1-2. Nĩkĩ tũendaa ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ kĩla mwaka?

 VAKUVĨ myaka 2,000 mĩvĩtu, Yesũ nĩwanenganie thayũ wake kwondũ witũ, na atũvingũĩa mwanya wa kũkwata thayũ wa tene na tene. Ũtukũ wa mũthya atanakwʼa, nĩweeaĩe aatĩĩi make malilikanae wendo ũla wamonisye kwa kwĩthĩawa na kyaũya kĩte na maũndũ maingĩ matũmĩĩte mũkate na mbinyu.—1 Ako. 11:23-26.

² Tũatĩĩaa mwĩao ũsu wa Yesũ nũndũ nĩtũmwendete mũno vyũ. (Yoa. 14:15) Kĩla mwaka ĩvindanĩ ya kũlilikana kĩkwʼũ kyake, nĩtwonanasya kana nĩtũũtũnga mũvea nũndũ wa kĩla weekie kwa kwosa ĩvinda tũvoye na tũivindĩĩsya kĩla kĩkwʼũ kyake kyonanasya. O na ĩngĩ, nĩtũtanĩaa kwongela ũthũkũmi witũ, na tũithokya aingĩ ũndũ vatonyeka methĩwe vamwe naitũ ũmbanonĩ ũsu wa mwanya. Eka ũu, nĩtwĩthĩawa tũtwʼĩte vyũ kũema kũeka kĩndũ o na kĩva kĩtũsiĩĩe kũthi ũmbanonĩ ũsu.

3. Twĩneenea kyaũ ĩsomonĩ yĩĩ?

³ Ĩsomonĩ yĩĩ twĩneenea maũndũ atatũ mekwonanyʼa kĩthito kingĩ kĩla andũ ma Yeova mekĩĩte nĩ kana malilikanae kĩkwʼũ kya Yesũ. Maũndũ asu nĩ: (1) kwĩka ũmbano ũsu maatĩĩe vyũ ngelekanyʼo ĩla Yesũ watũtiĩe, (2) kũthokya angĩ ũmbanonĩ ũsu, na (3) kũkĩlya vinya mawetu manene nĩ kana malilikane kĩkwʼũ kĩu.

4. Tũmanyĩawʼa kyaũ kĩla mwaka ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ, na nĩkĩ tũtaĩle kũkĩvũthĩĩsya? (Luka 22:19, 20)

⁴ Kĩla mwaka ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ, nĩtwĩthukĩĩasya ũvoo umĩte Mbivilianĩ, ũla ũsũngĩaa nesa makũlyo kauta. Nĩtwĩmanyĩasya nĩkĩ andũ me na vata wa wovosyo na ũndũ kĩkwʼũ kya mũndũ ũmwe kĩtonya kũĩvĩa naĩ sya aingĩ. Nĩtũlilikanawʼa kĩla mũkate na mbinyu syonanasya, na ala maĩlĩte kũya mũkate na kũnywʼa mbinyu. (Soma Luka 22:19, 20.) Na nĩtũvindĩĩasya ũndũ ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala ĩũlũ wa nthĩ makatanĩa moathimo maingĩvĩte. (Isa. 35:5, 6; 65:17, 21-23) Tũyaĩlĩte kũvũthĩĩsya ũwʼo ũsu o na vanini. Twĩasya ũu nũndũ andũ mbilioni mbingĩ maiũeleawa, na mayĩthĩawa mesĩ ũndũ nthembo ya Yesũ ne ya vata mũno wĩana. O na maiatĩĩaa ngelekanyʼo ĩla Yesũ watũtiĩe yĩla meũlilikana kĩkwʼũ kyake. Nĩkĩ tũkwasya ũu?

5. Ĩtina wa atũmwa aingĩ kũkwʼa, andũ mambĩĩie kũlilikanaa ata kĩkwʼũ kya Yesũ?

