Mbivilia Yaĩtye Ata Ĩũlũ wa Kũvĩvya Mwĩĩ wa Mũndũ Mũkwʼũ?

THAŨKA

Ũndũ Mbivilia yaasya

Mbivilia ndĩnenganĩte mwĩao wa ĩmwe kwa ĩmwe ũeleetye ĩũlũ wa kũvĩvya mwĩĩ wa mũndũ amina kũkwʼa. O na vaiĩ vandũ Mbivilia ĩnenganĩte mwĩao ũneenete ĩũlũ wa kũthika mũndũ kana kũmũvĩvya amina kũkwʼa.

Mbivilia nĩnenganĩte ngelekanyʼo imwe syonanĩtye athũkũmi aĩkĩĩku ma Yeova maithika andũ moo. Ũmwe woo aĩ Avalaamu, ũla weekĩie kĩthito kingĩ nĩ kana akwate vandũ vaseo va kũthika kĩveti kyake, Sala.—Mwambĩlĩlyo 23:2-20; 49:29-32.

O na ĩngĩ Mbivilia nĩyĩeleetye ĩũlũ wa amwe ma athũkũmi ma Yeova maivĩvya mavĩndĩ ma andũ moo mamina kũkwʼa. Kwa ngelekanyʼo, mũsumbĩ wa Isilaeli weetawa Saulo vamwe na anake make atatũ nĩmoowaĩwe kaũnĩ, na mĩĩ yoo yatiwa vandũ va kavinda kĩsionĩ kya amaitha moo na andũ asu mambĩĩa kwĩka mĩĩ yoo maũndũ mataĩle. Yĩla asikalĩ ala angĩ ma Isilaeli meewie ũu, nĩmaendie moosa mwĩĩ wa Saulo vamwe na ya anake make, mamĩvĩvya, na ĩndĩ mathika kĩla kyatialile. (1 Samueli 31:8-13) Mbivilia yonanĩtye kana nĩ ũndũ waaĩle kũvĩvya mĩĩ ya andũ asu.—2 Samueli 2:4-6.

Maũndũ mate ma wʼo ĩũlũ wa kũvĩvya mwĩĩ wa mũndũ mũkwʼũ

Ũndũ ũte wa wʼo: Kũvĩvya mwĩĩ wa mũndũ mũkwʼũ nĩ kũũvũthĩĩsya.

Ũwʼo: Mbivilia yaĩtye kana mũndũ amina kũkwʼa asyokaa kĩtoonĩ, na ũu nĩwʼo nũndũ mwĩĩ wĩkaa kwoa. (Mwambĩlĩlyo 3:19) Kwoou kũvĩvya mwĩĩ wa mũndũ mũkwʼũ kũtumaa ũtwʼĩka kĩtoo na mĩtũkĩ, nũndũ wavĩvwʼa ũtwʼĩkaa mũu.

Ũndũ ũte wa wʼo: Ĩvinda ya tene no andũ ala matamwendeeasya Ngai me o ka mĩĩ yoo yavĩvawʼa mamina kũkwʼa.

Ũwʼo: Ve andũ mataĩ aĩkĩĩku kwa Ngai mĩĩ yoo yavĩviwʼe mamina kũkwʼa, na andũ amwe katĩ wa asu nĩ Akani na andũ make. (Yosua 7:25) Ĩndĩ ũsu ndwaĩ mwĩao nũndũ kweekawa ũu mavinda amwe. (Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 21:22, 23) Na o tondũ tũwetie, mĩĩ ya athũkũmi amwe aĩkĩĩku ma Yeova, ta wa mwana wa Mũsumbĩ Saulo, Yonathani, nĩyavĩviwʼe mamina kũkwʼa.

Ũndũ ũte wa wʼo: Kũvĩvya mwĩĩ wa mũndũ mũkwʼũ no kũtume Ngai atathayũũkya mũndũ ũsu wakwʼa.

Ũwʼo: Vaiĩ kĩndũ kĩtonya kũtuma Ngai atathayũũkya mũndũ. Twĩasya ũu nũndũ Ngai akathayũũkya andũ ala mathikiwe, ala mavĩviwʼe, ala makwʼĩĩe ũkanganĩ, kana ala maĩwe nĩ nyamũ sya kĩthekanĩ. (Ũvuanyʼo 20:13) Ngai nĩwe Mwene Vinya Wʼonthe na e na ũtonyi wa kũmba mũndũ e na mwĩĩ ũngĩ na ndaĩa ila waĩ nasyo atanamba kũkwʼa.—1 Akolintho 15:35, 38.

Ũndũ Mũndũ Ũtonya Kũtwʼa Nũkũvĩvya Mwĩĩ wa Mũndũ Mũkwʼũ Kana Eĩka Kũũthika

Yĩla ũũnyuva ũndũ ũkwĩkana na mwĩĩ wa mũndũ mũkwʼũ, sũanĩa maũndũ aa maatĩĩe:

Maũndũ ala mũndũ ũsu waisye mwĩĩ wake wĩkwe akwʼa. Mbivilia nĩyonanĩtye mavinda amwe andũ ma mũsyĩ maatĩĩie maũndũ ala mũndũ waĩtye mwĩĩ wake wĩkwe amina kũkwʼa.—Mwambĩlĩlyo 50:4, 5; Kuma 13:19.
Syĩthĩo sya kwenyu. Mavinda maingĩ mũndũ aĩle kũsũanĩa ũndũ andũ mamina kũkwʼa kĩsionĩ kyoo mekawa. (Yoana 19:40) Kwa ngelekanyʼo, ĩvinda ya tene, andũ maĩ na kĩthĩo kya kũthika akwʼũ moo. (Mwambĩlĩlyo 49:31; 1 Samueli 28:3) Na ũu nowʼo kwĩthĩawa ũmũnthĩ. Mũndũ nĩwaĩle kũtwʼa ũndũ ũkwĩkana na mwĩĩ wa mũndũ wake amina kũkwʼa, na no atwʼe kwĩka kwosana na kĩthĩo kya kwoo ethĩwa kĩiũleana na myolooto ya Mbivilia.
Ũndũ mĩao ya silikalĩ yaĩtye. Mbivilia yĩkĩaa andũ vinya methĩwe me ewi kwa silikalĩ. (Alomi 13:1) Nthĩ imwe silikalĩ nĩnenganae mĩao ĩũlũ wa ũndũ mwĩĩ wa mũndũ mũkwʼũ waĩle kwĩkwa. Kwa ngelekanyʼo silikalĩ imwe ninenganae mĩao yonanĩtye vala mũu wa mwĩĩ ũla wamina kũvĩvwʼa waĩle kwiwa kana kwĩkwʼa.
Ũndũ ala angĩ mekwĩwʼa. Maandĩko matwĩkĩaa vinya tũmanthe ũndũ tũtonya kũmauna andũ ala angĩ. (Avilivi 2:4) Yĩla tũũsũanĩa ũndũ tũkwĩkana na mwĩĩ wa mũndũ witũ amina kũkwʼa, nĩtwaĩle kwĩkũlya makũlyo aa: Mo andũ ala angĩ ma mũsyĩ meĩwʼa ata nanyuva kũvĩvya mwĩĩ wake kana kũũthika? Andũ kĩsionĩ kitũ methĩawa na woni mwaũ ĩũlũ wa kũvĩvya mwĩĩ wa mũkwʼũ kana kũũthika?