1, 2. (a) Tinang hkum tinang matsan dum na matu Petru tsun ai shaloi, Yesu gara hku bai htang ai kun? (Sumhpa shawng na sumla hpe yu u.) (b) Hpa majaw Yesu dai hku bai htang ai kun?

YESU gaw Israela mungdan hpe bai gaw de ya na re ngu sape ni myit mada ma ai. Raitim, tsin-yam hkrum nna si ra na re ngu Yesu tsun ai shaloi, sape ni grai mau mat ma ai. Kasa Petru ndai hku tsun ai: “Madu e, dai nang hta n byin u ga; dai gaw nang hpe galoi n hkra lu na rai.” Yesu ndai hku bai tsun ai: “Satan e, nye hpang de sit mat wa u; Karai Kasang hte seng ai lam n rai, masha hte seng ai lam hpe sha nang myit nga ndai majaw, nye a matu myit kataw shara nang rai nga ndai.”​—⁠Mahte 16:21-23; Kasa 1:6.

² Yehowa a myit mang ai lam hte Satan mungkan a myit mang ai lam grai shai ai hpe, dai ga ni tsun nna Yesu madun wa ai. (1 Yawhan 5:19) Mungkan masha law malawng hta nga ai tingkyeng myit nga na matu, Yesu hpe Petru shadut taw nga ai re. Raitim, kade nna yang, tsin-yam hkrum nna si ra na re ai majaw, dai aten a matu Yehowa gaw shi hpe hkyen lajang da shangun mayu ai hpe Yesu chye ai. Yehowa a myit mang ai lam hpe shi hkap la nna, mungkan a myit mang ai lam hpe tsep kawp  nyet kau ai lam, shi a mahtai ga kaw nna chye lu ai.

3. Mungkan masha ni myit ai zawn n myit ai sha, Yehowa myit ai zawn myit na matu hpa majaw yak ai kun?

³ Anhte gaw gara hku kun? Yehowa myit ai zawn myit ai kun? (sh) Mungkan na masha ni myit ai zawn myit ai kun? Hkristan ni hku nna, Karai Kasang myit ra ai lam hpe galaw na matu, shakut shaja ra na re. Anhte a myit mang ai lam gaw gara hku kun? Masa lam ni hpe Yehowa mu mada ai zawn mu lu hkra, shakut nga ai kun? Dai hku galaw lu na matu, grai shakut shaja ra na re. Raitim, mungkan na masha ni myit ai hku myit na matu gaw grai loi ai. Hpa majaw nga yang, mungkan a myit jasat gaw anhte hpe shinggrup da ai majaw re. (Ehpesu 2:2) Ngut nna, mungkan masha ni gaw tingkyeng akyu tam nga ai majaw, shanhte zawn myit na matu gunglau hkrum chye ai. Dai majaw, Yehowa myit ai hku myit na matu grai yak nna, mungkan na masha ni myit ai hku myit na matu gaw grai loi ai.

4. (a) Mungkan zawn myit na nga yang, hpa ni byin wa na kun? (b) Ndai sumhpa hta hpa lam hkaja lu na kun?

⁴ Mungkan a myit mang ai lam hku myit na nga yang, tingkyeng akyu tam mayu wa nna, jaw ai shut ai hpe tinang nan dawdan mayu wa na re. (Marku 7:21, 22) “Masha hte seng ai lam” hpe n myit ai sha, “Karai Kasang hte seng ai lam” hpe myit ai gaw, grai manu dan ai. Dai hku myit mang lu hkra ndai sumhpa gaw karum ya na re. Masa lam ni hte seng nna Yehowa a ningmu gaw, akyu nga nna manu mana tara ja ai lam n re ai hpe bawng ban mat na re. Ndai mungkan a shingkang ka-up ai lam hpe gara hku koi lu na hte seng nna mung chye lu na re. Hpang na sumhpa hta gaw, masa lam langai hpra hte seng nna Yehowa myit ai hku myit chye wa na matu, anhte a myit mang lam gaw shi a myit mang ai lam hte maren byin wa na matu, gara hku galaw mai na lam hkaja lu na re.

