Ũmbano Mũnene wa Mĩthenya Ĩtatũ wa 2020 waĩ wa mwanya mũno; nĩwʼo waĩ wa mbee ĩũlũ wa nthĩ kũlekotiwa na kũnyaĩĩkwʼa kwĩsĩla Indaneti! Ĩndĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa aingĩ nthĩ ya Malawi na Mozambique makwatie ũmbano ũsu mate kũtũmĩa Indaneti. Ũu watonyekie ata?

 Nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo nĩsyatũmĩiwe. Kamitii ya Avangĩthya vamwe na ya Ũmanyĩsya ya Nzama ĩla Ĩtongoesye nĩyanenganie mwanya ũmbano mũnene ũnyaĩĩkwʼe kwĩsĩla televiseni na letiũ nthĩ ya Malawi na Mozambique. Nĩkĩ kamitii isu syeekie ũu? Indaneti nthĩ ya Malawi yĩvĩthawʼa mbesa mbingĩ mũno kwĩ nthĩ ila ingĩ ĩũlũ wa nthĩ, na nũndũ wa ũu, no Ngũsĩ mbũthũ itonya kũthooa Indaneti. O tondũ William Chumbi, ũla wĩthĩawa Kamitiinĩ ya Ovisi wa Ũvonge wa Malawi, waĩtye: “Letiũ na televiseni nosyo nzĩa syoka syaĩ vo sya kũnyaĩĩkĩsya ana-a-asa na eĩtu-a-asa lĩu wa kĩ-veva.” Nake Luka Sibeko, ũla o nake wĩthĩawa Kamitiinĩ ya Ovisi wa Ũvonge wa Malawi, ongelete kwasya: “Keka ũmbano ũsu ndwaanyaĩĩkwʼa kwĩsĩla TV na letiũ, no ana-a-asa avũthũ kĩsionĩ kitũ methĩwa matethekie nĩ ũmbano mũnene.” Nayo nthĩ ya Mozambique, eka ĩ Indaneti, no ana-a-asa avũthũ maĩ matonya kũkwata syĩndũ ta simũ sya kũsisya ũmbano ũsu.

 Nũndũ wa ũwau wa COVID-19, televiseni na letiũ kauta syaĩ syambĩĩie kũnyaĩĩkya maũmbano ma kĩkundi. a Kwoou ana-a-asa maitũ nĩmaneenie na eene ma isese isu na makũlya ethĩwa no twongelwe masaa kĩsevenĩ nĩ kana tũtwaĩĩsye ũmbano ũsu.

 Ĩndĩ ana-a-asa maitũ nthĩ ya Malawi maĩ na thĩna mũna. Isese sya kũu inengae makasitoma masyo ĩsaa o yĩmwe tu kĩsevenĩ. Ithĩnĩkaa iyona ethukĩĩsya ta matendeewʼa nĩ vulongulamu ndaasa. Ĩndĩ ana-a-asa maitũ nĩmaeleisye kana wĩa witũ nũtethasya andũ kĩsionĩ. O na ĩvindanĩ yĩĩ twĩ avingĩe, nĩtũendeee kũnenga andũ ũvoo mũseo wa kũmekĩa vinya kuma Mbivilianĩ, ũla ũtonya kũmatetheesya methĩwe laiaa aseo na mĩsyĩ yoo ĩyĩthĩwa na ũtanu. Yĩla meewie ũu, nĩmeetĩkĩlile kũnenga ana-a-asa maitũ masaa maingangĩ.

 Nthĩ ya Malawi, ũmbano ũsu wanyaĩĩkiwʼe nĩ kĩsese kĩmwe kya televiseni na kĩmwe kya letiũ. Syonthe ikwataa nthĩ yonthe na kwoou andũ milioni mbingĩ maĩ matonya kwĩthukĩĩsya ũmbano ũsu. Nakwʼo Mozambique, ũmbano ũsu wanyaĩĩkiwʼe nĩ kĩsese kĩmwe kya televiseni na isese 85 sya letiũ.

 Nthĩ isu syelĩ, ndola 28,227 b nĩsyatũmĩiwe kũnyaĩĩkya ũmbano ũsu kwĩsĩla televiseni na vakuvĩ ndola 20,000 kwĩsĩla letiũ. Letiũ ila ikwataa isionĩ o imwe syaĩvĩthasya ndola 15 nasyo ila ikwataa kĩla vandũ nthĩ isu syaĩvĩthasya ndola 2,777.

