“Kĩu nĩkyo kĩtumi ngũmwĩa kana syĩndũ syonthe ila mwĩvoya na kwĩtya, ĩthĩwai na mũĩkĩĩo kana nĩmũikwatĩte, na mũkeethĩwa nasyo.”—Maliko 11:24, Ũalyũlo wa Nthĩ Nzaũ wa Maandĩko ma Kĩkiliki ma Kĩklĩsto.

 “Kwoou nĩngũmũtavya, ũndũ o na wĩva ũla mwĩkũlya mboyanĩ, ĩthĩwai na mũĩkĩĩo kana nĩmũũkwatĩte, na ũkeethĩwa wenyu.”—Maliko 11:24, English Standard Version.

 Atũmĩĩte ndeto isu, Yesũ oonisye aatĩĩi make ũndũ ne ũndũ wa vata kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu nthĩnĩ wa ũtonyi wa mboya. O na ĩngĩ nĩwamaĩkĩĩthisye kana, Ngai ndekaa o kwĩthukĩĩsya mboya syoo, ĩndĩ nũisũngĩaa. Mũndũ ũla ũvoyaa kuma ngoonĩ maũndũ ala mosanĩte na kwenda kwa Ngai, ndaĩlĩte kwĩthĩwa na nzika kana kĩla wavoya kĩkeanĩa. Ũu no ũndũ ũmwe na kwasya kana mboya syake niminĩte kũsũngĩwa.

 Yesũ nũkindĩlĩĩle vata wa mũndũ kũvoyaa e na mũĩkĩĩo. Aeleetye kana ũla ũkũvoya ndaĩlĩte kwĩthĩwa “na nzika ngoonĩ yake” ĩndĩ aĩlĩte kwĩthĩwa na “mũĩkĩĩo kana ũndũ ũla waweta nũkwĩkĩka.” (Maliko 11:23) Nĩkĩ? Nũndũ ala methĩawa na nzika ‘mayaĩle kũsũanĩa kana nĩmatonya kũkwata kĩndũ o na kĩmwe kuma kwa Yeova.’ a—Yakovo 1:5-8.

 Mũndũ wĩ na mũĩkĩĩo avoyaa mavindanĩ maingĩ me kĩvathũkanyʼo. (Luka 11:9, 10; Alomi 12:12) Yĩla weeka ũu, ethĩawa ayonanyʼa kana, kwa wʼo e na vata na kĩla ũendeee kũvoya akwate, na kana nũĩkĩĩe vyũ Ngai nũtonya kũsũngĩa mboya yake. O na ĩngĩ, nĩwĩthĩawa esĩ kana Ngai no asũngĩe mboya yake kwa nzĩa yĩ kĩvathũkanyʼo na ĩla ũkwĩkwatasya, na ĩvindanĩ yĩ kĩvathũkanyʼo na yĩla eeteele asũngĩwe.—Aeveso 3:20; Aevelania 11:6.

 Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, ndeto sya Yesũ iyonanasya kana mũndũ o na wĩva no ekwatye kũkwata ũndũ o na wĩva ũla wamũvoya Ngai. Yesũ aneenaa na aatĩĩi make, ala maĩ aũme maĩ na mũĩkĩĩo, na matataa kyonthe kĩla matonya nĩ kana mamũthaithe Yeova Ngai na nzĩa ĩla yaĩlĩte. Mbivilia yaasya kana Yeova ethukĩĩasya o mboya ila syosanĩte na kwenda kwake. (1 Yoana 5:14) Ndethukĩĩasya mboya sya ala mavũthĩĩasya na ngenda myolooto yake, na mekaa maũndũ mathũku mate kwĩlila. (Isaia 1:15; Mika 3:4; Yoana 9:31) Nĩ kana wĩmanyĩsye maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa mboya ila Ngai wĩthukĩĩasya, ĩloele vitio ĩĩ nguvĩ.

 Mĩthenyanĩ ya mũthya ya ũthũkũmi wake e vaa ĩũlũ wa nthĩ, Yesũ nĩwaneeneie vamwe na atũmwa make vata wa kwonanasya mũĩkĩĩo mũlũmu nthĩnĩ wa Ngai. Nĩwatũmĩie ngelekanyʼo nĩ kana onanyʼe vata wa ũndũ ũsu. Aendete nĩwoonie mũkũyũ waĩ ũnambĩĩa kumya matũ. O na vailye ũu, mũkũyũ ũsu ndwaĩ na ĩtunda o na yĩmwe na kwoou Yesũ aũumanĩa. (Maliko 11:12-14) Mũkũyũ ũsu, ũla woonekaa ta waĩ na ũsyao woonanasya ũndũ mbaĩ ya tene ya Isilaeli yoonekaa ta yamũthaithaa Ngai, ĩndĩ ĩla kwa wʼo ĩtaĩ na mũĩkĩĩo. (Mathayo 21:43) Kavinda kakuvĩ ĩtina wa vau, mũkũyũ ũsu nĩwoomie, na kĩu kyoonanasya kĩla kyakilyĩ kũkwata mbaĩ ya Isilaeli, ĩla ĩtaĩ na mũĩkĩĩo.—Maliko 11:19-21.

 Kĩvathũkanyʼo na ũu, Yesũ ndaĩ na nzika kana aatĩĩi make maĩ methĩwe na mũĩkĩĩo ũla wendekaa nĩ kana makĩlye vinya matatwa, na mayĩanĩsya maũndũ manene. (Maliko 11:22, 23) Anengie aatĩĩi make ũtao ũsu wakonetye mboya ĩvindanĩ yĩla yaĩlĩte vyũ nũndũ mũĩkĩĩo woo wakilyĩ kũtatwa. Nĩmaaĩle kũmĩanĩsya na kĩkwʼũ kya Yesũ na ũvĩnganĩsya ũla waĩ wongeleke maitavanyʼa. (Luka 24:17-20; Meko ma Atũmwa 5:17, 18, 40) O na ũmũnthĩ, aatĩĩi ma Yesũ no makĩlye vinya matatwa yĩla moonanyʼa kana nĩmamũĩkĩĩe Ngai, o vamwe na ũtonyi wa mboya.—Yakovo 2:26.

 Ĩloele vitio ĩĩ nguvĩ wone maelesyo makuvĩ ma ĩvuku ya Maliko.