw anhte hpe hpan da ai majaw, shi hta tara jahkrat na ahkang nga ai. Hkungran da ai num hte la a lapran hta sha, num la kanawn mazum na ahkang nga ai ngu shi tsun ai. Yehowa gaw anhte hpe tsawra ai majaw, tara ni jaw da ai re. Anhte dai hpe hkan sa yang, anhte a prat gaw grau nna ngwi pyaw na hpe shi chye ai. Dinghku langai gaw, Karai Kasang a tara ni hpe hkan sa yang, grau tsawra wa na, grau hkungga wa na, shim lum ai ngu hkamsha wa na re. Raitim, shi a tara hpe chye nna n hkan sa ai ni hpe gaw Karai Kasang ari jaw na re.​—⁠Hebre 13:4.

10. Hkristan langai hpye ai amu hpe gara hku ninghkap lu ai kun?

¹⁰ Chyum Laika hta hpye ai amu hpe gara hku koi lu na lam anhte hpe sharin ya ai. Anhte yu ai lam hpe hkang ra ai. Yesu ndai hku tsun ai: “Myit madu hte numsha hpe yu yu nna ra ai wa gaw, shi a myit hta, dai numsha hte, num shaw ai amu galaw nu ai. Dai  rai nna, hkra maga na myi nang hpe shut shangun n yang gaw, dai hpe malawk kabai kau u.” (Mahte 5:28, 29) Dai majaw, nse nsa sumla hte hkum shan ra marin lam byin shangun ai yungwi hpe anhte koi ra ai. Pawlu ndai hku ka wa ai: ‘Hpye ai amu . . . rai nga ai ga ntsa na nanhte a daw shan ni hpe sat kau mu.’ (Kolose 3:5) Anhte myit ai lam hte tsun shaga ai lam hpe mung hkang ra ai.​—⁠Ehpesu 5:3-5.

11. Anhte hpa majaw kaja ai kanbau bungli lu mayu ai kun?

¹¹ “Kaja ai kanbau bungli gaw nang hpe ngwi pyaw shangun ai.” Masha ni gaw anhte a ahkying aten hte n-gun atsam hpe kanbau bungli galaw ai hta myit maju jung na matu tsun wa chye ai. Laksan hku nna, mying gumhkawng na matu, ahkang aya nga na matu (sh) lusu na matu shadut wa chye ai. Kaja ai kanbau bungli gaw ngwi pyaw lam a npawt re ai ngu masha law law myit ma ai. Anhte mung dai zawn myit wa chye ai.

12. Kaja ai kanbau bungli gaw nang hpe ngwi pyaw lam jaw lu ai kun?

¹² Ahkang aya nga nna, mying gumhkawng shangun ai kanbau bungli gaw, nang hpe ngwi pyaw hkra mung galaw ya lu ai gaw teng ai kun? N teng ai. Ndai lam hpe myit yu u. Satan gaw ahkang aya nga nna mying gumhkawng mayu ai. Shi ra ai hpe lu hkra la chye ai. Raitim, shi n pyaw ai sha, pawt sin dawng nga ai. (Mahte 4:8, 9; Shingran 12:12) Anhte gaw kaga masha ni hpe Karai Kasang a lam hte htawm hpang hte seng ai Karai a ga sadi ni hpe tsun dan ai shaloi, kade daram pyaw ai hpe myit yu u. Dai zawn ngwi pyaw lam hpe mungkan a kanbau bungli gaw n jaw lu ai. Kaja ai kanbau bungli lu na matu, kalang lang shada da shing jawng hkat ai, jahte tam ai (sh) shada da manawn ma ai. Raitim, shanhte a prat gaw lachyum n nga ai ngu hkamsha nga ding yang rai nga ai. Chyum Laika hta shanhte hpe “nbung hpe shachyut ai” ni ngu nna tsun da ai.​—⁠Hpaji 4:4.

13. (a) Anhte gaw kanbau bungli hpe gara hku mu mada ging ai kun? (b) Pawlu hpe hpa gaw teng sha ngwi pyaw shangun ai kun?

¹³ Anhte asak hkrung na matu gumhpraw tam ra nna ra sharawng ai bungli hpe lata ai gaw n shut ai. Raitim, anhte a bungli gaw prat hta ahkyak htum ai lam n byin ging ai. Yesu ndai hku tsun wa ai: “Kadai rai ti mung, madu lahkawng kaw chyang lu na n rai; shi langai mi hpe n dawng nna kaga hpe tsaw ra na wu ai; shing n rai langai mi hpe kasawt nna, kaga hpe n kaw n law di na wu ai: nanhte Karai Kasang hpe mung, mungkan a sut gan hpe mung, rau chyang lu na myit dai n rai.” (Mahte 6:24) Yehowa hpe nawku dawjau nna kaga ni hpe Chyum Laika sharin ya ai gaw anhte hpe grai ngwi pyaw shangun ai. Kasa Pawlu dai zawn hkamsha lu wa ai. Shi asak naw kaji ai shaloi, kaja ai kanbau bungli lu na matu myit maju  jung wa ai. Raitim, sape shatai ai wa byin wa ai shaloi, Karai Kasang a shiga gaw shi hkaw tsun wa ai masha ni a aprat hpe galai shai ya lu ai lam mu wa ai majaw, teng sha ngwi pyaw wa ai. (1 Htesaloni 2:13, 19, 20 hpe hti u.) Yehowa hpe nawku dawjau nna, kaga ni hpe shi a lam sharin ya ai bungli hta lai nna, anhte hpe myit shadik ya lu ai kaga bungli n nga sai.

