Mwaka wa 2020 nĩkũneethĩiwe na mĩisyo yĩ kĩvathũkanyʼo, o vamwe na ũwau mũthũku wa COVID-19 ũla ũnanyaĩĩkie nthĩ yonthe. Syo Ngũsĩ sya Yeova itetheetye ata ala makwatĩtwe nĩ maũndũ asu?

 Mwakanĩ wa ũthũkũmi wa 2020, a Kamitii ya Avangĩthya ya Nzama Ĩla Ĩtongoesye nĩneetĩkĩlilye ndola milioni 28 sya Amelika itũmĩwe kũnengane ũtethyo ĩvinda ya mĩisyo. Mũvango ũsu nũnatethisye ala manakwatĩtwe nĩ mĩisyo mbee wa 200. Ĩmwe ya mĩisyo ĩsu nĩ COVID-19, iuutani syĩ kĩvathũkanyʼo, mbua mbingĩ Africa, ũnyivu wa lĩu Venezuela, na yũa nthĩ ya Zimbabwe. Mĩvothi nĩyatũmĩiwe kũĩvĩa ngalama sya lĩu, kĩwʼũ, nyũmba, ngũa, ũiiti, syĩndũ sya ũtheu, na kũtũngĩĩa na kwaka myako. Kwasisya isio imwe syakwatie ũtethyo ũsu.

 COVID-19. Ũwau ũũ nũnakwatie ana-a-asa na eĩtu-a-asa nthĩ yonthe, na wamaetea mathĩna ma ngoonĩ na ma mbesa. Nĩ kana matetheewʼe, Kamitii sya Kũnengane Ũtethyo Ĩvinda ya Mũisyo mbee wa 800 nĩsyaseũviwʼe nthĩ yonthe. Kamitii isu nĩsyathianaa kĩla ana-a-asa mekwenda na iinengane na mĩtũkĩ livoti kwa Kamitii ya Avangĩthya. Kĩu nĩkyamĩtetheeasya kũmanya nesa ũndũ ĩtonya kũtetheesya.

 Mwakanĩ ũsu, kamitii isu ninatetheeisye aingĩ makwata lĩu, kĩwʼũ, syĩndũ sya ũtheu, na ndawa. Isionĩ imwe kamitii isu ninatetheanĩasya na atumĩa ma ikundi kũtetheesya ana-a-asa makwate ũtethyo wa silikalĩ.

 Andũ ala mate Ngũsĩ nĩmendeeiwʼe mũno nĩ wĩa ũsu wa kũnengane ũtethyo. Kwa ngelekanyʼo, mũnene ũmwe (district commissioner) wa kĩsio kya Nakonde, nthĩ ya Zambia, wĩtawa Field Simwinga, eeie ana-a-asa atĩĩ: “Tũyĩsĩ tũtonya kũmũĩva kyaũ nũndũ wa ũtethyo wa vata na wa ĩvinda yaĩlĩte, ũla mwanengie mĩsyĩ ĩla yakwatiwe nĩ mĩisyo.”

 Ũnyivu wa Lĩu Angola. Ũwau wa COVID-19 nĩwatumie kwĩthĩwa na ũnyivu wa lĩu Angola na mathooa mambata mũno. Kĩu kyatumie ana-a-asa maitũ aingĩ mataũthooekya.

 Ovisi wa ũvonge wa Brazil nĩwakũlilwʼe ũtũmĩe ana-a-asa maitũ ma Angola lĩu. Nĩ kana matũmĩe mĩvothi nesa, nĩmeekie ũkunĩkĩli nesa mamanye nzĩa nzeo ya kũthooa lĩu ũsu, na ĩndĩ mathooa mwingĩ mũno. Kwoou, nĩmatũmĩie ndola 22 sya Amelika kũũa lĩu wĩ tũmĩvukonĩ na maũtũma, kĩla kamwe ke na kĩlo vakuvĩ 20, na nthĩnĩ vaĩ na syĩndũ ta mũsele, mboso, na mauta ma kũua. Kũvikĩĩa yu, tũmĩvuko 33,544 twa tani 654 (metric tons) nĩtũtũmĩtwe. Lĩu ũsu na ũngĩ ũla woombanĩtwʼe nthĩ ya Angola, nĩwatetheeisye andũ mbee wa 50,000!

