Nĩwʼo kana ti Wʼo

1.   Ethĩwa wĩ na anyanya aingĩ, ndũkesa kwĩwʼa wĩ weka.

2.   Walika isesenĩ sya kũea ngewa, ndũkesa kwĩwʼa wĩ weka.

3.   Watũmĩa andũ mesengyi mbingĩ, ndũkewʼaa ta wĩ weka.

4.   Ethĩwa ũkekaa maũndũ kwondũ wa andũ angĩ, ndũkewʼaa ta wĩ weka.

 Nĩkĩ?

•   Kwĩthĩwa na anyanya aingĩ ti kwasya kana ndũkewʼaa ta wĩ weka.

   “Nĩthĩnĩkĩaa anyanya makwʼa, ĩndĩ mavinda angĩ nonaa mateũnthĩnĩkĩa. No wĩwʼe ta wĩ weka ĩ ya mũno ethĩwa wĩ na anyanya aingĩ na ũyĩthĩa monekanaa matakwendete na matalũnganaa naku.”—Anne.

•   Kũlika isesenĩ sya kũea ngewa ti kwonanyʼa kana ndũkewʼaa ta wĩ weka.

   “Andũ amwe meyũmbĩĩaa anyanya o tondũ angĩ meyũmbĩĩaa ndoli sya kũthaũka. Ĩndĩ kwĩthĩwa na lumu yusĩe ndoli sya kũthaũka kũituma mũndũ ewʼa endetwe. Ethĩwa ndwĩ na anyanya aseo, anyanya isesenĩ sya kũea ngewa mayĩsa kũũtethya, o tondũ ndoli itesa kũũtethya.”—Elaine.

•   Kũtũmĩaa andũ mesengyi mbingĩ ti kwonanyʼa kana ndũkewʼaa ta wĩ weka.

   “Mavinda angĩ yĩla ũkwĩwʼa wĩ weka wĩkalaa ũisisya simũ wone ethĩwa ve mũnyanyau ũkũtũmĩie mesengyi. Na yĩla ũkwĩwʼa ta wĩ weka na ũimanya kana vaiĩ mũndũ o na ũmwe ũnesa kũtata kũũkũnĩa, kĩu no kĩtume wĩwʼa wĩ weka ĩ ya mũno!”—Serena.

•   Kwĩkaa maũndũ kwondũ wa angĩ kũikatumaa ũeka kwĩwʼa ta wĩ weka.

   “Mavinda onthe nĩndataa kwonyʼa anyanyawa ũlau, ĩndĩ nĩsĩte kwĩthĩa kana mo mainguaa ũu. Ndyĩkwĩlila nĩkwĩthĩwa nĩnĩmonasya ũlau, ĩndĩ nĩnĩwʼaa ndithĩnĩka o vanini nũndũ ndyĩsaa kwona maimbonyʼa ũseo ũsu nĩmonasya.”—Richard.

 Ũndũ ũla wa vata: Mũndũ kwĩwʼaa e weka nĩ ũndũ wĩthĩawa kĩlĩkonĩ. Mũndũ mũka ũmwe wĩtawa Jeanette aisye atĩĩ: “Nĩ ũndũ umanaa na mũndũ mwene ĩndĩ ti kuma nza.”

 Nĩ kyaũ ũtonya kwĩka yĩla ũkwĩwʼa ũte na anyanya kana ta wĩ weka?

Tata wĩthĩawe ũtonya kwĩyĩĩkĩĩa.

 “Kwĩwʼaa ũte mwĩanĩe no kũtumae wĩwʼa wĩ weka. Nĩ ũndũ wĩ vinya kũmantha na kwambĩĩsya anyanya ethĩwa wĩwʼaa vate mũndũ ũkwendeewʼa niwe.”—Jeanette.

 Mbivilia yaĩtye: “No nginya ũmwende mũtũi waku o ũndũ wĩyendete.” (Akalatia 5:14) Nĩ kana tũtanĩae ũnyanya mũseo, no nginya ithyĩ ene tũkeyonaa twĩ ma vata—ĩndĩ ũu ti kwasya kana twaĩle kwĩthĩwa na mĩtũlyo.—Akalatia 6:3, 4.

Ndũkemakĩae mũno.

