Ĩĩ. Mbivilia yumĩte kwa “Ngai ũla ũkiakiasya ala makwʼĩte ngoo.” (2 Akolintho 7:6) O na kau Mbivilia ndĩandĩkĩtwe ĩtetheesye andũ ala me na mathĩna ma kĩlĩko, nĩtetheesye andũ aingĩ maeke kwĩthĩwa na mesilya ma kwĩyũaa. Motao ala ĩnenganae no maũtetheesye o naku.

•  Nĩ motao meva maseo Mbivilia ĩnenganĩte?

•  Mbivilia nĩnenganĩte ngelekanyʼo sya andũ mendaa kũkwʼa?

•  Nĩ Maandĩko meva matonya kũũtetheesya ũeke kwĩsilya kwĩyũaa?

•  Nao nata mũnyanyau akakwĩa, “nĩenda kũkwʼa”?

•  Nao nata ethĩwa ĩvinda ĩvĩtu nĩnatatie kwĩyũaa?

• ● Elesya mũnyanyau ũndũ ũkwĩwʼa.

   Ũndũ Mbivilia yaĩtye: “Mũnyanya nĩwendanaa ĩndĩ yonthe; na mwana-a-ĩthe asyaiwe kwondũ wa kũthĩnũkasya.”—Nthimo 17:17.

   Kĩla ĩandĩko yĩu yĩũtũmanyĩsya: Nĩtwendaa andũ angĩ matũtetheesye yĩla twĩ na maũndũ meũtũthĩnyʼa kĩlĩkonĩ.

   Waema kũtavya mũndũ ũngĩ ũndũ ũkwĩwʼa, maũndũ ala meũkũthĩnyʼa kĩlĩkonĩ no makũemeee. Ĩndĩ watavya mũndũ ũngĩ ũndũ ũkwĩwʼa, nũtonya kwambĩĩa kwĩwʼa kavaa na ũyambĩĩa kwĩthĩwa na mesilya maseo ĩũlũ wa thĩna waku.

   Kwatata ũndũ ũũ: Ũmũnthĩ tavya mũndũ ũngĩ ũndũ ũkwĩwʼa, ethĩwe nĩ mũndũ wa mũsyĩ waku kana mũnyanya ũmũĩkĩĩe. a O na ĩngĩ no ũandĩke ũndũ ũkwĩwʼa vandũ ta ĩvukunĩ.

• ● No ũthi sivitalĩ nĩ kana ũtetheewʼe nĩ ndakĩtalĩ.

   Ũndũ Mbivilia yaĩtye: “Andũ mate awau mayĩthĩawa na vata wa mũiiti, ĩndĩ no ala awau.”—Mathayo 9:12.

   Kĩla ĩandĩko yĩu yĩũtũmanyĩsya: Nĩtwaĩle kũendaa sivitalĩ yĩla twawaa.

   Mũndũ wĩ na mesilya ma kwĩyũaa no ethĩwe e na mathĩna maingĩ mũno kĩlĩkonĩ kana ngoonĩ. O ũndũ mũndũ ũtewʼaa nthoni awaa ũwau ũngĩ, nowʼo ũtaĩle kwĩwʼa nthoni akwatwa nĩ mathĩna asu. Na ũwʼo nĩ kana mũndũ wĩ na mathĩna asu no aiitwe akavoa.

   Kwatata ũndũ ũũ: Thi sivitalĩ kana ũkamwone ndakĩtalĩ wĩsene na mowau ma kĩlĩko na mĩtũkĩ ũndũ vatonyeka.

• ● Lilikana kana Ngai nũkũthĩnĩkĩaa.

   Ũndũ Mbivilia yaĩtye: “Tũsũni tũtano tũitesawa masendi o elĩ? Ĩndĩ vaiĩ kamwe katwʼo Ngai wũlawa nĩko. . . . Mũikethĩwe na wia; mwĩ ma vata mũno kwĩ tũsũni twingĩ.”—Luka 12:6, 7.

   Kĩla ĩandĩko yĩu yĩũtũmanyĩsya: Wĩ wa vata mũno methonĩ ma Ngai.

   No wĩthĩwe ũte na mũndũ ũkũthĩnĩkĩaa ĩndĩ Ngai nĩwĩsĩ mathĩna maku. Manya kana nũkũthĩnĩkĩaa o na ethĩwa wĩĩwʼa ũtekwenda kũendeea kwĩkala thayũ. Mbivilia ĩkũĩkĩĩthĩtye atĩĩ nthĩnĩ wa ĩandĩko ya Savuli 51:17: “Ngoo ĩla ndũlĩku na yĩ na wĩlilo, we Ngai, ndũkamĩvũthya.” Nũndũ Ngai nũkwendete, eenda ũendeee kwĩkala thayũ.

   Kwatata ũndũ ũũ: Ĩka ũkunĩkĩli Mbivilianĩ nĩ kana ũmanye kana Ngai nũkwendete. Kwa ngelekanyʼo, sisya maũndũ ala maeleetwʼe kĩlungunĩ kya 24 kya ĩvuku ya kwĩmanyĩsya Mbivilia yĩtawa Mkaribie Yehova.

