1. Nĩ kyaũ kyũkaa kĩlĩkonĩ yĩla wasũanĩa ũndũ Yeova ũilye?

 WE WAAĨSA kũsũanĩa ũndũ Yeova ũilye? Yĩla ũũmũvoya, nĩ kyaũ kyũkaa kĩlĩkonĩ kyaku? O na kau tũyĩsa kũmwona, Mbivilia nĩyĩeleetye ĩũlũ wake kwa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo. Kwa ngelekanyʼo, etĩtwe “syũa na ngao” na “mwaki ũla ũvĩvasya vyũ.” (Sav. 84:11; Aevl. 12:29) O na ĩngĩ, woninĩ wa Esekieli aelekanĩtwʼe na kavila ka savili, ũthuku ũkwakaka, na ũtaathi mũtisu. (Esek. 1:​26-28) Maũndũ amwe ta asu mawetetwe ĩũlũ wa Yeova no matume tũkwatwa nĩ kĩkĩo kingĩ kana twĩwʼa twĩ vathei.

2. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtuma amwe maemwa nĩ kũmũthengeea Yeova?

² Nũndũ tũitonya kũmwona Yeova, mavinda amwe no tũemwe nĩ kũĩkĩĩa kana nũtwendete. Amwe no mone Yeova ta ũtesa kũmenda masũanĩa maũndũ ala makomanĩte namo thayũnĩ. Kwa ngelekanyʼo, no kwĩthĩwa ĩthe woo atamendete. Yeova nũeleawa ũndũ tũkwĩwʼa na nũmanyaa kana kĩu no kĩtume tũemwa nĩ kũmũthengeea. Kwoou nĩ kana atũtetheesye, nũtũeleetye Ndetonĩ yake ũndũ we ũilye.

3. Nĩkĩ twaĩle kũvindĩĩsya mũno ĩũlũ wa wendo wa Yeova?

³ Ve ndeto o ĩmwe ĩeleasya ĩũlũ wa Yeova nesa vyũ, nayo nĩ wendo. Mbivilia yaĩtye kana “Ngai nĩ wendo.” (1 Yoa. 4:8) We ekaa maũndũ onthe atongoewʼe nĩ wendo. Ngai e wendo mwingĩ vyũ. Ndendete o ala mamwendete me oka tu, ĩndĩ o na ala matamwendete. (Mt. 5:​44, 45) Ĩsomonĩ yĩĩ, twĩneenea mũno mũno ũndũ Yeova ũtwendete. Kwĩmanyĩsya maũndũ maingangĩ ĩũlũ wa Ngai witũ kũtumaa tũmwenda mũnango.

 YEOVA NŨTWENDETE MŨNO VYŨ

4. Kũmanya kana Yeova nũkwendete mũno kũtumaa wĩwʼa ata? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

⁴ “Yeova e wendo mwingĩ.” (Yak. 5:11) Mbivilianĩ, eyĩelekanĩtye na mũndũ mũka wendete syana syake. (Isa. 66:​12, 13) Kwasũanĩa mũndũ mũka ũkũthĩnĩkĩa kana kake. Nũkakĩkaa na aineena nako na wasya mũuu. Yĩla kambĩĩa kũĩa kana ke na kyalya, nũĩkĩĩthasya kana ke na kyonthe kĩla kekwenda. O naitũ yĩla tũkwĩwʼa tũithĩnĩka, no twĩkale tũte na nzika kana Yeova nũtwendete. Mũandĩki wa Savuli aandĩkie: “Mosũanĩonĩ makwa maingĩ nthĩnĩ wakwa mokiakisyo maku matanʼya ngoo yakwa.”—Sav. 94:19.

5. Kũmanya kana Yeova nũkwonasya ũseo wĩ wendo kwĩtuma wĩwʼa ata?

⁵ Yeova nũtwonasya ũseo wĩ wendo. (Sav. 103:8) Ndaekaa kũtwenda o na yĩla twamũvĩtĩsya. Kwa ngelekanyʼo, mbaĩ ya Isilaeli nĩyamũvĩtĩisye ĩngĩ na ĩngĩ, ĩndĩ yĩla yeelilile, awetie ũndũ wamyendete mũno atũmĩĩte ndeto ii: “Waĩ vata mũno methonĩ makwa, na waĩ na ndaĩa, na nĩnĩkwendete.” (Isa. 43:​4, 5) Yeova ndaalyũka. No twĩkale tũte na nzika kana ethĩawa atwendete. O na tweeka mavĩtyo manene, we ndatwĩkĩasya moko. Yĩla tweelila na twamũsyokea, aendeeaa o kũtwenda. Atwathĩte kana ‘akatũekeaa vyũ.’ (Isa. 55:7) Mbivilia nĩtũeleetye ũndũ tũtethekaa atũekea. Yaĩtye kana nĩtũkwataa “ũvuũkyo kuma kwa Yeova mwene.”—Meko 3:19.