5. Masha nkau gaw kaga ni shingkang ka-up ai hpe hpa majaw n ra ai kun?

⁵ Masha nkau gaw, tinang a myit mang ai lam ntsa kadai hpe mung shingkang ka-up na ahkang n jaw mayu ai. “Ngai chye myit ai” ngu nna shanhte tsun ma ai. Shanhte hkrai shanhte dawdan mayu nna, dawdan na ahkang mung shanhte hta nga ai ngu sawn la ma ai. Kaga ni hkang ai (sh) shadut ai hpe n ra ma ai. *

6. (a) Gara lawt lu lam hpe Yehowa jaw da ai kun? (b) Dai gaw shadawn sharam n nga ai lawt lu lam kun?

⁶ Yehowa a myit mang ai lam ni hpe hkap la tim, tinang a ningmu ni gaw matut nna naw nga chye ai. Lahkawng Korinhtu 3:17 hta ndai hku tsun ai: “[Yehowa] a Wenyi nga ai shara hkan e shanglawt mung rai nga ai.” Tinang byin mayu ai hte maren galaw lu hkra, Yehowa gaw anhte hpe wanglu wanglang lata na ahkang jaw da ai. Tinang ra sharawng ai lam ni, myit lawm ai lam ni hpe lata mai ai. Dai lam hku nna Yehowa anhte hpe hpan da ai. Raitim, shadawn sharam n nga ai lawt lu lam nga ai ngu nna gaw tsun mayu ai n re. (1 Petru 2:16 hpe hti u.) Jaw ai shut ai hte seng nna chye ra ai shaloi, Chyum Laika hpe anhte a lam matsun hku nna Yehowa akyu jashawn shangun mayu ai. Dai zawn hpyi shawn da ai gaw, grai tara ja ai kun? (sh) Akyu nga ai lam kun?

7, 8. Yehowa gaw, shi mu mada ai hku masa lam ni hpe mu mada shangun ai gaw tara ja ai lam kun? Ga shadawn langai tsun dan u.

⁷ Ga shadawn langai hte shingdaw mai ai. Kanu kawa ni gaw, myitsu ai kashu kasha ni  byin wa na matu, shakut nna sharin ya ai. Myit dingman na matu, bungli shakut na matu hte kaga ni hpe lanu lahku chye na matu sharin ya na re. Dai lam gaw, tara ja ai n re. Ma ni awng dang wa na matu, kanu kawa ni hkyen lajang ya nga ai re. Ma ni kaba wa nna, nta kaw nna pru na aten du wa ai shaloi, tinang nan wanglu wanglang lata lu na re. Kanu kawa ni sharin ya ai hte maren, asak hkrung na matu lata ai ngu saga. Rai yang, kaja ai dawdan lam ni hpe jahkrat lu nna, manghkang ni, myit tsang lam ni hte myit malai lu na lam ni hpe koi lu na re.

⁸ Kaja ai kanu kawa langai zawn, Yehowa mung shi a kasha ni hpe prat hta myit dik lam lu shangun mayu ai. (Esaia 48:17, 18) Dai majaw, akyang lailen hte seng ai npawt tara ni hte kaga ni hpe gara hku kanawn mazum ra na hpe sharin ya ai. Masa lam ni hpe shi mu mada ai zawn mu mada chye na matu hte, shi a tsang madang ni hte maren asak hkrung na matu anhte hpe saw shaga da ai. Dai lam gaw, tara ja ai n re. De a malai, grau kaja ai dawdan lam ni jahkrat lu hkra karum ya nna hpaji rawng shangun ai. (Shakawn 92:5; Ga Shagawp 2:1-5; Esaia 55:9) Raitim, tinang ra sharawng ai lam hpe lata lu na ahkang naw nga ai. Dai gaw anhte hpe pyaw shangun ai. (Shakawn 1:2, 3) Yehowa myit mang ai hku anhte myit na nga yang, masa lam amyu myu hta akyu hkamsha lu na re.

9, 10. Yehowa a myit mang ai lam gaw mungkan hta grau nna kaja ai hpe gara lam ni gaw sakse madun nga ai kun?