 Ana-a-asa maitũ meekĩie kĩthito kingĩ nĩ kana matũmĩe nesa mĩvothi ĩla yaumĩtwʼe. Kwa ngelekanyʼo, isese imwe nthĩ ya Malawi nĩsyeetĩkĩlile kũmaola mbesa iana ũna, na kĩsese kĩmwe kyamaolile kũndũ 30 ĩũlũ wa 100. Kĩu kyatumie ndola 1,711 isũvĩwa. Nasyo isese imwe nthĩ ya Mozambique nĩsyeetĩkĩlile kũolanga ndĩvi ĩla twaaĩle kũĩvĩa nũndũ nĩtwĩsĩkĩe kana tũneenaa wʼo na tũiseleasya kũĩva kĩla tweetĩkĩlana.

 Ana-a-asa maitũ nĩmatũngie mũvea mũno nũndũ wa kwĩloela, kana kwĩthukĩĩsya ũmbano ũsu isesenĩ ila ikwataa isionĩ syoo. Mũtumĩa wa kĩkundi wĩtawa Patrick wa Malawi aĩtye: “Nĩtũũtũngĩa mũvea ana-a-asa ma Nzama Ĩla Ĩtongoesye nũndũ wa kũtũthĩnĩkĩa kwa nzĩa ya mwanya, ĩvindanĩ yĩĩ kwĩ na ũwau wa kũkwatanwʼa.” Nake Isaac, ũla o nake wĩkalaa Malawi, aĩtye: “Nũndũ tũi na syĩndũ ingĩ tũnaĩ tũtũmĩa kwĩthukĩĩsya ũmbano ũsu, nĩtũũtũnga mũvea mũno nĩ kwona ũtethyo wa mwanya ũla tũnakwatie kuma ũseũvyonĩ wa Yeova wa kwĩthukĩĩsya ũmbano ũsu kwĩsĩla letiũ. Nũndũ wa ũu, nyie, kĩveti kyakwa, syana sitũ itatũ, na mũthonua nĩtũnatethekie nĩ ũmbano ũsu. Tũnoonie ũsu wĩ ũĩkĩĩthyo wĩ ũtheinĩ wa ũndũ Yeova wendete andũ make.”

 Ũmbano mũnene wa 2020 nĩwʼo waĩ wa mbee kwa mũtavanyʼa ũmwe nthĩ ya Mozambique. Aĩtye: “Mũvango wa kwĩloela ũmbano mũnene kwĩsĩla televiseni ũnandilikanilye kana Yeova nĩwe Ngai Mwene Vinya Wʼonthe. Ũwau wa kũkwatanwʼa ndũneemũsiĩĩa kũtũnenga lĩu wa kĩ-veva na anatũeteie wʼo vaa mĩsyĩnĩ yitũ. Nĩnĩneeyoneie wendo ũla andũ ma Yeova methĩawa nawʼo. Ndi na nzika yu kana ĩno nĩyo ndĩni ya wʼo.”

 Mũtumĩa wa kĩkundi wĩtawa Wyson aĩtye: “Nĩenda kũtũnga mũvea nũndũ wa ũndũ ngombo ndĩkĩĩku ĩnatũsũvĩie ĩvindanĩ ya ũwau wa kũkwatanwʼa. Mũvango ũsu wa kũnyaĩĩkya ũmbano mũnene kwĩsĩla letiũ na televiseni nũnatetheeisye aingĩ maitũ, ala twĩ na ũkwati mũnini vyũ na twĩkalaa isionĩ ii syĩ ũkya mwingĩ ĩũlũ wa nthĩ, kũkwata vulongulamu ĩsu na kũtetheka nĩyo.”

 Kwondũ wa Ũmbano Mũnene wa Mĩthenya Ĩtatũ wa 2021, Kamitii ya Avangĩthya vamwe na ya Ũmanyĩsya nĩsyĩkĩte mĩvango ĩngĩ nĩ kana ũmbano ũsu ũnyaĩĩkwʼe kwĩsĩla televiseni na letiũ isionĩ imwe. Ngalama sya kũnyaĩĩkya ũmbano mũnene kwa nzĩa ĩsu iũngamĩawa ata? Nĩ kwĩsĩla mĩvothi ĩla yumawʼa kwondũ wa wĩa wa nthĩ yonthe, na mingĩ yumawʼa kwĩsĩla nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo ĩla syĩ nthĩnĩ wa donate.pr418.com. Nĩ mũvea mũno nũndũ wa mĩvothi yaku ya ngoo ya kwenda.