Mũthenya ũmwe neeiwe, “Ethĩwa nũkwenda kũmũmanya Ngai, ndũkaumanwe na Ngũsĩ sya Yeova.” Ndeto isu syanzengʼisye mũno. No ĩndĩ naĩ nĩnambĩĩa kwĩmanyĩsya na Ngũsĩ sya Yeova. Ĩndĩ nĩ kana ũelewe nĩkĩ nasengʼie, eka ngũnenge ngewa nguvĩ ĩũlũ wakwa.

 Nasyaĩwe taoninĩ yĩtawa Quezaltepeque, nthĩ ya El Salvador. Twasyaiwe syana 15, na ninyie wa 6. Asyai makwa nĩmatatie kũndea nesa nĩ kana nĩane nĩ mũndũ mũĩkĩĩku na ũatĩĩaa mĩao ya silikalĩ. Na ĩngĩ, ve Ngũsĩ sya Yeova syookaa kũtũmanyĩsya Mbivilia, na Leonardo aĩ ũmwe woo. Ĩndĩ ndyaatĩĩaa kĩla namanyĩwʼa, na kĩu kyatumie nĩka motwi mathũku. Nambĩĩe kũnywʼa nĩ wa myaka 14, na ĩvinda yĩu nowʼo nambĩĩe kũtũmĩa ndawa sya kũmila nĩ na ivĩsĩ ingĩ twasomaa ĩmwe. Ivĩsĩ isu nĩsyakolile sukulu, kĩmwe ĩtina wa kĩla kĩngĩ, na syeekwatanyʼa na kĩkundi kĩmwe kya ingʼendilĩ. O nakwa nĩneekie o tamo. Twatindaa lelũ, na twalasimĩthasya andũ matũnenge mbesa. O na nĩtwooyaa nĩ kana tũkwate kĩndũ kya kwĩanĩsya mawendi maitũ mathũku.

 Nendete kĩkundi kĩu mũno na nĩkyo neekwatĩtye. Noonaa no nginya nĩlũmanyʼe nakyo. Kwa ngelekanyʼo, mũthenya ũmwe mwanake mũna wa kĩkundi kĩu amilĩtwe nĩ ndawa nĩwavũie mũtũi ũmwe wakwa. Ĩndĩ kaũ ũendeee, mũtũi ũsu nĩwamũkĩlilye vinya na eeta volisi. Nathatie mũno mũvaka nambĩĩa kũkũna ngalĩ yake na kĩtingʼĩ nongi kana nũlekya mwanake ũsu. Mũtũi ũsu ambĩsũvie mũno nĩekane na ngalĩ yake, ĩndĩ ndyaamwĩthukĩĩsya. Nooaie ioo syonthe na namyanaga mũno.

 Nĩ na myaka 18 kĩkundi kitũ nĩkyokitie na volisi. Naĩ na mbomu ya kwĩseũvĩsya, na kwoou nĩnamyosie nĩmekĩsye. Ĩndĩ yalivũkie nĩmĩkwete, na ndyaaĩsa kũmanya nĩ kyaũ kyeekĩkie yalivũka nĩkwete. Kĩla nĩlilikanaa ndyona ndanavalũka nĩ kwʼoko kwakwa kwĩ kũvevenze. Yĩla nesie kũamũka, neeyĩthĩie sivitalĩ. Neethĩie kwʼoko kwakwa kwa aũme kũte vo, neethĩa kũtũ kwa aũme nĩkũekie kwĩwʼa, na itho ya kwʼoko kwa aũme yĩikwona nesa.

 Ĩndĩ navutĩwa sivitalĩ, mawũũmĩsye asu mayaambata kũsyoka kĩla kĩkundinĩ. Kavinda kakuvĩ ĩtina wa ũu, nĩnakwatiwe na nekwʼa yela. Ĩndĩ yu nĩndĩ nakwatie mwanya wa kũlũlũmĩlya ngwatanĩo yakwa na kĩkundi kĩu. Kuma kwakya twakusya vangi ũ wa mbee, twatindaa ĩmwe mũvaka yĩla tũkwĩsa kũtũlwa nĩ too wĩoo.

