Yelusaleme Nzaũ nĩ Kyaũ?
Ũndũ Mbivilia yaasya
Ndeto “Yelusaleme Nzaũ,” ila ikwatĩkanaa mavinda elĩ nthĩnĩ wa Mbivilia, nĩ ndũa ya ngelekanyʼo ĩla yonanasya kĩkundi kya aatĩĩi ma Yesũ ala makasumbĩka nake ĩtunĩ nthĩnĩ wa Ũsumbĩ wa Ngai. (Ũvuanyʼo 3:12; 21:2) Mbivilia yonanasya kana kĩkundi kĩu kya andũ no kĩtwe kwa ĩsyĩtwa yĩngĩ, mũtwawa wa Klĩsto.
Maũndũ ala matonya kũtũtetheesya kũmanya Yelusaleme Nzaũ
Yelusaleme Nzaũ yĩ ĩtunĩ. Kĩla ĩvinda Mbivilia yaweta ĩũlũ wa ndũa ya Yelusaleme Nzaũ, yaasya kana ĩtheete yumĩte ĩtunĩ, vala alaĩka maendeeaa kũsunga mĩvĩa yayo. (Ũvuanyʼo 3:12; 21:2, 10, 12) O na ĩngĩ, ithimo sya ndũa ĩsu syonanasya kana ndyĩsa kwĩthĩwa yĩ vaa ĩũlũ wa nthĩ. Mbivilia yonanasya kana nĩ kĩwanza kya ũasa, ũthanthau, na ũtũlu wa maili “1,500.” a (Ũvuanyʼo 21:16) Kwoou, ndee syayo itonya kwĩthĩwa na ũtũlu wa ta kĩlomita 560.
Yelusaleme Nzaũ nĩ kĩkundi kya aatĩĩi ma Yesũ, ala nĩmo mũtwawa wa Klĩsto. Yelusaleme Nzaũ nĩyo yĩtawa “mũtwawa, mũka wa kala Kalondu.” (Ũvuanyʼo 21:9, 10) Kalondu ka ngelekanyʼo kala kawetetwe mũsoanĩ ũũ, nĩ Yesũ Klĩsto. (Yoana 1:29; Ũvuanyʼo 5:12) Nake “mũka wa kala Kalondu,” kana mũtwawa wa Klĩsto, nĩ Aklĩsto ala makathi kũsumbĩka na Yesũ ĩtunĩ. Mbivilia ĩelekanasya ngwatanĩo nzeo ĩla yĩthĩawa vo katĩ wa Yesũ na Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta ta ya mũndũũme na kĩveti kyake. (2 Akolintho 11:2; Aeveso 5:23-25) O na ĩngĩ, mavianĩ ma mũsingi wa Yelusaleme Nzaũ vaandĩkĩtwe “masyĩtwa 12 ma ala atũmwa 12 ma kala Kalondu.” (Ũvuanyʼo 21:14) Maũndũ asu matũtetheeasya kũelewa nesa Yelusaleme Nzaũ nĩ kyaũ, na kĩtumi nũndũ Aklĩsto asu etĩkĩwʼa mauta ala makathi kũsumbĩka ĩtunĩ “[makĩtwe] ĩũlũ wa mũsingi wa atũmwa na athani.”—Aeveso 2:20.
Yelusaleme Nzaũ nĩ kĩlungu kya silikalĩ ya ĩtunĩ. Yelusaleme nĩyo yaĩ mũsyĩ mũnene wa Isilaeli, vala Mũsumbĩ Ndaviti, na mwana wake Solomoni, na asumbĩ ala angĩ maumĩte mũvĩanĩ wa Ndaviti masumbĩkaa mekalĩle ‘kĩvĩla kya ũsumbĩ kya Yeova.’ (1 Mavinda 29:23) Kwoou, Yelusaleme, ĩla yeetawa “ndũa ntheu,” yoonanasya ũsumbĩki wa Ngai atũmĩĩte asumbĩ kuma mũvĩanĩ wa Ndaviti. (Neemia 11:1) Yelusaleme Nzaũ, ĩla yĩtĩtwe kwa ĩsyĩtwa yĩngĩ, “ndũa ntheu,” nĩ ala makathi ĩtunĩ, namo “makasumbĩka nthĩ me asumbĩ” vamwe na Yesũ.—Ũvuanyʼo 5:9, 10; 21:2.
Yelusaleme Nzaũ ĩkaete moathimo kwa andũ ĩũlũ wa nthĩ. Yelusaleme Nzaũ yonanawʼa “ĩtheeete kuma ĩtunĩ kwa Ngai,” kwonanyʼa kana Ngai akamĩtũmĩa kũalyũla maũndũ ĩũlũ wa nthĩ. (Ũvuanyʼo 21:2) Ndeto isu nitumaa tũmanya ũndũ Yelusaleme Nzaũ ĩkonanĩtye na ũsumbĩ wa Ngai, ũla Ngai ũkatũmĩa kwĩanĩsya kĩeleelo kyake “kũũ nthĩ o ta kũya ĩtunĩ.” (Mathayo 6:10) Vaa ĩtheo ve moathimo amwe Ngai ũkaetee andũ ala makethĩwa vaa ĩũlũ wa nthĩ:
Kũvetangwa kwa naĩ. Mbivilia ĩwetaa ĩũlũ wa “ũsĩ wa kĩwʼũ kya thayũ” wumĩte Yelusaleme Nzaũ, ũla ũngʼithasya “mĩtĩ ya thayũ” ĩla matũ mayo nĩ kwondũ wa “kũvosya mbaĩ.” (Ũvuanyʼo 22:1, 2) Ũvosyo ũsu wa kĩ-mwĩĩ na kĩ-veva nĩwʼo ũkavetangĩa andũ naĩ na mayĩthĩwa me eanĩu, o tondũ Ngai wendaa kuma mwambĩlĩĩlyonĩ.—Alomi 8:21.
Andũ makethĩwa na ngwatanĩo nzeo na Ngai. Andũ nĩmavathaniwʼe na Ngai nĩ naĩ. (Isaia 59:2) Kũvetangwa kwa naĩ nĩkwʼo kũkeanĩsya vyũ wathani ũũ wa Mbivilia: “Ĩeema ya Ngai yĩ vamwe na andũ, na akekalaa vamwe namo, na makeethĩwa andũ make. Na Ngai mwene akeethĩwa vamwe namo.”—Ũvuanyʼo 21:3.
Mathĩna na kĩkwʼũ ikathela. Kwĩsĩla Ũsumbĩ wake, Ngai “akavangũla methoi onthe methonĩ moo, na kĩkwʼũ kĩikethĩwa vo ĩngĩ, o na kũikethĩwa ĩngĩ kĩmeto kana kĩĩo kana woo.”—Ũvuanyʼo 21:4.
a Alomi matũmĩaa kĩthimo metaa kĩwanza kũthima ũasa wa mita 185 (vuti 607).