• ● Mũvoye Ngai.

   Ũndũ Mbivilia yaĩtye: “[Mwiĩei Ngai] kwĩmakĩa kwenyu kwʼonthe, nũndũ nũmũthĩnĩkĩaa.”—1 Vetelo 5:7.

   Kĩla ĩandĩko yĩu yĩũtũmanyĩsya: Ngai endaa ũmũtavye vyũ ũndũ ũkwĩwʼa na maũndũ onthe ala meũkũthĩnyʼa.

   Ngai no aũnenge mũuo wa kĩlĩko na vinya wa kũmĩĩsya thĩna ũla wĩ na wʼo. (Avilivi 4:6, 7, 13) Kwa nzĩa ĩsu nũtetheeasya onthe ala mamũvoyaa amatetheesye.—Savuli 55:22.

   Kwatata ũndũ ũũ: Mũvoye Ngai ũmũnthĩ. Tũmĩa ĩsyĩtwa yake, Yeova, ũimũvoya na ũimũtavya ũndũ ũkwĩwʼa. (Savuli 83:18) Mũkũlye aũtetheesye ũendeee kũtanĩa kwĩkala thayũ.

• ● Vindĩĩsya mũno wĩkwatyo ũla Mbivilia ĩnenganĩte wa ĩvinda yũkĩte.

   Ũndũ Mbivilia yaĩtye: “Twĩ na wĩkwatyo ũũ ta nanga ya thayũ witũ, na nĩ wĩkwatyo wa wʼo na mũlũmu.”—Aevelania 6:19.

   Kĩla ĩandĩko yĩu yĩũtũmanyĩsya: No wĩthĩwe mavinda amwe ũyĩwʼa wĩ mũtanu na mavinda angĩ ũyambĩĩa kwĩmakĩa. Ũndũ ũsu no tũũelekanyʼe na ũndũ meli ĩtwaawa kũũ na kũũ nĩ itulumo sya ũkanga, ĩndĩ wĩkwatyo ũla wĩ Mbivilianĩ no ũtume wĩthĩwa wĩ mũlũmu.

   Wĩkwatyo ũsu ti o ũndũ wa kũsũanĩa tũ ĩndĩ umanĩte na Ngai ũla wathanĩte kana akavetanga maũndũ ala matumaa ũthĩna.—Ũvuanyʼo 21:4.

   Kwatata ũndũ ũũ: Ĩmanyĩsye maũndũ maingĩ ĩũlũ wa wĩkwatyo ũla Mbivilia ĩnenganĩte ĩsomonĩ ya 5 ya mbulosua Ũvoo Mũseo Kuma kwa Ngai!

• ● Ĩka ũndũ mũna wendete.

   Ũndũ Mbivilia yaĩtye: “Ngoo ndanu nĩ mũiito mũseo.”—Nthimo 17:22.

   Kĩla ĩandĩko yĩu yĩũtũmanyĩsya: Yĩla tweeka maũndũ ala twendete no twĩwʼe kavaa, o na no tũeke kwĩmakĩa.

   Kwatata ũndũ ũũ: Ĩka ũndũ wendete. Kwa ngelekanyʼo, ĩthukĩĩsye wathi wa kwendeesya, soma mavuku kana kĩndũ kĩngĩ kĩtonya kũkwĩkĩa vinya, kana wĩke ũndũ ũtanĩaa kwĩka. O na ũkongelanga ũtanu waku ethĩwa ũkatetheeasya ala angĩ, o na ethĩwa nĩ kwa kũmeka o tũmaũndũ tũnini.—Meko ma Atũmwa 20:35.

• ● Sũvĩa ũima waku wa mwĩĩ.

   Ũndũ Mbivilia yaĩtye: “Maũndũ ala mũndũ wĩkaa kwondũ wa kwaka mwĩĩ [nĩmatethasya].”—1 Timotheo 4:8.

   Kĩla ĩandĩko yĩu yĩũtũmanyĩsya: Nĩtũtethekaa yĩla tweeka masoesi, twakoma too wĩanĩtye, na twaya lĩu wa kwaka mwĩĩ.

   Kwatata ũndũ ũũ: Tembea wĩkalatĩte, o na ethĩwa no kwa ndatĩka 15.

• ● Lilikana kana vaiĩ ũndũ ũtavĩndũkaa, o na ũndũ ũkwĩwʼa.

   Ũndũ Mbivilia yaĩtye: “Mũyĩsĩ ũndũ thayũ wenyu ũkethĩwa ũilye ũnĩ.”—Yakovo 4:14.

   Kĩla ĩandĩko yĩu yĩũtũmanyĩsya: Thĩna mũnene ũla wĩ nawʼo, o na ethĩwa wĩoneka ũtesa kũthela, no wĩse kũthela.

   O na ethĩwa ũmũnthĩ wĩ na thĩna ũnenevete ata, ũnĩ maũndũ nĩmatonya kũvĩndũka. Kwoou mantha nzĩa ya kũmĩĩsya thĩna ũla wakũkwata. (2 Akolintho 4:8) Ĩtina wa ĩvinda, mathĩna ala wĩ namo nĩmatonya kũolekanga kana makathela, ĩndĩ weyũaa nĩ weyũaa.