6. Ĩandĩko ya Nzekalia 2:8 (NWT) yĩtũmanyĩsya kyaũ ĩũlũ wa Yeova?

⁶ Soma Nzekalia 2:8 nthĩnĩ wa maelesyo ma kwongeleela. a Mũsoanĩ ũsu, Yeova atũelekanĩtye na kyũma kya itho yake. Itho nĩ ĩmutha ya vata mũno na ti ya kũvũĩwa ngũĩ. Kwoou nũndũ Yeova atũelekanĩtye na kyũma kya itho yake, no ta wĩthĩawa ayasya, ‘Mũndũ o na wĩva ũla ũmũũmĩasya inywʼĩ, andũ makwa, aũmĩasya kĩndũ nonaa kĩ kya vata mũno.’ Nĩkwĩthĩwa Yeova nũtwendete, nũeleawa ũndũ tũkwĩwʼa na nĩwĩthĩawa na mea ma kũtũsũvĩa. Yĩla twaũmĩa, o nake nĩũũmĩaa. Kwoou no tũmũvoye ũũ tũte na nzika: “Nzũvĩaa o ta kyũma kya itho [yaku].”—Sav. 17:8.

7. Nĩkĩ waĩle kwĩyĩĩkĩĩthya mũnango kana Yeova nũkwendete?

 ⁷ Yeova endaa wĩyĩĩkĩĩthye kana nũkwendete. Ĩndĩ nĩwĩsĩ kana maũndũ ala maũkwatĩte no matume wĩkũlya ethĩwa kwa wʼo no akwende. Kana no kwĩthĩwa ũkwatĩtwe nĩ maũndũ meũtuma ũya nzika kana Yeova nũkwendete. Nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya ũĩkĩĩe mũnango kana nũkwendete? Nĩ kwĩmanyĩsya ũndũ Yeova wonanasya kana nũmwendete Yesũ, etĩkĩwʼa mauta, na ithyonthe.

ŨNDŨ YEOVA WONANASYA NŨTWENDETE

8. Nĩkĩ Yesũ ũtaĩ na nzika kana Ĩthe wake nũmwendete?

⁸ Yeova na Mwana wake methĩĩtwe vamwe kwa ĩvinda yĩasa vyũ. Ĩvindanĩ yonthe yĩla maĩ ĩmwe ĩtunĩ, nĩmeethĩiwe na ngwatanĩo ndũmu na mendana mũno. Na Yeova nĩwawetaa ũtheinĩ ũndũ wamwendete Yesũ mũno wĩana, o tondũ ĩandĩko ya Mathayo 17:5 yonanĩtye. Yeova aĩ o atonya kwasya, ‘Ũũ nĩwe nendeeawʼa nĩwe.’ Ĩndĩ nũndũ nĩwendaa tũmanye ũndũ ũmwendete Yesũ, amwĩtie “Mwana wakwa mwendwa.” Yeova nĩwatanĩthawʼa nĩ Yesũ, na mũno mũno nũndũ wa kĩla wakilyĩ kwĩka. (Aev. 1:7) Nake Yesũ ndaĩ na nzika o na vanini kana Ĩthe wake nĩwamwendete. Oonanisye ũu kwa kũweta mavinda meana ũna kana nĩweesĩ nesa ki Ĩthe wake nĩwamwendete.—Yoa. 3:35; 10:17; 17:24.

9. Nĩ ndeto yĩva yonanasya ũndũ Yeova wendete etĩkĩwʼa mauta mũno wĩana? Elesya. (Alomi 5:5)

⁹ O na ĩngĩ, Yeova nĩwonanĩtye ũndũ wendete etĩkĩwʼa mauta mũno wĩana. (Soma Alomi 5:5.) Kwoona ndeto ĩla ĩtũmĩĩtwe ĩandĩkonĩ ya Alomi 5:5 kwonanyʼa ũndũ Yeova ũmendete. Ĩandĩko yĩu yaĩtye kana wendo wa Ngai “nĩwusũĩte” ngoonĩ syoo. Ĩvuku yĩmwe yĩeleetye Mbivilia yĩelekanĩtye wendo wa Yeova na ũsĩ. Ĩsu nĩ ngelekanyʼo nzeo mũno ĩtũmĩĩtwe kwonanyʼa ũndũ Yeova wendete etĩkĩwʼa mauta mũno wĩana! Namo nĩmesĩ ‘nĩmendetwe nĩ Ngai.’ (Yuta 1) Mũtũmwa Yoana nĩwaeleisye ũndũ mewʼaa yĩla waisye: “Sũanĩai ũndũ Asa ũtwendete, o na nĩtwĩtawa syana sya Ngai!” (1 Yoa. 3:1) Ĩndĩ we Yeova endete etĩkĩwʼa mauta me oka? Aiee, nĩwonanĩtye kana nũtwendete ithyonthe.