 Ana-a-asa me na woni mwaũ ĩũlũ wa ũtethyo ũsu? Alexandre ekalaa kĩsionĩ kĩ vaasa nthĩ ĩsu ya Angola, na aĩtye atĩĩ: “Kũkwata ũtethyo ũsu kwĩonanyʼa Yeova nũmbendete na ndi nyioka. Ũseũvyo wa Yeova nĩwonaa nĩ wa vata.” Nake Mariza, ũla ũeaa mwana wake e weka, aĩtye: “Yeova nĩweewie kĩĩo kyakwa. Nĩngũmũtũngĩa mũvea vamwe na ũseũvyo wake!”

 Ũtethyo Nũndũ wa Yũa Nthĩ ya Zimbabwe. Mwaka wa ũthũkũmi wa 2020, nthĩ ya Zimbabwe nĩkweethĩiwe na yũa ĩvyũ, na ũu waĩ ũtuma andũ milioni mbingĩ makwʼa. Ngũsĩ ngili mbingĩ iyaĩ na lĩu wĩanĩtye.

 Kamitii itano sya kũnengane ũtethyo nĩsyaseũviwʼe nĩ kenda itetheesye kũnenga ana-a-asa asu lĩu. Namo atavanyʼa maana maingĩ nĩmatetheeisye kwa kwovanyʼa lĩu, kũũlĩsya ngalĩnĩ, kana kũnengane ngalĩ syoo itũmĩwe. b Mwakanĩ wa ũthũkũmi wa 2020, ndola 691,561 sya Amelika nĩsyatũmĩiwe kũnenga lĩu andũ mbee wa 22,700!

 Kũndũ kũmwe ana-a-asa maĩ maminie lĩu woo ũtethyo ũyĩsa kũvika. Yĩla lĩu wavikie, ana-a-asa asu nĩmamũkathie Yeova. O na amwe nĩmambĩĩie kwina mbathi sya Ũsumbĩ.

 Kĩsionĩ kĩmwe, eĩtu-a-asa elĩ maĩ ndiwa nĩmaendie ũmbanonĩ ũmwe wa ndũa vala andũ maneeneaa lĩu ũla waĩ ũnenganwe nĩ ngwatanĩo ĩmwe ĩte ya silikalĩ. O na vailyĩ ũu, siasa nĩsyaingĩvie ũmbanonĩ ũsu na eĩtu-a-asa asu matwʼa kũleana na maũndũ ala mendekaa meke nĩ kenda manengwe ũtethyo ũsu. Maumĩte ũmbanonĩ ũsu nĩmathekeeiwe, na meewa, “Mũikaaũke kũtũvoya lĩu!” Ĩndĩ, ĩtina wa syumwa ilĩ, ana-a-asa maitũ nĩmavikie kĩsionĩ kĩu na mamanenga lĩu, o na ngwatanĩo ĩsu ĩtaetete lĩu woo!

 Wĩa wa kũnengane ũtethyo nthĩ ya Zimbabwe wĩthĩĩtwe wĩ ũkũsĩ mũseo. Kwa ngelekanyʼo, sũanĩa ĩũlũ wa Prisca ũla wĩkalaa ndũanĩ nini. O na kũtwʼĩka kwaĩ mathĩna nũndũ wa nzaa, Prisca nĩweeyumasya kĩla Wakatatũ na Wakatano kũthi ũtavanyʼa o na ĩvinda ya kũvanda. Andũ ndũanĩ yake nĩmamũthekeeaa maimwĩa: “Nũũtuma andũ maku makwʼa nĩ nzaa nũndũ wa ũtavanyʼa ũũ waku.” Nake Prisca amasũngĩaa atĩĩ: “Vai ĩvinda Yeova waasonokya athũkũmi make.” Ĩtina wa kavinda kakuvĩ, nĩwakwatie ũtethyo kuma ũseũvyonĩ witũ. Kĩu nĩkyendeeisye mũno atũi amwe make, na mamwĩa atĩĩ: “Ngai ndaakũsonokya, kwoou yu twĩenda kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wake.” Yu atũi make mũonza nĩmethukĩĩasya maũmbano ma kĩkundi kwĩsĩla letiũ.

 O ũndũ mũminũkĩlyo ũthengeee, nowʼo mĩisyo ĩkwingĩvĩĩa. (Mathayo 24:3, 7) Nĩtũũkũtũngĩa mũvea mũno kwondũ wa mĩvothi ya ũlau ĩla wumasya kwĩsĩla nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo ila syĩ nthĩnĩ wa donate.pr418.com. Nĩtumaa andũ makwata ũtethyo ĩvinda yĩla yaĩlĩte, na kwa nzĩa ĩla yaĩlĩte.