ŨNDŨ MĨVOTHI YAKU ĨTŨMĨAWA
Kũĩkĩĩthya Nyũmba sya Ũsumbĩ Nĩ Nzũvĩĩku Ĩvindanĩ ya COVID-19
ĨTUKŨ 1, MWEI WA 10, 2022
Ve ĩtangaso yeekĩiwe nthĩnĩ wa jw.org mwambĩĩonĩ wa Mwei wa 3, 2022 yatanĩthisye Ngũsĩ sya Yeova kĩla vandũ ĩũlũ wa nthĩ. Ĩtangaso yĩu yaĩtye: “Nzama Ĩla Ĩtongoesye nĩtwʼĩte kana, ethĩwa vai mwĩao wa silikalĩ ũũtũlwa, ikundi syonthe syĩkĩwe vinya syambĩĩe kwĩka maũmbano andũ menene kwambĩĩa kyumwa kya Ĩtukũ 1, Mwei wa 4.” Ĩndĩ ũwau wa COVID-19 waĩ o kwʼo. a Mo nĩ moalyũku meva maĩlĩte kwĩkwa, na nĩ syĩndũ syĩva syendekaa nĩ kana ala meũthi maũmbanonĩ mekale me asũvĩĩku? Nũndũ vavĩtĩte myaka ĩlĩ tũtathi maũmbano Nyũmbanĩ sitũ sya Ũsumbĩ, syo syaĩ itonya kũtũmĩka?
Nĩwʼo kana, kwa myei mingĩ ana-a-asa maitũ maĩ mambĩĩie kwĩyũmbanĩsya kũsyokea maũmbano Nyũmbanĩ sitũ sya Ũsumbĩ.
Mavata me Kĩvathũkanyʼo Mathĩnĩkĩiwe kwa Nzĩa syĩ Kĩvathũkanyʼo
Mwei ũmwe kuma twaeka kũthi maũmbanonĩ twenene mwakanĩ wa 2020, Mũvĩa wa Nthĩ Yonthe wa Kũvangĩthya na Kwaka Myako ya Ũsumbĩ (WDC), ũla wĩ Warwick, New York, nĩwatatie wone mathĩna ala ũwau wa COVID-19 waĩ ũete makonetye kũtũmĩa Nyũmba sitũ sya Ũsumbĩ na matambya ala maĩlĩte kwoswa nĩ kana kũla tũmbanĩaa kwĩkale kwĩ kũsũvĩĩku.
Kĩla kyendekaa kĩsionĩ kĩmwe kya nthĩ kaingĩ kyaĩ kĩvathũkanyʼo na kĩla kyendekaa kĩsionĩ kĩngĩ. Matthew De Sanctis, ũla ũthũkũmaa na mũvea wa WDC, aĩtye: “Nthĩnĩ wa nthĩ imwe, thĩna ũmwe waĩ kwĩthĩwa vate na vandũ andũ mathambĩa moko. Ethĩwa Nyũmbanĩ sya Ũsumbĩ vaiĩ kĩwʼũ kya mũveleki, kĩwʼũ kĩthĩawa kyaĩlĩte kũthoowa kana kũutwa ũsĩnĩ kana kĩthimanĩ. Nasyo nthĩ ingĩ, silikalĩ imwe nĩsyeekĩie mĩao myeũ ĩkonetye kũvyũvya kana kũthithya nyũmba, ũndũ nzeve yaĩlĩte kũlika, na ivwaũ ĩkonetye ũima wa mwĩi na ũtheu.”
Mo ana-a-asa maitũ mathĩnĩkĩie maũndũ asu ata? Matthew aĩtye meethĩie kana Nyũmba mbingĩ sya Ũsumbĩ syendaa “o syĩndũ nini ite sya mbesa mbingĩ.” Kwa ngelekanyʼo, nthĩ ya Papua New Guinea, syĩndũ sya kũthambĩa moko syaseũviwʼe na ndoo sya lita 20 ila syekĩĩtwʼe tũmĩveleki. Kwoou ana-a-asa maitũ nĩmavotie kũkwata syĩndũ sya ũtheu ila syendekaa Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ matũmĩĩte ndola 40 tu sya Amelika. Nakwʼo Africa, syĩndũ sya kũthambĩa moko nzeo vyũ mbee wa 6,000 nĩsyathooiwe kwa mũtandĩthya ũmwe wa Asia.