10. Nĩ ũndũ wĩva mũnene vyũ Yeova wĩkĩte akonanyʼa nũkwendete?

¹⁰ Nĩ ũndũ wĩva mũnene vyũ Yeova wĩkĩte akonanyʼa nũtwendete? Nĩ kũtũnenga nthembo ya wovosyo. Vai ũngĩ waaonanyʼa wendo ũvĩtũkĩte ũsu! (Yoa. 3:16; Alo. 5:8) Yeova anenganie Mwana wake mwendwa, na aeka akwʼe kwondũ wa andũ onthe nĩ kana naĩ sitũ iekewe na tũyĩthĩwa tũtonya kũtwʼĩka anyanyae. (1 Yoa. 4:10) O ũndũ twavindĩĩsya mũnango ndĩvi ĩla Yeova na Yesũ maĩvĩie, nowʼo tũeleawa mũnango ũndũ mendete kĩla ũmwe witũ mũno wĩana. (Aka. 2:20) Nthembo ya wovosyo ndyaaĩvwa aĩ no kana Yeova atwʼĩke nĩwamina ĩkoani. Nĩ mũthĩnzĩo watũnengie nũndũ nũtwendete. Yeova aĩkĩĩthisye kana nũtwendete kwa kumya mũndũ wamwendete vyũ, nake nĩ Yesũ. Aekie Mwana wake athĩne na aikwʼa kwondũ witũ.

11. Ĩandĩko ya Yelemia 31:3 yĩtũmanyĩsya kyaũ?

¹¹ O tondũ twoona, Yeova nũtũtavasya ũndũ ũtwendete mũno wĩana. (Soma Yelemia 31:3.) Nũtũkusĩtye kwake nũndũ nũtwendete. (Sianĩsya na Kũtũngĩlĩlwa Kwa Mĩao 7:​7, 8.) Vai kĩndũ kana mũndũ ũtonya kũtũvathana na wendo wake. (Alo. 8:​38, 39) Kũmanya ũu kũtumaa wĩwʼa ata? Kwa soma Savuli 23 wone ũndũ Ndaviti watethekie amanya kana Yeova nĩwamwendete na nĩwamũthĩnĩkĩaa, na ũndũ kĩu kĩtonya kũtuma ithyonthe twĩwʼa.

 KŨMANYA KANA YEOVA NŨKWENDETE KŨTUMAA WĨWʼA ATA?

12. Ũtonya kũelesya ata ĩandĩko ya Savuli 23?

¹² Soma Savuli 23:​1-6. Mũandĩki wa Savuli ĩsu aĩ Ndaviti, na nĩwaeleisye ũndũ ũtaĩ na nzika kana Yeova nũmwendete na nĩwamũthĩnĩkĩaa. Nĩwaeleisye ngwatanĩo ndũmu ĩla waĩ nayo na Mũĩthi wake, Yeova. Nĩwamũekete Yeova amũtongoesye, na nĩwamũĩkĩĩe vyũ. Ndaviti nĩweesĩ kana Yeova akaendeea kũmwenda mĩthenya yonthe ya thayũ wake. Nĩ kyaũ kyatumĩte atethĩwa na nzika na ũndũ ũsu?

13. Nĩkĩ Ndaviti ũtaĩ na nzika kana Yeova nĩwamũthĩnĩkĩaa?

¹³ “Ndikaĩwa nĩ kĩndũ.” Ndaviti nĩweesĩ kana Yeova nĩwamũthĩnĩkĩaa nũndũ mavinda onthe nĩwamũnengae kĩla waĩ na vata nakyo. O na ĩngĩ, nĩweesĩ kana Yeova aĩ Mũnyanyae na nĩwamwĩtĩkĩlĩte. Nĩkyo kĩtumi ũtaĩ na nzika kana o na akwatwa nĩ kyaũ, Yeova ndakalea kũmwĩanĩĩsya mavata make. Na nũndũ nĩwaĩkĩĩe kana Yeova nũmwendete na akamũthĩnĩkĩaa, kĩu nĩkyamũtetheeisye ndakemakĩe, na vandũ va ũu, ekalaa e mũtanu na e mwĩanĩe.—Sav. 16:11.