 “Kwĩwʼaa wĩ weka no ta kĩtei. O ũndũ waendeea kwĩmakĩa no wʼo ala angĩ mewʼaa ve vinya kũtuma ndũũ naku. Na kĩu kĩituma ũendeea kwĩwʼa wĩ weka ĩ ya mũno.”—Erin.

 Mbivilia yaĩtye: “Wendo . . . ndũmanthaa kwĩyĩuna.” (1 Akolintho 13:4, 5) Ũwʼo nĩ kana, yĩla twesũanĩĩa mũno, kĩu kĩtumaa tũtalũngana na andũ ala angĩ na ũu ũituma vethĩwa ve vinya kwoo kũtwʼĩka anyanya maitũ. (2 Akolintho 12:15) Vate nzika, ndwĩsa kũthima maendeeo maku na ũndũ andũ ala angĩ meũkũkua! Kwa wʼo, ndeto ta “Vaiĩ mũndũ ũngũnĩaa simũ” na “Vaiĩ mũndũ ũnthokasya” syonanasya wĩthĩawa wĩkwatĩtye andũ ala angĩ nĩ kana wĩthĩwe na ũtanu. Na yo weeka ũu ndũkwĩthĩwa wamanenga ũkũmũ mwingangĩ wa kũũtongoesya?

Ndũkaleelye ũtwi waku nĩ kana ũkwate anyanya.

 “Yĩla mũndũ ũkwĩwʼa e weka endaa o mũndũ ũkũmwonyʼa nũkũlũngana nake, na no vavike vandũ ũkethĩa o na ndeũkũlya ũsu ũkũlũngana nake nũũ. Endaa kwĩwʼa o endetwe. Ĩndĩ andũ amwe matumaa wĩwʼa ta makwendete na ĩndĩ maiũtũmĩa naĩ. Na kĩu kĩituma wĩwʼa wĩ weka ĩ ya mũno vyũ.”—Brianne.

 Mbivilia yaĩtye: “Endaa na andũ oĩ, ũkeethĩwa mũĩ; Ĩndĩ ũla ũtindanasya na ndia akathĩna.” (Nthimo 13:20) Mũndũ ũkwĩwʼa nzaa mũno no aye o kĩla weethĩa. O ta ũu, mũndũ wĩ na wendi mwingĩ wa kũkwata anyanya no amamanthe kũndũ kũtaĩlĩte. Andũ ta asu no makwatwʼe na mĩtũkĩ nĩ ala matũmĩaa angĩ naĩ, na ũyĩthĩa mesũanĩa kana ũnyanya waĩle kwĩthĩwa ũilye oou na mayaĩle kwĩkwatya maũndũ methĩwe me maseo.

 Ũwʼo wa maũndũ: Kĩla mũndũ mavinda amwe nĩwĩwʼaa ta wĩ weka; ĩndĩ amwe nĩmewʼaa ũu mũnango kwĩ angĩ. O na kau mũndũ kwĩwʼa e weka no kũmũvinyĩĩe mũno, mũthya wĩthĩaa kana—twĩkĩta kwĩwʼa oou. Mesilya maitũ nĩmo makothaa kũtuma twĩwʼa ũndũ mũna, na kwoou no tũmalũnge.

 Ĩthĩwa ũilye o ũndũ ũkwenda ala angĩ methĩawe mailye. Ũla Jeanette tũmũwetie mwambĩĩonĩ aĩtye, “Ti kĩla mũndũ ũtonya kwĩthĩwa mũnyanyau, ĩndĩ nũtonya kũkwata mũndũ ũkũũthĩnĩkĩa. Na kũkwata mũndũ ũkũũthĩnĩkĩa kwĩthĩawa kũtoetye. Na kĩu no kĩũtetheesye ũkaekaa kwĩwʼa wĩ weka.”

 Nũkwenda ũtethyo mwingangĩ? Soma kĩlungu kĩ na kyongo, “ Ũndũ Ũtonya Kũkĩlya Vinya Wia wa Kũmantha Anyanya.” O na ĩngĩ no umye kwa nzĩa ya PDF kĩlungu kĩ na kyongo, “Ũndũ Ũtonya Kũmĩanĩsya na Kwĩwʼaa ta wĩ Weka.”