⁹ Yehowa a myit mang ai lam gaw, mungkan a myit mang ai lam hta grau nna akyu nga ai majaw, Yehowa zawn anhte myit mayu ga ai. Akyang lailen hte seng ai tsang madang ni, dinghku ngwi pyaw lam ni, bungli awng dang lu na lam ni hte prat hte seng ai kaga lam ni hta mungkan kaw nna hpaji jaw ai lam ni nga ai. Raitim, mungkan kaw nna hpaji jaw ai lam law malawng gaw, Yehowa myit mang ai hte nhtan shai nga ai. Ga shadawn, tinang myit lawm ai lam hpe sha hkan shachyut na matu hte akyang lailen hten za ai lam hpe hkap la mai ai lam hku nna mu mada wa hkra masha ni hpe n-gun jaw nga ai. Ngut nna, kalang lang rai yang, manghkang kaji kajaw a majaw, dinghku jahka kau ai (sh) garan nga ai gaw, grau pyaw ai ngu hpaji jaw ma ai. Dai lam ni gaw, Chyum Laika sharin ya ai hpe ninghkap nga ai re. Dai ni aten na mungkan a hpaji jaw ga ni gaw, Chyum Laika hpaji jaw ga hta grau nna tatut kaja ai kun?

¹⁰ “Hpaji byeng-ya chyawm gaw, ding hpring ai lam hpe amu bungli hte sakse madun na” ngu nna Yesu tsun wa ai. (Mahte 11:19, NW) Ndai mungkan a ladat hpaji ni gaw rawt jat nga tim, shinggyim masha ni a ngwi pyaw lam hpe hkum pat da ai majan, lachyen lahka lam hte tara tawt lai ai lam ni hpe gaw n hparan ya lu ai. Akyang lailen hten za ai hpe grau nna mungkan gaw hkap la wa ai. Raitim, dai lam gaw dinghku hpe jahten ya ai, hkamja lam hta manghkang nga shangun nna, kaga n kaja ai akyu ni hpe sha lu shangun ai ngu, masha law malawng hkam la ma ai. Yehowa a hpaji jaw ga gaw gara hku kun?  Yehowa a ningmu hpe hkan sa ai Hkristan ni gaw, dinghku ngwi pyaw nna hkam kaja nga ma ai. Mungkan ting na hpunau nauna ni lapran hta mung, ngwi pyaw simsa ai kanawn mazum lam nga ga ai. (Esaia 2:4; Kasa 10:34, 35; 1 Korinhtu 6:9-11) Yehowa a myit mang ai lam gaw, mungkan hta grau nna kaja ai hpe sakse madun nga ai.

11. Kade a myit mang ai lam hpe Mawshe hkam la ai kun? Hpa akyu ni lu wa ai kun?

¹¹ Moi prat na Yehowa a mayam ni mung, Yehowa a myit mang ai lam gaw grau nna akyu nga ai hpe chye ma ai. Ga shadawn, Mawshe gaw, “Egutu hpaji yawng mayawng sharin la” wa tim, jet ai nyan hpaji gaw Yehowa kaw nna sha sa ai hpe shi chye ai. (Kasa 7:22; Shakawn 90:12) Dai majaw, “na a lam ngai hpe madun ya e” ngu nna Yehowa kaw hpyi shawn wa ai. (Pru Mat 33:13) Yehowa a myit mang ai hpe Mawshe hkam la ai majaw, Yehowa a yaw shada lam hpring tsup wa na matu, mauhpa lam hku nna Mawshe hpe Yehowa akyu jashawn wa ai. Makam masham kaba ai wa re ngu, Chyum Laika hta ka shalawm da ai hku nna, Mawshe hpe Yehowa shagrau wa ai.​—⁠Hebre 11:24-27.

12. Pawlu a dawdan lam gaw gara kaw madung tawn ai kun?

¹² Kasa Pawlu gaw, grai ram ai wa re. Hpaji mung atsawm chye nna, yawm htum amyu ga lahkawng hpe chye shaga ai. (Kasa 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Raitim, mungkan a hpaji hpe nyet kau nna Karai a Mungga hta madung tawn nna dawdan lam ni jahkrat wa ai. (Kasa 17:2 hte 1 Korinhtu 2:6, 7, 13 hpe hti u.) Akyu hku nna gaw, awng dang ai sasana magam gun langai tai wa nna, htani htana asak shaman chyeju lu la wa ai.​—⁠2 Timohti 4:8.

