ENDEEAI KŨSYAĨĨSYA!

Mbivilia Yaĩtye Ata Ĩũlũ wa Ũnyivu Mũnene wa Mbua?

THAŨKA

‘Livoti kuma China yĩonanyʼa kana mwaka ũũ nthĩ ĩsu ĩnaĩ na ũvyũvu mwingĩ kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva na ũnyivu mũnene wa mbua.ʼ—The Guardian, Matukũ 7, Mwei wa 9, 2022.
“Ũũ wĩĩthĩwa wĩ mwaka wa katano kĩatĩanĩsyo nthĩ imwe kĩsionĩ kya Africa kwĩvũĩlwa nĩ ũnyivu mũnene wa mbua.”—UN News, Matukũ 26, Mwei wa 8, 2022.
“Mbee wa nusu ya nthĩ ila syĩ Europe nitonya kũkwatwa nĩ ũnyivu mũnene wa mbua ũla ũtaaĩthĩwa kwa myaka 500 mĩvĩtu.”—BBC News, Matukũ 23, Mwei wa 8, 2022.

Ataalamu aingĩ measya kana nĩvatonyeka ũnyivu ũsu ũkaendeea kũthũkĩĩa. Yo ve wĩkwatyo wa ĩvinda yũkĩte? Mbivilia yaĩtye ata?

Ũndũ ũnyivu wa mbua ũkonanĩtye na wathani wa Mbivilia

Mbivilia yathanie kana ĩvindanĩ yĩĩ:

“Kũkeethĩwa . . . ũnyivu wa lĩu kũũ na kũũ.”—Luka 21:11.

Mavinda maingĩ ũnyivu wa mbua ũtumaa kwĩthĩwa na ũnyivu wa lĩu. Ũnyivu ũsu wa lĩu, nũtumaa andũ mathĩna na makakwʼa na kĩu kĩyĩanĩsya wathani wa Mbivilia.—Ũvuanyʼo 6:6, 8.

Nĩkĩ ũnyivu wa mbua ũendeee kwongeleka

Mbivilia nĩwetete ũndũ wa vata ũla ũtũtetheeasya kũmanya nĩkĩ ũnyivu wa mbua ũendeee kwongelekeela. Yaĩtye atĩĩ:

“Kũtongoesya matambya make kũti nthĩnĩ wa mũndũ ũla ũendaa.”—Yelemia 10:23.

Ĩandĩko yĩu yĩonanyʼa kana andũ maitonya ‘kũtongoesya matambya moo,’ kana kwĩsumbĩka. Kaingĩ motwi mathũku ala mekaa matumaa kwĩthĩwa na ũnyivu wa mbua na wa kĩwʼũ.

Andũ aingĩ ma saenzi nĩmetĩkĩlĩte kana maũndũ ala andũ mekaa nĩmatumĩte ũvyũvu wongeleka ĩũlũ wa nthĩ, na kĩu nĩkĩtumaa kwĩthĩwa na ũnyivu wa mbua nthĩ yonthe.
Ĩtomo na motwi mathũku ala mekawa nĩ andũ nĩmatumĩte mĩtĩ ĩtemangwa, mawĩthyũlũlũko makathokoanwʼa, na syĩndũ ila ikwatĩkanaa ĩũlũ wa nthĩ ikatũmĩwa naĩ, na kĩu kĩkalikya mũisyonĩ isio ila syumaa kĩwʼũ.

Ĩndĩ, Mbivilia nĩnengete andũ wĩkwatyo.

Yo ve wĩkwatyo ĩvinda yũkĩte?

Mbivilia yathanĩte kana Ngai akamina ũnyivu ũla wĩ vo wa kĩwʼũ. Akeeka ũu ata?

1. Ngai “[akamananga] ala manangaa nthĩ.” (Ũvuanyʼo 11:18) Akavetanga vyũ kĩndũ kĩmwe katĩ wa ila ietae ũnyivu wa kĩwʼũ, nakyo nĩ andũ athũku, na me ĩtomo ala manangaa mawĩthyũlũlũko kwĩsĩla meko moo.—2 Timotheo 3:1, 2.
2. “Kĩthangathĩ kĩtisatisu kĩkeethĩwa kĩilyĩ ĩia ya manzĩ.” (Isaia 35:1, 6, 7) Ngai akamina mathĩna ala maetetwe nĩ ũnyivu wa mbua na aitwʼĩkĩthya nthĩ ĩno vandũ vaseo ve na kĩwʼũ kĩanĩtye.
3. “Nũmyũkĩaa nthĩ, na kũmĩnyithya, nũmĩnoasya mũno.” (Savuli 65:9) Ngai akaathima nthĩ, na nthĩ ĩkausũa lĩu mwingĩ mũseo na kĩwʼũ kĩtheu kĩanĩtye andũ onthe.