⁵ Ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa atũmwa aingĩ ma Yesũ kũkwʼa, Aklĩsto ma ũvũngũ nĩmalikile kĩkundinĩ. (Mt. 13:24-27, 37-39) Maneenaa “maũndũ melelũkye nĩ kana makusye amanyĩwʼa mamaatĩĩe.” (Meko 20:29, 30) Ũmwe wa “maũndũ melelũkye” ũla mambĩĩie kũmanyĩsya nĩ kana Yesũ ndaaumya mwĩĩ wake “ĩvinda o yĩmwe nĩ kana akue naĩ sya aingĩ, na ndakathembwa ĩngĩ,” o tondũ Mbivilia yaĩtye. Ĩndĩ maasya kana nthembo yake yaĩle kumwʼa ĩngĩ na ĩngĩ. (Aevl. 9:27, 28) Ũmũnthĩ, andũ aingĩ me na ngoo nzeo nĩmaĩkĩĩaa ũmanyĩsyo ũsu wa ũvũngũ. Maendaa makanisanĩ kĩla kyumwa, na mavinda angĩ kĩla mũthenya, nĩ kana malilikane nthembo ya Yesũ, na ũndũ ũsu kanisanĩ wa Katholeki wĩtawa “Nthembo ya Misa.” b Namo andũ ma makanisa angĩ mayĩkaa ũu mavinda maingĩ, ĩndĩ o na vailye ũu, aingĩ moo mayĩthĩawa maeleetwe nesa maũndũ ala nthembo ya Yesũ yeanĩisye. Amwe no mekũlye-ĩ, ‘Kyo kĩkwʼũ kya Yesũ no kĩtume nĩekewa naĩ syakwa?’ Nĩkĩ mekũlasya ũu? Makothaa kwĩka ũu nũndũ nĩmatavĩtwe nĩ ala methĩawa na nzika kana nthembo ya Yesũ no ĩtume tũekewa naĩ. Mo aatĩĩi ma wʼo ma Yesũ matetheesye andũ ata kũelewa ũwʼo ũla ũkonetye nthembo yake?

6. Tũivika 1872, nĩ ũndũ wĩva kĩkundi kĩmwe kya amanyĩwʼa ma Mbivilia kyaeleetwe?

⁶ Mwakanĩ wa 1870, Amanyĩwʼa ma Mbivilia matongoewʼe nĩ Charles Taze Russell nĩmambĩĩie kwĩmanyĩsya Maandĩko na kĩthito. Mendaa kũmanya kĩla nthembo ya Yesũ yonanasya na ũndũ kĩkwʼũ kyake kyaĩlĩte kũlilikanwa. Tũivika 1872, kĩla meemanyĩĩtye Mbivilianĩ nĩkyatumie mamanya kana kwa wʼo Yesũ nĩwaumĩtye nthembo ya wovosyo kwondũ wa andũ onthe. Ĩndĩ mamanya kĩu mayaavindya. Nĩmanyaĩĩkisye ũvoo ũsu matũmĩĩte mavuku, mathangũ ma maũvoo, na makaseti. Na ĩvinda ĩkuvĩ ĩtina wa ũu, nĩmambĩĩie kwĩkaa ũmbano wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ ĩmwe kĩla mwaka, o tondũ Aklĩsto ma ĩvinda ya atũmwa meekaa.

7. Tũtethekaa ata nĩ ũkunĩkĩli ũla weekiwe nĩ Amanyĩwʼa ma Mbivilia myaka mingĩ mĩvĩtu?

⁷ Ũmũnthĩ nĩtũtethekaa mũno nĩ ũkunĩkĩli ũla aũme asu maĩ na ngoo nzeo meekie myaka mingĩ mĩvĩtu. Ata? Yeova nũtũtetheesye kũelewa kĩla kyonanawʼa nĩ nthembo ya Yesũ, na kĩla ĩkeanĩsya kwondũ wa andũ onthe. (1 Yoa. 2:1, 2) O na ĩngĩ, nĩtwĩmanyĩĩtye ĩũlũ  wa wĩkwatyo ũla Ngai wathĩte ala mamwendeeasya. Amwe makatanĩa thayũ ũtatonya kũkwʼa ĩtunĩ, na angĩ milioni mbingĩ makatanĩa thayũ tene na tene ĩũlũ wa nthĩ. Kũvindĩĩsya ũndũ Yeova ũtwendete mũno wĩana na ũndũ ithyĩ ene tũtethekaa nĩ nthembo ya Yesũ nĩkũtumaa tũmũthengeea mũnango. (1 Vet. 3:18; 1 Yoa. 4:9) Kwoou o ta ana-a-asa asu ma ĩvinda ĩvĩtu, nĩtũthokasya angĩ methĩwe vamwe naitũ tũililikana kĩkwʼũ kya Yesũ, na tũkĩlilikanaa tũatĩĩe ngelekanyʼo ĩla Yesũ watũtiĩe.