13. Yehowa mu mada ai hte maren mu mada chye hkra, galai shai na matu kadai hta lit nga ai kun?

¹³ Karai a myit mang ai lam gaw, mungkan hta grau ai hpe asan sha mu lu ai. Karai Kasang a tsang madang ni hte maren anhte asak hkrung na nga yang, teng sha ngwi pyaw nna awng dang lu na re. Raitim, Yehowa gaw, shi myit mang ai hku myit na matu atik anang n shadut ai. “Sadi ai hte myitsu ai mayam” mung, anhte a myit mang ai lam ni hpe n hkang da ai. Myitsu salang ni mung dai hte maren sha re. (Mahte 24:45; 2 Korinhtu 1:24) Anhte langai hpra gaw, Yehowa mu mada ai hte maren mu mada chye hkra, tinang a myit mang ai lam hpe galai shai na matu lit nga ai. Gara hku nna galaw mai na kun?

14, 15. (a) Yehowa a ningmu nga mayu yang, hpa hpe myit sawn sumru ra ai kun? (b) Mungkan a myit mang lam ni anhte a myit hta n du na matu hpa majaw ahkyak ai kun? Ga shadawn langai jaw u. 

¹⁴ Roma 12:2 (NW) hta ndai hku tsun ai: “Ndai mungkan a shingkang ka-up ai hpe hkum hkam sanu. Karai Kasang a mai kaja ai, sharawng awng ai hte hkum tsup re ai myit mang lam hpe nanhte chye ginhka lu myit ga, myit nnan lu la na hku arawn asam galai nga mu.” Teng man lam hpe garai n chye shi yang, anhte a myit mang ai lam hpe lam amyu myu gaw shingkang ka-up wa na re. Raitim, tinang a ningmu hpe Karai Kasang mu mada ai hte maren mu mada chye wa hkra galai shai mai ai lam, dai Chyum daw kaw nna chye lu ai. Amyu ru sai hte hkrum wa ai mahkrum madup ni gaw, anhte a myit mang ai lam hpe shingkang ka-up chye ai. Raitim, anhte a myit mang ai lam hpe matut nna galai shai mai ai. Anhte gara lam hpe myit ai ngu ai hta madung nna galai shai na re. Yehowa a myit mang ai lam hpe myit sawn sumru na nga yang, shi a ningmu gaw galoi mung jaw ai ngu nna anhte sakse madun lu na re. Masa lam ni hte seng nna,  Yehowa zawn mu mada mayu ai myit, anhte hta nga wa na re.

¹⁵ Raitim, Yehowa zawn myit chye hkra galai shai ra nna, “ndai mungkan a shingkang ka-up ai” lam hpe mung nyet kau ra na re. Tsun mayu ai gaw, Karai a myit mang ai lam hte nhtan shai wa shangun ai yu ai lam ni, hti ai lam ni hte madat ai lam ni yawng hpe koi ra na re. Dai ahkyak ai lam hpe grau nna chye na na matu, malu masha hte seng ai ga shadawn langai hpe myit yu ga. Masha langai gaw, grau nna hkam kaja mayu yang, kaja ai malu masha hpe sha ra na re. Raitim, yat ai malu masha ni hpe mung ayan na sha taw na nga yang, shi galaw ai lam gaw kaman lila rai mat na re. Dai hte maren, mungkan a myit mang ai lam ni anhte hta shang wa na matu ahkang jaw na nga yang, Yehowa a myit mang ai lam ni hte seng nna anhte sharin la wa ai lam ni gaw, kaman lila sha rai mat na re.

16. Gara masa ni hta tinang hkum tinang makawp maga mai ai kun?

¹⁶ Mungkan a myit mang ai lam ni hpe tsep kawp koi lu na kun? N koi lu ai. Mungkan hta matut nga ra na re ai majaw, mungkan a ningmu nkau hpe gaw anhte mu lu na re. (1 Korinhtu 5:9, 10) Anhte hkaw tsun nga tim pyi, shut shai ai nawku htung ni a kam sham lam hte masha ni a shut shai ai ga ni hpe na lu na re. Shut ai ningmu ni hpe tsep kawp n lu koi tim, matut nna n myit na matu (sh) n hkap la na matu galaw mai ai. Satan a myit mang lam ni hpe Yesu zawn alawan nyet kau ra ai. Mungkan a myit mang ai lam ni hpe koi yen nna, tinang hkum tinang mung makawp maga ra ai.​—⁠Ga Shagawp 4:23 hpe hti u.

