ANDŨ MA MŨIKA MAKŨLASYA
Ndonya Kũtũmĩa Ĩvinda Yakwa Nesa Ata?
Nĩkĩ waĩle kũtũmĩa ĩvinda yaku nesa?
Ĩvinda no ta mbesa. Wayananga, ndwĩsa kũyĩkwata yĩla wĩ na vata nayo. Ĩndĩ wayĩtũmĩa nesa, ũkwakataa mwanya wa kwĩka maũndũ ala wendete!
Mwolooto wĩ Mbivilianĩ: “Ngoo ya ũla mũtulu nĩyendaa, na ndĩ na kĩndũ; ĩndĩ ngoo ya ũla mũthingu ĩkeethĩwa nou.”—Nthimo 13:4.
Ũndũ ũla wa vata: Watũmĩa ĩvinda yaku nesa ũkeethĩawa na ũthasyo mwingangĩ, ti mũnini.
Kũtũmĩa ĩvinda nesa nĩ ũndũ wa vata nũndũ kũkaũtethya waima. Kwa ngelekanyʼo, ũndũ ũkatũmĩaa ĩvinda yaku wĩanĩ kũkatuma wendwa wĩanĩ, kana ethĩwa ti ũu kũtume ũvutwa. Na nengĩ ũu nĩ wʼo nũndũ ũkesa kwĩthĩwa na wĩa waku, we no wĩtĩkĩle kwĩthĩwa na mũthũkũmi ũvikaa wĩanĩ e mũselee kĩla ĩvinda?
Mwolooto wĩ Mbivilianĩ: “Mũndũ ũla wĩthĩawa e mũĩkĩĩku maũndũnĩ ala manini, ethĩawa e mũĩkĩĩku o na maũndũnĩ ala manene.”—Luka 16:10.
Ũndũ ũla wa vata: Kwĩthĩwa ũtonya kũtũmĩa ĩvinda yaku nesa kwonanasya wĩ mũndũ wa mũthemba wĩva.
Ĩndĩ ũwʼo nĩ kana, kũtũmĩa ĩvinda nesa ti ũndũ wĩ laisi. Kwasũanĩa isiĩĩi imwe ũtonya kũkomana nasyo.
Kĩsiĩĩi kya #1: Anyanya
“Anyanyawa mangũlya tũthi tũkatembee vamwe, mavinda maingĩ nĩnĩtĩkĩlaa na mĩtũkĩ o na ethĩwa ndi na mwanya. Nĩsũanĩaa ũũ, ‘Nenũka nĩsa kũkũna maũndũ makwa mĩtũkĩ mĩtũkĩ.’ Ĩndĩ mavinda maingĩ ũu ndwĩkĩkaa, na nũndũ wa ũu, maũndũ makwa mekaa kũthũka.”—Cynthia.
Kĩsiĩĩi kya #2: Kwĩvĩngĩĩsa
“Televiseni no ta ‘vacuum cleaner.’ [O tondũ ‘vacuum cleaner’ yosanasya kĩko,] nowʼo televiseni yosaa ĩvinda yaku kwa kũũetee ivĩndĩ na sinema ũkwĩwʼa ũtaema kwĩloela.”—Ivy.
“Nanangaa ĩvinda yingĩ nditũmĩa ‘tablet’ yakwa. Nĩwʼaa ndiandũĩka mũno nũndũ kĩla kĩtonya kũtuma nĩeka kũmĩtũmĩa no ethĩwa nĩyathela mwaki.”—Marie.
Kĩsiĩĩi kya #3: Kũkũĩĩsya maũndũ
“Nĩtindaa nĩkũĩĩsye kwĩka wĩa wa sukulu na wĩa ũla ũngĩ nĩnengetwe. Nanangaa ĩvinda yakwa ndyĩka maũndũ matandethya nginya yĩla ngwĩsa kwĩthĩa no lasima nĩmine wĩa ũla nĩnengetwe. Ĩsu tiyo nzĩa nzeo ya kũtũmĩa ĩvinda nesa.”—Beth.