14. Tinang a manghkang ni hpe tinang hkrai hparan lu ai ngu myit ai lam hpe masha ni hpa majaw ra sharawng ma ai kun?

¹⁴ “Masha ni gaw tinang a manghkang ni hpe hparan lu ai.” Masha law law gaw dai myit jasat hpe ra sharawng ma ai. Hpa majaw kun? Dai lam teng yang, Karai Kasang a lam matsun anhte n ra ai, anhte ra sharawng ai hpe anhte galaw lu ai ngu ai lachyum byin mat na. Majan, upadi tawt lai ai, ana ahkya hte matsan ai lam ni gaw yawm wa ai ngu masha ni tsun ai hpe nang na ga na re. Shiga langai hta ndai hku tsun da ai: “Mungkan ga hpe grau kaja ai shara shatai mayu ai majaw, shinggyim masha ni gaw grau kaja ai masha ni byin wa ma ai.” Dai gaw teng na kun? Mungkan a manghkang ni hpe gara hku hparan lu na lam masha ni chye wa sai kun? Kaja wa byin nga ai lam ni hpe yu yu ga.

15. Mungkan a manghkang ni gaw grai sawng nga ai ngu anhte hpa majaw lu tsun ai kun?

¹⁵ Masha ni gaw, majan a majaw byin ai manghkang ni hpe hparan lu ai kun? Nambat langai hte lahkawng Mungkan Majan laman, masha wan 60 jan si mat wa ai. 2015 ning laman hta, majan (sh) zingri zingrat ai lam a majaw, masha wan shi lahkawng e sen mali gaw tinang a dum nta ni hpe kau da ra ai.  Dai majaw, mungkan ting hta tinang a nta hpe kau da nna, hprawng hkawm ra ai masha gaw wan 65 du hkra nga wa ai. Upadi tawt lai ai hte seng nna gaw gara hku kun? Shara nkau mi hta gaw, upadi tawt lai ai lam nkau yawm wa ai. Raitim, ndai laman hta, internet hku nna upadi tawt lai ai, dinghku kata zingri ai lam, dawsa ai lam hte akyang htenza ai lam ni gaw grau grau law wa ai. Ana ahkya hte seng nna gaw gara hku kun? Ana ahkya nkau mi hpe gaw, tsi lajang na matu masha ni tam mu ma ai. Raitim, 2013 hta, asak 60 lawu na masha wan jahku gaw shaning shagu salum ana, hkum katsing si ai, mawng ana, nsa sa lam ana hte sai dwi ana a majaw si nga ai ngu shiga langai hta tsun da ai. Matsan ai lam gaw gara hku kun? Africa langai hta sha pyi, manu mana matsan mayan rai asak hkrung ra ai masha gaw, 1990 hta wan 280 nga ai kaw nna, 2012 hta wan 330 du hkra, law wa ai ngu Mungkan Gumhpraw Dum gaw tsun ai.

16. (a) Mungkan a manghkang ni hpe Karai a Mungdan sha hpa majaw hparan ya lu ai kun? (b) Esaia hte shakawn kungdawn sara gaw Karai a Mungdan galaw ya na hte seng nna hpa tsun da ai kun?

¹⁶ Dai lam ni gaw mauhpa n re. Dai ni na aten hta, hpaga lam hte mung masa uhpung uhpawng ni hpe tingkyeng myit rawng ai masha ni gaw woi awn nga ai. Shanhte gaw majan, upadi tawt lai ai, ana ahkya hte matsan mayan lam hpe n hparan ya lu ai. Karai a Mungdan langai sha dai hpe hparan ya lu ai. Yehowa gaw masha ni a matu galaw ya na lam hpe myit yu u. Shi a Mungdan gaw, majan a majaw byin ai lam yawng hte tingkyeng myit, myu tsaw myit, akyang htenza ai, shut shai ai nawku htung zawn re ai lam ni hte Satan hpe mung yeng seng kau ya na re. (Shakawn 46:8, 9) Karai a Mungdan gaw, upadi tawt lai ai lam hpe mung yeng seng kau ya na re. Dai ni na aten hta pyi, wan hku law ai masha ni hpe shada da kam na matu hte tsawra na matu sharin ya nga ai. Gara asuya mung dai zawn n galaw lu ai. (Esaia 11:9) Yehowa gaw, kade n na yang ana ahkya hpe yeng seng kau nna masha ni hpe hkum tsup ai hkam kaja lam nga hkra galaw ya sana. (Esaia 35:5, 6) Matsan ai lam hpe mung jahtum kau ya nna, masha yawng hpe ngwi pyaw ai asak hte shi hte ni htep wa hkra galaw ya na re. Dai lam gaw, gumhpraw hta grau manu dan ai.​—⁠Shakawn 72:12, 13.

17. Mungkan a myit jasat hpe gara hku nyet kau lu na kun?

¹⁷ Dai majaw, na a makam masham hpe chyam dinglik wa chye ai mungkan a myit jasat hte seng ai lam ni hpe nang na yang, dai hte seng nna Chyum Laika hta hpa tsun da ai hpe chye hkra galaw u. Dai lam hpe kunghpan ai hpunau (sh) nauna langai hte bawng ban u. Masha ni hpa majaw dai lam hpe ra sharawng ai, dai gaw hpa majaw n jaw ai, dai hpe gara hku nyet kau lu na ngu ai lam ni hpe myit yu u. “Shinggan de nga ai ni a man e hpaji byeng-ya hte hkawm nga nna . . . kaning rai htan lu na chye lu u ga” nga nna Pawlu tsun wa ai ga hpe hkan sa yang, mungkan a myit jasat hpe anhte makawp maga lu na re.​—⁠Kolose 4:5, 6.