8. Andũ ma Yeova mekĩte ata nĩ kana mathokye angĩ ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ? (Sisya visa.)

⁸ Kuma tene, andũ ma Yeova nĩmethĩĩtwe maithokya angĩ ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ. Kuma 1881, ana-a-asa na eĩtu-a-asa ma Amelika nĩmathokiwʼe makombanĩaa mũsyĩ kwa mwana-a-asa ũmwe Allegheny, Pennsylvania, kwondũ wa ũmbano ũsu wa mwanya. Ĩtina wa ĩvinda, kĩla kĩkundi nĩkyeekaa ũmbano ũsu kĩ kyoka. Na twĩ Mweinĩ wa 3, 1940, atavanyʼa nĩmeeiwe no mathokye mũndũ o na wĩva ũla ũkwendeewʼa kĩsionĩ kyoo. Na mwakanĩ wa 1960, kwa ĩvinda ya mbee valũa sya kũthokya andũ ũmbanonĩ ũsu nĩsyambĩĩiwʼe kũtumbĩthĩwʼa Mbetheli na kũnyaĩĩkĩwʼa ikundi. Kuma ĩvindanĩ yĩu, valũa mbilioni mbingĩ sya kũthokya andũ ninyaĩĩkĩtwʼe. Ĩndĩ nĩkĩ tũtũmĩaa ĩvinda yingĩ na tũkekĩa kĩthito kingĩ kũthokya andũ ũmbanonĩ ũsu?

9-10. Naaũ matethekaa nĩ kĩthito kitũ kya kũthokanyʼa ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ? (Yoana 3:16)

⁹ Ũndũ ũmwe ũtumaa tũthokya angĩ malilikane kĩkwʼũ kya Yesũ vamwe naitũ nĩ kana  twendaa ala mooka ũmbanonĩ ũsu ya mbee memanyĩsye ũwʼo ĩũlũ wa kĩla Yeova na Yesũ meekie kwondũ witũ ithyonthe. (Soma Yoana 3:16.) Twĩkwatasya kĩla mekwona na kwĩwʼa ũmbanonĩ ũsu nĩkĩũtuma memanyĩsya maũndũ maingangĩ na maitwʼĩka athũkũmi ma Yeova. Ĩndĩ ve o angĩ matethekaa.

¹⁰ O na ĩngĩ, nĩtũthokasya ala maekete kũmũthũkũma Yeova. Twendaa kũmalilikanyʼa kana Ngai ndaaeka kũmenda. Aingĩ nĩmetĩkĩlaa kũka, na nĩtũtanaa mũno twamona. Kũka ũmbanonĩ ũsu kũmalilikanasya ũndũ matanĩaa kũmũthũkũma Yeova ĩvindanĩ ĩvĩtu. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya Monica. c Ĩvindanĩ ya ũwau wa COVID-19 nĩwambĩĩie kũtavanyʼa na kĩkundi ĩngĩ. Ĩtina wa kũmbana kwondũ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ mwaka wa 2021, aisye: “Ũmbano ũũ wĩĩ wa mwanya mũno vyũ kwakwa. Kwa ĩvinda ya mbee ĩtina wa myaka 20, nĩngwatie mwanya wa kumĩsya andũ ũkũsĩ na kũmathokya ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ. Mwa nĩneekie kyonthe kĩla ndonya nĩmathokye nĩkwĩthĩwa nĩngũtũnga mũvea nũndũ wa kĩla Yeova na Yesũ mambĩkĩte.” (Sav. 103:1-4) Kwoou andũ methĩwe nĩmekwĩtĩkĩla kana maikwĩtĩkĩla yĩla twamathokya, nĩtũendeeaa kwĩkĩa kĩthito tũmathokye ũmbanonĩ ũsu nũndũ nĩtwĩsĩ kana Yeova nĩwonaa kĩthito kitũ kĩ kya vata.

