Kũlea Kũya Nyama Kana Kũtũmĩa Kĩndũ o na Kĩva Kyumanĩte na Nyamũ—Mbivilia Yaĩtye Ata?
Ĩũlũ wa nthĩ yonthe, andũ aingĩ nĩmendeeawʼa nĩ kũlea kũya nyama kana kũtũmĩa kĩndũ o na kĩva kyumanĩte na nyamũ.
“Kũlea kũya nyama kana kũtũmĩa kĩndũ o na kĩva kyumanĩte na nyamũ nĩ nzĩa ya kũsũanĩa na mwĩkalĩle ũla andũ methĩawa nawʼo nĩ kana maikaũmĩsye nyamũ, maikaitũmĩe kwondũ wa lĩu, ngũa, kana itumi ingĩ o na syĩva.”—The Vegan Society.
O vamwe na ũu, andũ amwe mekaa ũu ti kwĩthĩwa nĩmathĩnĩkĩaa nyamũ tũ, ĩndĩ methĩawa mayenda kũseũvĩĩsya mawĩthyũlũlũko, kwaĩlangya ũima woo wa mwĩĩ, kana o itumi ingĩ ikonanĩtye na ndĩni.
“Kĩvathũkanyʼo na mĩĩle ĩla ĩngĩ, mũtuo ũsu wa kũlea kũya nyama kana kũtũmĩa kĩndũ o na kĩva kyumanĩte na nyamũ, kaingĩ wonekaa ta mũĩkĩĩo, ũtwi wosanĩte na mwĩkalĩle, na ũndũ kĩla ũmwe ũtonya kwĩka akaseũvĩĩsya nthĩ ĩno.”—Britannica Academic.
Wʼo mũtuo ũsu no ũmine mathĩna ala methĩawa nthĩ ĩno? Mbivilia yaĩtye ata?
Woni wa Mũmbi waitũ ĩũlũ wa nyamũ na andũ
Mbivilia yonanĩtye kana Mũmbi waitũ, Yeova Ngai, a onaa andũ me ma vata mũnango kwĩ nyamũ, na nũndũ wa ũu nũmanengete ũkũmũ maisumbĩke. (Mwambĩlĩlyo 1:27, 28) Ĩtina wa ĩvinda, Ngai nĩwesie kwĩtĩkĩlya andũ matũmĩae nyamũ kwondũ wa lĩu. (Mwambĩlĩlyo 9:3) Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, ndendaa twĩthĩwe twĩ angʼendu kana twĩ ai kwa nyamũ.—Nthimo 12:10.
Kwosana na Mbivilia, kũya kana kũlea kũya nyama nĩ ũtwi wa mũndũ mwene. b Ũtwi witũ ndũtumaa twĩthĩwa twĩ andũ aseango methonĩ ma Ngai. (1 Akolintho 8:8) Vaiĩ mũndũ waĩlĩte kũsilĩla ũla ũngĩ atwʼa kĩla waĩlĩte kũya.—Alomi 14:3.
Kĩla kĩkatuma maũndũ maseũva
Mbivilia yonanĩtye kana mathĩna ala me nthĩ ĩno mayĩsa kũminwa nĩ ũndũ twanyuva kwĩkala. Mathĩna maingĩ maumanĩte na maũndũ ma siasa, andũ, na mĩvango ya ũkwati ya nthĩ ĩno ĩla ĩtesa kũlũngwa nĩ mũndũ o na wĩva. Mbivilia yaĩtye:
“Kĩla kĩthyoeku kĩtitonya kũlũngalwʼa.”—Mũtavanʼya 1:15.
Mũmbi waitũ akamina mathĩna ala matũkwataa. Mbivilia ĩwetete kwa nzĩa ya ngelekanyʼo kĩla ũkeka.
“Na noona ĩtu yeũ na nthĩ nzaũ; nũndũ ĩtu ya mbee nĩ ĩvĩtu na nthĩ ya mbee nĩ mbĩtu, na ũkanga ndwĩ vo ĩngĩ.”—Ũvuanyʼo 21:1.
Ngai akavetanga silikalĩ sya andũ, kana “ĩtu ya mbee,” na aiete “ĩtu yeũ,” yĩla nĩ Ũsumbĩ wake wa ĩtunĩ. Ũsumbĩ wake ũkavetanga “nthĩ ya mbee,” namo nĩ andũ ala athũku, na ũkasumbĩka ĩũlũ wa “nthĩ nzaũ,” kana ala kwa ngenda menyivĩasya ũkũmũ wake.
No Ũsumbĩnĩ wa Ngai vala andũ makemanyĩsya kwĩkalanyʼa na mũuo na nyamũ nesa vyũ na mainenga ndaĩa mawĩthyũlũlũko.—Isaia 11:6-9.
a Yeova nĩyo ĩsyĩtwa ya Ngai.—Savuli 83:18.
b Mbivilia ĩtwĩaĩe atĩĩ: “Mwĩvathane na nthakame.” (Meko ma Atũmwa 15:28, 29) Ũu nĩkwonanyʼa kana tũyaĩlĩte kũnywʼa nthakame, kana kũya nyama ĩla nthakame yayo ĩtetĩtwe nthĩ. O na ĩngĩ tũyaĩlĩte kũya lĩu o na wĩva wongeletwe nthakame.
No Wendeewʼe Nĩ Ii
MOMANYĨSYO MA VATA MA MBIVILIA
Nĩkĩ Ngai Woombie Nthĩ?
Nthĩ yitũ yusĩe syĩndũ mbanake. Ngai Amĩiie ũasanĩ ũla waĩlĩte kuma vala ve sua na amĩseũvya weethĩa yĩthiũũka ũndũ vaĩlĩte. Nĩkĩ Ngai weekĩie kĩthito kingĩ mũno kũmba nthĩ?
SYONGO MBINGANGĨ
Nĩvatonyeka Andũ Makethĩwa na Ũkwati Wĩanene?
Ve silikalĩ ĩtonya kũũngamĩa maũndũ nesa ĩũlũ wa nthĩ, ĩkamina ũkya vyũ na ĩyĩĩkĩĩthya kana andũ mekala mate na wia wa kwĩsa kũkosa syĩndũ ila me na vata nasyo.
MOMANYĨSYO MA MBIVILIA
Ambĩĩa Kwĩmanyĩsya Mbivilia Naitũ
Ambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia na mwalimũ waku vate ndĩvi.