17. Mungkan a myit mang lam ni hpe gara hku koi lu na kun?

¹⁷ Ga shadawn, kanawn manang ni hpe atsawm sha lata ra na re. Yehowa hpe n nawku ai ni hte grai hkau wa yang, shanhte myit ai hku myit wa chye ai ngu nna Chyum Laika hta sadi jaw da ai. (Ga Shagawp 13:20; 1 Korinhtu 15:12, 32, 33) Ban sa lam ni hpe mung atsawm lata ra ai. Sinda masa, dawsa lam (sh) akyang hten za lam ni hpe shadut ya ai ban sa lam ni hpe anhte koi ra ai. Dai hku galaw na nga yang, “Karai Kasang a chye chyang ai lam hpe hkum da mayu ai” mungkan  a myit jasat anhte hta nga sana n re.​—⁠2 Korinhtu 10:5.

18, 19. (a) Ding tawk n re ai lam hku nna mungkan a myit jasat nga wa hkra shadut wa yang, hpa majaw sadi ra ai kun? (b) Tinang hkum tinang gara ga san ni san ra ai kun? Hpa majaw kun?

¹⁸ Mungkan myit jasat nga wa hkra, n dan dawng ai lam hku shadut ya ai lam ni hpe mung, atsawm chye ra nna nyet kau ra ai. Ga shadawn, shiga nkau hta, mung masa hte seng nna ahkyak shatai shapoi ma ai. Shiga nkau hta gaw, mungkan hta awng dang na matu hte bandung ni tawn da na matu shadut ya ma ai. Sumla hkrung nkau hte laika buk nkau gaw, “ngai gaw shawng” “nye dinghku gaw shawng” ngu myit wa na matu shadut ya nna, dai hku myit la ai gaw, rap ra ai, htap htuk ai, jaw ai ngu nna pyi sawn la shangun ai. Raitim, dai ningmu ni gaw Chyum Laika ningmu hte nhtan shai ai. Chyum Laika hta gaw, yawng mayawng hta grau nna Yehowa hpe tsawra na nga yang, tinang hte tinang a nta masha ni teng sha ngwi pyaw na ngu tsun da ai. (Mahte 22:36-39) Ma ni a maumwi laika nkau hta lawm ai lam ni gaw, hkap la mai na zawn raitim, akyang lailen hten za ai hpe hkap la shangun ai ningmu ni mung lawm chye ai.

¹⁹ Shangwi shapyaw lam yawng gaw shut ai ngu nna tsun mayu ai n re. Raitim, tinang hkum tinang ndai hku san ging ai: ‘Mungkan a myit jasat nga wa hkra, ding tawk n re ai lam hku shadut nga ai hpe ngai sadi hkrup ai kun? Tinang nan hte tinang a ma ni, TV lamang hte laili laika ni hpe kam ai hku yu nga ai, hti nga ai hpe ngai makawp maga nga ai kun? Ma ni hta, mungkan a myit mang ai lam shingkang n ka-up hkra, Yehowa a myit mang ai lam ni hpe ngai sharin ya ai kun?’ Karai a myit mang ai lam hte mungkan a myit mang ai lam shai ai hpe anhte chye ai nga yang, “mungkan a shingkang ka-up ai” hpe koi lu na re.

20. Anhte hpe kadai shingkang ka-up na hpe gara lam gaw dawdan ya na kun?

²⁰ Shiga ni hpe, shara lahkawng kaw nna sha madung lu mai ai lam anhte dum ra ai. Langai gaw, Yehowa kaw nna re. Kaga langai gaw Satan hte shi a mungkan kaw nna re. Nang hpe kadai gaw shingkang ka-up nga ai kun? Mahtai gaw, kadai kaw nna shiga hpe nang hkap la ai hta madung ai. Mungkan a myit mang ai lam hpe anhte hkap la na nga yang, dai gaw anhte hpe shingkang ka-up wa nna, tinang a matu sha myit wa hkra, galaw wa hkra shadut ya ai. Dai majaw anhte myit ai, yu ai, hti ai hte madat ai lam ni hpe atsawm sha lata na matu grai ahkyak ai.

21. Hpang na sumhpa hta hpa lam hpe hkaja na kun?

²¹ Yehowa a ningmu nga wa na matu, mungkan a myit jasat hpe koi ra na lam, ndai sumhpa hta hkaja wa sai. Karai a myit mang lam ni hpe atsawm myit sawn sumru ra ai. Rai yang, shi zawn anhte myit chye wa na re. Gara hku galaw mai na lam hpe hpang na sumhpa hta hkaja yu ga.