14. Yeova atonya kũtũthĩnĩkĩa ata?

¹⁴ Yeova nũtũthĩnĩkĩaa, na mũno mũno yĩla twakwatwa nĩ maũndũ mathũku. Claire, b ũla ũthũkũmĩte Mbetheli mbee wa myaka 20, eewie atuanĩwa nĩ nthĩ yĩla mũsyĩ woo wakwatiwe nĩ mathĩna kĩatĩanĩsyo. Ĩthe nĩwakũniwe nĩ stroke, mwĩĩtu mũinae atengwa, na kaviasala koo kavya, na nũndũ wa ũu, vengi yatava nyũmba yoo. Yeova oonanisye ata kana nĩwamathĩnĩkĩaa? Claire aĩtye: “Yeova  nĩwaĩkĩĩthasya nĩtwakwata kĩla tũkwenda kĩla mũthenya. O na mavinda maingĩ atũnengae mbingĩ kwĩ ila tũkwenda! Kaingĩ nĩnzũanĩaa mavinda ala Yeova ũmbonetye kana nũmbendete, na ndyĩsa kũlwa nĩmo o na ĩndĩĩ. Kũlilikana mavinda ta asu nĩkũndetheeasya nĩmũthũkũme Yeova o na nakwatwa nĩ mathĩna.”

15. Nĩkĩ Ndaviti weewʼaa avuũka? (O na ĩngĩ, sisya visa.)

¹⁵ “Nũmbuũkasya ngoo yakwa.” Mavinda amwe, Ndaviti nĩwakwatawa nĩ kĩũũyũ nũndũ wa mathĩna ala mamũkwataa. (Sav. 18:​4-6) Ĩndĩ kũmanya kana Yeova nĩwamwendete mũno na nĩwamũthĩnĩkĩaa, nĩkwatumaa ewʼa avuũka. Yeova nĩwamũtongoeasya “isesinĩ syĩ nyeki ya vuvĩ” na “ũtee wa manzĩ makilĩtye ki.” Kĩu nĩkyatumaa Ndaviti akwata vinya wa kũendeea kũmũthũkũma e mũtanu.—Sav. 18:​28-32.

16. Nĩ maũndũ meva Yeova ũkwĩkĩte matumĩte ũvuũka?

¹⁶ O ta ũu ũmũnthĩ, ‘nũndũ wa moseo me wendo ma Yeova tũiminawa’ nĩ mathĩna yĩla matũkwata. (Iĩo 3:22; Ako. 1:11) Kwasũanĩa ngelekanyʼo ya Rachel. Nĩwaũmĩie mũno ĩvindanĩ ya ũwau wa COVID-19 yĩla mũũme wamũtiie na aeka kũmũthũkũma Ngai. Yeova amũtetheeisye ata? Aĩtye: “Yeova nĩwandĩkĩĩthisye kana nĩnendetwe. Nĩwatumie nĩthĩwa na anyanya matonya kũtindanyʼa nakwa, kũndeteae lĩu, kũndũmĩa maandĩko na mesengyi sya kũmbĩkĩa vinya, kũtuma nĩthĩwa nĩ mũtanu, na kũndilikanyʼa kana Yeova no waendeee kũnthĩnĩkĩa. Nĩmũtũngĩaa mũvea kĩla ĩvinda nũndũ wa kũnenga andũ mambendete mũno wĩana ũu.”

17. Nĩkĩ Ndaviti ‘ũtakĩaa ũndũ mũthũku’?

¹⁷ “Ndikakĩa ũndũ ũthũku; nĩkwĩthĩwa wĩ vamwe nakwa.” Kaingĩ, Ndaviti eethĩawa mũisyonĩ wa kũawa, na aĩ na amaitha aingĩ me na vinya. Ĩndĩ kũmanya kana Yeova nĩwamwendete, kwatumaa ewʼa e mũsũvĩĩku. Nĩweesĩ kana Yeova akeethĩawa vamwe nake mavinda onthe, na kĩu nĩkyamũnengae vinya. Nĩkyo kĩtumi wainie ũũ: ‘Yeova nĩwambonokisye kuma wianĩ wakwa wʼonthe.’ (Sav. 34:4) Kwoou o na kau Ndaviti nĩwalikawa nĩ wia, nĩwaũkĩlasya vinya nũndũ nĩweesĩ kana Yeova nĩwamwendete.