 Ũla mwana-a-asa wĩtawa Leonardo nĩwookie kũmbona nĩ yela. Tũiea ngewa nĩwoolootile ũvano neevanĩte kwʼokonĩ kwa aũme. Angũlilye, “Nĩwĩsĩ ndono ii itatũ wĩvanĩte syĩonanyʼa kyaũ?” Nakwa namwĩa, “Ĩĩ, nĩsĩ mũno. Iũngamĩe kũmanyana kĩ-mwĩĩ, kũtũmĩa ndawa sya kũmila, na kwĩtanĩthya na mbathi.” Ĩndĩ Leonardo ambĩie, “Kĩla nyie ngwona ta iũkũtavya nĩ kũtwawa sivitalĩ, kwovwa yela, na kũkwʼa. Mbee nĩwatwaiwe sivitalĩ, na yu wĩ yela. Kĩla kĩatĩĩe nũkĩsĩ.”

 Ndeto sya Leonardo syandelemilye mũno. Kĩla wawetie kyaĩ kya wʼo vyũ. Neeyĩnzĩaa kavulĩ kwa kwĩka maũndũ ala neekaa. Leonardo nĩwangũlilye ethĩwa nĩngwenda kũmanyĩwʼa Mbivilia, na neetĩkĩla. Kĩla neemanyĩisye kyatumie nĩvĩndũa mwĩkalĩle wakwa. Kwa ngelekanyʼo, Mbivilia yaĩtye kana “itindo nthũku nĩsyanangaa mwĩkalĩle mũseo.” (1 Akolintho 15:33) Nũndũ wa ũu, ĩtambya ya mbee yaĩ kũmantha kĩtindo kĩngĩ. Kwoou vandũ va kũendaa maũmbanonĩ ma kĩla kĩkundi kitũ, nambĩĩe kũthi vala Ngũsĩ sya Yeova syeekĩaa maũmbano vau yela. Vau nĩvo nakomanĩe na mũvungwa ũngĩ weetawa Andrés, ũla wavatisĩwe vau yela. Nĩwangũlilye kwakya kũmwe nĩye nake. Kuma vau, ndyaasyoka kwambĩĩa ĩtukũ na vangi. Nĩ na Andrés twaambĩĩaa mũthenya kwa kũneenea mũsoa ũmwe wa Mbivilia.

 Aũme ala angĩ ma kĩkundi kĩla naĩ nĩmoonie nĩnambĩĩe kũvĩndũka. Nũndũ wa ũu, ũmwe wa ala matongoetye kĩkundinĩ kĩu nawambĩie nũkwenda kũmbona. Natelemile mũno. Neekũlasya embĩka ata amanya kĩla nĩendeesye, nĩkwĩthĩwa ti laisi o na vanini kuma ikundinĩ isu. Twakomana ambĩie: “Nĩtwonete kana vandũ va kũka maũmbanonĩ maitũ ũendaa maũmbanonĩ ma Ngũsĩ sya Yeova. Ũvangĩte ata?” Namwĩie kana nĩenda kũendeea kwĩmanyĩsya Mbivilia, na nĩngwenda kũalyũla mwĩkalĩle wakwa. Nasengʼie mũno ambĩa kĩkundi kitũ nĩkĩkwĩtĩkĩlana na ũtwi wakwa ethĩwa kwa wʼo nĩngwenda kũtwʼĩka ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova. Na ĩndĩ asya: “Ethĩwa nũkwenda kũmũmanya Ngai, ndũkaumanwe na Ngũsĩ sya Yeova. Nĩtwĩsĩ nũkũekana na maũndũ mathũku. Kwoou nĩngũũkatha. Vau ũkinyĩle nĩ vaseo. Ngũsĩ no iũtetheesye mũno. Yĩla naĩ Amelika nĩneemanyĩasya namo, na ve andũ amwe ma mũsyĩ matwʼĩkie Ngũsĩ sya Yeova. Ndũkakĩe. Endeea oou ũendeee.” No neewʼaa ndikũnwa nĩ ngoo, ĩndĩ kavindanĩ kau nĩnatanie mũno vyũ. Naneenie na Yeova Ngai ngoonĩ namũtũngĩa mũvea mũno. Neewie ũndũ kasũni kewʼaa kaumwʼa vala keĩvingĩwe. Na nĩnaeleiwe kĩla Yesũ wawetaa yĩla waisye: “Mũkamanya ũla wʼo, na ũla wʼo ũkamũthasya.”—Yoana 8:32.

 O na vailye ũu, anyanyawa amwe ma tene nĩmandatie kwa kũnenga ndawa sya kũmila. Na kũneena ũla wʼo, mavinda amwe nĩneetĩkĩlaa. Ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda, na ĩtina wa kũvoya mũno, nĩnesie kũekana na mothũku ala neekaa.—Savuli 51:10, 11.