   Kwatata ũndũ ũũ: Soma ngewa sya Mbivilia ila ieleetye andũ makwʼĩte ngoo mũvaka makenda kũkwʼa, na ũisisya ũndũ maũndũ moo mavĩndũkie o kavola kwa kavola. Ĩtina wa ĩvinda nĩmambĩĩe kũtanĩa kwĩkala thayũ o na kau mbeenĩ monaa ũu ũtatonyeka. Kwaekai tũsũanĩe ngelekanyʼo imwe.

 Ĩĩ. Mbivilia nĩwetete ĩũlũ wa andũ amwe mathĩnĩkie mũno nginya menda kũkwʼa. Ngai ndaamekĩsya ngoo, ĩndĩ nĩwamatetheeisye. O naku no akũtetheesye.

Eliya

•  ● We aĩ ũũ? Eliya aĩ mwathani waĩ na ũkũmbaũ. Ĩndĩ mavinda amwe nĩwakusaa ngoo. Ĩandĩko ya Yakovo 5:17 yaĩtye atĩĩ ĩũlũ wake: “Eliya aĩ mũndũ o taitũ.”

•  ● Nĩkĩ Eliya wendaa kũkwʼa? Ve ĩvinda Eliya weewʼaa e weka, e na wia, na ataĩlĩte. Na nũndũ wa ũu amwĩsũva Yeova akĩmwĩa atĩĩ: “Yeova, osa thayũ wakwa.”—1 Asumbĩ 19:4.

•  ● Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye? Eliya nĩwamũtavisye Ngai maũndũ onthe ala mamũthĩnasya. We Ngai amwĩkĩie vinya ata? Amwonisye kana nĩwamũthĩnĩkĩaa na amwonyʼa ũndũ vinya Wake wĩana. O na ĩngĩ nĩwamũĩkĩĩthisye Eliya kana nĩ wa vata na amũnenga mũndũ ũngĩ wa kũmũtetheesya ĩvindanĩ yĩu wakwʼĩte ngoo.

•  ▸ Soma ĩũlũ wa Eliya nthĩnĩ wa: 1 Asumbĩ 19:2-18.

Yovu

•  ● We aĩ ũũ? Yovu aĩ mũndũũme waĩ na mũsyĩ na waĩ mũthwii mũno ũla wamũthaithaa Ngai ũla wa wʼo kwa ũĩkĩĩku.

•  ● Nĩkĩ wendaa kũkwʼa? Ve ĩvinda Yovu wakwatiwe nĩ maũndũ maingĩ mathũku o na atataĩĩe. Aaisye kĩla kĩndũ kyonthe waĩ nakyo. Syana syake syonthe nĩsyooaiwe nĩ mũisyo. O na nĩwakwatiwe nĩ ũwau mũthũku mũno. Na mũthya, ve andũ matamwĩwʼĩaa tei ala mamwĩie kana nĩwe weyĩetee mathĩna asu o na kau tiwʼo maũndũ mailye. Yovu aisye atĩĩ: “Nĩngũthĩtha [kana nĩngũmena] thayũ wakwa; ndikwenda kwĩkala thayũ ĩndĩ yonthe.”—Yovu 7:16.

•  ● Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye? Yovu nĩwamũvoyie Ngai na aneena na andũ angĩ ĩũlũ wa maũndũ ala mamũthĩnasya. (Yovu 10:1-3) Nĩweekĩiwe vinya nĩ mũnyanyae wake waĩ na tei weetawa Eliu, ũla wamũtetheeisye one mathĩna make kwa nzĩa ĩla yaĩle. Ĩndĩ ũndũ ũla wa vata vyũ, Yovu nĩweetĩkĩlile ũkanyʼo wa Ngai na ũtethyo ũla wamũnengie.

•  ▸ Soma ĩũlũ wa Yovu nthĩnĩ wa: Yovu 1:1-3, 13-22; 2:7; 3:1-13; 36:1-7; 38:1-3; 42:1, 2, 10-13.

Mose

•  ● We aĩ ũũ? Mose aĩ mũtongoi wa Aisilaeli ma tene na mwathani mũĩkĩĩku.

•  ● Nĩkĩ wendaa kũkwʼa? Mose aĩ na wĩa mwingĩ mũno wa kũtethya, andũ nĩmamũnyungunyĩasya, na ve mavinda weewʼaa e mũnou mũno. Nũndũ wa ũu, amwĩie Ngai atĩĩ: “Mbũaa vyũ, nĩngũkwĩsũva.”—Motalo 11:11, 15.

•  ● Nĩ kyaũ kyamũtetheeisye? Mose nĩwatavisye Ngai ũndũ weewʼaa. Na ĩndĩ Ngai amũtetheesya aeke kũthũkũma wĩa mwingĩ e weka nĩ kana aeke kũthĩnĩka mũno.

•  ▸ Soma ĩũlũ wa Mose nthĩnĩ wa: Motalo 11:4-6, 10-17.