Andũ amwe nĩmakuaa ĩvinda yĩasa mayĩsa kwĩmanyĩsya kumana na mavĩtyo moo ene na nyie nĩ ũmwe woo. Nasyaiwe na naeewa taoninĩ ya Barcelona ĩla nĩyo mũsyĩ wa kelĩ kwa ũnene nthĩ ya Spain. Twekalaa vandũ vetawa Somorrostro na nĩkyo kĩsio kĩnene kya taoni ya Barcelona kĩla kĩvakanĩte na ũkanga. Ndũa yitũ yeesĩkĩe nũndũ wa ũtũli wa mĩao na kũthoosya ndawa sya kũmila.

 Asyai makwa maĩ na syana kenda na ninyie mũkũũ. Kwitũ twaĩ ngya mũno na nũndũ wa ũu, ĩthe-akwa nĩwandwaie kĩlavunĩ kya mũvĩla wa tennis ngathũkũmae wĩa wa kwosea athaũki mũvĩla wauma kĩwanzanĩ. Naĩ na myaka ĩkũmi na nathũkũmaa masaa ĩkũmi kĩla mũthenya. Nũndũ wa ũu, ndyaĩ ndonya kũthi sukulu ta syana ila ingĩ twaĩ ma ĩika yĩmwe. Ĩla naĩ na myaka 14, nĩnambĩĩe kũthũkũmana na masinĩ ndukanĩ ya syũma.

 Mwaka wa 1975 nĩnaandĩkĩthiwʼe itanĩ sya kaũ. Ũsu waĩ ũndũ wa lasima nthĩ ya Spain. Newʼaa ndyenda kwĩka ũndũ ũtonya kũndanĩthya na kwoou neetĩkĩla kwa ngenda nĩlike ita syeetawa Spanish Foreign Legion. Ita isu syaĩ vandũ vetawa Melilla, nakyo nĩ kĩsio kya nthĩ ya Spain kĩla kĩ Africa. Ĩvindanĩ yĩu, nĩnambĩĩe kũtũmĩa mũno ndawa sya kũmila na kũnywʼa mũno.

 Ĩla naumie wĩanĩ wa ita, nĩnasyokie Barcelona na nambĩĩsya kĩkundi kĩna kya aũme angʼendu. Twooyaa o kĩla tweethĩa na ĩndĩ tũithoosya syĩndũ ila twooya nĩ kana tũkwate mbesa sya kũthooa ndawa sya kũmila. Nĩnambĩĩie kũtũmĩa ndawa sya kũmila syĩtawa LSD na amphetamines, na neelikya mwĩkalĩlenĩ mũthũku wa ũlaalai, kũnywʼa, na kũtha kyũthi. Maũndũ asu matumie nĩendeea kwĩthĩwa nĩ mũndũ mũngʼendu. Kĩla ĩvinda neethĩawa nguĩte kavyũ, kathoka, kana kavanga na ndyakĩaa kũitũmĩa ethĩwa ve vata.

 Ĩvinda yĩmwe nĩtwooyie ngalĩ nĩ na aũme ala maĩ kĩkundinĩ kyakwa na twaatĩĩwa nĩ volisi. Kĩla kyaendeee no ta maũndũ ala methĩawa sinemanĩ. Twasembethisye ngalĩ ĩsu twooyĩte vandũ va kĩlomita 30 nginya asikalĩ mambĩĩa kũtũatha na mavuti. Ĩtina, ndeleva witũ nĩwakongethisye ngalĩ yitũ na ithyonthe twasemba. Yĩla ĩthe-akwa wamanyie kĩla kyaĩ kĩnaendeea, nĩwandũngilye mũsyĩ.