11. Yeova aathimĩte ata kĩthito kitũ kya kũthokya andũ ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ? (Akai 2:7)

¹¹ Yeova nũathimĩte mũno kĩthito kitũ kya kũthokya andũ ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ. Mwakanĩ wa 2021, o na kau kwaĩ isiĩĩi mbingĩ nũndũ wa ũwau wa COVID-19, ũtalo wa andũ ala mookie ũmbanonĩ ũsu waĩ 21,367,603. Twasisya ũtalo wa Ngũsĩ sya Yeova ĩũlũ wa nthĩ, no twasye kana ala maĩ ũmbanonĩ ũsu maĩ vakuvĩ kũndũ kwĩlĩ na nusu kwa ũtalo ũsu! Nĩ wʼo kana Yeova ndasiasya o ũtalo wa ala mavikie ũmbanonĩ ũsu tũ. Ĩndĩ endeeawʼa nĩ mũndũ ũmwe ũmwe. (Luka 15:7; 1 Tim. 2:3, 4) Tũi na nzika kana yĩla tũũthokya angĩ, Yeova ethĩawa aitũtetheesya kũkwata andũ me na ngoo nzeo.—Soma Akai 2:7.

12. Nĩ mawetu meva matonya kũtuma twĩwʼa ve vinya kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ? (Sisya visa.)

¹² Yesũ nĩwathanie kana mĩthenyanĩ ya mũminũkĩlyo tũkakomanaa na mawetu ma mĩthemba yonthe, ta kũvĩngwa nĩ andũ ma mũsyĩ, kũthĩnwʼa, makaũ, mowau ma kũkwatanwʼa, na maũndũ angĩ maingĩ. (Mt. 10:36; Mko. 13:9; Luka 21:10, 11) Mavinda amwe, maũndũ asu nĩmatumaa twĩwʼa ve vinya kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ. Kwoou mo ana-a-asa na eĩtu-a-asa mekĩte ata mamakĩlye vinya, na Yeova amatetheesye ata?

13. Yeova aathimie ata ũkũmbaũ na kĩthito kya Artem kya kwenda kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ, o na kau aĩ yela?

¹³ Yĩla twĩ ove. Ana-a-asa maitũ ala movetwe nũndũ wa mũĩkĩĩo woo mekaa kyonthe kĩla matonya nĩ kana malilikane kĩkwʼũ kya Yesũ. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya mwana-a-asa wĩtawa Artem. Ĩvindanĩ ya kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ mwakanĩ wa 2020, oovetwe vamwe na avungwa angĩ ana selinĩ nini vyũ. O na kũtwʼĩka aĩ yela, nĩwavotie kũkwata syĩndũ waĩ atonya kũtũmĩa ta mũkate na mbinyu, na nĩwavangĩte kumya ũvoo wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ nĩ kana atetheke. Ĩndĩ aũme ala woovetwe namo nĩmanyusaa sikala na matũmĩaa ndeto nthũku mũno. Eekie ata? Nĩwamakũlilye kana no maeke kũtũmĩa ndeto nthũku na kũnywʼa sikala kwa ĩsaa o yĩmwe tũ.  Asengʼie mũno maema kwĩka maũndũ asu saa sya ũmbano ũsu. Aĩtye, “Nĩnamakũlilye kana no nĩmaelesye ĩũlũ wa ũmbano wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ.” O na kau maĩtye maikwenda kwĩwʼa ũndũ o na ũmwe, ĩtina wa kwona na kwĩwʼa Artem ayĩka ũmbano ũsu, nĩmakũlĩĩilye maũndũ maingĩ ĩũlũ wawʼo.