18. Kwĩyĩĩkĩĩthya kana Yeova nũkwendete kũtonya kũũtethya ata yĩla walikwa nĩ wia?

¹⁸ Kwĩyĩĩkĩĩthya kana Yeova nũkwendete kũtonya kũũtethya ata yĩla wakomana na maũndũ meũtuma ũlikwa nĩ wia? Mwĩĩtu-a-asa vainia wĩtawa Susi nũeleetye ũndũ e na mũũme meewie yĩla kĩmwana kyoo kyeeyũaie. Aĩtye: “Kũkwatwa nĩ ũndũ mũthũku mũno ũtataĩĩe kũũtiaa ũkũnĩkĩte na ũtuanĩwe nĩ nthĩ. Ĩndĩ kwĩyonea ũndũ Yeova ũtwendete mũno wĩana kũtumĩte twĩwʼa twĩ asũvĩĩku.” Nake ũla Rachel twĩĩ tũnamũweta aĩtye: “Ve ũtukũ  ũmwe neewʼaa nĩitavĩwe nĩ kyeva, nĩ na kĩũũyũ kingĩ, na wia. Nũndũ wa ũu, nĩnamwĩkaĩlile Yeova. Vau kwa vau, neewie angiakisya na andetheesya kũusya, o tondũ kĩveti kĩkiakiasya kana kakyo, na ĩtina wa ũu, nakwata too. Ndikolwa nĩ ũtukũ ũsu.” Nake mũtumĩa wĩtawa Tasos nĩwekiwʼe yela myaka ĩna nũndũ wa kũlea kũlika itanĩ. We eeyoneie ata kana Yeova nĩwamwendete na nĩwamũthĩnĩkĩaa? Aĩtye: “Yeova nĩwandetheeisye o na kũthonoka ũndũ nasũanĩaa. Kĩu kyatumie nĩĩkĩĩa mũnango kana no nĩmwĩkwatye vyũ. O na ĩngĩ, veva wake nĩwandetheeisye kwĩthĩwa na ũtanu, o na kau yela nĩ vandũ vatumaa mũndũ ekala emakĩĩte. Kĩu kyandetheeisye kwona kana o ũndũ namũĩkĩĩa mũnango, nowʼo ngeyoneaa ũseo wake. Nũndũ wa ũu, nĩnoosie ũvainia wa kĩla ĩvinda nĩ o yela.”

MŨTHENGEEE NGAI WAKU

19. (a) Kũmanya kana Ngai nũtwendete kũtonya kũtuma mboya sitũ syĩthĩwa iilye ata? (b) Nĩ maelesyo meva makonetye wendo wa Yeova wĩwʼaa maiũkiita ngoo mũno? (Sisya ĩsandũkũ “ Ndeto Itũĩkĩĩthasya Kana Yeova Nũtwendete Mũno.”)

¹⁹ Ngewa ila twaneenea ĩsomonĩ yĩĩ syatũĩkĩĩthya kana “Ngai wa wendo,” Yeova, ethĩawa vamwe naitũ! (2 Ako. 13:11) Nĩwendeeawʼa nĩ kĩla ũmwe witũ. Tũi na nzika kana ‘tũthyũlũlũkĩtwe nĩ ũseo [wake] wĩ wendo ngalĩ syonthe.’ (Sav. 32:10) Kũvindĩĩsya mũno ĩũlũ wa maũndũ ala wĩkĩte akatwonyʼa kana nũtwendete kũtumaa twĩyonea nesanga kana nũtũthĩnĩkĩaa na kũkatuma tũmũthengeea mũnango. Nũndũ wa ũu, tũneenaa nake twĩ athalĩku na tũimũtavya kana twĩ na vata wa kwĩyonea ũndũ ũtwendete. O na no tũmũtavye kyonthe kĩla kĩũtuma twĩmakĩa, tũte na nzika kana nũkũtũelewa na e na mea ma kũtũtetheesya.—Sav. 145:​18, 19.

20. Nĩ kwa nzĩa yĩva kũmanya kana Yeova nũtwendete kũtumaa tũmũthengeea?

²⁰ Yĩla mwaki wavuvwa kwĩ kũthithu, twĩwʼaa tũyenda mũno kũũthengeea nĩ kana tũwote. O ta ũu, kũmanya kana Yeova nũtwendete kũtumaa twenda kũmũthengeea. Nũtwendete mũno na nũtũthĩnĩkĩaa. Kwoou mwĩtĩkĩlye akũĩkĩĩthye kana nũkwendete. Na ekai wendo wa Yeova ũtume kĩla ũmwe witũ asya ũũ: “Nĩnĩmwendaa Yeova”!—Sav. 116:1.