 Ĩtina wa vau, nakomaa nza kwa ĩvinda ya myaka ĩtano. Nakomaa mĩomonĩ, malolinĩ, ivĩlanĩ sya kũla andũ mathyũmũĩlaa, na tũvulĩnĩ. O na nĩnakomie ngunganĩ kwa kavinda. Neewʼaa nde na kĩtumi kya kwĩthĩwa thayũ na kwoou ndyonaa wĩ ũndũ mũnene kwĩthĩwa nĩ thayũ kana nĩ mũkwʼũ. O na nĩngũlilikana ndyĩtemanga moko nũndũ wa kũtũmĩa ndawa sya kũmila. Kũvika ũmũnthĩ, nĩ na malanga asu.

 Yĩla naĩ na myaka 28, inyia-akwa nĩwookie aimantha na ambĩa nĩsyoke mũsyĩ. Nĩneetĩkĩlile na namwĩa nĩngũlũnga mwĩkalĩle wakwa, ĩndĩ nĩvakuie ĩvinda ndyĩsa kwĩka ũu.

 Mũthenya ũmwe, mũndũũme na mũndũ mũka ala maĩ Ngũsĩ sya Yeova nĩmookie kwitũ. Nĩendeee kũmethukĩĩsya, ĩthe-akwa ũla waĩ nyũmba nthĩnĩ nĩwaneenie na wasya mũnene na ambĩa nĩvinge mũomo. Na nũndũ ndyendete kwĩaĩwa, ndyaamwĩthukĩĩsya. Nĩmanengie mavuku atatũ na namosa. Namakũlilye vala mombanĩaa na ĩtina wa mĩthenya mĩvũthũ, nĩnaendie Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ.

 Ũndũ wa mbee ũla noonie nĩ kana kĩla mũndũ ekĩĩte ngũa nesa. Ĩndĩ nyie naĩ na nzwĩĩ ndaasa, mangʼele, na ngũa ite nzeo. Noonie nĩ kĩvathũkanyʼo namo na kwoou ndyaalika nthĩnĩ. Ĩndĩ nasengʼie mũno ĩla noonie mũndũũme ũmwe tweethĩawa ĩmwe tene wĩtawa Juan ekĩĩte suti. Ĩtina wa ĩvinda nĩnesie kũmanya kana aĩ atwʼĩkie Ngũsĩ ya Yeova mwaka ũmwe mũvĩtu. Yĩla namwonie, neewie nakwata vinya wa kũlika Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ nĩthukĩĩsye maũmbano. Kuma vau, nĩnambĩĩie kũalyũka.

 Nĩneetĩkĩlile kwĩmanyĩsya Mbivilia na ĩtina wa ĩvinda ĩkuvĩ namanya kana ethĩwa nĩngwenda Ngai ambĩtĩkĩle, yaĩ no nginya nĩekane na mwĩkalĩle mũthũku na ũngʼendu. Ĩndĩ ndwaĩ ũndũ wĩ laisi kwĩka moalyũku asu. Nĩneemanyĩisye kana nĩ kana nĩmwendeesye Ngai, naaĩlĩte ‘kũalyũka kwa kwĩthĩwa na kĩlĩko kyeũ.’ (Alomi 12:2) Nĩnakiitiwe ngoo mũno yĩla namanyie kana Ngai e tei mwingĩ. O na kaũ neekĩte mavĩtyo maingĩ, nĩnaeleiwe kana aĩ ananenga mwanya wa kũalyũla mwĩkalĩle wakwa. Maũndũ ala nemanyĩisye ĩũlũ wa Yeova Ngai nĩmalikile ngoonĩ yakwa. Nĩnaeleiwe nesa kana ve na Mũmbi ũla wanthĩnĩkĩaa.​—1 Vetelo 5:6, 7.

 Kũmanya ũu nĩkwatumie nambĩĩa kwĩka moalyũku. Kwa ngelekanyʼo, yĩla tweemanyĩisye ĩũlũ wa kũnywʼa sikala, naisye ngoonĩ yakwa atĩĩ: ‘Ethĩwa Yeova Ngai nũkwenda nĩthĩwe nĩ mũtheu na nde mũvuku kĩla ũndũnĩ, no nginya nĩekane na sikala ii!’ (2 Akolintho 7:1) Na nĩwʼo neekie nũndũ nĩnasyĩkisye mavutinĩ!