Moalyũku angĩ meekiwe nĩ ta kwĩkĩwa na kũseũvĩĩwʼa kwa syĩndũ sya kũvuvĩĩa nzeve (fan) nĩ kana Nyũmba sya Ũsumbĩ syĩthĩwe na nzeve ntheu. Ikundi mbingĩ nĩsyathooie kaindo kaasa ka kũkwatĩĩa microphone nĩ kana wĩthĩe iyiũnengeleanĩlwʼa na moko. Kĩthito nĩkyeekĩiwe nĩ kana kũndũ kũla kũkwatangawa mũno na kũtonya kũnyaĩĩkya ũwau ũsu, ta ikwatĩli sya mĩomo na mĩveleki, kũvakawe ndawa (sanitizer). Nasyo ikundi imwe nĩsyeekĩĩiwe mĩveleki ya kũthamba moko ĩla yĩkwatasya neyo syoonĩ. Nakwʼo nthĩ ya Chile, kĩla Nyũmba ya Ũsumbĩ yakuie ndola 1,400 sya Amelika kwĩkĩwa moalyũku ala mendekaa.
Ana-a-asa maitũ maendeee kũtata maĩkĩĩthye kana Nyũmba sitũ sya Ũsumbĩ nĩ nzũvĩĩku, nĩmatatie ũndũ matonya masũvĩe mĩvothi. Nthĩnĩ wa nthĩ imwe, nĩmatũmĩie mũvango wa silikalĩ wa kũlea kũĩvĩthya koti syĩndũ sya kũthambĩa moko na twĩndũ twa kũkwatĩĩa microphone. Nasyo ovisi sya ũvonge nĩsyaamũie kũthooa syĩndũ mbingĩ syĩ ngwatanĩo nĩ kana isũvĩe mbesa. Kaingĩ, Ovisi sya ũvonge na Mũvĩa wa Nthĩ Yonthe wa Kũthooa Syĩndũ nĩsyeekaa mũvango nĩ kana ithooe syĩndũ ĩmwe kwa ĩmwe kuma kwa ala maiseũvasya, na kĩu nĩkyaolaa ngalama ya syĩndũ na maiikwata na mĩtũkĩ.
“Neewʼaa Nĩ Mũsũvĩĩku”
Mĩvango ĩla yeekiwe nĩ kana Nyũmba sya Ũsumbĩ syĩkale syĩ nzũvĩĩku nĩyatumie aingĩ mewʼa me asũvĩĩku mathi maũmbanonĩ. Mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Dulcine, ũla wĩkalaa Peru, aĩtye kana “nĩwakĩaa vanini” yĩla wamanyie nĩtũũsyoka Nyũmbanĩ sya Ũsumbĩ. Aisye ũũ: “Ũwau wa COVID-19 wambĩĩa oou, nĩwangwatie. Kwoou nĩnakĩaa kũthi Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ nũndũ noonaa ta ũtonya kũngwata ĩngĩ. Ĩndĩ yĩla navikie Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ, neethĩie kana atumĩa nĩmeekĩte mĩvango mingĩ nĩ kana twĩkale twĩ asũvĩĩku ta kwĩthĩwa na kũndũ kwa kũthambĩa moko, twĩndũ twa kũnengane microphone, o vamwe na kũvangũlanga Nyũmba ya Ũsumbĩ na ndawa ya kũwaa mĩtutu tũtanambĩĩa maũmbano na mathela. Nũndũ wa maũndũ asu onthe, neewʼaa nĩ mũsũvĩĩku.” b
Nake mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Sara wĩkalaa Zambia aĩ na thĩna wĩ kĩvathũkanyʼo. Aĩtye: “Myei mĩvũthũ mĩvĩtu, mũemewa nĩwawaie COVID-19 na akwʼa. Nathĩnĩkaa ndyĩkũlya ngewʼa ata nathi maũmbanonĩ kwa ĩvinda ya mbee nde nake.” Maũndũ maendie ata? Aĩtye: “Kũthi maũmbanonĩ asu kũndĩkĩĩthĩtye kana Yeova e vamwe naitũ mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo. Yu kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva, nĩwʼaa ndithangaawʼa, ngewʼa nendetwe mũno, na ngewʼa nditwʼĩĩkwa nĩ atumĩa o vamwe na ana-a-asa na eĩtu-a-asa makwa.”
Ana-a-asa na eĩtu-a-asa maitũ kĩla vandũ ĩũlũ wa nthĩ nĩmatanaa mũno nũndũ wa kũkwata mwanya wa kũsyoka ĩngĩ Nyũmbanĩ sya Ũsumbĩ. Nĩ mũvea mũno nũndũ wa mĩvothi yenyu, ĩla mumĩtye kwĩsĩla donate.pr418.com. Mĩvothi ĩsu nĩtetheesye kũĩkĩĩthya kana kũla tũthaithĩaa nĩ kũsũvĩĩku na nĩ kũtheu kwondũ wa maũmbano.