Mbivilia nĩneenete ĩũlũ wa ‘kũneena na ithyomo,’ na ĩneenete ũndũ ũsu ĩũlũ wa kĩla Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa meekie. Aklĩsto asu nĩmanengiwe ũtonyi wa mwanya wa kũneena na ithyomo mateemanyĩĩtye. (Meko ma Atũmwa 10:46) Mũndũ ũla wanengiwe ũtonyi ũsu aĩ atonya kũneena ndeto itonya kũeleeka nĩ mũndũ ũla wĩsĩ kĩthyomo kĩla ũkũneena. (Meko ma Atũmwa 2:4-8) Kũneena na ithyomo waĩ mũthĩnzĩo ũmwe wa veva mũtheu ũla Ngai wanengete Aklĩsto amwe ma ĩvinda ya atũmwa.​—Aevelania 2:4; 1 Akolintho 12:4, 30.

•  Kũneena na ithyomo kwambĩĩie ĩndĩĩ na kwambĩĩie va?

•  Kĩeleelo kya kũneena na ithyomo kyaĩ kĩva?

•  Mo Aklĩsto nĩmaaĩle kũtũmĩa ũtonyi wa kũneena na ithyomo tene na tene?

•  Yo ũtonyi wa kũneena na ithyomo wathelile ĩndĩĩ?

•  Mbivilia ĩmanyĩasya ũndũ wĩva ĩũlũ wa kũneena na ithyomo ũmũnthĩ?

•  Aklĩsto ma wʼo matonya kũmanyĩka ata?

 Aklĩsto mambĩĩie kũneena kwa nzĩa ĩsu ya kyama me Yelusaleme. Mũthenya ũsu Ayuti maĩ na Mboka ya Vendekosito ya mwaka wa 33, na Aklĩsto manengiwe ũtonyi wa kũneena na ithyomo mũthenya ũsu kwakya. Amanyĩwʼa ma Yesũ 120 moombanĩe vandũ nyũmba yĩla “onthe [mausũiwe] nĩ veva mũtheu na mambĩĩa kũneena na ithyomo syĩ kĩvathũkanyʼo.” (Meko ma Atũmwa 1:15; 2:1-4) Ũu watumie andũ aingĩ “kuma nthĩ syonthe ungu wa ĩtu” mathengeea vala amanyĩwʼa asu maĩ, na “kĩla ũmwe waĩ ĩkomanonĩ yĩu eewʼaa maineena kĩthyomo ĩ kyake.”​—Meko ma Atũmwa 2:5, 6.

1.   Kwonanyʼa kana Ngai aĩ vamwe na Aklĩsto. Ĩvinda ya tene Ngai nĩweekaa syama nĩ kana onanyʼe aĩ vamwe na athũkũmi make aĩkĩĩku ta Mose. (Kuma 4:1-9, 29-31; Motalo 17:10) Kũneena na ithyomo kwaĩ nzĩa ĩmwe Ngai watũmĩie nĩ kana eanĩsye kĩeleelo o ta kĩu. Eekie ũu nĩ kana onanyʼe nĩwakwete mbau kĩkundi kya Kĩklĩsto kĩla kyaĩ kĩnambĩĩwʼa. Na ũu nĩwʼo nũndũ o nake mũtũmwa Vaulo aandĩkie atĩĩ: “Kũneena na ithyomo nĩ wonanyʼo kwondũ wa ala mate etĩkĩli ĩndĩ ti kwondũ wa ala etĩkĩli.”​—1 Akolintho 14:22.

2.   Kũtetheesya Aklĩsto maumye ũkũsĩ vyũ. Ala meewie amanyĩwʼa ma Yesũ maineena na ithyomo mũthenya wa Vendekosito maisye atĩĩ: “Twĩmewʼa maineena na ithyomo sitũ ĩũlũ wa maũndũ manene ma Ngai.” (Meko ma Atũmwa 2:11) Ũu wĩtuma tũmanya kana kĩeleelo kĩngĩ kĩnene kya Aklĩsto kũnewa ũtonyi wa kũneena na ithyomo nĩ kũmatetheesya “kumya ũkũsĩ mwĩanĩu,” na “[kũtwʼĩkĩthya] andũ ma mbaĩ syonthe amanyĩwʼa,” o tondũ Yesũ wameaĩe. (Meko ma Atũmwa 10:42; Mathayo 28:19) Mũthenya ũsu andũ ta 3,000 ala meewie Aklĩsto maineena kwa ithyomo syĩ kĩvathũkanyʼo, na meewʼa maũndũ ala maneenaa ĩũlũ wa Ngai, nĩmatwʼĩkie amanyĩwʼa ma Yesũ.​—Meko ma Atũmwa 2:41.

 Aiee. Aklĩsto manengiwe mĩthĩnzĩo ya veva mũtheu mamĩtũmĩe o kwa kavinda. Na ũu nĩkwonanyʼa kana mũthĩnzĩo wa kũneena na ithyomo waĩ ũvike vandũ na ũithela. Mbivilia yathanĩte atĩĩ: “Ethĩwa ve mĩthĩnzĩo ya wathani, ĩkavetwa, ethĩwa ve kũneena na ithyomo, kũkathela.”​—1 Akolintho 13:8.

 Mĩthĩnzĩo ya veva mũtheu yakothaa kũnewa Aklĩsto ala angĩ atũmwa me vo, na mavinda maingĩ atũmwa nĩ mo manenganae mĩthĩnzĩo ĩsu kwa kwilĩĩla etĩkĩli ala angĩ moko. (Meko ma Atũmwa 8:18; 10:44-46) Veonekana kana andũ ala manengawe mĩthĩnzĩo ĩsu nĩ atũmwa mayaĩ matonya kũnenga andũ angĩ mĩthĩnzĩo ĩsu. (Meko ma Atũmwa 8:5-7, 14-17) Nĩ kana tũelewe ũndũ ũsu, eka tũsũanĩe ngelekanyʼo ĩĩ: Mũthũkũmi wa silikalĩ no anenge ndeleva laĩsenzi ya kũtwaa ngalĩ, ĩndĩ ndeleva ũsu ndananewa ũkũmũ wa kũnenga mũndũ ũngĩ laĩsenzi wa kũtwaa ngalĩ. Kwoou no twasye kana kũneena na ithyomo kwathelile yĩla atũmwa na andũ ala manengetwe mĩthĩnzĩo ĩsu nĩ atũmwa makwie.

 Nĩ ũndũ ũtonyeka ũkethĩa mũthĩnzĩo wa kũneena na ithyomo wathelile ta vakuvĩ na mwaka wa 100 ĩtina wa Klĩsto. Vaiĩ mũndũ ũmũnthĩ ũtonya kwasya kana nũnengetwe nĩ Ngai ũtonyi wa kũneena na ithyomo. a

 Yesũ aisye kana amanyĩwʼa make maĩle kũmanyĩka nũndũ wa wendo wa kwĩyumya ũla methĩawa na wʼo. (Yoana 13:34, 35) Nake mũtũmwa Vaulo amanyĩisye kana wendo nĩwʼo ũndũ ũla mũnene ũkatumaa Aklĩsto ma wʼo mamanyĩka. (1 Akolintho 13:1, 8) Aisye kana veva wa Ngai ũkatuma Aklĩsto methĩwa na ndaĩa syonthe ila Mbivilia ĩsyĩtaa “ũsyao wa veva,” na wendo nĩwʼo ndaĩa ya mbee ĩla ĩwetetwe mbee wa ndaĩa isu ingĩ.​—Akalatia 5:22, 23.