 O na ĩngĩ, nĩnaaĩlĩte kũeka kũtũmĩa na kũthoosya ndawa sya kũmila. Kwĩka ũu nĩkwakuie ĩvinda na yai no nginya nĩkĩe kĩthito kingĩ nĩ kana nĩeke. Nĩ kana nĩke ũu, yaĩ no nginya nĩtile kĩtindo na andũ ala twaĩ ndũũ tene. Kũtindanyʼa namo kũyaĩ kwĩsa kũndethya nĩke maendeeo ma kĩ-veva. Ĩndĩ o ũndũ ĩvinda yaendeee na kũvĩta, nowʼo nambĩĩe kũmwĩkwatya Ngai mũno na kwĩtĩkĩla ũtethyo kuma kwa anyanyawa eũ kĩkundinĩ. Nĩmambendete na nĩmanthĩnĩkĩaa ta mũndũ na ũsu nĩ ũndũ naĩ ndaawona. O ũndũ myei yaendeee na kũvĩta, ĩtina nĩnesie kũekana na ndawa sya kũmila na ‘nevwʼĩka mwĩkalĩle mweũ’ ũla waĩ ũtonya kũtuma nĩtĩkĩlwa nĩ Ngai. (Aeveso 4:​24) Na ĩndĩ Mwei wa 8, 1985, nĩnavatisiwe na natwʼĩka Ngũsĩ ya Yeova.

 Mbivilia nĩyandetheeisye neethĩwa na mwĩkalĩle mũseo. Nĩyandetheeisye naekana na mwĩkalĩle mũthũku ũla waendeee kwananga mwĩĩ wakwa na kũtuma ndamba kũnewa ndaĩa. Ũu nĩwʼo nũndũ andũ mbee wa 30 ala twatindanasya namo makwie me o anini nũndũ wa ũwau wa mũthelo (AIDS) kana mowau angĩ ala maumanaa na kũtũmĩa ndawa sya kũmila. Nĩnĩtanaa mũno kũmanya kana ndyaakwatwa nĩ maũndũ asu nũndũ wa kũtũmĩa myolooto ya Mbivilia.

 Yu ndikuaa tũvyũ kana tũthoka tũla nakuaa nĩ wa mũika yĩla naĩ mũngʼendu. Ĩvindanĩ yĩu ndyeesĩ kana mũthenya ũmwe ngakua Mbivilia na ndimĩtũmĩa kũtetheesya andũ. Ũmũnthĩ nĩ na kĩveti kyakwa, twĩthĩawa ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe wa Ngũsĩ sya Yeova.

 Asyai makwa mayaaĩsa kũtwʼĩka Ngũsĩ sya Yeova, ĩndĩ nĩmatanĩie moalyũku ala neekie nũndũ wa kwĩmanyĩsya Mbivilia. O na ve ĩvinda ĩthe-akwa wateteie Ngũsĩ mbee wa anyanyae. Nĩwoonete nesa kana maũndũ ala neemanyĩĩtye na naĩkĩĩaa nĩmatumĩte nĩtwʼĩka mũndũ mũseo. O na inyia-akwa asyaa kana naaĩlĩte kwĩthĩwa nemanyĩisye Mbivilia tene. Ndyaĩ namba kũleana na woni ũsu wake!

 Maũndũ ala mangwatie mamanyĩisye kana nĩ ũndũ wa ũtumanu mũno kwĩtanĩthya na ndawa sya kũmila na syĩndũ ingĩ nĩ kana mũndũ ewʼe e mwĩanĩe. Yu kĩla kĩtumaa nĩĩwʼa nĩ mwĩanĩe nĩ kũtetheesya angĩ mamanye kĩla Ndeto ya Ngai ĩmanyĩasya nũndũ kĩu nĩkyo kyandangĩĩe.