Ũndũ ũtonya kwĩka
Andĩka maũndũ ala waĩle kwĩka. Maũndũ amwe nĩ ta wĩa wa mũsyĩ na wa sukulu. Andĩka masaa ala ũũtũmĩa kũmina wĩa ũla ũnengetwe, na ũyĩka ũu kwa ĩvinda ya kyumwa kĩmwe.
Mwolooto wĩ Mbivilianĩ: “Mũĩkĩĩthye nesa maũndũ ala ma vata nĩ meva.”—Avilivi 1:10.
Andĩka maũndũ ala ũkwenda kwĩka ĩvinda yĩla ũte na wĩa. Maũndũ amwe nĩ ta kũtũmĩa isese sya kũea ngewa Indanetinĩ na kwĩloela televiseni. O na ĩngĩ, andĩka masaa ala ũũtũmĩa kwĩka maũndũ asu, na ũyĩka ũu kwa ĩvinda ya kyumwa kĩmwe.
Mwolooto wĩ Mbivilianĩ: “Endeeai kwĩkalanyʼa na ũĩ . . . . na mũitũmĩa ĩvinda yenyu nesa vyũ.”—Akolosai 4:5.
Vanga maũndũ nesa. Sisya ĩngĩ maũndũ asu elĩ waandĩka vau ĩũlũ. Nũvangĩte mwanya wĩanĩtye kwondũ wa maũndũ ala ma vata vyũ? Nũkwona ta waĩle kũolanga ĩvinda yĩla ũtũmĩaa kwĩtanĩthya? Kaũndũ ũtonya kwĩka: Andĩka maũndũ ala ũkwenda kwĩka mũthenya ũsu na ũivana kĩla ũndũ wamina kwĩka.
Mwolooto wĩ Mbivilianĩ: “Mosũanĩo ma ala athingu maelete wingĩnĩ wa syĩndũ.”—Nthimo 21:5.
Lũmanyʼa na mũvango waku. Mavinda amwe nũtonya kwĩthĩwa waĩle kũlea kũthokwʼa kũndũ nĩ anyanyau nĩ kana ũĩkĩĩthye nĩweeka maũndũ ala ma vata. Ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda wĩthĩaa kaĩ kũlũmanyʼa na mũvango waku nĩkũũtuma ũkwata mwanya mwingĩ wa kwĩka maũndũ maku, na ũitanĩa mũnango.
Mwolooto wĩ Mbivilianĩ: “Ĩthĩwai mwĩ athangaau, ti atulu.”—Alomi 12:11.
Amba kũmina kĩla ũkwĩka nĩ kana wose mwanya wa kũthũmũa. Mwĩĩtu ũmwe wĩtawa Tara aĩtye: “Mavinda angĩ namina ta maũndũ elĩ katĩ wa ala nĩvangĩte kwĩka mũthenya ũsu, noonaa nambe kũthũmũa o ndakĩka 15 ndyĩloela televiseni. Ĩndĩ vandũ va kũtũmĩa ndatĩka 15 nĩsaa kwĩthĩa nĩtũmĩĩte ndakĩka 30, ĩsaa yĩmwe, na ndyĩkalanga ndyĩthĩa nĩnaanangie masaa elĩ ndyĩloela televiseni.”
Kwoou waĩle kwĩka ata? Ona saa sya kwĩtanĩthya ta mũthĩnzĩo ũkwĩnenga wamina kũtethya mawĩa maku, ĩndĩ ti kĩndũ waĩle kũtinda wĩkĩte kĩla saa.
Mwolooto wĩ Mbivilianĩ: “Kũti ũndũ ũseo kwa mũndũ kũvĩtũka . . . kũtuma thayũ wake kũtanĩa ũseo wĩanĩ wake.”—Mũtavanʼya 2:24.