 Nathawʼa, andũ aingĩ meesĩ nĩngũsyokea mwĩkalĩle wakwa, ĩndĩ ndyaaĩka ũu. Vandũ va ũu, mavinda maingĩ naendaa yela yĩla noovetwe nĩ kana nĩtavye avungwa kĩla nĩmanyĩisye Mbivilianĩ. Mũthya, anyanya makwa ma tene nĩmaĩkĩĩie kana nĩnĩvĩndũkie. Ũndũ wa kũmakya, ala maĩ amaitha makwa tene mayaavĩndũka.

 Mũthenya ũmwe nĩ ũtavanyʼa na mwana-a-asa ũngĩ, nĩtwathyũlũlũkilwe nĩ ingʼendilĩ sya kĩkundi kĩna. Kĩkundi kĩu kyaĩ ũmaitha na kĩkundi kĩla nalikĩte tene, na yu ingʼendilĩ isu syakwete mĩio ya kaũ iyenda kũmbũaa. Mwana-a-asa ũla naĩ nake nĩwaneenie namo auĩtye ĩndĩ e na ũkũmbaũ, amatavya kana nĩnaumie kĩkundinĩ kĩu. Nyie nĩnatatie nĩkale nĩuĩtye. Ĩndĩ no mambũie na manganyʼa ndikaakinye kĩsionĩ kĩu kyoo ĩngĩ. Ĩtina wa ũu, nĩmatheeisye mĩio ĩla matwolootete nayo na matũeka twathi. Kũneena ũla wʼo, Mbivilia nĩyambĩndũĩte vyũ. Keka nĩ tene, nĩthĩwa natatie kwĩyĩĩvanĩsya. Ĩndĩ yu nĩnĩatĩĩaa ũtao ũũ wa Mbivilia wĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Athesalonika 5:15: “Mũndũ o na wĩva ndakaĩvanĩsye ũthũku kwa ũthũku, ĩndĩ mavinda onthe ĩkanaai maũndũ ala maseo inywʼĩ kwa inywʼĩ vamwe na ala angĩ onthe.”

 Kuma natwʼĩka Ngũsĩ ya Yeova, nĩnĩtataa mũno nĩthĩwe mũndũ mũĩkĩĩku. Kwĩka ũu kũyĩthĩĩtwe kwĩ laisi. Ĩndĩ nĩnĩvotete kwĩkala nesa kwa vinya Yeova Ngai, na nũndũ wa kũtetheewʼa nĩ ũtao wa Mbivilia, na anyanyawa ala nakwatie. Ndyenda kwĩsa kũsyokea maũndũ ala neekaa.—2 Vetelo 2:22.

 Tene naĩ mũndũ mũngʼendu na ũthataa mũno. Nĩnĩsĩ nesa vyũ kana ndyĩthĩwa thayũ keka nĩnaendeeie na mwĩkalĩle wakwa mũthũku. Kĩla neemanyĩisye Mbivilianĩ nĩkyambĩndũie. Nĩnaekanie na mothũku. Nĩnĩmanyĩĩtye kwĩkalanyʼa nesa na amaitha makwa ma tene. (Luka 6:27) Na yu nĩtumĩte ndũũ na andũ mandetheeasya kwĩthĩwa na nguma nzeo. (Nthimo 13:20) Nĩkalaa nĩ mwĩanĩe, nĩsĩ kana nĩthũkũma Ngai wandekeie na ngenda mothũku onthe ala naaĩka.—Isaia 1:18.

 Mwakanĩ wa 2006 nĩneetiwe sukulunĩ ya mwanya yamanyĩasya Aklĩsto matatwaanĩte. Ĩtina wa myaka yĩana ũna, nĩnatwaie kĩveti kĩseo, na yu twĩ na kamwĩlĩtu tũtanĩaa kũea vamwe. Ĩvinda yingĩ nĩyĩtũmĩaa kũmanyĩsya andũ angĩ myolooto ĩmwe ya Mbivilia yandethisye. O na nĩ mũtumĩa kĩkundinĩ kĩla nĩthaithaa ũtũinĩ. Na nĩnĩtataa mũno kũtetheesya amũika maikeke mavĩtyo ala neekie nĩana tamo. Yu vandũ va kwĩyĩnzĩa kavulĩ, nĩendeee kwĩseũvĩsya ĩvinda ĩseo, yĩla Ngai wathanĩte Mbivilianĩ tũkekala tene na tene.