14. Andũ ma Yeova meekie ata nĩ kana malilikane kĩkwʼũ kya Yesũ, o na kau kwaĩ ũwau wa COVID-19?

¹⁴ Ĩvinda ya ũwau wa COVID-19. Yĩla ũwau ũsu wa kũkwatanwʼa wanyaĩĩkie, andũ ma Yeova mayaĩ matonya kũmbanĩa vandũ vamwe malilikane kĩkwʼũ kya Yesũ. Ĩndĩ kĩu kĩyaamasiĩĩa. d Ikundi imwe syĩ kũndũ kũkwataa Indaneti nesa nĩsyavotie kwĩka ũmbano ũsu itũmĩĩte vulongulamu sya kũtetheesya andũ maneene menene. Ĩndĩ nata andũ milioni mbingĩ ala mekalaa kũndũ kũtakwataa Indaneti nesa? Nthĩnĩ wa nthĩ imwe, mĩvango nĩyeekiwe nĩ kana andũ meloele ũmbano ũsu televiseninĩ kana methukĩĩsye letiũnĩ. O na ĩngĩ, movisi ma ũvonge nĩmatwie kũlekoti ũvoo ũsu kwa ithyomo mbee wa 500 nĩ kana ala mekalaa isionĩ syĩ vaasa na taoni meke ũmbano  ũsu. Na ĩndĩ ana-a-asa nĩmanyaĩĩkĩsye athaithi ala me isionĩ isu ũvoo ũsu walekotiĩtwe.

15. Ngelekanyʼo ya Sue yaũmanyĩsya kyaũ?

¹⁵ Yĩla twavĩngwa nĩ andũ ma mũsyĩ. Ũndũ ũla mũnene ũsiĩĩaa amwe kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ nĩ kũvĩngwa nĩ andũ ma mũsyĩ. Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya mũmanyĩwʼa wa Mbivilia wĩtawa Sue. Mwakanĩ wa 2021, vatialĩte mũthenya ũmwe ũmbano wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ ũvike, nĩwatavisye mwalimũ wake kana ndevota kũthi ũmbanonĩ ũsu nũndũ wa kũvĩngwa nĩ andũ ma mũsyĩ. Mwalimũ wake nĩwamũsomeie ĩandĩko ya Luka 22:44. Na ĩndĩ amũelesya kana yĩla twakomana na maũndũ momũ, twaĩlĩte kũatĩĩaa ngelekanyʼo ya Yesũ kwa kũmũvoya Yeova na kũmũĩkĩĩa vyũ. Mũthenya ũla waatĩĩe, Sue nĩwoombanisye mũkate na mbinyu na eeloela Ũthaithi wa Kwakya nthĩnĩ wa jw.org. Mũthenya ũsu ĩ ya wĩoo e lumunĩ yake e weka, nĩweethukĩĩisye ũmbano ũsu atũmĩĩte simũ. Ĩtina, nĩwaandĩkĩie mwalimũ wake mesengyi amwĩĩte atĩĩ: “Nũnanthangaaisye mũno ĩyoo. Nĩneekie kyonthe kĩla ndonya nĩthukĩĩsye ũmbano ũsu, na Yeova nũnandethisye. Mwa ndyĩsa kũelesya ũndũ nĩ na ũtanu wingĩvĩte na ũndũ ngũmũtũngĩa Yeova mũvea mũno wĩana!” We nũkwona Yeova ta ũtonya kũũtetheesya wakomana na ũndũ ta ũsu?

16. Nĩkĩ tũte na nzika kana Yeova akaathima kĩthito kitũ kya kwĩthĩwa vo ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ? (Alomi 8:31, 32)

¹⁶ Yeova nũtanĩthawʼa mũno nĩ kĩthito kĩla twĩkĩaa tũlilikane kĩkwʼũ kya Yesũ. No twĩkale tũte na nzika kana akatũathimaa twaendeea kwonanyʼa kana nĩtũũtũnga mũvea nũndũ wa kĩla watwĩkie. (Soma Alomi 8:31, 32.) Ekai ĩndĩ tũtwʼei vyũ kwĩthĩwa vo ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ mwaka ũũ, na tũitata vyũ twongelange ũthũkũmi witũ ĩvindanĩ yĩu.